Vi-Mi-Ni-Ni. La mallonga distanco inter kiel ili vivas kaj la protekto de la arbaro

Por la Sgaw-popolo, la arbaro kaj iliaj vivoj iras man en mano. Tial iliaj vivoj estas tiel ligitaj al naturo laŭ siaj kredoj, siaj ritoj kaj siaj vivrimedoj.

La vivmaniero kaj kutimoj de la Sgaw-popolo baziĝas sur vivado kune kun la arbaro. La unua generacio de homoj, kiuj ekloĝis ĉi tie kaj vivtenis sin vivis simplan vivon kaj de tiam dependas de la arbaro. Ili transdonas ĉi tiun evoluon generacion post generacio ene de sia Sgaw-komunumo kaj tio kondukis al respekto por naturo kaj ligo de fido inter homoj kaj arboj.

La signifo de la umbiliko-arbo

Por esprimi la Sgaw-kredon, la 'umbiliko' estas mirinda ekzemplo. Ĉiu Sgaw havas tian umbilikan arbon, De-Po-Tu en sia lingvo. Post la naskiĝo de Sgaw, la patro metas la placenton en bambuan tubon kaj ligas ĝin al arbo. Ĉi tiu arbo estas zorge elektita; la fortikeco de la arbo kaj la kapablo doni fruktojn por homoj kaj bestoj.

La origino kaj ekzisto de la umbiliko estas viditaj kiel supernatura ponto kiu ligas homon kaj arbon. Tial, ekzistas pli da arboj kaj arbaroj ĉirkaŭ vilaĝo kiam pli da homoj vivas en la vilaĝo. La umbiliko kaj aliaj arboj povus esti la komenco de kolektiva komunuma penado por protekti sian posedaĵon. 

La historio de la umbiliko ankoraŭ estas vera hodiaŭ. Sed ursoj venis survoje ĉar en nunaj generacioj naskiĝas infanoj en la hospitalo. Estis malfacile klarigi ilian kredon je la umbiliko al la kuracistoj. Sed vizitinte la vilaĝon kaj la arbaron, la kuracistoj komprenis. Kaj hodiaŭ kuracistoj kaj flegistinoj demandas ĉu la estonta patrino estas Sgaw kaj ĉu la placento devas esti konservita por la ritoj.

Scio pri arbaro, plantoj kaj bestoj

Boja cervo, la Muntjak-cervo.

Alia kutimo ekestiĝas de jaroj da sperto kun la arbaro. La Sgaw-homoj konas ĉiun arbon en la arbaro. Kaj ne nur laŭ nomo sed ankaŭ laŭ iliaj trajtoj. Karakterizaĵoj kiel florado kaj fruktoperiodo, aeraj kaj humidecaj kondiĉoj kaj ilia loko en la arbaro. Kelkaj nomoj estas referenco al la loko en la arbaro, kiel ekzemple "Chodohmohde", kiu indikas montpasejon kie la pinus contorta, la tordita arbo, kreskas.

Scio pri foliaj propraĵoj, odoro, koloroj kaj formo estas sufiĉe normala. La morto de arbo, ĉu natura aŭ alie, fariĝas grava objekto en la konversacioj de la vilaĝanoj. Oni diskutas tre detale, kie aferoj misfunkciis kun la mezuroj por malhelpi akcidentojn kiel arbaraj incendioj. Ĉi tiu interkonsiliĝo poste iĝas fiksiĝinta en ĉiu Sgaw-komunumo.

La interŝanĝo

Antaŭ ol la plugado de la tero komenciĝas, la Sgaw-komunumoj okazigas la "manfastigan" ceremonion, ligante la manojn de la plej juna. La aliaj membroj de la komunumo tiam benas ilin kaj preĝas ke ilia "Kwan" aŭ "gardisto" restu kun ili por tre longa tempo. La Sgaw havas 37 Kwan'ojn kiuj konsistas el bestoj inkluzive de insektoj, kiel ekzemple la Muntjak-cervo, aliaj cervoj, birdoj, akridoj kaj pli.

En la Sgaw vivmaniero, la korpo ne konsistas el nur unu elemento, sed ankaŭ el la spiritoj de aliaj vivantaj estaĵoj. Se besto forestas, la Sgaw maltrafos parton de sia vivo. Ĉi tiu kredo igis la Sgaw respekti kaj aprezi la tutan vivon ĉirkaŭ ili. La ligado de manoj devas instrui la plej junan, ke la homo devas kunhavigi, ne nur kun aliaj homoj, sed ankaŭ kun plantoj, bestoj kaj insektoj.

'Ortee Kertortee, Orkor Kertorkor'; trinku akvon kaj ŝparu je akvo. Uzu la arbaron kaj protektu la arbaron. Unu el la sorĉoj kiujn la Sgaw uzas por beni siajn homojn kaj medion. Ĉi tio ankaŭ estas evidenta de ilia konduto dum kolektado de manĝaĵo.

Plantoj kaj legomoj kreskas laŭlonge de la rivero, kiuj povas esti uzataj en sia manĝaĵo. Kiam ili iras en la akvon, ili serĉas salikokojn, kankrojn kaj fiŝojn kiuj vivas inter la rokoj. Dum ĉiuj sezonoj ili fiŝkaptas por sia manĝaĵo kaj ili scias precize kiam fiŝoj generas kaj por kiuj bestoj estas la tempo de reproduktado por ke ili ne kaptu ilin.

fajroŝirmiloj

Ekzemplo de simpla fajrobrilo en arbaro.

Al la fino de februaro, nova sezono komenciĝas kaj ĝi fariĝas pli varma. Tiam la folioj falas kaj estas risko de arbara fajro. Ĉar fajroj mortigas arbojn ĉiujare, la vilaĝanoj kolektive konstruas fajroŝirmilojn kaj organizas fajrobrigadon. Ili ankaŭ scias, ke bestoj kiel la Muntjak-cervo, fazanoj, aliaj birdoj kaj pli da bestoj ol idoj aŭ demetas ovojn, do gravas malhelpi fajrojn kaj purigi rubaĵojn ĝuste tiam.

Ĉi tio estas artikolo de la laborrenkontiĝoj 'Krea kaj Strategia Komunikado por Daŭripovo' organizitaj de UNDP kaj la organizo Realframe kun la subteno de EU.

Fonto: https://you-me-we-us.com/story-view  Tradukado kaj redaktado Erik Kuijpers. La artikolo estis mallongigita.

Aŭtoro Prasit Siri

Viro de la Sgaw Karen-grupo kiu kreskis en malgranda vilaĝo en valo inter la montoj. Li ankoraŭ lernas de la naturo ĉiutage. Amas fotarton kaj volas kunhavigi sian vivrakonton kun la mondo. Por lia fotografia laboro, vidu: https://you-me-we-us.com/story/from-human-way-of-life-to-forest-conservation