Mga Sulat gikan sa Biyudo (2)

Sa handumanan sa akong minahal nga asawa akong gisulat ang pipila ka matahum, espesyal o makalingaw nga mga anekdota. Si Mali usa ka matahum nga babaye ug magkauban kami nakasinati og daghang makalingaw o talagsaon nga mga butang. Sa ubos mao ang pipila sa mga panghitabo nga akong mahinumduman uban ang pahiyom.

Mabasa nimo ang part 1 dinhi: www.thailandblog.nl/column/letters-van-een-weduwnaar/

Owl sa gabii

Kaniadtong 2011, si Mali nagpuyo gihapon sa Thailand ug nag-una kami nagpadayon sa pagkontak pinaagi sa Skype. Usahay gipasagdan namo ang telepono sa usag usa sa makadiyot aron ipahibalo sa usa nga ikaw online. Usa ka gabii kalit kong nahigmata sa usa ka tawag sa telepono. Bisan pa sa imposible nga oras nga akong gi-on ang akong kompyuter sa Skype, unsa ang mahimo’g mahitabo aron pukawon ako sa tungang gabii? Giablihan nako ang Skype, sa pikas bahin si Mali nga nagpaila nga hingpit na niyang nakalimtan ang kalainan sa oras. Nangayo siyag pasaylo ug giingnan ko nga matulog na sab dayon. Medyo absurd to para nako, after all nakamata na ko ug nagstorya mi bisag usa ka oras.

Bastos nga ugangan

Gisultihan ko ni Mali pipila ka bulan ang milabay kung unsa ka bulgar ang iyang nakit-an sa akong inahan sa dihang si Mali bag-o lang miabot sa Netherlands. Ang akong inahan mibisita kanamo ug nagsugod sa pagsinggit og 'Pussy, puki'. Kana nga matang sa bastos nga pinulongan, dili kana mahimo, hunahuna ni Mali. Sa ulahi lang nahulog ang sentimos nga gisulayan sa inahan nga makuha ang atensyon sa among iring.

Pagdrayb sama sa usa ka Thai

Sulod sa unang unom ka bulan, ang usa ka langyaw mahimong magmaneho gihapon ug awto sa Netherlands. Syempre nindot kaayo kay dili na ko magdrayb lagi. Maayo ang pagmaneho sa trapiko sa Dutch sa Mali. Until one hilom nga adlaw nagdrayb mi sa akong papa. Ang mga dalan halos walay sulod, walay sakyanan nga makita sa kataposang dakong intersection. Pre-sorted kami sa pagliko sa wala, ang kahayag nahimong berde ug sa kalit si Mali nagdrayb hapit wala sa palibot sa traffic island. "TAMA, KWA, KWA!" Nisinggit ko. Maayo na lang, wala’y trapiko nga moabut, bisan kung mao gyud kana ang hinungdan nga siya nag-autopilot. Aw, mahimong mahitabo kon naanad ka sa pagdrayb sa pikas bahin sa karsada.

Thai khi nok

Maayo na lang, si Mali walay buslot sa iyang kamot, apan siya sa kasagaran makahimo sa paghimo (mas mahal) nga mga pagpalit sa kalit. Gipakita niya usahay kung unsa ang gusto niyang paliton para sa iyang kaugalingon, ako o kami. Usahay moingon ko nga wala ko maghunahuna nga kini usa ka maalamon nga pagpalit ug nga ang produkto wala’y kapuslanan alang kanamo. Kasagaran tama ako, ug ang produkto sa wala madugay natapos sa luyo sa aparador. Siyempre gipasagdan nako si Mali nga buhaton ang iyang gusto ug dili gyud niya kinahanglan nga tarungon ang iyang mga gipamalit, apan kanunay niyang gipakita nga gituyo niya ang pagpalit.

Usa ka adlaw niana nga panahon pag-usab, si Mali nakakita og usa ka butang nga matahum, usa ka piraso sa alahas sa akong hunahuna, ug gipakita kini kanako. Gipangutana nako siya kung ganahan ba siya niini ug gamiton gyud kini. Si Mali naghunahuna sa makadiyot ug dayon misulti kanako nga dili na siya mopalit niini. I told her 'kung ganahan gyud ka, palit'. Gisultihan ko nga usa ka lig-on nga 'dili'. Miingon ko pag-usab nga kon kini nga alahas makapalipay kaniya, kinahanglan siyang mopalit niini. Medyo nasuko si Mali ug niingon nga dili na gyud siya gustong mopalit niini. 'Nganong dili?' Nangutana ko. Uban ang halapad nga pahiyom mitubag siya nga 'Thai khi nok*, mas maayo ang pagtipig og kwarta. Maalamon ko'. Sa pinansyal, wala ko mabalaka nga buhaton ni Mali ang among kuwarta. Nagbasa ko og mga istorya sama sa pocket money para sa Thai nga partner o nanalipod sa kaugalingon nga bank account sama sa pipila ka Dutch partners nga kasagarang buhaton sa pipila ka surpresa.
* Khi nok > hugaw sa langgam, kuripot(kinaiyahan). Kasagaran gigamit alang sa farang (puti nga ilong): 'Farang khi nok'.

Nagsayaw sa kusina

Usahay mahitabo nga ang mga salin nabilin o ang mga sangkap nakalimtan. Usahay giablihan nako ang fridge ug gipangutana si Mali kung dili ba kami kinahanglan nga tapuson ang usa ka butang. 'Oo, ugma' ang kasagarang tubag. Apan bisan pa niana ang mga butang usahay makalimtan o dili kami ganahan mokaon sa maong produkto. Kung kinahanglan namong ilabay ang pagkaon, usahay moingon ko nga ako nagpasidaan batok niini ug kini usa ka gamay nga kaulaw. Usahay magbiaybiay ako nga si Mali ganahan nga ilabay ang mga butang. Si Mali dili kanunay ganahan nga makadungog niana, mao nga sa matag higayon nga mokuha siya og butang gikan sa refrigerator makasulti siya kanako sa paghilom uban ang dili pag-uyon nga pagtan-aw. Dayon akong gikuha ang produkto gikan sa refrigerator, mipahiyom og lapad ug mipasundayag og gamay nga sayaw. Unya gisubli ni Mali sa medyo mas kusog nga tono nga dili ko angay isulti bisan unsa. Nga niana ako miingon nga 'Wala ko'y gisulti bisan unsa' ug dayon nagpasundayag ug malipayong sayaw ug ritmikong mipaingon sa basurahan samtang gikanta ko 'Wala koy gisulti, ganahan ko… jajaja... Wala koy gisulti, Ganahan ko, oo, lalala'. Siyempre si Mali nagpakita nga dili ko husto sa akong hunahuna, human niana kaming duha nangatawa.