'Байка пра кульгавага зайца'; байка 19 ст. з Сіяма
Жорсткі сабака з шырока расплюшчанымі вачыма сядзіць у цені валуна побач з коннай дарожкай на ўскрайку джунгляў на поўнач ад Бан Лао. Ён чуе галасы дзвюх жывёл, якія збіраюцца выйсці з джунгляў: малпы і зайца; апошні кульгавы і трымае пярэднюю лапу ў паветры. Яны, дрыжучы, стаяць перад сабакам, якога адразу прызнаюць сваім гаспадаром і ад якога яны прымуць прысуд па іх спрэчцы.
«Як вас завуць?» - пытаецца сабачы суддзя. Малпа адказвае: "Сімоі, ваша правасхадзіцельства". А заяц кажа: «Тафці, ваша благароддзе». – А куды вы, сябры, скардзіцеся?
Заяц кажа: «Я іду на плантацыю дурыяну каля Да Яя, каб атрымаць ядра, якія знаходзяцца ў гэтых садавіне». Гэтая малпа, якую я сустрэў па дарозе, спрачаецца са мной і б'е мяне па пярэдняй назе за тое, што я настойваю на сваім праве паехаць на Да Яй. О, справядлівы суддзя, я магу туды пайсці?» Суддзя, які ў глыбіні душы хоча зжэрці зайца, прымае наступнае рашэнне:
«На Да Яй вядуць дзве дарогі; малпа ідзе па ніжняй дарозе, а заяц - па вышэйшай. Той, хто прыйдзе першым, робіць там тое, што павінен зрабіць, а той, хто прыйдзе апошнім, вяртаецца адразу да мяне, каб выканаць сваю задачу».
Заяц, добра ўсведамляючы небяспеку, на якую ён натыкаецца, адразу ж вырашаецца на хітрасць, якая, як ён спадзяецца, выратуе яму жыццё. «Давай, прэч!» - крычыць сабака, мяркуючы, што спрытная малпа дабярэцца раней за кульгавага зайца.
Заяц, ведаючы, што ўсе зайцы падобныя на яго, кідаецца як мага хутчэй сваёй кульгавай ножкай. Як толькі ён сустракае іншага зайца, ён распавядае сваю гісторыю і просіць яго выратаваць яму жыццё. Ён загадвае бегчы на Да Яй і заўсёды мяняць на іншага зайца, пакуль апошні заяц сядзіць там, падняўшы нагу... А ўсе зайцы стаяць на баку свайго брата!
Малпа бянтэжыцца, калі кідаецца; ён знаходзіць свайго пагарджанага таварыша, які сядзіць, падняўшы адну лапу, і жуе ядра дурыяна. Ён не бачыць хітрасці, але павучае сябе: "У наш час вы ні ў чым не можаце быць упэўнены".
Такім чынам пакалечаны заяц ратуе сабе жыццё і вяртаецца ў сваю сям'ю, дзе цэлымі днямі вучыць іншых зайцоў не шукаць сварак.
Крыніца: Інтэрнэт. Байка з 19 стe стагоддзя або раней, Сіям. Пераклад і рэдагаванне Эрыка Куйперса.