Le mou atu o le tusitusiga Thai Noi

Saunia e Lung Jan
Geplaatst i totonu tua, talafaasolopito, Gagana
pine: , ,
Fepuari 8 2022

I se tasi o au sao muamua i lenei blog sa ou mafaufau puupuu i le amataga o le gagana tusitusi Thai. I le avea ai ma se tagata fiafia tele i aganuu eseese, ou te fiafia i gagana laiti ua lamatia. O measina ola ma o lea e taua ai. O se tasi lena o mafuaaga na ou pikiina ai nisi o Basque, Breton, Irish ma Occitan, faatasi ai ma isi, i aso ua mavae.

Ae ui i lea, - o le mea e leaga ai - o se tasi o tulafono o gagana, mo ituaiga uma o mafuaʻaga, e faʻamataʻu tumau ma mou atu. Ua fuafuaina e Philologists e tusa ma le 7.000 gagana o loʻo tautalagia i le lalolagi i aso nei, 6.000 o le a mou atu i le isi seneturi... O le mou atu o gagana e le o se mea fou. O le to'atele o tagata su'esu'e gagana latou te va'aia o se faiga fa'anatura. A uma mea uma, o gagana e mafai ona suia ma sui failauga i le faʻaaogaina o se isi gagana i lalo o ni tulaga. Ae i le tele o tulaga, e mou atu foʻi gagana ona o se tauiviga faʻale-aganuʻu, fesoʻotaʻiga le tutusa o le mana poʻo le naʻo le faʻamalosia o le gagana, lea e masani ona loloto le faʻafitauli nai lo le gagana mama ae e iai mea uma e fai i le faʻamataʻu o le tagata lava ia ma le faasinomaga, o le faafitia o le pule a le tagata lava ia ma le sa'olotoga e fa'aalia uiga fa'aleaganu'u, fa'atumauina tu ma aga.

O se faʻataʻitaʻiga lelei o le mulimuli e mafai ona maua i Taialani, aemaise lava i Isaan, lea na mou atu ai Thai Noi e avea ma gagana tusitusi tele. I le masani ai, e tele gagana na tautalagia i Isaan, e aofia ai Surin-Khmer, Laotian, Vietnamese ma Phu Thai. Muamua, e le itiiti ifo i le tolu gagana tusitusi sa masani i Isaan. Mo se faʻataʻitaʻiga, sa i ai le Khmer lea na aliaʻe mai Angkor i le itu i matu sasaʻe o le mea ua taʻua nei o Taialani ma sa faʻaaogaina a itiiti mai seia oʻo i le seneturi sefulufa TA. Na suia o se gagana tusitusia e Tham, lea na afua mai i le Monschrift anamua, lea na salalau ona o le faalauteleina o le malo Laotian o Lan Xang, ma sa masani ona faaaoga mo tusitusiga faalelotu ma filosofia. O le gagana fa'ale-malo, fa'ale-aganu'u tusitusia o Thai Noi, lea na tula'i mai toetoe lava i le taimi e tasi ma Tham. Na avea Thai Noi ma tusitusiga sili ona faʻaaogaina i Isaan mai le sefuluono i le sefulufitu seneturi. O le eseesega tele ma le Thai o se gagana tusitusi o le Thai Noi e leai ni fa'aupuga e ta'u mai ai le leo sa'o e tatau ona faaleoina ai se upu. O le au faitau i le gagana Isaan na manatu e lava le atamai e iloa ai le uiga saʻo o se upu.

O se tasi o sini muamua o faiga faavae a le Tupu o Chulalongkorn, o le na pulea Siam mai le 1868 i le 1910, o le amataina lea o se polokalame o le tuufaatasia faaupufai ma aganuu lea ou te faamatalaina o le nofoia i totonu o Siam. O le uiga o laʻu tala o le pulega tutotonu i Bangkok na faasolosolo malie ona suia le aai tuai-setete ma itulagi tutoʻatasi i lalo o le talitonuga: 'E tasi le malo, tasi le nuu, tasi le tupu faʻatasi ma le Chakri dynasty ina ia faʻamalosia le pule a le setete ma fatuina se lagona o le atunuʻu. O se tasi o auala na faʻaaogaina mo lenei mea 'faamalosi agamalu e fa'aaoga na'o le tele o gagana i le lumana'i. Mai le 1874 i luma, na taumafai ai le malo Siamese e faʻamaonia le faitautusi o le faitau aofaʻi o le faitau aofaʻi o Isaan o le faʻaaogaina o le Thai o se gagana tusitusi e sili atu ona faigofie ma o lea e sili atu ona taliaina mo fesoʻotaʻiga ma le malo.

Na tatau i tagata Isan ona vave iloa o latou o Thai ... Ina ua le vave maua le malosi o lenei tauvaga, na faʻaaogaina faiga faʻamalosi ma faʻatagaina Thai e avea o se gagana tusitusi i aʻoaʻoga. E ala i le faʻalauiloaina o lenei suiga mamao o aʻoaʻoga, o le faitau aofaʻi o tagata i lenei tulimanu mamao o le atunuʻu e mafai ona faʻatupuina mai le laʻitiiti e iloa ai o le gagana Thai ma le aganuu e sili atu nai lo le gagana a Isaan ... O lenei suiga o le faiga o aʻoaʻoga na faʻaosofia e atugaluga e uiga i le faʻatinoina o faiga faʻapolokiki a Bangkok. Ae ui i lea, na vave ona oʻo i le faaiuga i totonu o le laumua e manaʻomia le toʻatele o tagata faigaluega fou a le malo e faʻafaigaluegaina na faʻavae fou, faʻalapotopotoga tutotonu a le malo. Ma o na tagata faigaluega lautele, e sili ona faʻafaigaluegaina i le lotoifale, e tatau lava ona agavaa i le gagana tusitusi Thai... O le muamua, integrally Thai aʻoaʻoga faʻalapotopotoga i Isaan o le Ubon Wasikasathan School i Ubon Ratchathani, na faavaeina i le 1891 ma lagolagoina atoatoa e Bangkok.

Sopha Ponthri ma isi taitai e toalua

Ina ia pulea lenei gagana indoctrination faafoliga o aʻoaʻoga i aʻoga, ono tusi aoga, tusia e Phraya Sri Suthorn Wohan (Noi Ajaari Yangkul) na lomia faasolosolo vave i le itu i matu sasaʻe: Munbotbanphakit, Wanitnikon, Aksonprayok, Sangyokphitan, Waiphotchanaphijan en Phisankaran. E le'i faamalieina tele i taunuuga o le faamalosia o le gagana, na auina atu ni mata'itusi mai Bangkok i Isaan mai le 1910 agai i luma ina ia mautinoa na maua e tamaiti ma mulimuli i aoaoga i Thai. O se gaioiga sa i aituuina atu' faatasi ai ma le folasaga o le Tulafono Fa'amalosia o A'oa'oga Tulagalua, o se tulafono mai le 1921 e faamalosia ai matua uma i Isaan e ave a latou fanau i lesona i le gagana Thai... I lalo ifo o le kuata o le seneturi, Thai Noi o se gagana tusitusi ua leiloa uma lona taua lautele ma mou atu...

Mo sina taimi sa i ai le tetee. I le taufaaiuiuga o le 1930s, o nisi o matua i Ban Sawathi i le itumalo o Khon Kaen, na taitaia e le lauiloa Molam pese Sopha Ponthri, na mumusu e toe auina atu a latou fanau i le aoga. Sa tatau ona latou fefefe ne'i leiloa lo latou Lao aʻa ma ituaiga tagata ma o le a avea ma Thai ... o lenei fouvalega, lea na musuia foi e lafoga fou, maualuga i le lotoifale, na vave ona salalau atu i nuu i tua atu. Iā Tesema 16, 1940, na talepe ai e leoleo se sauniga na auai ai le silia i le 500 tagata ma puʻea faapagota ai tagata e toʻa 116. Sopha Ponthri ma taitai e toatolu o le fouvale na faasalaina i le sefuluono tausaga i le falepuipui i le lua masina mulimuli ane i Khon Kaen mo 'kabotphai nai ratchaanachak' (tetee i le malo). O le vaega o totoe o i latou na pueina na tatalaina, ae sili atu i le tolusefulu o i latou na maliliu i le taimi o lo latou faatagataotauaina... Khui Daengnoi, o se tasi o pagota e toatolu, na maliu i ni tulaga faalilolilo e ala i le malemo i le falepuipui i ni nai masina mulimuli ane. O Sopha Ponthri o le a maliu foi i lalo ifo o le lua tausaga talu ona faamaonia lona moliaga ina ua uma ona tui i se fualaau faasaina lea na iu ai ina maʻi ...

Faatasi ai ma ni nai tuusaunoaga e le masani ai, o le averesi o Isaaner e le o toe manatua sa i ai a latou lava gagana tusitusi i le toeitiiti lua augatupulaga ua mavae... E masani ona galo ia i tatou o se gagana e sili atu nai lo le tuufaatasia o leo ma upu. O le gagana ose fale teuoloa o tu ma aga, tala faasolopito, manatuaga faaleaganuu ma le poto ma o se mea e maasiasi ai ua mou atu se mea faapena...

11 tali i le “Ua mou atu le tusitusiga Thai Noi”

  1. Alex Ouddeep fai mai i luga

    Ua ou le mautonu.
    Na ou manatu o le Thai Noi o se isi igoa mo Thais, aemaise lava i le eseesega ma Thai Yai poʻo Shans. Latou te nonofo i le ogatotonu o Taialani. E te le ta'ua foi le gagana Thai ma le tusitusiga aloaia Thai Noi?

  2. Ptr fai mai i luga

    O Shan e taʻua foi o Tai Yai (e le o Thai Yai) ma e tele lava ina nonofo i Burma/Myanmar.

  3. Yan fai mai i luga

    O le mea muamua lava, o lo'u fa'aaloalo i lou silafia ma lou manatu e uiga i ituaiga o gagana lamatia... O lau tala e matagofie le fa'atulagaina ma fa'aalia i le poto. E ese mai i lea, ae ui i lea, ou te manatu o se mea lelei e sili atu le tutusa. O le a faapea ona aliaʻe vaega lē lelei mai le galo, e pei o Isaan. O le mea moni, ma faamolemole faamagalo mai aʻu, e manaʻomia (ae mautinoa e le mafai ona tafao faamasani) o le “Thai” faatasi ai ma a latou “tusitusiga pei o le mataitusi” e le o faaaogaina i soo se mea i le lalolagi e mafai foi ona mou atu i tua i le aluga o taimi. … e le fai pisinisi pe fausia se lumana'i i talatuu. O tomai i le gagana Thai e matua leaga lava pe a sau i le Igilisi, mo se faʻataʻitaʻiga. E le mafai e se tasi o latou ta’ita’i o le faigamalo o lo’o i ai nei ona fa’aalia i se isi gagana...Fa’anoanoa...Ona o le tele o mafua’aga eseese, o lea ua iloa atu le fa’aitiitia o turisi. E fia a'oa'o fo'i tagata Thai i le tautala fa'aperetania... e pei lava o atunu'u o lo'o si'omia ai i latou, ona manuia ai lea... E sili atu nai lo le taimi nei...

  4. KhunKarel fai mai i luga

    Lung Jan, faafetai mo lau tala matagofie e uiga i gagana ua mou atu. O loʻo i ai sou malamalamaga faʻasolopito, ou te fia vaʻai i le tali a se Isan Thai pe afai na te mauaina lenei tala?

    O nisi taimi ou te ula ai ma Thai e uiga i Iapani i le Taua Lona Lua a le Lalolagi, o le tali: Ou te leʻi fanau mai, ou te le popole! 🙂 O le mea moni o se vaega ona e leai se mea e aʻoaʻoina e uiga i lenei mea i aʻoga, ae ou te leʻo matauina foi le tele o le naunautai i le averesi Thai e talanoa e uiga i tala faasolopito.

    E le gata i lea, e le afaina atoa i Taialani le talanoaina o le talafaasolopito, ou te manatua se polofesa Thai (po o se tusitala) na tusia se suʻesuʻega e uiga i se tupu mai le tele o seneturi talu ai, ae sa pueina o ia! O lea e fa'asa fo'i le talanoa e uiga i aso ua tuana'i. ona sosoo ai lea ma i latou o Ausetalia na faia se tamaitusi e uiga i le Royal Family, lea na faaletonu aua ou te talitonu na o le 3 tamaitusi na faatau atu, ae ina ua alu i Thailand i tausaga mulimuli ane sa taofia foi o ia ina ua taunuu.

    Le gaioiga sauā a leoleo i le aso 16 o Tesema. I lenei tulaga, 1940 e mafai ona faʻaopoopo lelei i le lisi na faʻasalalau talu ai nei e Rob V.

    fri gr KhunKarel

  5. Erwin Fleur fai mai i luga

    Lau Pele Jan,

    Lelei tele ma aoga vaega.
    E vave ona iloa e lo'u toalua lenei gagana.
    Ae o le a e ofo pe fia gagana (poʻo gagana) e mafai e Thai ona tautala.
    Ou te manatu e lelei tele lenei mea pe a faatusatusa i lo tatou tuputupu aʻe i papalagi.

    O lea e mafai ai e loʻu toʻalua ona tautala Thai, Laotian (fefiloi o Lao), Lao (o le mea lena o loʻo faʻaalia i luga), Igilisi, Dutch.

    O le a amata ona ou mafaufau i mea tatou te manaʻomia pe manaʻo e aʻoaʻoina i Taialani mo i tatou
    faaalia foi le faaaloalo i tagata e ala i fesootaiga.

    Faʻamaoni,

    Erwin

  6. Gdansk fai mai i luga

    E mafai fo'i ona ta'ua Yawi o le gagana a Malay Mosalemi i le loloto i saute, Pattani, Narathiwat, Yala ma itumalo e fa i sasa'e o Songkhla. O le malo Thai o le a atamai e aua le taofia lenei gagana, lea o loʻo tusia i le gagana Arapi, ae faʻapea foʻi ma aganuu a le lotoifale.

  7. Chris fai mai i luga

    'Basque, Breton, Irish ma Occitan'
    Aisea e le nofo latalata ai i le fale ma aʻoaʻo nisi Frisian ma Stellingwerfs?

  8. HansNL fai mai i luga

    O le gagana tusitusi atonu ua mou atu, ae o le gagana tautala o loo faaaogaina atoatoa.
    Na ou vaʻaia e tele foʻi le Isan e tautala i luga o le TV, faʻatasi ai ma ulutala Thai.
    Na ou faalogo talu ai nei o Isan e tautala lautele ma talanoaina i le Iunivesite o Khon Kaen, e aofia ai le Thai Noi script.
    O mea uma lava atonu o se gagana fa'aitulagi aloa'ia ae leai ni aia tatau.
    Ou te manatu.

  9. Tino Kuis fai mai i luga

    Upusii:
    'O le au faitau i le gagana Isaan na manatu ua lava le popoto e iloa ai le uiga sa'o o se upu.' (leai ni fa'ailoga leo)

    E mautinoa lava! Fai mai le isi talitonuga ona o lenei gagana tusitusi na sau mai le Mon มอญ e le o se gagana tonal.

    Ioe e tatau lava ona tuueseese le gagana ma le tusitusi.

    Sa ou maua le lagona ua toe aoaoina Thai Noi i le gagana Isaan. Sa ou vaai i faailoga i lena tusitusiga i iunivesite ma malumalu.

    O nisi taimi e fai si ou le mautonu. Le Thai Noi, le Lanna ma le Tham script. E faapefea ona eseese?

    E iloa e tagata uma le tusi The Little Prince. Ou te faaaogaina le faaliliuga Thai mo a'u lesona ma o lea ua ou vaai ua lomia foi i le Kham Meuang (Tailani Matu) ma le alafapeta Lanna. E fai lava sina mea o lo'o faia e fa'asaoina ai na gagana ma tusitusiga. Fiafia.

  10. Stan fai mai i luga

    Ua leva ona ou mafaufau i se mea, a o taʻua pea le atunuu o Siam, o le igoa o le gagana Siamese poʻo Thai?

  11. Alain fai mai i luga

    O la'u uo mai le UD e ta'ua le alafapeta Laotian.


Tuua se faamatalaga

Thailandblog.nl fa'aoga kuki

O la matou upega tafa'ilagi e sili ona aoga ona o kuki. O le auala lea e mafai ai ona matou manatua au faʻatulagaga, faia oe o se ofo patino ma e fesoasoani ia i matou e faʻaleleia le tulaga lelei o le upega tafaʻilagi. faitau atili

Ioe, ou te manaʻo i se upega tafaʻilagi lelei