Tala mai Siam Anamua (Vaega 3, Fa'ai'uga)

Saunia e Tino Kuis
Geplaatst i totonu talafaasolopito, Tino Kuis
pine: ,
15 Me 2021

O le ā le vaaiga a tagata ese iā Siam i aso ua mavae? Andrew Freeman (1932): 'E le mafai e nei tagata ona pulea ia lava. Matamata pe faapefea ona latou faia mea. E le talisapaia lava e le Sasae le mea na faia e le papalagi mo ia.' E sefuluono tala sosoo, fa'aliliu e Tino Kuis.

O nei tala pupuu e sau mai se tama'itusi ua fa'aulutalaina 'Tales of Old Bangkok, Rich Stories From the Land of the White Elephant'. O lo'o lisiina i latou e leai se fa'asologa fa'apitoa e tusa ai ma le taimi, nofoaga ma le mataupu. Na ona ou tuua lava i lena auala. O loo ta’ua le puna o tala taitasi, ae na o le tagata ma le tausaga na ou ta’ua.

George B. Bacon, 1892

O tamaiti Siamese o mea laiti sili ona manaia ou te iloa. Sa latou taufaifai mai ia te au mai lava i le amataga, ae ou te faanoanoa ona o le a i ai se aso o le a avea i latou ma auleaga e pei o o latou tama ma tina, ma o se tala lena!

Ernest Young, 1898

Na o le pau lava le itumalo moni i uta o le faleoloa vaapiapi umi e taʻua o Samphaeng. E tusa ma le 2 kilomita le umi ma o loʻo i ai se faitau aofaʻi fefiloi o Initia, Siamese ma Saina.

O le faleoloa vaapiapi umi e iai ona lava fa'afiafiaga. O oloa fa'alenuu uma e fa'atasia iinei, ma o le to'atele o tagata e fa'atino a latou faiva fa'aleaganu'u iinei. O fai u'amea ma tagata lalaga o lo'o pisi i a latou fefa'ataua'iga, o tufuga auro ma ario e faia atigipusa ma teuteuga mo tagata mau'oa ma tagata faigaluega ma'a e tipiina ma'a e fai ma mea teuteu.

O fa'aaliga va'ai ma fa'afiafiaga i fafo e fa'ataga ai le paie e tafao ma pisi pipi e feso'ota'i le tasi i le isi i luga o ala savali gaoa. I le leva o le po ua tapunia faleoloa, ae o fale faitupe, o opium ma fale talitane ua tumu i le pito sili ona maualalo o vasega maualalo.

Sunthorn Phu i le 'Nirat Retch'

(Faisolo, 1786-1855)

I Bang Luang i luga o le tamai alavai, e toatele Saina e faatau atu a latou puaa. O latou fafine e matua laiti, papae, aulelei ma mauoa. O alii Thai e pei o aʻu, o le a talosagaina lo latou lima e faaipoipo, ua tapunia e pei o i tua o pa uʻamea. Ae afai e iai sau tupe, e pei o Saina nei, o le a na ona liusuavai na pa.

Ernest Young, 1898

O le leai o igoa ma numera o fale e mafua ai le tele o faʻafitauli pe a lafoina tusi. E masani ona manaʻomia se teutusi e faʻapea:

Ia Mr. Lek
Tamaiti a'oga i le A'oga masani
Alo o Mr. Yai, fitafita
I lalo o le Alalaupapa Uliuli
Tua o le Malumalu Lotus
New Road, Bangkok

Charles Buls, 1901

E alalaga tele le Saina ma galulue malosi. O le Siamese e sili atu ona toʻa ma ui atu i le leoa.

Mai le api talaaga a Gustave Rolin-Jaequemyns, 1893

(Faufautua Pelegeia i le Tupu o Chulalongkorn. E lua vaatau a Farani na ausaina le Chao Phraya e faʻamalosia ai faʻatauga a Farani i nofoaga i luga o Mekhong, lea o Laos.)

Na foliga mai ua vaivai tagata uma. Sa fesili mai le tupu ia te a’u po o le a se mea ou te manatu o le a tupu, ma sa fautua mai le Richelieu (Ta’ita’i Tenimaka o le neivi a Siamese) e faaaoga ni vaa Siamese se lua e goto ai vaa Farani.

Sa ou fesili pe i ai ni avanoa e manuia ai se taotoga faapea. Sa le mafai ona ia mauaina se tali ioe i tua atu o ona laugutu. O le mafuaaga lena na ou fautuaina malosi ai e faasaga i lenei taotoga, lea ou te le lagolagoina pe afai e mautinoa le manuia.

Afai e manuia o lona uiga o le taua ae a le manuia o le a mafua ai se osofaʻiga o Bangkok ma le maota. O la'u tali e faapea, mo le manuia o le aai, e tatau ona tatou aloese mai le taua.

Emile Jittrand, 1905

O Falani e sili atu ona fefiloi ma tagatanuu nai lo Peretania; latou te le mamao e pei o le mulimuli. O le fa'alilolilo ma le feita ua latou le fa'aaloalo ai tagata o le atunu'u.

James Anderson, 1620

(Fomaʻi, mai faʻamaumauga a le British East India Company.)

E le na o le pau lea o le vaivai o taaloga faitupe i na aso e pei ona iloa i tusi a le Kamupani. O lo'o i ai fa'amatalaga e uiga i le lechery, faama'i e le mafaamatalaina, onana ma le ulavale i tusi a le aufaigaluega a le Kamupani.

Atonu o amioga mama sa i ai se tulaga maualalo ifo nai lo aso nei. Ae ui i lea, e tatau ona tatou faamasinoina nei tagata Peretania ma le agamalu, pe a mafaufau i lo latou ave faapagota ma lo latou siosiomaga e matua ese lava mai lo latou fale Peretania, ma ua latou oʻo i le tele o faaosoosoga fou.

Andrew Freeman, 1932

'Ina ua fausia lenei auala, e le'i feoai nofoaafi i le po ona o le tele o fetoaiga ma elefane.'
“E te ula,” sa ou fai atu ai.
Na toe sasaa atu le Peretania.
"E leai," na ia faaauau ai, "e tatau ona i ai se tulafono e manaʻomia ai elefane e fai moli ulu ma moli i tua."
'Lo'u Atua e, afai tatou te pulea Siam o le a tatou aoaoina i latou i le uiga o le lelei. E le mafai e nei tagata ona pulea ia lava.”
'Aisea e le fai ai?' sa ou fesili ai.
“Ia, vaavaai solo ia te oe. Matamata pe faapefea ona latou faia mea. E le talisapaia lava e le Sasae le mea na faia e le papalagi mo ia, o le mafuaaga lena. Afai tatou te amio e pei o tagata Siamese, o le a se mea e tupu ia i tatou?'

Mai fa'amanatuga a Prince William o Suetena, 1915

(Ina ua uma ona auai i le faapaleina o le Tupu o Rama VI.)

O le aso na sosoo ai, o le tausaga mulimuli o le tausaga, na matou taunuu ai i Bangkok ua vaivai ae saogalemu, ma na o manatuaga lelei o se sailiga manaia. O seu o se pafalo mai Ban Chee-wan ua avea nei ma faʻataʻitaʻiga sili ona mitamita o aʻu ipu tulimanu aua o loʻu iloa, naʻo maʻua ma Leewenhaupt na fanaina lenei ituaiga o fauna Siamese. Ma i le lumanaʻi o le a sili atu ona faigata, ma atonu e le mafai, aua o loʻo oʻo mai le faʻasaina o le tulituliloaina o nei manu toetoe lava a leai.

Faasalalauga leitio a le Malo, Novema 7, 1939

E tusa ai ma le Fifth Edict, ua talosagaina e le malo tagata Thais uma ina ia taumafaina saimini ona o saimini o ni meaai lelei, o loo i ai araisa ma nati, o mea uma e suamalie, masima ma suamalie ma gaosia uma i Thailand. O saimini e lelei, mama, taugofie, faigofie ona fa'atau ma e manaia le tofo.'

Taimi, Novema 24, 1947

'O Phibun Sonkraan (o le ta'ita'i aoao na faoa le pule i le 1946) na fa'asa ia Siamese mai le o atu i le alatele e aunoa ma ni pulou po o ni seevae, mai le lamu betel, mai le nofonofo pe fa'anofo i luga o le auala, pe mai le ofuina o le panung. I ata aloaia, seevae ma pulou na valivali i ata o faifaatoaga.

Na poloaina fo’i e Phibun e tatau i tagata o lo o umia tofi ona sogi atu i o latou ta’ito’alua a’o le’i o atu i o latou ofisa. O i latou ua solia nei tulafono na auina atu i 'tolauapiga faaleaoaoga'.

(Panung: ofu masani mo alii ma tamaitai: o se ie e afifi i sulugatiti ona nonoa lea i le va o vae i tua.)

Mekasini TIME, 1950

O Ananda (Rama VIII, 1925-1946) o se tupu talavou uiga ese. Na tumu o ia i manatu papalagi, na ia musu e talanoa i tagata asiasi na nonofo i lalo i lalo o lona nofoa i ona luma, le ala Siamese. Sa ia fai atu ia latou nonofo i nofoa e tutusa le maualuga ma ia.

Neue Zurcher Zeitung, Aperila 15, 1950

I le taeao o Iuni 9, 1946, na salalau atu ai le tala i le aai ua maua le tupu talavou ua maliu i totonu o lona potumoe ma se manua i lona ulu. Pe o se faalavelave? Pule i le ola? Po o se fasioti tagata?

Sa i ai finauga mo nei filifiliga e tolu. Sa i ai i latou na finau mai o Ananda Mahidol sa fefe i le tele o tiute ma galuega faigata o loʻo faʻatali mo ia. Mulimuli ane, na liliu atu masalosaloga i se vaega o faipule mataʻutia o latou manatu o le a soloia le pule tupu.

Associated Press, 1952

O le aso nei na sainia ai e le Tupu o Bhumiphol Adulyadej le tulafono fou a Thai na folafolaina e le vaegaau a le militeri lea na faatoilaloina le malo i le fa masina talu ai i se osofaʻiga le toto.

Sa iai le tupu i sauniga tetele na amata tonu lava i le itula e 11, o se taimi na manatu i ai tagata saʻiliʻili i fetu e sili ona lelei.

O ananafi na faalauiloa ai e le Radio Bangkok ua toe tolopo le sauniga ae na faatalitonuina e le pulega a le militeri le tupu e sui lona mafaufau. Na faaalia e Marshal Sarit e faapea, o le Aso Gafua, i le 11 i le afiafi, na feiloai ai le alii aoao o Thanom Kittichachorn, le taitai lona lua o le vaegaau, ma le tupu. Ina ua fesiligia pe o le a se manatu o le tupu e uiga i le osofaiga, na tali atu Sarit: "O le a se tala a le tupu, ua uma ona uma."

Alfred McCoy, 1971

O le 'tau opium' i le va o Phao (o le ta'ita'i leoleo) ma Sarit (tetele ma le palemia) o se taua natia lea na natia uma ai taua i lalo o se ofu talaloa fa'alilolilo. O le tuusaunoaga sili ona malie na tupu i le 1950 ina ua agai atu se tasi o au a Sarit i le nofoaga i Lampang ma se uta opium.

Na siosiomia e leoleo o Phao le au malaga ma faatonuina le vaegaau e tuuina atu le opium ona o le tetee atu i fualaau faasaina o le matafaioi lea a leoleo. Ina ua musu le vaegaʻau ma faamataʻu e fana i totonu o le ofisa, na aumai e leoleo ni fana ma eli i totonu mo se fusuaga.

O le fa'alavelave fa'apopoleina e lua aso se'ia o'o ina tula'i mai Phao ma Sarit i Lampang, ma ave le opium, ma momoli fa'atasi i Bangkok lea na mou malie atu ai.

Punavai:
Chris Burslem Tala o Bangkok Tuai, Tala Mauoa Mai le Nuu o le Elefane Paʻepaʻe, Earnshaw Books, Hong Kong, 2012.

Tala mai Siam Anamua (Vaega 1) sa i luga o Thailandblog ia Setema 24; Tala mai Siam Anamua (Vaega 2) ia Setema 28.

Ata: Tableaus i le Thai Human Imagery Museum, 43/2 Mu.1, Pinklao Nakhon Chasi Road, Nakhon Pathom. Tel. +66 34 322 061/109/607. Ata amata: Tupu e valu o le aiga o Chakri; Rama IX, le tupu o loʻo iai nei, e le o aofia ai. O le ata o le fafine i Panung e leʻi puʻeina i le falemataʻaga.

Va'ai ata o Siam anamua iinei.

3 tali i “Tala mai Siam anamua (vaega 3, faaiʻuga)”

  1. Alphonse fai mai i luga

    E manaia le faitau. Aemaise o lena tusi mai le 1620. O lea sa i ai tamaitai Thai na o mai e faitio i le Kamupani ona sa i ai se la tama faasolitulafono mai se Peretania. Fa'asaolotoina tele!

  2. Tino Kuis fai mai i luga

    E tatau ona ou le fiafia, Paul, ua ou mafaufau i ai ae ou te le iloa. E manaia le faitau pe na faapefea ona vaʻai tagata mai fafo i Thailand i aso ua mavae, ae o le a le mea moni? O le a le lanu o a latou tala? Ma fa'afefea ona e su'esu'eina le mafaufau o Taialani nei? Ou te manatu o le mafuaaga lena e tatau ai ona e faaeteete e tusi laina mai le taimi ua tuanai e oo mai i le taimi nei. E le'i tele ni mea ua ou aoaoina mai ai e tusa ai ma le taimi nei.
    Ou te maua moni lava le fiafia sili mai mea e mafai ona e vaʻaia e tulaga ese, e le fetaui ma se iloiloga o mafaufauga Thai i lena taimi. O le Tupu o Ananda o le na tauanau e aua le nonofo tagata asiasi i luga o le eleele ae i luga o se nofoa maualuga e pei o ia. Masalo o le lesona ou te aumaia o le mea moni e matua eseese lava.

  3. Ruud fai mai i luga

    O le isi tala manaia tele, ma sa ou fiafia faapitoa lava e matamata i le aoina o ata sa tuu i lalo. Ou te tulimatai atu i le isi iloiloga tusi!


Tuua se faamatalaga

Thailandblog.nl fa'aoga kuki

O la matou upega tafa'ilagi e sili ona aoga ona o kuki. O le auala lea e mafai ai ona matou manatua au faʻatulagaga, faia oe o se ofo patino ma e fesoasoani ia i matou e faʻaleleia le tulaga lelei o le upega tafaʻilagi. faitau atili

Ioe, ou te manaʻo i se upega tafaʻilagi lelei