Matamataga manu i Taialani: Nuthatch (Sitta formosa)
O le nuthatch matagofie (Sitta formosa) o se manulele mataʻina ma seasea mai le aiga o nuthatches (Sittidae) ma e tupu faʻafuaseʻi i Taialani. O lenei manulele o loʻo i le itu i sautesisifo o Saina, lea e masani ona maua i itumalo o Yunnan, Sichuan, ma Tibet. O le nuthatch aulelei e nofo i togavao lauusiusi, togavao coniferous ma vaomatua fefiloi i le maualuga i le va o le 1.500 ma le 3.900 mita i luga aʻe o le sami.
E iloga le Splendid Nuthatch i ona foliga mata'ina. E i ai lona umi e tusa ma le 13-14 senitimita ma faʻaalia se fulufulu matagofie ma se lanu mataʻina o le lanu lanumoana, paʻepaʻe ma le maroon. O le ulu, ua ma le pito i luga e lanumoana susulu, ae o le fa'a'i, fatafata ma lalo e pa'epa'e. O apaau e lanu mumu ma lanu paʻepaʻe ma lanu moana, ma le siʻusiʻu e lanumoana ma fusi uliuli. O itupa uma e lua e tutusa lanu o fulufulu, ae o le tane e masani ona sili atu le lanu moana i luga o le ulu ma le nape.
O le Splendid Nuthatch ose manu fe'avea'i ma gaioi, fegaoioia'i vave ma atamai i tumutumu o laau e su'e mea'ai. O ana mea'ai e masani ona aofia ai iniseti, larvae ma apogaleveleve, ae e 'ai foi fatu ma nati. E pei o isi nuthatches, o le Splendid Nuthatch e mafai ona a'e i luga ma lalo ogalaau ma lala, fa'afetai i o latou vae malolosi ma matiuu ma'ai.
O le vaitau fa'atosina o le nuthatch matagofie e amata mai ia Aperila ia Iuni. I le vaitau o le fa'ato'aga, e fau ai e le ta'ito'alua se ofaga i va o la'au, e masani ona fa'aiti le faitoto'a i le palapala e puipuia lelei ai le faamoega mai manu fe'ai. O le fafine e masani lava ona tuʻuina 3-5 fuamoa, lea na te faʻanofo mo le tusa ma le lua vaiaso.
O le nuthatch matagofie o loʻo faʻavasegaina o le "Near Threatened" i luga o le IUCN Red List, e mafua ona o le faʻatapulaʻaina o le tufatufaina atu ma le faʻaauauina o le faʻaleagaina o lona nofoaga e ala i le faʻaleagaina ma le taina o laau. O le fa'asaoina o lona nofoaga ma le fa'alauiloa atili e uiga i lenei ituaiga manulele e seasea ma matagofie e taua tele ina ia mautinoa e maua e tupulaga i le lumana'i le avanoa e fa'amemelo ai i le nuthatch matagofie.
Ou te le'i va'ai i le mea lea i a'u malaga uma i Taialani...pe le o toe tupu i mauga maualuluga o Taialani po'o se mea e seasea tupu.
Ou te vaai ia te ia i la matou togalaau i le taulaga o Bangkok!