O le tala o le masiofo na fanauina se atigi ma tuli ese. Ae e le'i gaogao lena atigi...
Ua le fiafia le tupu ma le masiofo ona e leai se la tama! Ae ina ua mavae se taimi umi na iloa ai o le a maua e le masiofo se tama. Ae na ia fanauina se atigi. Na faavalevalea le tupu e tagata na alalaga o le masiofo o se faataulaitu. Sa ia tuliesea o ia ma tuu lana atigi ma mea uma i totonu o se vaa.
Sa taunuu o ia i tafatafa o se vaomatua. Na alu ese le masiofo mai le vaa ma le atigi ma feiloai ai i se ulugalii matutua sa nonofo ai. Na valaaulia ai o ia e faasoa atu le fale ma meaai ma ia ma sa ia fesoasoani i le faatoaga fualaau faisua. Ae i totonu o le atigi sa natia ai se tama! Sa tuputupu ae o ia. Ina ua o atu tagata e toatolu, ona tolotolo ai lea o ia mai le atigi e taaalo; ona toe tolotolo lea o ia i tua. Ina ua matua teisi o ia sa ia kukaina foi a latou meaai! Na amata ona masalosalo lona tina ua i ai se mea o faaletonu i le atigi; Sa lafi o ia ma vaaia ai se tama aulelei ua oso ese mai le atigi.
Sa ia faaleagaina le atigi ma fai atu ia te ia e ola i se olaga masani. Na ia faaigoa ia Prince Sung e ia. Ae na oo atu lena mea i taliga o fafine lotoleaga i le maota o ē na taupulepule e fasioti ia te ia. Ona ofo atu lea e le Tupu o Gata lana fesoasoani e puipuia le Perenise Sung.
Sa tofia se tama'ita'i sau'ai e tausia Prince Sung. I tausaga e sefulu ma le lima na ia fa'atūina a'e ai o ia ma fa'atā'eleina o ia i le vai auro na fai ai o ia ma auro i le pa'u. Sa ia aʻoaʻoina o ia i mantra ma pe a ia taʻuina atu e mafai ona ia faatonuina aila uma i le vaomatua ma iʻa uma i totonu o le vai.
Sa ia tuuina atu ia te ia se pulu auro ma se pea seevae tioata na mafai ai ona lele e le vaaia. Ae na ia tuuina atu foi ia te ia se suti faafoliga e pei o se Ngoc mataga. Ona lele atu lea o le perenise i le aai mamao o Samont.
Faaipoipo i purinisese e toafitu…
E toafitu afafine lalelei o le tupu o Samona. Sa ia manao i ona afafine e filifili ni tane ma faatonuina alii talavou nofofua uma eo mai i Samont. Ona faapotopoto ai lea o alii talavou mai Samont, Cambodia, Laos ma isi atunuu.
O sui tauva sa sili ona lelei le Eseta. O afafine e toafitu a le tupu sa ofu i ofu pupula ma maa taua. O tamaitai muamua e toaono na filifilia a latou tane ae o le uii, Princess Rochana, e le mafai ona faia se filifiliga.
Na fesili le tupu pe o misi se tasi. Ioe, sa i ai se tama auleaga i le ofu Ngoc ma sa tatau ona nofo i se nofoa. Na toe alu atu le Princess Rochana i sui tauva ma vaai i le perenise aulelei i le ofu Ngoc. Sa ia filifilia o ia. Na faateʻia le tupu ma le masiofo i lana filifiliga ma tuliesea uma i tua o le aai.
Na iloa e Princess Rochana na te leʻi faia se filifiliga sese. Sa nofo fiafia o ia i totonu o se potu ma lona toʻalua o loʻo ofuina pea lena suti mataga ma na te leʻi taʻuina atu ia te ia na te iloa poʻo ai i totonu...
Le tuliga
Na fia iloa e le tupu pe mafai ona tuli a avā a le fanau ma tusi se suʻega: "A taeao e aumai e tagata uma ni aila e ono!" Na faʻaofuina e le Ngoc ona seevae tioata ma lele i le vaomatua. Na ia tautala i upu o le mantra ma sa o mai aila uma e malolo ma ia.
Na iu ina o mai isi ia te ia ma e ono aila muamua. Ae na ia tuuina atu i paaga taitasi na o le tasi le aila ma tipi ese se fasi taliga i soo se mea. Na ofo le tupu ona e na o le Ngoc e ono ana aila ae o isi e na o le tasi le aila ua gau taliga… ..
O le suega lona lua: maua le selau o i'a tetele. O le taimi lea na ia aveese ai lana toniga Ngoc ma faatasi ai ma le fesoasoani a le mantra na o mai uma ia te ia iʻa tetele. Mulimuli ane na o mai isi e leai se mea na maua. Na ia avatu i tagata uma ia iʻa e lua ma tipi ese se fasi isu.
I le tupu e mafai ona ia aumaia le selau i'a, o isi na o le lua ma se fasi i'a mai le isu. Na te'i le tupu ma le masiofo. Sa masani lava ona fiafia Rochana.
Faalavelave mai luga
O le atua o Indra na foliga o se fitafita ma se vaegaau ma luʻi le tupu i se polo polo ma le aai o loʻo lamatia. A leai o le a ia susunuina le aai. Na faatagaina e le tupu na o atalii faaletulafono e toaono e taaalo ona sa ia maasiasi i le Ngoc. Ae sa faigofie ona faatoilaloina i latou. Na manaʻomia e Indra le toʻa fitu o tama tane e fai ma fili.
Ina ua alu ese le aai i le aso na sosoo ai ma ua sauni Indra i luga o lana solofanua, ua saunia atoatoa, o se solofanua matagofie na tamoe i le fanua ma se perenise paʻu auro i luga. Sa ia luiina Indra. Na taumafai le Indra fa'alilolilo e fa'ato'ilalo lona fili ae sa malosi le perenise. O le solofanua a Indra na lele i luga o le ea ma sa faateia tagata uma, o le solofanua lona fitu a le atalii faaletulafono na tulai mai ma puaoa e tali le luitau. Sa le mafai ona manumalo Indra; nai lo lena, na ia mauaina se sini. Ua uma le taaloga. Faasaoina le aai.
Na lafoai e Indra lona foliga. Na ia taʻu atu iā i latou po o ai moni o ia ma taʻu atu foʻi po o ai moni le Ngoc. O le Aloalii mai le Shell. O le tina o Prince Sung ma le ulugaliʻi o le vaomatua na tauia i tupe, lavalava ma fanua. Na faatagaina Sung ma lona faletua o Rochana e nonofo i le maota seia iu ina avea Sung ma tupu e sosoo ai o Samont ma le malo atoa.
Punavai: Folk Tales of Thailand (1976). Fa'aliliuga ma fa'asa'oga Erik Kuijpers.
O se tala mai le pese Thai ma le aganuu siva. Faatasi ai ma se tupu, atalii/afafine aulelei, tagata leaga, togafiti faataulaitu, ma mea lelei uma e iu lelei. I isi nofoaga, o le tala e taʻua o Prince Sang Thong. O le Ngoc o se igoa Vietnamese ma o lona uiga o le maa taua, maa taua. Ae o loʻo i ai le uiga lona lua: o se uʻamea e manogi pei o fuamoa pala.