Zniknięcie pisma Thai Noi

W jednym z moich poprzednich wpisów na tym blogu pokrótce rozważałem pochodzenie tajskiego języka pisanego. Jako wielka fanka różnorodności kulturowej uwielbiam zagrożone języki mniejsze. Są żywym dziedzictwem i dlatego są cenne. To jeden z powodów, dla których w odległej przeszłości wybrałem baskijski, bretoński, irlandzki i oksytański.

Jednak jest - niestety - jednym z praw języków, że z różnych powodów są one permanentnie zagrożone i znikają. Filolodzy obliczyli, że z szacunkowych 7.000 języków, którymi mówi się dzisiaj na świecie, 6.000 zniknie do następnego stulecia… Oczywiście zanikanie języków nie jest niczym nowym. Większość lingwistów postrzega to nawet jako naturalny proces. W końcu języki podlegają zmianom, a użytkownicy w pewnych okolicznościach przestawiają się na inny język. Ale w wielu przypadkach języki znikają również w wyniku walk kulturowych, nierównych stosunków władzy lub po prostu ograniczeń językowych, gdzie problem często leży znacznie głębiej niż czysto językowy, ale ma wszystko wspólnego z zagrożoną samooceną i tożsamością, odmowa samostanowienia i wolności wyrażania kulturowych tradycji podtrzymuje tradycje.

Dobry przykład tego ostatniego można znaleźć w Tajlandii, a dokładniej w Isaan, gdzie Thai Noi musiał zniknąć dla większości języka pisanego. Tradycyjnie w Izaanie mówiono wieloma językami, takimi jak surin-khmerski, laotański, wietnamski i phu thai, oprócz tajskiego. Pierwotnie w Isan używano nie mniej niż trzech języków pisanych. Na przykład był Khmer, który odcisnął swoje piętno z Angkor na północnym wschodzie dzisiejszej Tajlandii i który z pewnością był używany aż do XIV wieku naszej ery. Jako język pisany został zastąpiony przez Tham, który wywodzi się ze starego pisma mon, które rozpowszechniło się dzięki ekspansji laotańskiego królestwa Lan Xang i było używane głównie w tekstach religijnych i filozoficznych. Cywilnym, oficjalnym językiem pisanym był Thai Noi, który powstał niemal w tym samym czasie co Tham. Thai Noi stało się najczęściej używanym pismem w Izaanie od XVI-XVII wieku. Główna różnica w stosunku do języka tajskiego jako języka pisanego polegała na tym, że tajski noi nie ma znaków tonalnych, które wskazywałyby prawidłową tonację, z jaką należy wymawiać słowo. Czytelnicy Księgi Izaana byli uważani za wystarczająco bystrych, aby zrozumieć właściwe kontekstowe znaczenie słowa.

Jednym z pierwszych celów politycznych króla Chulalongkorna, który rządził Syjamem od 1868 do 1910 roku, było ustanowienie programu zjednoczenia politycznego i kulturowego, który nazwałbym wewnętrzną kolonizacją Syjamu. Rozumiem przez to, że władza centralna w Bangkoku to krok po kroku stare miasta-państwa i regiony autonomiczne zgodnie z credo: „Jeden naród, jeden naród, jeden monarcha” zgodnie z dynastią Chakri w celu konsolidacji władzy państwowej i stworzenia poczucia narodowości. Jednym z zastosowanych środków byłomiękki przymus” w przyszłości używać tylko języka większości. Od 1874 r. rząd syjamski próbował przekonać piśmienną część ludności Isan, że używanie tajskiego jako języka pisanego jest wygodniejsze, a zatem bardziej akceptowalne w komunikacji z rządem.

Mieszkańcy Isaan pilnie musieli zdać sobie sprawę, że są Tajami… Kiedy ta kampania nie odniosła natychmiastowego skutku, podjęto środki przymusu i tajski zaczął być językiem pisanym w edukacji. Wprowadzając tę ​​dalekosiężną reformę edukacyjną, ludność tego zakątka kraju mogła od najmłodszych lat wychowywać w przekonaniu, że język i kultura tajska przewyższa język i kulturę Izaana… Ta reforma systemu edukacji była częściowo inspirowana zaniepokojenie realizacją centralistycznej polityki władzy w Bangkoku. W końcu ludzie w stolicy szybko doszli do wniosku, że potrzeba wielu, ale naprawdę wielu nowych urzędników, żeby obsadzić te wszystkie nowopowstające nowe, scentralizowane instytucje rządowe. A ci urzędnicy państwowi, najlepiej rekrutowani lokalnie, musieli oczywiście biegle posługiwać się tajskim w piśmie… Pierwszą w pełni tajlandzką instytucją edukacyjną w Isaan była szkoła Ubon Wasikasathan w Ubon Ratchathani, założona w 1891 roku iw pełni sponsorowana przez Bangkok.

Sopha Ponthri i dwóch innych prowodyrów

Aby skierować tę indoktrynację językową w szkołach pod przykrywką edukacji we właściwym kierunku, w krótkim odstępie czasu opublikowano sześć podręczników napisanych przez Phraya Sri Suthorn Wohan (Noi Ajaari Yangkul) na północnym wschodzie: Munbotbanphakit, Wanitnikon, Aksonprayok, Sangyokphitan, Waiphotchanaphijan en Phisankaran. Niezbyt zadowoleni z wyników przymusu językowego, od 1910 r. Bangkok wysyłał do Isaana obserwatorów, aby upewnić się, że dzieci otrzymały i kontynuowały naukę w języku tajskim. Akcja, która się staławyróżnionywraz z wprowadzeniem Ustawa o obowiązkowym szkolnictwie podstawowym, prawo z 1921 r., które wymagało od wszystkich rodziców w Isaan, aby ich dzieci uczęszczały na zajęcia w języku tajskim… W mniej niż ćwierć wieku tajski noi jako język pisany stracił całe swoje społeczne znaczenie i zniknął…

Przez chwilę był opór. Pod koniec lat trzydziestych wielu rodziców w Ban Sawathi w prowincji Khon Kaen, na czele z popularną piosenkarką Molam Sopha Ponthri, odmówiło już wysyłania swoich dzieci do szkoły. Słusznie obawiali się, że stracą swojego Laotańczyka Korzenie i etniczność i stanie się Tajlandią… ten bunt, zainspirowany również nowymi, wysokimi podatkami lokalnymi, szybko rozprzestrzenił się na wsie na szerszym obszarze. 16 grudnia 1940 r. policja rozpędziła zebranie, w którym uczestniczyło ponad 500 osób, i aresztowała 116 osób. Sopha Ponthri i trzech przywódców rebeliantów zostało skazanych na XNUMX lat więzienia dwa miesiące później w Khon Kaen za „kabotphai nai ratchaanachak” (bunt przeciwko królestwu). Resztę aresztowanych zwolniono, ale ponad trzydziestu z nich zmarło w niewoli… Khui Daengnoi, jeden z trzech skazanych, kilka miesięcy później w tajemniczy sposób utonął w więzieniu. Sopha Ponthri również zmarła niecałe dwa lata po skazaniu po tym, jak wstrzyknięto mu lek, na który okazał się uczulony…

Z nielicznymi wyjątkami przeciętny mieszkaniec Isaan nie pamięta już, że zaledwie dwa pokolenia temu miał swój własny język pisany… Często zapominamy, że język to znacznie więcej niż łączenie dźwięków i słów. Język jest skarbnicą tradycji, historii, pamięci kulturowej i wiedzy i szkoda, że ​​takie rzeczy znikają…