ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ပင်လယ်ဂိုက်ရောဂါ

mariakraynova / Shutterstock.com

ထုိင္းႏုိင္ငံ မြောက်ပိုင်းတွင် လူသိများသော တောင်ပေါ်သား မျိုးနွယ်စု အများအပြားရှိသည်။ တောင်ဘက်တွင် ပင်လယ်ဂျစ်ပစီသည် အနည်းငယ် လျစ်လျူရှုထားသော လူနည်းစုဖြစ်သည်။

ကျွန်ုပ်သည် ဘာသာပြန်ထားသော ပင်လယ်ဂျစ်ပစီများထက် ပိုရင်းနှီးသောကြောင့် ကျွန်ုပ်အတွက် "ပင်လယ်ဂျစ်ပစီများ" ကို ရည်ရွယ်ပြီး ပြောပါသည်။ ထုိင္းႏုိင္ငံ ပင်လယ်ဂျစ်ပစီ ဟူ၍ အုပ်စုကြီးသုံးမျိုး ရှိပြီး မော်ကန်၊ ဥရက္ကလဝေ နှင့် မိုကလာတို့ ဖြစ်သည်။ ထိုင်းလူမျိုးများအတွက် ဤလူမျိုးကို "Chao Lay" (ပင်လယ်လူမျိုးများ) ဟုခေါ်ဝေါ်ကြပြီး ပင်လယ်မှနေထိုင်သော မျိုးနွယ်စုများအတွက် ထီးအခေါ်အဝေါ်ဖြစ်ပြီး ပင်လယ်နှင့် နီးစပ်သော မျိုးရိုးဆက်နွယ်မှုရှိသည်။

မိုးကုတ်

ဆူရင်ကျွန်းများ (အမျိုးသားဥယျာဉ်) တစ်ဝိုက်တွင် ထိုင်း၊ မြန်မာနှင့် မလေးရှား ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင်တွင် နေထိုင်သူ ၂,၀၀၀ မှ ၃,၀၀၀ ခန့်ရှိသည်။ မော်ကင်းဟု လူသိများသော ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ ဘာသာစကားကို ပြောဆိုကြသော်လည်း ပညာရှင်များသည် မော်ကင်း၏ မူလအစက ဘယ်ကလာသည်ကို မဆုံးဖြတ်နိုင်ခဲ့ကြပေ။ ၎င်းတို့သည် အန်ဒမန်ပင်လယ်ရှိ ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင် ပထမဆုံးနေထိုင်သူများဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ ၎င်းတို့၏ခြေသလုံးရေကြောင်းယဉ်ကျေးမှုသည် လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း 2.000 ကျော်က တရုတ်တောင်ပိုင်းမှ မလေးရှားနိုင်ငံသို့ ယူဆောင်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်ကာ 3.000 ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် အုပ်စုများကွဲသွားသော်လည်း ၎င်းတို့၏တည်ရှိမှုသမိုင်းကို အတိအကျမသိရသေးပေ။

မိုကင်များသည် ပင်လယ်ပြင်တွင် အနှံ့အပြားနေထိုင်ကြပြီး ထူးချွန်သောတံငါသည်များဖြစ်သည်။ သူတို့ပတ်ဝန်းကျင်က ပင်လယ်ကို တခြားသူတွေနဲ့မတူအောင် သိတယ်။ မနက်စာစားချင်ရင် ငါးကို လှံကိုင်ပြီး ပင်လယ်ထဲကိုဝင်ပြီး ငါးမစားရဘူး။ သုတေသနပြုချက်များအရ မော်ကင်များသည် ရေအောက်တွင် နှစ်ဆပိုမြင်နိုင်သည်ဟု ဥပမာအားဖြင့် ဥရောပတိုက်သားများက ဆိုသည်။ ၎င်းတို့သည် ရေငုပ်ကိရိယာမပါဘဲ ရေအနက် ၂၅ မီတာအထိ ရေငုပ်နိုင်ကြောင်းကိုလည်း ပြသထားသည်။

၎င်းတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုအတွက် အကြီးမားဆုံး ခြိမ်းခြောက်မှုမှာ ပုဂ္ဂလိက ရင်းနှီးမြုပ်နှံသူများနှင့် မြေဈေးကစားသူများသည် မိုကန်တို့နေထိုင်ရာ ဒေသများကို ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေလိုခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ လောလောဆယ်တွင် ထို "တိုက်ခိုက်မှု" ကို ရှောင်လွှဲပြီး ၎င်းတို့သည် မည်သည့်စိုးရိမ်မှုမှမရှိဘဲ ၎င်းတို့၏ဘဝကို ဆက်လက်နေထိုင်နိုင်သည်။ စိုးရိမ်ခြင်းသည် မောကန်၏ စရိုက်လက္ခဏာမဟုတ်၊ ၎င်းတို့၏ ဝေါဟာရတွင် မဖြစ်ပေါ်ပေ။

၂၀၀၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ပင်လယ်ပြင်၏ မြူးမြူးကြွကြွ ပေါ်လွင်လာပုံကို မော်ကန်မှ ကောင်းကောင်းသိသည်။ ဖန်ငခရိုင် ကမ်းလွန်ရှိ ဆူရင်ကျွန်း အဏ္ဏဝါ အမျိုးသားဥယျာဉ်ရှိ ကျွန်းတစ်ကျွန်းမှ သက်ကြီးရွယ်အို အများအပြားက လှိုင်းကြီးသည်ကို သတိပြုမိကြသည်။ ပင်လယ်ပြင်တွင် ပုံမှန်မဟုတ်သော လှုပ်ရှားမှုများ ဖြစ်ပေါ်တတ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အချက်ပေးသံကို မြည်စေပြီး ဒေသခံများသည် မြင့်မားသော အတွင်းခန်းတွင် ခိုလှုံကြသည်။ ပြန်လာသောအခါတွင် ဆူနာမီဟု ခေါ်သည့် လဘွန်းရွာကို လုံးလုံးလျားလျား သုတ်သင်ပစ်လိုက်သည်။

သူတို့၏ လှေများနှင့် အုတ်တံတိုင်းများသည် သစ်သားနှင့် အပျက်အစီးများထက် အနည်းငယ်ပိုပါသည်။ သို့သော် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဒုက္ခသည် ၅၀၀၀ ကျော်ကို ဝမ်းနည်းပူဆွေးနေချိန်တွင် မိုးကုတ်အသိုက်အဝန်းသည် အသက်ကြီးသော မျိုးနွယ်စုများ၏ ပင်လယ်အကြောင်းကို အသိပညာပေးမှုကြောင့် လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။

မော်ကင်းများသည် အရေးကြီးဆုံး “အဆောက် အအုံ” များအဖြစ် ဝါးနှင့် အရွက်များကို အသုံးပြု၍ ၎င်းတို့၏ ရွာကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ တစ်နေရာတည်းမှာ မဟုတ်ဘဲ ကုန်းတွင်းပိုင်းမှာ ပိုလုံခြုံပါတယ်။ မောကန်မှာ စိုးရိမ်စရာတစ်ခုရှိနေရင် သူတို့ရွာသစ်ကနေ ပင်လယ်ပြင်တဝိုက်က သူတို့ရဲ့ ရိုးရာပတ်ဝန်းကျင်ကို လွမ်းဆွတ်သွားလိမ့်မယ်။ ပြင်ပကမ္ဘာရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုကလည်း တိုးလာတယ်။ ထိုင်းအာဏာပိုင်များသည် ပင်လယ်သခွားနှင့် ခရုခွံကဲ့သို့သော ငါးမျိုးစိတ်အချို့ကို ငါးဖမ်းခြင်းအား တားမြစ်ခဲ့ပြီး မွန်လူမျိုးများ၏ အရေးပါသော ဝင်ငွေအရင်းအမြစ် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ အချို့မှာ ခရီးသွားများအတွက် ရေငုပ်လမ်းညွန်အဖြစ် လုပ်ကိုင်ရန် သို့မဟုတ် အမှိုက်ကောက်သူများအဖြစ် တံငါရွာမှ ထွက်ခွာသွားကြသည်။

မော်ကွန်းသည် အလွန် လူမှုဘဝရှိသည်။ မျိုးနွယ်စု အမျိုးမျိုးရှိသော်လည်း လူတိုင်းသည် တူညီကြသည်။ ထို့ကြောင့် မျိုးနွယ်စုဝင်တစ်ဦးသည် မျိုးနွယ်စုတစ်ခုမှ တစ်ခုသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်နိုင်သည် ။ “နှုတ်ဆက်ပါတယ်” နှင့် “နှုတ်ဆက်ပါတယ်” ကဲ့သို့သော စကားလုံးများသည် ၎င်းတို့၏ဘာသာစကားတွင် မပါသောကြောင့် နှုတ်ဆက်စကား မပြောကြပါ။ “ဘယ်အချိန်” ဟူသော စကားလုံးကိုလည်း မသိနိုင်သောကြောင့် မောကန်တွင် နေ့ရောညပါ အချိန်ကလွဲ၍ အခြားအယူအဆမရှိသောကြောင့် အလျင်စလိုလည်း မသိပေ။

စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့အချက်ကတော့ လိပ်ကို မှိန်းထိုးတာဟာ ဇနီးသည်ကို လုယူဖို့ နီးစပ်လာတာဖြစ်ပါတယ်။ ပင်လယ်လိပ်ကို မွန်ကင်တို့က အထွတ်အမြတ်ထားသည်ဟု ယူဆကြပြီး မိုကန်သည်လည်း အမျိုးသမီးကို သူတော်စင်အဖြစ် မြင်နိုင်သည်။

ဘာသာတရားတွင်မူ မောကန်သည် နတ်ဗြဟ္မာတို့၏ အယူဝါဒကို ယုံကြည်သည်။ သဘာဝနှင့် အမဲလိုက်ခြင်းမှ အသက်ရှင်သော လူ့အဖွဲ့အစည်းများတွင် လူသားများသည် သဘာဝနှင့် မကြာခဏ ညီမျှသောကြောင့် ၎င်းထက်သာလွန်သည်။ သဘာဝတရားနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ အရာအားလုံးကို လေးစားလိုက်နာရန်မှာ မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပြီး ထုံးတမ်းဓလေ့များသည် ရှင်သန်မှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါသည်။ ဤနည်းဖြင့် သူတို့သည် အစာ၊ အမိုးအကာနှင့် မွေးဖွားပေးသော နတ်များ၏ မျက်နှာသာရကာ တစ်ချိန်တည်းတွင် နတ်ဆိုးများကို တွန်းလှန်ကြသည်။

Mokler

Mokler သည် မီဒီယာနှင့် လူအများ၏ အာရုံစိုက်မှုအနည်းဆုံးရရှိသည့် ပင်လယ်ဂျစ်ပစီ သို့မဟုတ် “ချောင်လေး” အုပ်စုဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းတို့၏ ရွာများသည် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည် နည်းပါးသော နေရာများတွင် တည်ရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ Urak Lawoi နှင့် Moken တို့ကို ဖူးခက်၊ Lanta နှင့် Lipeh ကျွန်းများ (Urak Lawai) နှင့် Surin ကျွန်းများ (Moken) ကဲ့သို့သော နာမည်ကြီး ခရီးသွားနေရာများတွင် သို့မဟုတ် အနီးတွင် နေထိုင်သောကြောင့် အထပ်ထပ်ဖော်ပြလေ့ရှိသည်။

Mokler သည် “ချောင်လေး” သို့မဟုတ် “ထိုင်းမိုင်း” (ထိုင်းလူမျိုးအသစ်) ၏ အုပ်စုခွဲတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရပြီး ပုံမှန်ဘဝကို ဦးဆောင်ကာ ထိုင်းနိုင်ငံသားအဖြစ်လည်း ခံယူထားသည်။ Mokler ၏ကလေးများသည် ဒေသခံကျောင်းသို့သွားကာ ထိုင်းဘာသာစကားဖြင့် ပညာသင်ကြားကြသည်။ အများစုသည် ၎င်းတို့၏ မိဘများ သို့မဟုတ် အဘိုးအဘွားများနှင့် စကားပြောသည့်အခါ နားလည်သော်လည်း Mokler ဘာသာစကားကို မပြောတတ်ပါ။

Mokler ရွာအများစုကို ထိုင်းနိုင်ငံ အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းရှိ ဖန်ငခရိုင်တွင် တွေ့ရှိရသည်။ ၎င်းတို့ကို Khuraburi၊ Takuapa နှင့် Thaimuang ခရိုင်များတွင် ဖြန့်ဝေထားသည်။ Mokler အများစုသည် တကယ်တော့ ကုန်းတွင်းသမားများ ဖြစ်ကြပြီး၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့၏ ရွာများသည် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင်မဟုတ်ဘဲ ကုန်းတွင်းပိုင်း၌သာ ရှိနေသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ သူတို့ကိုယ်သူတို့ ရိုးရာဓလေ့အရ စိုက်ပျိုးရေးလို့ မကြာခဏ ယူဆကြတယ်။ ရော်ဘာ သို့မဟုတ် အုန်းခြံတွင် လုပ်ကိုင်ကြပြီး အခြားအလုပ်များအတွက် အလုပ်သမားအဖြစ် ငှားရမ်းကြသည်။ ပင်လယ်သည် Mokler အတွက် ၀င်ငွေရင်းမြစ်အဖြစ်ရှိနေဆဲဖြစ်သော ကမ်းရိုးတန်းကျေးရွာအနည်းငယ်ရှိသေးသည်။

Moklers အများစုသည် ဗုဒ္ဓဘာသာကို ၎င်းတို့၏ဘာသာဟု ယူဆကြသော်လည်း ၎င်းတို့၏ နတ်ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုသည် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။ နှစ်စဉ် ဖေဖော်ဝါရီလ/မတ်တွင် Mokler သည် ၎င်းတို့၏ ဂန္တဝင်ခေါင်းဆောင် Ta Pho Sam Phan အတွက် အနစ်နာခံ ပွဲတော်ကို ကျင်းပသည်။

Urak Lawoi

ဤပင်လယ်ငှက်အုပ်စုသည် ကပ္ပလီပင်လယ်ရှိ ကျွန်းများနှင့် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင် နေထိုင်ကြသည်။ ၎င်းတို့၏ ရွာများကို ဖန်င၊ ဖူးခက်၊ Krabi နှင့် Satun တို့တွင် တွေ့ရှိရသည်။

Urak Lawoi တွင်လည်း ကိုယ်ပိုင်ဘာသာစကားနှင့် ရိုးရာဓလေ့များရှိသည်။ ယေဘူယျအားဖြင့် Urak Lawoi ကို Chao Lay၊ Chao Nam သို့မဟုတ် Thai Mai ဟုခေါ်သည်။ သူတို့ကိုယ်သူတို့ Chao Nam ကို ညစ်ညမ်းတဲ့အသုံးအနှုန်းလို့ မှတ်ယူကြပြီး “နမ်” ကိုလည်း သူတို့ရဲ့ဘာသာစကားမှာ သုက်ပိုးလို့ အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။ ၎င်းတို့သည် ထိုင်းအစိုးရ၏ အရေးပါသောအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြလိုသည့် ထိုင်းမိုင်ကို နှစ်သက်ကြသည်။

Adang ကျွန်းတွင် Urak Lawoi အကြောင်း ဒဏ္ဍာရီတစ်ခုရှိသည်။ ဟိုးရှေးရှေးတုန်းက ဘုရားသခင်က ဒေသခံတွေကို ဘုရားဝတ်ပြုဖို့ ဆွဲဆောင်ဖို့ နာဘီနိုကျွန်းကို စေလွှတ်ခဲ့တယ်။ Urak Lawoi ဘိုးဘေးများသည် ယင်းကို ငြင်းဆိုပြီးနောက် ဘုရားသခင်က ၎င်းတို့အပေါ် ကျိန်စာတိုက်ခဲ့သည်။ Urak Lawoi သည် Guung Jerai သို့ထွက်ခွာသွားပြီး အချို့မှာ တောထဲသို့ထွက်ပြေးကြပြီး တောရိုင်းလူများ၊ မျောက်များနှင့် ရှဥ့်များအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားကြသည်။ အခြားသူများသည် ဂျုကော့ဟုခေါ်သော လှေဖြင့် ခြေသလုံးသဏ္ဍာန်အဖြစ် ပင်လယ်သို့သွားကြသည်။ Gunung Jerai သည် Urak Lawoi အတွက် အထွတ်အမြတ်ထားရာ နေရာတစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေပြီး တစ်နှစ်လျှင် နှစ်ကြိမ် အခမ်းအနားတစ်ခုကျင်းပကာ အလှဆင်လှေတစ်စီးကို လွှင့်တင်ကာ အဆုံးတွင် Gunung Jerai အနီး မူလအခြေချနေထိုင်ရန် ဦးတည်သွားသော Urak Lawoi ၏အဆိုအရ သိရသည်။

Urak Lawoi သည် တစ်ခုနှင့်တစ်ခု အလွန်ဆက်စပ်နေသည့် သေးငယ်သောအသိုင်းအဝိုင်းတစ်ခုမျှသာဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အများအားဖြင့် ပင်လယ်ကို မျက်နှာမူထားသည့် တိုင်တန်းများပေါ်တွင် ဆောက်ထားသော ဝါးအိမ်ငယ်များတွင် နေထိုင်ကြသည်။ အိမ်များကို မိသားစုနှင့် အိမ်နီးချင်းများ၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုဖြင့် ဆောက်လုပ်လေ့ရှိသည်။

Urak Lawoi ၏ နေ့စဉ်ဘဝသည် ရိုးရှင်းပါသည်။ နံနက်အချိန်၌ အမျိုးသားတို့သည် ငါးမျှားခြင်းငှါ သွား၍၊ မိန်းမတို့သည် အိမ်စာလုပ်၍ မွန်းတည့်အချိန်၌ ပြန်လာသော ခင်ပွန်းတို့ကို စောင့်လျက်နေကြ၏။ ဖမ်းမိသောငါးများကို ၎င်းတို့၏ မိသားစုနှင့်/သို့မဟုတ် ဆွေမျိုးသားချင်းများအတွက် အသုံးပြုရန်ဖြစ်ပြီး အခြားအပိုင်းကို ကုန်သည်များထံ ရောင်းချသည်။ နေ့လည်ပိုင်းတွင် အမျိုးသမီးများ အနားယူကြပြီး အမျိုးသားများသည် ၎င်းတို့၏ ငါးဖမ်းကိရိယာများကို စနစ်တကျ ပြန်လည်ထားရှိကြသည်။

ငါးမျှားခြင်းသည် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းအဆင့်မျှသာဖြစ်သောကြောင့် ဘဝသည် ပြောင်းလဲသွားသောကြောင့် အမျိုးသားအများအပြားသည် သင့်တင့်သောလုပ်ခလစာရရှိရန် အခြားနေရာများတွင် အလုပ်လုပ်ကြသည်။

ပင်လယ်စာများအပြင် ဆန်သည် Urak Lawoi အတွက် အဓိက အစားအစာဖြစ်သည်။ အုန်းသီးသည် မရှိမဖြစ်ပါဝင်ပစ္စည်းဖြစ်သည့် ထိုင်းတောင်ပိုင်းဟင်းမျိုးစုံကို စားသုံးကြသည်။ Urak Lawoi တို့သည် ဗိုက်ဆာသောအခါတွင် စားလေ့ရှိသောကြောင့် တစ်ချိန်ချိန်၌ ထမင်းမကျွေးပါ။

ရှေးရှေးတုန်းက Urak Lawoi ဟာ ရောဂါတွေရဲ့ အကြောင်းရင်းကို နတ်ဆိုးတွေနဲ့ ပတ်သက်တယ်လို့ ယုံကြည်ခဲ့တယ်။ ၎င်းတို့တွင် ဒေသန္တရဆရာဝန် (ပညာရှိ) ဂါထာဖြင့် သို့မဟုတ် သန့်ရှင်းသောရေကို အသုံးပြု၍ ရောဂါကို တိုက်ဖျက်ပေးသော ဆရာတစ်ဦးရှိသည်။ "maw" သည် Urak Lawoi နှင့် ဝိညာဉ်များကြား ဆက်သွယ်ပေးသော ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ကြားခံတစ်ခုဖြစ်သည်။ မိရိုးဖလာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကုသနည်းတွင် ကလေးငယ်များကို သွန်သင်ပေးသည့် မျိုးနွယ်စုမှ အသက်ကြီးသူတစ်ဦးမှ ရွေးချယ်ထားသော “ကော်” ဖြစ်သည်။ အခုခေတ်မှာ ဆရာဝန်တွေ ဆေးရုံတွေ သုံးနေကြပြီ။

Urak Lawoi ၏ လူနေမှုပုံစံသည် ထိုင်းယဉ်ကျေးမှုသို့ တဖြည်းဖြည်း ပေါင်းစပ်လာသည်။ ၎င်းတို့သည် အမှီအခိုကင်းစွာ စီမံခန့်ခွဲနိုင်ခြင်းမရှိတော့သောကြောင့် အလုပ်နှင့် ၀င်ငွေအတွက် အခြားသူများ (ထိုင်း) ကို မှီခိုနေရပါသည်။