Говорна пречки во Тајланд?

Кога излегов од дома како млад човек и се приклучив на морнарицата, запознав момчиња од сите краишта на Холандија. Секако, Амстердамертје имаа најголема уста и ги обвинија Лимбургерите и Гронингерите дека не можат да ги разберат поради нивната говорна мана.

Јас, роден во Твенте, исто така зборував на дијалект и иако се обидувавте да зборувате „правилно“, секогаш беше јасно дека имам посебен акцент. Тоа всушност отсекогаш останало така, бидејќи многу подоцна, а понекогаш и денес, луѓето можат да го слушнат моето потекло од Твенте, иако со децении не живеам во Тукерланд.

Разликата помеѓу два дијалекти или два јазика главно лежи во звуците што се користат за да се каже нешто. Тукер користи различни звуци од, на пример, тајландски, регионални или национални, велиме, но тоа не е сосема точно. Ќе се вратам на тоа.

Зборувањето е лесно за повеќето луѓе, но треба да се запомни дека ниту едно движење на човечкиот мускул не е толку комплицирано и суптилно како движењата на јазикот потребни за формирање на јазични звуци. Координацијата на мускулите на јазикот, усната шуплина, белите дробови и усните потребни за говор е комплициран процес.

Исто така, обратното - разбирањето што некој друг ви кажува - е речиси премногу комплицирано за зборови. Чудо е што можете без свесен напор да разберете што ви зборува некој друг. Тој ја движи устата и прилив на изобличувања доаѓа во воздухот и разбирате што сака да каже.

Колку е всушност тешко тоа да се разбере, станува јасно кога ќе научите странски јазик. Неизбежно ќе има фаза каде што знаете неколку зборови и ќе можете да следите пишан или полека рецитиран текст без поголеми проблеми. Но, штом искусни говорители на тој јазик почнат да зборуваат со вас, вие сте во неволја. Тие можат да кажат само зборови што ги знаете, но нивниот разговор звучи како долг нераскинлив тек на звуци. Не можете ни да слушнете каде започнува еден збор, а каде завршува друг. Изгледа тие странци ги лепат сите зборови и реченици.

Правењето и разбирањето на говорните звуци е речиси нечовечка задача. Разумен човек би помислил дека никој не може да ги стави своите деца на таква работа. А сепак тоа се случува секој ден. Сите народи, сите култури во светот отсекогаш користеле јазик и очекуваат нивните деца да научат да го разбираат и зборуваат тој јазик на млада возраст.

Многу мали деца можат да ги препознаат и репродуцираат звуците на нивниот мајчин јазик. Се чини дека дури и новородените бебиња ја слушаат разликата помеѓу мајчиниот јазик и звуците на странскиот јазик. Тоа го научија на разигран начин, без никакво експлицитно образование, без испити и без тренинзи под стручен надзор. Без разлика колку луѓе имаат трауми од своето детство, никој никогаш не се жали на страшното време низ кое морале да поминат бидејќи морале да го научат својот мајчин јазик од своите родители.

Затоа што јазикот, секој јазик, е неописливо комплициран, не толку во однос на пишувањето и граматиката, туку особено во однос на гласовите. Секој дијалект или јазик е често неверојатно тешко да се научат возрасните аутсајдери: домородецот секогаш ќе чуе дека не сте вистински роден и израснат жител според изговорот. Но, пак ќе кажам, детето исклучително лесно го учи системот, без разлика колку напорно дејствуваат училиштето и родителите против него.

Објаснувањето за ова, дадено од фонолошката наука, е дека бебето се раѓа со многу идеи во главата за тоа како би можел да изгледа неговиот мајчин јазик. Најважниот дел од механизмот е всушност веќе во младиот мозок. Само неколку копчиња треба да се стават во вистинската положба. Тоа префрлување на тие копчиња може лесно да се случи само до пубертет, после тоа е засекогаш предоцна. Тоа бебе почнува да ги поставува копчињата уште на млада возраст. Постојат дури и индикации дека учењето јазик всушност започнува уште во утробата. Во секој случај, се чини дека новородените бебиња можат со разумен успех да ги разликуваат звуците на сопствениот и странскиот јазик. Толку долго пред да почнат да зборуваат, тие веќе научиле нешто за својот мајчин јазик.

Реков претходно дека јазикот или дијалект често има специфични звуци што сте ги научиле од рана возраст. Специфично не значи единствено, бидејќи е сосема можно звуците од еден јазик да се појавуваат и на друг јазик. На крајот на краиштата, на овој свет има стотици, ако не и илјадници јазици и дијалекти. Добар пример за ова е моето семејно презиме Грингхуис. Отфрлено „гр“ на почетокот и комбинација на букви „уи“. Тоа нека го изговори некој странец и ќе ги слушнете најлудите варијанти. Сепак, тоа е јазик кој ги владее тие звуци, бидејќи во Саудиска Арабија, меѓу другите, и моето име се изговараше беспрекорно. Размислете и за зборот Шевенинген, исто така неизговорлив за многу странци.

Ние, холандските говорници, исто така имаме потешкотии со одредени звуци на странски јазици. Само забележи го едноставниот изговор на „ти“ на англиски јазик. Изговарајте со јазикот против забите, но обично наместо тоа се користи „d“ или „s“. „Тоа“ потоа станува „тоа“ или „седнато“. Има уште многу примери за давање, но сакам да зборувам за „говорната пречка“. Тајланд има.

Се разбира, тоа не е говорна мана, но Тајланѓаните не можат или тешко изговараат одредени звуци на комбинации на букви од причините споменати погоре. За него „ти“ и „ш“ се невозможни, па продавницата „Theo's Shoes“ во најдобар случај станува „TO-Choo“. Имате идеја што значи Тајландски под „победи-воор“? Тој не го знае V, па тоа станува W, тој исто така не знае „л“ како последна буква од слогот, а потоа станува „n“. Точно, тој навистина мисли на Volvo. Земете ја „Au bon pain“ американската сендвичара, која ја наоѓате и во Тајланд. Сега самиот Американец веќе има проблеми со ова француско име, но тајландскиот изговор не оди подалеку од „Oh-Pong-Beng“.

Секој што комуницира со тајландски луѓе ги знае малите примери на невозможни изговори зборови. Куќата станува ху, жената станува ваи, петте станува фаи, ако сакаш да пиеш бело вино, Тајланѓанецот бара ваи ваи итн. Нека Тајланѓанец каже бироа или уште подобри зеленчукови, невозможно!

Ендрју Бигс напиша убава статија во Бангкок пост за таа тајландска говорна мана, каде главно зборува за посета на ИКЕА. Во Холандија велиме „iekeeja“, Англичанец вели „aikieja“, а Швеѓанецот – земјата на потекло на IKEA – го нарекува „iekee-a“, едвај спомнувајќи го последниот а. На автомобил Ендрју го видел името на тајландски јазик и тоа фонетски преведено на англиски станало „појако“. Шегата е дека овој збор на англиски значи „непријатен“ или „старомод“. „Јас“ пред името исто така не значи многу добро на тајландски јазик, така што ИКЕА може да биде некој што се вика KEA, но помалку пријатна личност.

Стана долга приказна да се објасни зошто Тајланѓанец толку често дава „комични“ изјави за англискиот јазик во нашите уши. Спротивно на тоа, дури и Тајланѓанец понекогаш може да се смее кога некој се обидува правилно да изговори тајландски збор. Смеењето е дозволено, се додека тоа се прави со почит кон сечиј акцент и не е означено како говорна мана.

Јазик? Секогаш е фасцинантно! Сè уште се чудам кога ќе видам двајца чудни луѓе заедно, кои си викаат секакви звуци еден на друг. Едниот зборува, а другиот слуша и о чудо, и тој разбира! Вистинско чудо!

Забелешка За оваа статија користев текстуални делови од книгата „Тонгвал“ од Марк ван Остендорп, која може да се најде на Интернет и статијата на Ендрју Бигс во Бангкок Пост од 4 декември 2011 година.