Seagipsys во Тајланд

mariakraynova / Shutterstock.com

Тајланд има голем број етнички малцинства, од кои ридските племиња на север се прилично добро познати. На југ, морските луѓе се малку запоставено малцинство.

Намерно велам „seagipsy's“, затоа што ми звучи пољубезно од преводните морски цигани. Тајланд има три главни групи на морски видови: Мокен, Урак Лаваи и Моклер. За Тајланѓаните, овие луѓе се познати како „Чао Леј“ (морски луѓе), чадор термин за племињата кои живеат надвор од морето и чија лоза е тесно поврзана со морето.

Мокен

Постои група од околу 2.000 до 3.000 луѓе кои живеат во близина на брегот на Тајланд, Мјанмар и Малезија околу островите Сурин (национален парк). Тие се познати како Мокен, зборуваат свој јазик, од кој експертите не можеа да утврдат од каде потекнува Мокен. Се верува дека тие биле првите жители на крајбрежните области во Андаманското Море. Нивната номадска морска култура веројатно ги донела од јужна Кина во Малезија пред повеќе од 4.000 години, каде групите на крајот се разделиле кон крајот на 17 век, но точната историја на нивното постоење не е позната.

Мокените живеат наоколу и на море и се разбира тие се одлични рибари; го познаваат морето околу себе како никој друг. Ако човек сака риба за појадок, тој оди во морето со копје и за кратко време уловил оброк риба. Истражувањата покажуваат дека Мокен може да види двојно подобро под вода во споредба со, на пример, Европејците. Исто така, докажано е дека можат да нурнат длабоко до 25 метри без опрема за нуркање.

Најголемата закана за нивната култура е тоа што приватните инвеститори и шпекулантите на земјиштето сакаат дополнително да ги развиваат областите каде што живеат Мокен. Тој „напад“ засега е спречен и безгрижно можат да си го продолжат животот. Загриженоста и онака не е особина на Мокен, не е во нивниот речник.

Колку добро Мокените ги знаат каприците и каприците на морето се гледа на 26 декември 2004 година. Голем број постари луѓе од племето Мокен на остров во Морскиот национален парк на островите Сурин во близина на брегот на провинцијата Фанг-Нга забележуваат дека брановите во морето се ненормални и дека движењата се случуваат на необичен начин. Вклучуваат аларм и жителите се засолнуваат во повисоката внатрешност. Кога ќе се вратат, селото е целосно избришано од Ла Бун - како што Мокените го нарекуваат цунамито - што ја опустоши областа.

Нивните чамци и куќи на потпорници не се ништо повеќе од куп дрва и шут. Но, додека Тајланд жали за повеќе од 5.000 жртви, заедницата Мокен е поштедена, благодарение на познавањето на морето на постарите племиња.

Мокените го обновиле своето село, користејќи бамбус и лисја како главни „градежни блокови“. Не на истото место, туку повеќе во внатрешноста каде што е побезбедно. Ако Мокените имаат една грижа, тоа е дека им недостасува нивната традиционална средина околу морето од нивното ново село. Се зголемува влијанието на надворешниот свет. Тајландските власти го забранија риболовот на одредени видови риби, како што се морската краставица и некои школки, лишувајќи го Мокен од важен извор на приход. Некои од нив веќе го напуштиле рибарското село за да работат како нуркачки водичи за туристи или да станат собирачи на ѓубре.

Мокените имаат многу социјален живот. Има различни племиња, но сите се еднакви. На тој начин, член на племето може да се пресели од едно племе во друго без да му се загорчи животот. Затоа тие не се збогуваат, бидејќи зборовите како „здраво“ и „збогум“ не се појавуваат на нивниот јазик. Зборот „кога“ е исто така непознат, бидејќи Мокените немаат поим за време освен денот и ноќта – така што не знаат да брзаат.

Интересен факт е дека харпунирањето на желка е блиску до земање жена. Морската желка се смета за света кај Мокените, а Мокените веројатно гледаат и жена како светица.

Во однос на религијата, Мокените веруваат во анимизам - доктрина за духовните суштества. Во општествата кои живеат од природата и ловот, човекот често се поистоветува со природата и затоа не е над неа. Почитувањето на природата и сè околу неа е од суштинско значење, ритуалите се од витално значење за опстанок. Со ова тие ја освојуваат наклонетоста на духовите, кои обезбедуваат храна, засолниште и плодност, а во исто време ги одбиваат злите духови.

Моклер

Моклерите се група морски или „Чао Леј“ кои добиваат најмалку внимание од медиумите и јавноста. Тоа е затоа што нивните села се наоѓаат во области каде што доаѓаат малку или воопшто не доаѓаат туристи. Урак Лавои и Мокен се спомнуваат повторно и повторно, бидејќи живеат во или во близина на популарни туристички дестинации како што се островите Пукет, Ланта и Липех (Урак Лаваи) и островите Сурин (Мокен).

Моклерите се сметаат за подгрупа на „Чао Леј“ или „Тај Маи“ (Нови Тајланѓани), кои живеат редовен живот и исто така имаат стекнато тајландско државјанство. Децата на Моклер посетуваат локално училиште и добиваат образование на тајландски јазик. Повеќето од нив не го зборуваат моклерскиот јазик, иако го разбираат кога разговараат со своите родители или баба и дедо.

Повеќето од селата Моклер се наоѓаат во провинцијата Фанг-Нга на западниот брег на Тајланд. Тие се расфрлани во областа Курабури, Такапа и Тајмуанг. Многу Моклер се всушност веќе земјопоседници, бидејќи нивните села не се во крајбрежните области, туку во внатрешноста. Често тие се сметаат себеси за традиционално земјоделски; тие работат на плантажа со гума или кокос или се ангажирани како работници за разни други задачи. Има уште неколку крајбрежни села, каде што морето е сè уште извор на приход за Моклерите.

Иако многу Моклер го сметаат будизмот за нивна религија, нивните анимистички верувања сè уште се многу важни. Секоја година во февруари/март, Моклерите слават жртвен празник за нивниот легендарен водач Та Фо Сем Фан.

Урак Лавои

Оваа група на морски животни живее околу островите и крајбрежните области на Андаманското Море. Нивните села може да се најдат во Фанг-нга, Пукет, Краби и Сатун.

Урак Лавои, исто така, имаат свој јазик и традиции. Во принцип, Urak Lawoi се нарекуваат Чао Леј, Чао Нам или Тајландски Мај. Тие самите сметаат дека Чао Нам е погрден термин, бидејќи „Нам“ значи и сперма на нивниот јазик. Претпочитаат Тај Маи, со кој сакаат да се изразат како составен дел на тајландската држава.

Постои легенда за Urak Lawoi на островот Аданг. Одамна, многу одамна, Бог го испрати Набеено на островот за да ги охрабри жителите да го обожаваат Бог. Предците на Урак Ловои одбиле, по што Бог им ставил проклетство. Урак Лавои потоа замина за Гунунг Џераи, каде што некои бегаат во шумата и се претвораат во дивјаци, мајмуни и верверички. Други излегоа на море како номади во чамец наречен Јукок. Гунунг Џераи останува свето место за Урак Лавои и двапати годишно се одржува церемонија, на крајот од која се лансира украсениот брод, кој – претпоставува Урак Лавои – се упатува кон првобитната населба во близина на Гунунг Џераи.

Урак Лавои формираат само мала заедница, која во голема мера е поврзана една со друга. Тие обично живеат во мали куќички од бамбус изградени на потпорници, чиј преден дел секогаш е свртен кон морето. Куќите обично се градат со поддршка од семејството и соседите.

Секојдневниот живот на Urak Lawoi е едноставен. Наутро мажите одат на риболов, додека жените ги извршуваат домашните работи и околу пладне чекаат да се вратат нивните сопрузи. Уловената риба е наменета за користење на сопственото семејство и/или роднините, а друг дел се продава на трговци. Во попладневните часови, жените одмараат, додека мажите ја ставаат во ред риболовната опрема.

Животот навистина се менува, бидејќи со риболов тие едвај достигнуваат егзистенција, така што многу мажи работат на друго место за да заработат пристојна плата.

Покрај морската храна, оризот е главната храна за Урак Лавои. Тие јадат различни јадења од Јужна Тајланд, во кои кокосот е суштинска состојка. Urak Lawoi обично јадат кога се гладни, па затоа нема одреден оброк во одредено време.

Одамна, Urak Lawoi верувале дека злите духови се причина за болеста. Тие имаа локален лекар (т.е.), кој се бореше со болеста со маења или со употреба на света вода. „Мау“ е личен медиум кој комуницира меѓу Урак Лавои и духовите. „Мав“ се избира од старешина на племето, кој исто така ги учи децата на традиционално духовно исцелување. Денес тие користат лекари и болници.

Начинот на живот на Urak Lawoi постепено се интегрира во тајландската култура. Тие веќе не можат да го направат тоа самостојно и затоа се повеќе зависни од другите (тајландски) за работа и приходи.