ຮູບພາບແຜນທີ່ຂອງອານາຈັກບູຮານ (ລ້ານນາແລະອື່ນໆ) ປະມານ 1750
ຄົນໄທທຳມະດາຄົງຈະຄຸ້ນເຄີຍກັບຄຳວ່າ 'ຄວາມໄທ' ແຕ່ແທ້ຈິງແລ້ວໃຜເປັນໄທ? ໃຜຖືກຕິດປ້າຍວ່າ? ໄທ ແລະ ໄທ ບໍ່ໄດ້ເປັນ ເອກະພາບກັນສະເໝີໄປ ດັ່ງທີ່ບາງຄົນຈະເຊື່ອ. ຂ້າງລຸ່ມນີ້ແມ່ນຄໍາອະທິບາຍສັ້ນໆວ່າ "ໄທ" ແມ່ນໃຜ, ກາຍເປັນແລະເປັນ.
ພຽງແຕ່ປະຊາຊົນອາລະຍະທໍາແມ່ນ T(h)ai
ປະຊາຊົນຜູ້ທີ່ເວົ້າພາສາ 'ໄຕ' (ໄທ, ລາວແລະຊານ) - ເຖິງແມ່ນວ່າຕາມທິດສະດີບາງຄໍາສັບລາວແມ່ນເຫມາະສົມກວ່າຄໍາວ່າ Tai - ເຄື່ອນຍ້າຍຈາກພາກໃຕ້ຂອງຈີນໄປສູ່ອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ລະຫວ່າງສະຕະວັດທີ XNUMX ແລະສິບສອງ. ມອນ-ຂະເໝນຖືກຂັບໄລ່ອອກຈາກເຂດນີ້ ຫຼື ໂຮມເຂົ້າກັບຊົນຊາດທີ່ເວົ້າພາສາໄຕ. ປະຈຸບັນ, ເຜົ່າໄຕຍັງມີສ່ວນໃຫຍ່ຢູ່ໃນປະເທດໄທ ແລະ ລາວ, ແຕ່ຍັງແມ່ນຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍທີ່ສຳຄັນຢູ່ຫວຽດນາມ ແລະ ມຽນມາ (ມຽນມາ). ແຕ່ບໍ່ແມ່ນທຸກຄົນໄດ້ຖືກຕິດສະຫຼາກຂອງໄທ! ມັນອະທິບາຍພຽງແຕ່ສ່ວນຫນຶ່ງຂອງປະຊາກອນ: ພຽງແຕ່ຜູ້ທີ່ໄດ້ບັນລຸລະດັບແລະສະຖານະພາບທີ່ແນ່ນອນເອີ້ນວ່າ Tai. ເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນ 'ຄົນສັງຄົມ' (khon thaang sǎngkhom, ຄົນສັງຄົມ). ນີ້ແມ່ນຄວາມແຕກຕ່າງຈາກ 'ຄົນທຳມະດາ' ຂອງທຳມະຊາດ (ຄົນທາງທຳມະຊາດ).
ອານາຈັກໄທມີລະບົບ feudal ກັບເຈົ້ານາຍແລະ serfs: Sakdina. ຄຳວ່າ Tai ແປວ່າ 'ປະຊາຊົນອິດສະລະ' (sěrichon, ເສລີຊົນ): ຜູ້ທີ່ບໍ່ໄດ້ເປັນຂ້າທາດ ຫຼືຂ້າທາດ, ຜູ້ທີ່ນັບຖືສາສະໜາພຸດ, ເວົ້າພາສາໄທກາງ ແລະດຳລົງຊີວິດພາຍໃຕ້ກົດໝາຍ ແລະລະບຽບກົດໝາຍ. ອັນນີ້ກົງກັນຂ້າມກັບ khaa (ข่า) ແລະ khaa (ເຂົ້າ). ພວກຂະເຈົ້າບໍ່ຮູ້ໜັງສື, ຜີປີສາດ, ຄົນປ່າທີ່ອາໄສຢູ່ນອກໂລກອາລະຍະທຳ. ເຜົ່າຂະແມແມ່ນປະຊາຊົນທີ່ອາໄສຢູ່ນອກເມືອງ/ເມືອງ: ເມືອງ (ເມືອງ). ເມືອງຢືນສໍາລັບອາລະຍະທໍາ, ຊົນນະບົດສໍາລັບ uncivilized. khaa ແມ່ນຜູ້ທີ່ຮັບໃຊ້ບໍ່ວ່າຈະເປັນ serf plebs (phrâi, ไพร่) ຫຼືສໍາລອງ (thâat, ทาส). ໃນຈາລຶກບູຮານພວກເຮົາພົບເຫັນຂໍ້ຄວາມ 'phrâi fáa khaa tai' (ไพร่ฟ้าข้าไท): 'The plebs of the celestial sky, slaves of the Tai'. ຕັ້ງແຕ່ສະໄໝອະຍຸທະຍາ (1351 – 176) ຄົນເຮົາບໍ່ໄດ້ເວົ້າເຖິງໄທ (ໄທ) ແຕ່ໄທ (ໄທ).
ຊາວອີສານບໍ່ແມ່ນຄົນໄທ ແຕ່ເປັນຄົນລາວ
ຈົນກ່ວາສະຕະວັດທີ XIX, ຄໍາວ່າໄທໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້ເພື່ອຊີ້ບອກປະຊາຊົນຂອງຊົນຊັ້ນ (ຊົນຊັ້ນສູງ). ນີ້ແມ່ນຄົນທີ່ມີສະຖານະພາບສະເພາະ, ວິຖີຊີວິດທີ່ມີອາລະຍະທຳ ແລະ ວັດທະນະທຳທຳມະດາທີ່ມີບັນດາມາດຖານ ແລະ ຄຸນຄ່າເທົ່າທຽມກັນ. ມັນບໍ່ສາມາດໃຊ້ໄດ້ໂດຍສະເພາະກັບຄົນທີ່ມີເຊື້ອສາຍທົ່ວໄປ ແລະບໍ່ແມ່ນທັງໝົດກັບປະຊາຊົນໃນເຂດພູພຽງຄໍຣາດ (ອີສານສະໄໝປັດຈຸບັນ). ນາງແລະຊາວອານາຈັກລ້ານນາຢູ່ທາງພາກເຫນືອ, ເຫັນວ່າເປັນລາວ. ແຕ່ "ໄທ" ຍັງບໍ່ໄດ້ໃຊ້ກັບຄົນອົບພະຍົບ: ຈີນ, ເປີເຊຍແລະຜູ້ອົບພະຍົບຕ່າງໆຈາກພາກພື້ນ. ຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍໃນທ້ອງຖິ່ນສາມາດຂຶ້ນກັບໄທໄດ້ຖ້າເຂົາເຈົ້າໄດ້ຮັບຖານະທີ່ສູງສົ່ງ ແລະ ແບ່ງປັນບັນດາມາດຖານ ແລະ ຄຸນຄ່າຂອງຊົນຊັ້ນສູງ.
ການປ່ຽນແປງນີ້ພາຍໃຕ້ການເປັນກະສັດສະຫຍາມຂອງ Nangklao (Rama III, 1824-1851) ແລະ King Mongkut (Rama 1851, 1868-XNUMX). ດຽວນີ້ 'ໄທ' ໄດ້ກາຍເປັນຜູ້ທີ່ເວົ້າພາສາໄທ. ນີ້ນອກຈາກກຸ່ມພາສາອື່ນໆເຊັ່ນ: ລາວ, ມອນ, ຂະແມ, ມາເລເຊຍແລະ Cham. ສະຕະວັດທີ XNUMX ປະເທດໄທມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງດ້ານຊົນເຜົ່າຫຼາຍກວ່າປະເທດໄທໃນທຸກມື້ນີ້! ບໍ່ມີລັກສະນະຊົນເຜົ່າທີ່ສະເພາະສໍາລັບໄທ, ແລະມີຄວາມພະຍາຍາມພຽງເລັກນ້ອຍເພື່ອກໍານົດວັດທະນະທໍາຫຼືຊົນເຜົ່າທີ່ເປັນເອກະລັກຂອງປະຊາກອນ. ຊາວຈີນທີ່ບໍ່ມີຄວາມເຂົ້າອົກເຂົ້າໃຈໄດ້ດຳລົງຊີວິດຕາມລະບຽບຂອງຕົນ, ຊົນເຜົ່າຕ່າງໆໄດ້ປະສົບກັບການຈຳແນກຫຼາຍ, ແຕ່ຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍອື່ນໆກໍປະສົບກັບການປະຕິບັດແບບດຽວກັນກັບຄົນອື່ນໆ.
ໂດຍ ArnoldPlaton, .svg ອີງໃສ່ແຜນທີ່ນີ້ (ຈາກ UTexas ພາຍໃຕ້ໂດເມນສາທາລະນະ “ມາລະຍາດຂອງຫໍສະໝຸດມະຫາວິທະຍາໄລເທັກຊັດ, ມະຫາວິທະຍາໄລເທັກຊັດຢູ່ອອສຕິນ.”) – ວຽກງານຂອງຕົນເອງ, ໂດເມນສາທາລະນະ, https://commons.wikimedia.org/ w/index.php?curid=18524891
ການປະກົດຕົວຂອງຊາດໄທໃນທ້າຍສະຕະວັດທີ 19
ມາຮອດສະຕະວັດທີ XIX, ລັດຖະບານໄດ້ແຈ້ງໃຫ້ຊາວເອີຣົບໄດ້ຮັບຮູ້ຢ່າງຈະແຈ້ງວ່າ ໄທ ແລະ ລາວ ບໍ່ໄດ້ຂຶ້ນກັບປະຊາຊົນດຽວກັນ. ກະສັດມົງກຸດກ່າວກັບພວກເຂົາວ່າ: ‘ລາວເປັນທາດຂອງໄທ’. ໄທບໍ່ໄດ້ເປັນຄວາມລັບຂອງຄວາມຈິງທີ່ວ່າສະຫຍາມເປັນອານາຈັກທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ທີ່ມີລັດສະຫມີພາບຫຼາຍພາຍໃຕ້ຂອບເຂດຂອງອິດທິພົນຂອງຕົນ, ແຕ່ວ່າສະຫຍາມເອງບໍ່ໄດ້ຂະຫຍາຍໄປໄກກວ່າເຂດທົ່ງພຽງພາກກາງ (ຮ່ອມພູຂອງແມ່ນ້ໍາຂອງ Chaopraya). ຂົງເຂດທີ່ນອກເໜືອຈາກນັ້ນ, ເຊັ່ນລ້ານນາ, ຍັງເປັນເອກະລາດ, ສາຂາ, ອານາຈັກ ແລະ ນະຄອນ. ແຕ່ໃນທ້າຍສະຕະວັດທີ XIX ຮູບພາບໄດ້ເລີ່ມປ່ຽນໄປ, ເຊື້ອຊາດ/ຊົນເຜົ່າຖືກເຫັນວ່າເປັນບັນຫາທີ່ເຄັ່ງຕຶງ. ມີຄວາມເປັນຫ່ວງເພີ່ມຂຶ້ນທີ່ປະເທດມະຫາອຳນາດຝ່າຍຕາເວັນຕົກຈະອ້າງເອົາເຂດທີ່ເປັນໜີ້ຂອງບາງກອກ. ພາຍໃຕ້ການປົກຄອງຂອງກະສັດຈຸລາລົງກອນ (Rama V, 1868-1910), ການຍຶດເອົາດິນແດນໄດ້ເລີ່ມຂຶ້ນຈາກບາງກອກ. ຕົວຢ່າງ: ຈັກກະພັດລ້ານນາໄດ້ຮັບການແຕ່ງຕັ້ງເປັນຮອງຈາກບາງກອກໃນປີ 1877 ແລະຖືກຍຶດເຂົ້າຢ່າງສົມບູນໃນປີ 1892. ຕົວຢ່າງ, ກະສັດຈຸລາລົງກອນ, ໃນເວລາຕິດຕັ້ງຜູ້ບັນຊາການຜູ້ໜຶ່ງຂອງກະສັດຊຽງໃໝ່ໃນປີ 1883, ໄດ້ເຕືອນວ່າ: “ເຈົ້າຕ້ອງຈື່ໄວ້ວ່າ ເມື່ອເຈົ້າເວົ້າກັບຄົນຕາເວັນຕົກ ແລະຄົນລາວ ເຈົ້າຕ້ອງບອກໃຫ້ຊັດເຈນວ່າ ຄົນຕາເວັນຕົກແມ່ນ ‘ເຂົາ’. ແລະວ່າຄົນລາວເປັນໄທ. ແຕ່ຖ້າເວົ້າກັບຄົນລາວ ແລະ ໄທ, ເຈົ້າຕ້ອງເວົ້າໃຫ້ຊັດເຈນວ່າ ລາວແມ່ນ 'ເຂົາ' ແລະ ຄົນໄທແມ່ນ 'ເຮົາ'.
ສອງສາມປີຕໍ່ມາ, ກະສັດໄດ້ເຂົ້າໃຈໃຫມ່ກ່ຽວກັບໄທແລະລາວ. ພະອົງແນະນຳບັນດາເຈົ້າໜ້າທີ່ໃນ 'ບັນດາແຂວງຂອງລາວ' ວ່າໄທແລະລາວເປັນຂອງ 'Chaat' (ຊາດດຽວກັນ), ເວົ້າພາສາດຽວກັນແລະເປັນອານາຈັກດຽວ. ດ້ວຍເຫດນີ້, ກະສັດໄດ້ສົ່ງສັນຍານຢ່າງຈະແຈ້ງເຖິງຊາວຝຣັ່ງເສດຄື: ເຂດພູໄທ, ລາວ, ລາວພວນ ແລະ ຄົນຈີນຕົກຢູ່ພາຍໃຕ້ອຳນາດຂອງບາງກອກ. ບໍ່ຮອດທ້າຍສະຕະວັດທີ XIX ທີ່ຄຳວ່າ 'ຊາດໄທ' (ຊາດໄທ) ຖືກຍອມຮັບເພື່ອອ້າງເຖິງ 'ຊາດໄທ'.
ເຈົ້າຊາຍ Damrong ແບ່ງປັນຄວາມເປັນຫ່ວງຂອງລາວກັບກະສັດ Chulalongkorn ວ່າ ຄຳ ວ່າ Chaat Thai ຈະບໍ່ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມບໍ່ສະຫງົບຫຼາຍເກີນໄປໃນກຸ່ມຄົນໄທທີ່ບໍ່ມີຊົນເຜົ່າ, ດັ່ງທີ່ ຄຳ ວ່າ 'chaat' (ເກີດ) ໃນອະດີດພຽງແຕ່ກ່າວເຖິງຄຸນລັກສະນະຂອງຜູ້ໃດຜູ້ ໜຶ່ງ ໃນເວລາເກີດ, ແລະມັນ ລັດຖະບານຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຮັບຜົນສໍາເລັດໃນການຫັນກຸ່ມຊົນເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍເປັນ "ໄທ". ປະເຊີນໜ້າກັບຮູບແບບດິນແດນ ແລະ ຊົນເຜົ່າຂອງການຕໍ່ຕ້ານການເປັນສູນກາງ (ການເປັນອານານິຄົມພາຍໃນ) ໂດຍບາງກອກ, ແມ່ນແຕ່ Chulalongkorn ສະແດງຄວາມເຫັນອົກເຫັນໃຈຕໍ່ການປົກຄອງຂອງຕົນເອງໂດຍພວກກະບົດໃນພາກໃຕ້, ເຫນືອແລະຕາເວັນອອກສຽງເຫນືອ: 'ພວກເຮົາຖືວ່າແຂວງເຫຼົ່ານີ້ເປັນຂອງພວກເຮົາ, ແຕ່ນັ້ນບໍ່ແມ່ນ. ແທ້ຈິງແລ້ວ, ຍ້ອນວ່າຊາວມາເລແລະລາວຖືວ່າບັນດາແຂວງເປັນຂອງຕົນເອງ.
ທີ່ມາ: Wikipedia
ສູນກາງຈາກບາງກອກ
ຍ້ອນທ່າອ່ຽງກ້າວໄປສູ່ການຫັນເປັນສູນກາງຕື່ມອີກໃນການຄຸ້ມຄອງແລະການປັກຫຼັກໝາຍຊາຍແດນແຫ່ງຊາດ, ການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບໄທສືບຕໍ່ສືບຕໍ່. ຕາມເຈົ້າຄອງລາດຊະວົງວິຊາອຸດີແລ້ວ, ຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ, ຊາວກະສິກອນຕ້ອງໄດ້ຮັບການ “ລ້ຽງດູ” ແລະ “ຢູ່ບ້ານ”. ໃນປີ 1900 ຍັງມີຮູບພາບຂອງປະເທດໄທທີ່ຫຼາກຫຼາຍຊະນິດທີ່ປະຊາຊົນຈໍານວນຫຼາຍດໍາລົງຊີວິດ. ພວກຊົນຊັ້ນສູງໃນບາງກອກ ຫມາຍເຖິງຊາວເມືອງພາກເໜືອ ແລະພາກຕາເວັນອອກສຽງເໜືອຂອງໄທສະໄໝໃໝ່ວ່າ 'ລາວ'.
ແຕ່ຄົນລາວມີຂະໜາດໃຫຍ່, ອາດຈະເປັນຄົນສ່ວນໃຫຍ່ (ຊື່ໄທແທ້ແມ່ນຖືກຕ້ອງ, ພວກເຮົາອາດຈະຖາມວ່າ ໄທບໍ່ແມ່ນພົນລະເມືອງທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດບໍ?). ພາຍໃຕ້ການຂອງເຈົ້າຊາຍດໍາລົງຕໍາແຫນ່ງເປັນຫົວຫນ້າກະຊວງພາຍໃນທີ່ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃຫມ່, ແນວຄວາມຄິດທີ່ແທ້ຈິງຂອງລາວເປັນໄທໄດ້ກາຍເປັນພາກສ່ວນທາງການຂອງນະໂຍບາຍ. ພະອົງໄດ້ກ່າວເຖິງການສິ້ນສຸດການປົກຄອງຂອງລັດສັກສິດແລະເຄິ່ງຄອບຄົວ, ເພື່ອເຮັດໃຫ້ຄົນທັງປວງເປັນຄົນໄທແລະບໍ່ໃສ່ຊື່ວ່າລາວຫຼືມາເລເຊຍອີກຕໍ່ໄປ. ຄືກັບວ່າເຂົ້າໃຈຜິດທັງໝົດ, ລາວເວົ້າພາສາລາວແບບແປກໆ, ຄົນບາງກອກຈຶ່ງເຫັນວ່າເຂົາເຈົ້າເປັນຄົນລາວ. ແຕ່ດຽວນີ້ ມັນເປັນຄວາມຮູ້ທົ່ວໄປແລ້ວວ່າ ເຂົາເຈົ້າເປັນໄທ ບໍ່ແມ່ນຄົນລາວ. ຕາມເຈົ້າຊາຍແລ້ວ, ມີຫຼາຍຊົນຊາດທີ່ຢູ່ນອກສະຫຍາມ, ເຊັ່ນ: ລາວ, ຊານ ແລະ ລື້ ໄດ້ຕັ້ງຊື່ໃຫ້ຕົນເອງທຸກປະເພດ, ແຕ່ທີ່ຈິງແລ້ວລ້ວນແຕ່ເປັນຂອງຄົນໄທ. ທັງໝົດລ້ວນແຕ່ເປັນເຊື້ອຊາດໄທແລະເຫັນຕົນເອງເປັນຄົນໄທຕາມຄຳຖະແຫຼງຂອງທາງການ
ໃນການສຳມະໂນຄົວຄັ້ງທຳອິດໃນປີ 1904 ລັດຖະບານໄດ້ລະບຸວ່າ ຄົນລາວຄວນຖືກເບິ່ງວ່າເປັນໄທ, ສະຫຼຸບວ່າສະຫຍາມເປັນ 'ປະເທດທີ່ມີຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍທີ່ມີ 85% ຂອງໄທ'. ອຳນາດການປົກຄອງອານານິຄົມບໍ່ສາມາດໃຊ້ອັນນີ້ຕໍ່ກັບບາງກອກໂດຍການທຳລາຍເອກະລັກຂອງລາວ. ແຕ່ຖ້າລາວຖືກລວມເຂົ້າເປັນຊົນຊັ້ນຄົນຕ່າງຊາດ, ໄທຈະບໍ່ສ້າງກຸ່ມຄົນທີ່ມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງດ້ານຈັນຍາບັນ. ໃນປີ 1913, ປະຊາຊົນບໍ່ສາມາດລະບຸໄດ້ວ່າເຂົາເຈົ້າເປັນຄົນລາວ, ແຕ່ເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງເຊື້ອຊາດໄທ. ເຈົ້າຊາຍດໍາຣົງການໄດ້ປ່ຽນຊື່ແຂວງຂອງລາວ ແລະ ຂົງເຂດຂອງລາວທັງໝົດແມ່ນ "ອີສານ" ຫຼື "ຕາເວັນອອກສຽງເໜືອ".
ໃນປີ 1906, ກະສັດ Chulalongkorn ໄດ້ປຶກສາຫາລືກ່ຽວກັບນະໂຍບາຍການສຶກສາໃນອານາຈັກລ້ານນາໃນອະດີດ, ໂດຍກ່າວວ່າ 'ຄວາມປາດຖະຫນາແມ່ນຢາກໃຫ້ລາວເຂົ້າໃຈຜົນປະໂຫຍດຂອງການສາມັກຄີກັບໄທ. ສະນັ້ນ, ຜູ້ທີ່ຮັບຜິດຊອບດ້ານການສຶກສາບໍ່ຄວນເບິ່ງດູລາວວ່າຕ່ຳກວ່າໄທໃນທຸກດ້ານ. ນາງຕ້ອງຊອກຫາທາງໃຫ້ເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດແລະຄົນທົ່ວໄປເປັນອັນໜຶ່ງອັນດຽວກັນກັບຄົນໄທ. ຖ້າຄົນລາວດີ ກໍ່ຈະໄດ້ຮັບລາງວັນຄືຄົນໄທ.
ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ການໂຮມເຂົ້າກັນນີ້ ແລະ ການຈັດວາງຮູບພາບຊາດນິຍົມ ແລະ ຄວາມຮັກຊາດບໍ່ໄດ້ດຳເນີນໄປຢ່າງສະດວກສະເໝີໄປ, ເບິ່ງຕົວຢ່າງການນຳສະເໜີຂອງສາດສະດາຈານ Andrew Walker ກ່ຽວກັບການລຸກຮື້ຂຶ້ນ Shan:
ເບິ່ງ: www.thailandblog.nl/background/shan-opstand-noord-thailand/
ສະຕະວັດທີ 20, ໄທເປັນເອກະພາບກັນ
ອັດສະຈັນຫຼາຍປີຫຼັງການສໍາມະໂນຄົວ 1904, ທຸກຄົນທີ່ເວົ້າພາສາໄທ (ໄທກາງ, ລາວ, ຊານ, ພຸດໄທ, ແລະອື່ນໆ) ໄດ້ກາຍເປັນ "ພົນລະເມືອງໄທ" ແລະສະມາຊິກຂອງ "ເຊື້ອຊາດໄທ". ປະຈຸບັນໄທໄດ້ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນເປັນສ່ວນໃຫຍ່ໃນປະເທດຊາດ. Deviant, ຕົວຕົນຂອງພາກພື້ນໄດ້ຖືກສະກັດກັ້ນ. ປະຫວັດສາດໄດ້ຖືກຂຽນຄືນໃຫມ່ແລະຜູ້ອາໃສທັງຫມົດໃນປັດຈຸບັນແມ່ນໄທແລະສະເຫມີ. ໃນຕອນຕົ້ນຂອງສະຕະວັດທີ XNUMX, ຄໍາວ່າ 'ໄທ' ບໍ່ໄດ້ຊີ້ໃຫ້ເຫັນເຖິງຊົນຊັ້ນສັງຄົມຂອງບຸກຄົນ, ແຕ່ເປັນສັນຊາດຂອງລາວ.
ຕາມກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການສຶກສາປີ 1912, ຄູສອນທົ່ວຈັກກະພັດຕ້ອງສອນໃຫ້ນັກຮຽນ “ປະພຶດຕົວເປັນໄທດີ”, ປະຫວັດສາດຂອງຊາດໄທ ແລະ ຊາດໄທ ແລະ ວິທີປົກປັກຮັກສາ ແລະ ຮັກສາປະເທດຊາດ. ພາສານອກເໜືອໄປຈາກພາສາໄທກາງຖືກຫ້າມຢູ່ໃນຫ້ອງຮຽນ.
ພາຍໃຕ້ນະໂຍບາຍແຫ່ງຊາດທີ່ຮ້າຍແຮງຂອງຜູ້ຜະເດັດການພະບາດສົມບູນສົງຄາມໃນຊຸມປີ 30 ແລະຕົ້ນປີ 40, ໄທໄດ້ຖືກຕີເຂົ້າມາອີກເທື່ອຫນຶ່ງ. ຢູ່ໃນ 19de ສະຕະວັດທີ່ ຄຳສັບ 'ຊາຕໄທ' (ຊາດໄທ), 'ເມືອງໄທ' (ເຊດ), 'ປະໄທ' (ປະເທດໄທ) ແລະ 'ຊາຢຳ' (ສະຍຳ) ໃຊ້ແທນກັນເພື່ອໝາຍເຖິງປະເທດ, ຫຼາຍປີຫຼັງການສະຖາປະນາ. ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ XNUMX, ປະເທດນີ້ຖືກເອີ້ນວ່າປະເທດໄທຢ່າງແນ່ນອນ. ນີ້ແມ່ນການເຮັດໃຫ້ໄທກາຍເປັນປະເທດທີ່ເປັນເອກະພາບ, ເປັນເອກະພາບທີ່ເກືອບທຸກຄົນມີສັນຊາດໄທ, ເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງເຊື້ອຊາດໄທ, ເປັນພຸດທະສາສະຫນາແລະແນ່ນອນວ່າປະຕິບັດຕາມກົດຫມາຍຂອງລັດໄທ.
ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ:
– ການພັດທະນາການເມືອງຂອງປະເທດໄທທີ່ທັນສະໄຫມ, Federico Ferrara. 2015.
– ຄວາມຈິງໃນການທົດລອງໃນປະເທດໄທ, David Streckfuss, 2010.
- ການອ່ານ 'ຊົນເຜົ່າ' ຂອງປະຫວັດສາດ 'ໄທ' ໃນຍາມກາງຄືນຂອງຕົວແບບແຫ່ງຊາດ 'ໄທ' ຢ່າງເປັນທາງການໃນສະຕະວັດ, – David Streckfuss, 2012.
- https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_languages
- https://pantip.com/topic/37029889
ຢູ່ໃນແຜນທີ່ກັບຊົນເຜົ່າ, ພວກເຮົາເຫັນວ່າມີ 'ໄທ' ມີຄວາມໂດດເດັ່ນຫຼາຍປານໃດ… ດ້ວຍປາກກາຢູ່ໃນມື, ປະຫວັດສາດໄດ້ຖືກຂູດຮີດຢ່າງແທ້ຈິງ. ໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້ຂອງສະຕະວັດທີ 19, ພື້ນທີ່ທາງທິດຕາເວັນອອກສຽງເໜືອຍັງເປັນ 'ເດືອນມອນ ລາວແກ້ວ' ( ມົນລາວກາວ ) : ແຂວງຂອງປະເທດລາວທີ່ຕົກຢູ່ພາຍໃຕ້ບາງກອກ. ແລະພາຍໃນບໍ່ເທົ່າໃດປີ ເຈົ້າຊາຍດຳຣົງກໍມາຮອດ 'ເດືອນທົນຕະວັນ ໂຕກຊຽງເໜືອ' (ລ້ານຊ້າງເໜືອ): ແຂວງພາກຕາເວັນອອກສຽງເໜືອ. ແລະບໍ່ຫຼາຍປານໃດຕໍ່ມາ (ປະມານ 1900) ເຂົາເຈົ້າມາກັບ Isaan ( ຫມົນອີສານ ) , ຊຶ່ງຫມາຍຄວາມວ່າຍັງເຫນືອຕາເວັນອອກ.
ຮອບນີ້, ຄົນທັງຫຼາຍຍັງໄດ້ເກັບກຳປະຫວັດສາດຢູ່ຫໍປະຊຸມພົງສະຫວັດ (ປະຊຸມພົງສະດາຈານ). ໃນສະບັບກ່ອນໜ້ານີ້ເຂົາເຈົ້າຍັງເວົ້າເຖິງພາສາລາວຢູ່, ແຕ່ພາຍໃຕ້ເຈົ້າຊາຍດໍາລັດ ໄດ້ມີການຂ້າມສາຍ ແລະ ເຂົາເຈົ້າໄດ້ປ່ຽນເປັນ 'ໄທ' ສໍາລັບສະບັບໃໝ່ກວ່າ. ບາງຄັ້ງບົດເລື່ອງຫຍໍ້ໆອອກມາ.
ຕົວຢ່າງທີ່ A ປ່ຽນເປັນ B:
1A: ຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງຂອງພາກພື້ນ (khon phuen mueang) ແມ່ນລາວ,
Khmer (Khamen), ແລະ Suai, ເຊື້ອຊາດ (ສົນ), ແລະ [ນອກຈາກນັ້ນ] ມີປະຊາຊົນອື່ນໆ
ປະເທດ (prathet uen), ເຊັ່ນ: ໄທ, ຄົນຕ່າງປະເທດ [ຊາວຕາເວັນຕົກ], ຫວຽດນາມ, ມຽນມາ,
ຕົງຊູແລະຈີນທີ່ໄດ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານເຂົ້າຮ່ວມການຄ້າເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ.
ຄົນພື້ນເມືອງລາວຊາດ, ລາວ, เขมร, ส่วย, แลมีชนชว่ประเทศอื่นคือไทย, ຝລັ່ງ, ยวน, พม่า, ทองซู,
ຈີນ, ເຂົ້າໄປຕັ້ງປະກອບການຄ້າຫຼາຍອັນ
1B: ຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງແມ່ນຊາວໄທໂດຍພື້ນຖານ. ນອກຈາກໄທແລ້ວ.
ໃນນັ້ນມີຊາວຂະເໝນ, ຊູອີ, ແລະລາວາ, 16 ຄົນ ແລະຄົນຂອງປະເທດອື່ນໆເຊັ່ນຊາວຝຣັ່ງ,
ວຽດນາມ, ມຽນມາ, ຕົງຊູ, ແລະຈີນໄດ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານ, ແຕ່ພວກເຂົາບໍ່ຫຼາຍປານໃດ.
ຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມ,
ญวน, พม่า, ตองซู, ຈີນ, ເຂົ້າໄປຢູ່ແດ່ ຄູมากะนัก
2A: “ເມື່ອຊົນຊາດລາວ (ຊົນຊາດລາວ) ທີ່ເຄີຍຢູ່
ປະເທດ (ປະເທດ) ທິດເຫນືອ, .. "ງເຫນືອ)
2B: “ເມື່ອຄົນເຊື້ອຊາດໄທ (ຊົນຊາດໄທ) ຜູ້ທີ່ເຄີຍເປັນ
ໃນປະເທດທາງທິດເຫນືອ”).
ກ່ຽວກັບການກະບົດ (ກະບົດລາວກາຍເປັນກະບົດໄທ ??):
3A: ໃນເວລານັ້ນ, ໃນພາກສ່ວນຂອງຄອບຄົວລາວແລະຂະແຫນງການ, ຜູ້ທີ່,
ໂດຍຄໍາສັ່ງຂອງ Chao Pasak (Yo), ໄດ້ຮວບຮວມແລະຍັງຄົງຢູ່ໃນເມືອງຂອງ
ຈໍາປາສັກ ເມື່ອໄດ້ຮັບຂ່າວວ່າ ກອງທັບບາງກອກ ບຸກໂຈມຕີ…
ໃນປີ ຄ.ສ 1189 ຂອງສ.ສ.
ຄອບຄົວທັງໝົດ ພາກັນຈູດໄຟເຜົາເມືອງຈໍາປາສັກ.
( ) ໂຍ່ ) ໃຫ້ໄປສົ່ງໄປຍັງເມືອງຈຳປາສັກນ້າ ສະຫຼຸບຂ່າວ
ວ່າກອງທັບກຸງຍົກຊັ້ນແລ້ວ… ปีกุนนพศก จุลศ ຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມ
ຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມ
3B: ໃນເວລານັ້ນ, ໃນສ່ວນຂອງຄອບຄົວໄທແລະຂະແຫນງການທີ່, ຜູ້ທີ່,
ໂດຍຄໍາສັ່ງຂອງ ເຈົ້າຈໍາປາສັກ (ຍໍ) ໄດ້ຮວບຮວມ ແລະ ຍັງຢູ່ໃນເມືອງ
ແຂວງຈໍາປາສັກ ເມື່ອໄດ້ຮັບຂ່າວວ່າ ກອງທັບບາງກອກ ໄດ້ບຸກໂຈມຕີ…
ໃນປີຫມູ, 1189 ຂອງຍຸກຫນ້ອຍ [1827 AD], ຄອບຄົວເຫຼົ່ານັ້ນທັງຫມົດໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມ.
ໃນການຈູດເຜົາເມືອງຈຳປາສັກ.
ຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມ ด(โย่) ให้ส่งไปยังเมืองจำปาศักดิ์ ເພີ່ມເຕີມ
ຂ່າວວ່າກອງທັບກຸງຍົກທັບ... ຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມ
ຈຳປາສັກລຸກຂຶ້ນ…
ດ້ວຍວິທີນີ້, ເຈົ້າຈະສິ້ນສຸດດ້ວຍແຜນທີ່, ດັ່ງທີ່ພວກເຮົາເຫັນເຄິ່ງທາງຂອງສິ້ນ, ບ່ອນທີ່ກຸ່ມ 'ຊົນເຜົ່າ' ຂອງໄທປົກຄອງປະເທດ. ເຈົ້າບໍ່ສາມາດເຫັນໄດ້ວ່າໃນຕົວຈິງແລ້ວປະເທດມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍຫຼາຍ.
ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ:
- ການປະດິດສ້າງປະຫວັດສາດ "Isan" (Akiko Iijima)
- https://en.wikipedia.org/wiki/Monthon
ເລື່ອງງາມ. ພັນລະຍາຂອງຂ້ອຍມາຈາກ Uttaradit. ອ້າງວ່າເປັນຄົນໄທເອງ, ແຕ່ຍັງເວົ້າ ແລະຂຽນພາສາລາວ. ຄືກັບຫຼາຍຄົນຢູ່ທີ່ນີ້. ເຖິງປານນັ້ນກໍ່ຍັງໄປເຖິງທີ່ຜູ້ເຖົ້າແທ້, ລວມທັງແມ່ເຖົ້າຂອງຂ້ອຍອາຍຸ 78 ປີ, ເວົ້າພາສາລາວນຳກັນ.
ເຖິງແມ່ນວ່າມີຄອບຄົວ "ຫ່າງໄກ" ທີ່ອາໄສຢູ່ໃນອີກຟາກຫນຶ່ງຂອງຊາຍແດນທີ່ມີຜູ້ທີ່ຕິດຕໍ່ກັນໂດຍບັງເອີນ, ໂດຍສະເພາະໃນງານສົບ.
ຄອບຄົວ “ຜູ້ເຖົ້າ” ທັງໝົດຍັງອາໄສຢູ່ໃນເຂດໜຶ່ງຕາມຊາຍແດນຕິດກັບປະເທດລາວ.
ຊຽງໄຮ, ພະເຍົາ, ນານ, ແລະອື່ນໆຂຶ້ນໄປອຸບົນຣາຊະຕານີ
ດີໃຈທີ່ຈະຊອກຫາຄໍາອະທິບາຍຢູ່ທີ່ນີ້.
ບົດຄວາມດີໆ, Rob V.! ມັນຊີ້ແຈງຫຼາຍບັນຫາທີ່ໄທຍັງປະເຊີນຢູ່.
ບັດທຳອິດອ່ານ 'ໄຕລື້' ເປັນສີຂຽວອ່ອນ. ບ່ອນຢູ່ອາໄສຂອງພວກມັນຖືກສະແດງຢູ່ໃນພາກໃຕ້ຂອງຈີນ ບ່ອນທີ່ພວກມັນເອີ້ນວ່າ 'ໄດ', ແລະຢູ່ພາກເໜືອຂອງລາວ. ແຕ່ຊຸມຊົນທີ່ຢູ່ອາໃສຂອງໄທລື້ຢູ່ພາກເໜືອຂອງໄທຫຼາຍບ່ອນ, ຄົນເຂົ້າເມືອງໃນ 100-150 ປີຜ່ານມາແມ່ນບໍ່ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນ.
ລູກຊາຍຂອງຂ້ອຍແມ່ນ 'ເຄິ່ງ' ໄທລື້. ແມ່ຂອງລາວເຄີຍເວົ້າວ່າຕົວຕົນທໍາອິດຂອງລາວແມ່ນ 'ໄທລື້' ແລະຫຼັງຈາກນັ້ນ 'ໄທ'. ຂ້າພະເຈົ້າສົງໃສວ່ານີ້ຍັງໃຊ້ກັບ Isaners ຫຼາຍຄົນ.
ສິ່ງທີ່ບໍ່ເປັນທີ່ຈະແຈ້ງນັ້ນແມ່ນໃນຫຼາຍສັດຕະວັດແລ້ວ “ເສັ້ນຊາຍແດນ” ລະຫວ່າງປະຊາຊົນ (ແລະ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຊາວຂະເໝນ ແລະ ພະມ້າ ທີ່ບໍ່ໄດ້ເວົ້າເຖິງນີ້) ໄດ້ປ່ຽນແປງໄປຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ, ມີການປະສົມປະເທດຕ່າງໆຢ່າງແຂງແຮງ, ຫຼັງຈາກທີ່ຫນຶ່ງໄດ້ເອົາຊະນະອີກເທື່ອຫນຶ່ງ.
ລຽບຕາມຊາຍແດນ TH-KH (= ກໍາປູເຈຍ), ເຂົາເຈົ້າສ່ວນໃຫຍ່ຍັງເວົ້າພາສາຂະເໝນກັນເອງ, ແລະ ການສຶກສາທາງດ້ານມະນຸດວິທະຍາທີ່ຊັດເຈນໄດ້ເປີດເຜີຍລັກສະນະທົ່ວໄປຂອງຊາວຂະແມ.
ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ: ທີ່ນີ້ໃນ NL - ແລະແນ່ນອນວ່າຢູ່ທີ່ d'n BEls - ປະກົດການດຽວກັນໄດ້ເກີດຂື້ນໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້, ໂຮນລັງຄ່ອຍໆກາຍເປັນພາສາມາດຕະຖານສໍາລັບທຸກຄົນແລະ Frisian, Twents, Drents, Limburgs ແລະອື່ນໆໄດ້ຖືກຍູ້ອອກໄປ. EN BE ຍັງບໍ່ທັນມີມາເປັນເວລາ 200 ປີແລ້ວ.
ໃນສິ້ນຕໍ່ໄປຂ້າພະເຈົ້າຈະເວົ້າກ່ຽວກັບເຂດແດນ, ຫຼືແທນທີ່ຈະຂາດພວກມັນ. ມີເມືອງ-ລັດ (ເມືອງ, ເມືອງ), ມີກະສັດ ຫຼືບັນດາເຈົ້ານາຍ. ເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ຍຶດຄອງພື້ນທີ່ໂດຍກົງອ້ອມຮອບເມືອງ ແລະ ບາງຄັ້ງກໍອອກເດີນທາງເຂົ້າໄປໃນປ່າເພື່ອລັກລອບເອົາເຂດທີ່ຢູ່ອາໃສອື່ນໆ (ໂດຍສະເພາະພວກຂ້າທາດ) ແລະ/ຫຼືການປາບປາມເມືອງອື່ນຈົນກາຍເປັນສາຂາ. ບາງເມືອງເປັນໜີ້ຫຼາຍກວ່າ 1 ເມືອງ. ສະນັ້ນ ບໍ່ມີການເວົ້າເລື່ອງຂອບເຂດທີ່ຊັດເຈນຈົນມາຮອດສະຕະວັດທີ 19. ນອກນີ້ຍັງມີເຂດທັບຊ້ອນ, ຫຼາຍເມືອງນັບເຂດທີ່ຢູ່ພາຍໃຕ້ຂອບເຂດອິດທິພົນຂອງຕົນ. ມັນໄປໂດຍບໍ່ມີການເວົ້າວ່າເນື່ອງຈາກວ່າການລັກຂະໂມຍເຫຼົ່ານີ້, ສົງຄາມແລະຊາວອົບພະຍົບ, ປະຊາກອນຍັງສິ້ນສຸດລົງຢູ່ທີ່ນີ້ແລະບ່ອນນັ້ນ. ສະຫຍາມເອງເປັນນັກປຸ້ນສະດົມ ແລະ ຍຶດເອົາອັນຍິ່ງໃຫຍ່. ແຜນທີ່ທີ່ບໍ່ມີຊື່ສຽງທີ່ເກືອບທັງໝົດຂອງເອເຊຍຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ຈາກມາເລເຊຍໄປຫາຈີນແມ່ນ 'ໄທ' ແມ່ນການໂຄສະນາທີ່ໜ້າຫົວ. ທອງໄຊ ວິນິດຈັກໄດ້ອະທິບາຍທັງຫມົດນີ້ໄດ້ດີໃນຫນັງສືຂອງຕົນ 'Siam mapped'. ຂ້າພະເຈົ້າຈະຂຽນບາງສິ່ງບາງຢ່າງເພີ່ມເຕີມບົນພື້ນຖານຂອງຫນັງສືເຫຼັ້ມນັ້ນ, ໃນບັນດາສິ່ງອື່ນໆ, ແຕ່ວ່າຈະບໍ່ເຮັດໃນທັນທີ. ເຖິງວ່າຊາວໄທບາງຄົນຍັງຫຼົງໄຫຼນ້ຳຕາແຂ້ໃຫຍ່ຕໍ່ດິນແດນທີ່ສູນເສຍ/ຖືກຍຶດຄອງ ແລະປະຕິເສດຄວາມຫຼາກຫຼາຍອັນໃຫຍ່ຫຼວງຂອງບັນດາຊົນຊາດ ຖ້າມັນບໍ່ເໝາະສົມກັບເຂົາເຈົ້າ (ຫຼືເຮັດໃຫ້ຄົນໄທຈາກຫຼາຍມຸມໂລກກາຍເປັນຜູ້ທໍລະຍົດທີ່ບໍ່ໄດ້ເປັນໄທ ຖ້າເໝາະສົມ).
ແຕ່ຂໍຂອບໃຈສໍາລັບຄໍາຄິດເຫັນຂອງທ່ານ. ອີກເທື່ອ ໜຶ່ງ, ນີ້ແມ່ນພຽງແຕ່ບົດສະຫຼຸບສັ້ນໆ, ແຕ່ຮູ້ສຶກວ່າບໍ່ເສຍຄ່າເພື່ອອະທິບາຍບາງດ້ານ.
ເພື່ອສະແດງໃຫ້ເຫັນສິ່ງທີ່ການປ່ຽນແປງຂຽນ; ໃນຕົ້ນປີນີ້, ແມ່ຕູ້ຂອງຄູ່ຮັກຂອງຂ້ອຍໄດ້ເສຍຊີວິດໄປ. ນາງມີອາຍຸໃນໄວແປດສິບປີຂອງນາງແລະໄດ້ອາໄສຢູ່ໃນບ້ານລະຫວ່າງເມືອງ Buriram ແລະຊາຍແດນກັບກຳປູເຈຍ. ແມ່ຕູ້ຄົນນີ້ເວົ້າພາສາຂະເໝນເທົ່ານັ້ນ ແລະນອກຈາກການໄປຢາມເມືອງທີ່ຫາຍາກແລ້ວ, ບໍ່ເຄີຍອອກຈາກພາກພື້ນນີ້ເລີຍ. ຄູ່ຮ່ວມງານຂອງຂ້າພະເຈົ້າ, ເກີດໃນປີ 1991, ໄດ້ຮັບການສຶກສາໃນພາສາຂະແມຢູ່ໃນໂຮງຮຽນປະຖົມ. ພາສາໄທເປັນພາສາທີ່ສອນຢູ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມໃນເມືອງ Buriram ແລະໂຮງຮຽນມັດທະຍົມໃນບາງກອກ.
ຢູ່ເທິງຕຽງນອນຂອງລາວ, ລາວພະຍາຍາມບອກລາກັບແມ່ເຖົ້າຂອງລາວໃນພາສາຂະເໝນຜ່ານໂທລະສັບມືຖືແລະຄົ້ນພົບວ່າຕົວຈິງແລ້ວລາວບໍ່ໄດ້ຊໍານິຊໍານານໃນການນໍາໃຊ້ພາສາ Khmer, ໃນຂະນະທີ່ລາວຍັງເວົ້າວ່າລາວເຂົ້າໃຈດີ. ເມື່ອຂ້ອຍເວົ້າກັບລາວບາງຄຳສັບແລະປະໂຫຍກຂະເໝນທີ່ຂ້ອຍຮຽນຢູ່ກຳປູເຈຍ ລາວກໍບໍ່ເຂົ້າໃຈແທ້ໆ. ຈາກນີ້ຂ້າພະເຈົ້າເຂົ້າໃຈວ່າພາສາຂະເໝນທີ່ເວົ້າຢູ່ໃນກໍາປູເຈຍແຕກຕ່າງກັນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຈາກຂະເໝນທີ່ເວົ້າໃນ Buriram.
ຂ້າພະເຈົ້າຍັງລືມ punchline; ແມ່ຕູ້ຄົນນີ້ເວົ້າພາສາຂະເໝນ ແລະບໍ່ເຄີຍຮຽນພາສາໄທ.
ແປກທີ່ຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍໄທບໍ່ໄດ້ຖືກກ່າວເຖິງຢູ່ບ່ອນໃດ, ຄົນຄືຄົນມານີ.