Sproochbehënnerung an Thailand?

Wéi ech als jonke Mann doheem fortgaang sinn an an d'Marine komm sinn, hunn ech Jongen aus ganz Holland kennegeléiert. Natierlech haten d'Amsterdamer de gréisste Mond a si hunn d'Limburger an d'Groninger virgeworf, wéinst hirer Riedstéierung onverständlech ze sinn.

Ech, gebuer zu Twente, hunn och en Dialekt geschwat an obschonn Dir probéiert hutt "propper" ze schwätzen, war et ëmmer kloer, datt ech e komeschen Akzent hat. Dat ass eigentlech ëmmer de Fall bliwwen, well vill méi spéit an heiansdo och elo héiert een meng Twenten Hierkonft, obwuel ech zënter Joerzéngte net am Tukkerland gelieft hunn.

Den Ënnerscheed tëscht zwee Dialekter oder zwou Sprooche läit haaptsächlech an de Kläng déi benotzt gi fir eppes ze soen. En Tukker benotzt aner Kläng wéi zum Beispill en Thai, regional oder landspezifesch, mir soen, awer dat ass net ganz wouer. Ech kommen drop zréck.

Schwätzen kënnt einfach fir déi meescht Leit, awer Dir musst drun erënneren datt keng mënschlech Muskelbewegung sou komplizéiert oder sou subtil ass wéi d'Zongbewegungen, déi néideg sinn fir Sproochkläng ze bilden. D'Koordinatioun vun Muskelen an der Zong, Mëndlech Huelraim, Longen a Lippen déi néideg ass fir ze schwätzen ass e komplizéierte Prozess.

De Géigendeel - ze verstoen wat een aneren Iech seet - ass och bal ze komplizéiert fir Wierder. Et ass e Wonner datt Dir fäeg sidd ze verstoen wat een aneren Iech seet ouni bewosst Effort. Hie bewegt de Mond an e Stroum vu Verzerrungen kënnt an d'Loft an Dir versteet wat hie mengt ze soen.

Wéi schwéier dat eigentlech ass ze verstoen gëtt kloer wann Dir eng Friemsprooch léiert. Et kënnt zwangsleefeg eng Etapp, wou Dir zimmlech vill Wierder kennt an ouni gréisser Problemer e geschriwwenen oder lues recitéierten Text verfollege kënnt. Awer soubal erfuerene Spriecher vun där Sprooch ufänken mat Iech ze schwätzen, sidd Dir a Schwieregkeeten. Si kënnen nëmme Wierder soen, déi Dir wësst, awer hir Diskussioun kléngt wéi e laangen, onlosbare Stroum vu Kläng. Dir héiert net mol wou ee Wuert ufänkt an dat anert ophält. Et schéngt wéi wann déi Auslänner all d'Wierder a Sätz zesummenhänken.

Sprachkläng maachen a verstoen ass, kuerz, eng bal onmënschlech Aufgab. Eng sënnvoll Persoun géif mengen, datt kee seng Kanner et kéint maachen an hinnen esou eng Aarbecht maachen. An awer geschitt dat all Dag. All Vëlker, all Kulturen op der Welt hunn zu all Moment eng Sprooch benotzt an erwaarden datt hir Kanner déi Sprooch am fréien Alter léieren ze verstoen an ze schwätzen.

Ganz jonk Kanner kënnen d'Kläng vun hirer Mammesprooch erkennen a reproduzéieren. Och Neigebuere Puppelcher schéngen den Ënnerscheed tëscht hirer Mammesprooch an de Kläng vun enger Friemsprooch ze héieren. Dat hunn si duerch Spill geléiert, ouni explizit Ausbildung, ouni Examen an ouni Trainingssessionen ënner professioneller Leedung. Egal wéi d'Leit mat Trauma aus hirer Jugend hannerlooss sinn, beschwéiert kee jeemools iwwer déi schrecklech Zäit déi se missen duerchgoen, well se hir Mammesprooch vun hiren Elteren hu misse léieren, déi ganzen Zäit.

Well d’Sprooch, all Sprooch, ass onbeschreiflech komplizéiert, net esou vill wann et ëm Schreiwen a Grammatik geet, mä virun allem wann et ëm Kläng geet. All Dialekt oder Sprooch ass dacks onheemlech schwéier fir erwuessent Auslänner ze léieren: eng gebierteg héiert ëmmer datt Dir net e richtege gebuerene a gebiertege Resident vun der Aussprooch ass. Mä ech soen et nach eng Kéier, e Kand léiert de System extrem einfach, egal wéi schwéier d'Schoul an d'Elteren dogéint handelen.

D'Erklärung dofir, déi vun der phonologescher Wëssenschaft gëtt, ass datt e Puppelchen mat vill Iddien am Kapp gebuer gëtt, wéi seng Mammesprooch eventuell ausgesinn. De wichtegsten Deel vum Mechanismus ass eigentlech schonn am jonke Gehir. Alles wat Dir maache musst ass e puer Knäppercher an déi richteg Positioun ze setzen. Déi Knäppercher ëmsetzen kann nëmme liicht bis d'Pubertéit geschéien, duerno ass et fir ëmmer ze spéit. Datt Puppelchen fänkt am fréien Alter Knäppercher ze setzen. Et gëtt souguer Indikatiounen datt d'Sprooche léieren tatsächlech am Gebärmutter ufänkt. Op alle Fall, Neigebueren Puppelcher schéngen fäeg ze sinn tëscht hiren eegene Kläng an déi vun Friemsproochen mat raisonnabel Erfolleg z'ënnerscheeden. Laang ier se ufänken ze schwätzen, hu si schonn eppes iwwer hir Mammesprooch geléiert.

Ech hu virdru gesot, datt eng Sprooch oder Dialekt dacks spezifesch Kläng huet, déi Dir vun engem fréien Alter geléiert hutt. Spezifesch heescht net eenzegaarteg, well et ass ganz méiglech datt Kläng aus enger Sprooch och an enger anerer Sprooch optrieden. No allem ginn et Honnerte, wann net Dausende, vu Sproochen an Dialekter op dëser Welt. E gutt Beispill vun dësem ass mäi Familljennumm Gringhuis. E "gr" am Ufank vum Hals geschrauft an d'Bréiwerkombinatioun "ui". Loosst en Auslänner dat aussoen an Dir héiert déi verrécktste Variatiounen. Et ass awer eng Sprooch, déi dës Kläng beherrscht, well ënner anerem a Saudi Arabien mäin Numm flawless ausgeschwat gouf. Denkt och un d'Wuert Scheveningen, dat och fir vill Auslänner onpronounceable ass.

Mir, hollännesch Spriecher, hunn och Schwieregkeeten mat bestëmmte Kläng an Friemsproochen. Notéiert just déi einfach Aussprooch vum "th" an der englescher Sprooch. Ausgeschwat mat der Zong géint d'Zänn, awer normalerweis gëtt en "d" oder "s" ersat. "Dat" gëtt dann "dat" oder "sat". Et gi vill méi Beispiller, awer ech wëll iwwer de "Speech Impediment" schwätzen. Thailand hunn.

Et ass natierlech net e Sprachdefekt, awer Thais kënnen aus deenen uewe genannte Grënn net oder kaum bestëmmte Kläng vu Buschtafkombinatiounen aussoen. Den "th" an "sh" si fir hien onméiglech, sou datt e Buttek "Theo's Shoes" am beschten "TO-Choo" gëtt. All Ahnung wat en Thai heescht mat "wonn-wor"? Hie kennt de V net, also gëtt et e W, hie kennt och keen "l" als leschte Buschtaf vun enger Silb an da gëtt et en "n". Richteg, hien heescht jo e Volvo. Huelt "Au bon pain", den amerikanesche Sandwichgeschäft, deen Dir och an Thailand fannt. Elo huet den Amerikaner selwer Schwieregkeete mat dësem franséischen Numm, awer den Thai Aussprooch geet net iwwer "Oh-Pong-Beng".

Jiddereen deen mat Thai Leit interagéiert kennt déi kleng Beispiller vun onméiglech-ze-pronounce Wierder. Haus gëtt Hou, Fra gëtt Wai, fënnef gëtt Fai, wann Dir wäiss Wäin drénken wëllt, freet en Thai eng Wai Wai, etc. Hunn en Thai soen e Schreifdësch oder souguer besser Vegetables, onméiglech!

Den Andrew Biggs huet an der Bangkok Post e flotten Artikel iwwer deen thailännesche Sprachbehënnerung geschriwwen, wou hien haaptsächlech vun enger Visite an der IKEA schwätzt. An Holland soen mir "iekeeja", en Englänner seet "aikieja" an e Schwede - d'Herkunftsland vun IKEA - nennt et "iekee-a", léisst kaum déi lescht a héieren. Op engem Auto huet den Andrew den Numm an der thailännescher Sprooch gesinn an dat phonetesch zréck op Englesch iwwersat gouf "Ickier". De Witz ass datt dëst Wuert "onangenehm" oder "almodesch" op Englesch heescht. "I" virun engem Numm heescht och net vill gutt an der Thai Sprooch, also IKEA kéint een sinn, deen KEA genannt gëtt, awer eng manner agreabel Persoun.

Et ass eng laang Geschicht ginn fir z'erklären firwat en Thai sou dacks "komesch" Aussoe vun der englescher Sprooch fir eis Oueren mécht. Ëmgekéiert kann en Thai och heiansdo laachen wann een probéiert en Thai Wuert richteg auszespriechen. Laachen ass erlaabt, soulaang et mat Respekt fir jidderengem seng Zong gemaach gëtt an net als Sprachbehënnerung beschriwwe gëtt.

Sprooch? Et ass ëmmer interessant! Ech sinn nach ëmmer erstaunt, wann ech zwee komesch Leit zesumme gesinn, déi all Zorte vu Kläng openee spuen. Deen een schwätzt an deen aneren lauschtert an oh wonneren, hien versteet et och! E richtegt Wonner!

NB Fir dësen Artikel hunn ech Textdeeler aus dem Buch "Tongval" vum Marc van Oostendorp benotzt, dat um Internet ze fannen ass an den Artikel vum Andrew Biggs an der Bangkok Post vum 4. Dezember 2011