Жасалма бомба детекторунун кесепети

«Мектепте футбол ойноп жатып, кимдир бирөө жакын жерде турган аскерлерге ок чыгарган. Алар бизге ок атканды издеп келишти. Биз кезекке турууга туура келди. Алар GT200 менен басып өтүштү. Ал мени көрсөттү... мени алып кетишти.

Хасан 29 күн туткунда болгон. Ал түштүктө талаштуу бомба детекторунун негизинде кармалып, айрымдары эки жылга чейин камалган төрт жүздөн ашуун адамдын бири. Эксперттер эч нерсеге жарабаган пластмассадагы радио антеннадан башка эч нерсе эмес деп сыпаттаган бомба детектору аларга ишарат кылгандыктан алып келишкен.

Аппаратты көп жылдар бою саткандан кийин, өндүрүүчү алдамчылык боюнча айыпталып, июль айында Англияда камакка алынган. Анын айтымында, оюнчук жүздөгөн метр аралыкта жардыргыч заттын, порохтун, алтургай баңгизаттын майда издерин таба алган. Туткудагы сенсордук карта антеннаны жардыргыч зат тарапка буруп салат. Аппараттын батарейкасы жок, бирок колдонуучунун статикалык электр энергиясы менен иштейт.

Бийлик угуудан баш тартты

Өкмөттүк сыноодо аппараттын төрттөн бир бөлүгү иштегени аныкталган, муну эксперттер кокустукка байланыштырышат. "Тыйын ыргытуу такыраак", - дейт Тынчтык үчүн адилеттүүлүк фондунун өкүлү Ангхана Нелапаижит. «Түштүктүн эли анын жасалма экенин 2007-жылы биринчи жолу колдонгондон эле билишкен. Бирок Тайча бийликтер уккусу келбей коюшту».

GT20 детекторлорун 200 миллион долларга сатып алган Таиланд армиясы дагы эле төлгөчү таякчанын натыйжалуулугуна ишенет. Ошондой эле күнөөсүз камалгандардын баарынан кечирим суроодон баш тартат. "Биз чыныгы далилдерди таптык - мылтыктарды, курал-жарактарды, гранаталарды - ошондуктан биз аларды камакка алдык", - деди Ички коопсуздук операцияларынын командачылыгынын басма сөз катчысы полковник Прамоте Промин. Яла жана Паттани шаарларынын тургундары бул аппарат мындан ары массалык камакка алууларда колдонулбай калганын, бирок унаалар жана жол жээктери дагы эле аны менен текшерилип жатканын айтышат.

Жабыркагандарга адилеттик орнобой жатат

Бул ишти иликтеп жаткан Атайын Тергөө департаменти (DSI) Global Technical өндүрүүчүсүнө жана Таиланддык дистрибьюторлорго каршы мыйзамдуу чара көрүүнү карап жатат. Бирок DSI сатып алуунун артында турган "күчтүү адамдарды" ачыкка чыгара алабы, бул өтө күмөндүү көрүнөт.

Ал эми бийлик күнөөсүн мойнуна алуудан баш тартмайынча, жабырлануучуларга эч кандай адилеттик орнобойт, дейт Хасандын жана 2 жылдан бери күнөөсүз камалган дагы бир студенттин адвокаты. "Бул адамдар эч кимдин: "Мен сенин эркиндигиңди тартып алганыбыз үчүн кечирим сурайм" дегенин уккан эмес. Албетте, бул адамдын кадыр-баркынын маселеси».

(Булак: Bangkok Post, Spectrum, 16-сентябрь, 2012-жыл)