Jiyana mîna Buddha li Taylandê, encam

Di vê beşê de ez hewl didim ku diyar bikim ka farangên din çawa Ubon diceribînin. Ew dibe wêneyek negatîf, lê ji ber ku tiştê xelet bixweber ji ya ku rast diçe bêtir bala xwe distîne. Xwezî, rastî ji ya ku li vir hatî destnîşan kirin hinekî erênîtir e, lê ew bi kêmanî ramanek dide ka çi dikare xelet derkeve. Di heman demê de, ger tiştek xelet derkeve divê alîyek sûcdar nebe ji ber ku min kêm caran du aliyên çîrokê bihîstiye, ji ber vê yekê bihîstina dijberî çênebûye. Û amadekirina dîwaneke bi lez qet ne aqilmend e.

Li vir civata farang a rast tune. Berê grûbek hebû ku mehê du caran li otêla Laithong ya li Ubonê diciviyan da ku li wir bufeya bikar bînin û bigihîjin hev. Ji ber COVID-ê niha êdî bufeyek nemaye ku dibe ku ew kom biqede lê ew li aliyekî. Hevalek carekê ji min re got ku ew carekê li wir bû, lê ew tenê carekê bû ji ber ku wî difikirî ku ew tenê komek gilî ye. Ez bi xwe xwedî wê ezmûnê nînim, ji ber ku bi bextewarî ew farangên ku ez nas dikim gilî nakin.

Niha çend mînakên têkiliyên di navbera farang û Thai de.

Ferangek carcaran di çemê Mun de avjeniyê dikir û ji ber ku ji 20 hûrdeman zêdetir dûr bû, her dem ji saetekê zêdetir dûr dima. Lê carek ew ji berê zûtir vegeriya ji ber ku wî tiştek ji bîr kiribû. Û tiştê ku xwendevan jixwe guman dike rast derket û di heman rojê de farang tiştên xwe pak kir û winda bû.

Farangek din jî ji nişka ve jina/hevala xwe ya Taylandî piştî ku zêdetirî 5 salan bi hev re jiya, ji surprîzek mezin hişt ku vegere Pattaya. Ew jî qet venegeriya. Ez bi xwe guman dikim ku ew pir bêhnteng bû ji ber ku ew li derveyî gundekî dijiya ku bê guman hindik kar tê de hebû û dema ku min carekê wî li bazarek herêmî dît, wî ji min pirsî ka ew serdana wê bazarê ji bo min balkêşiya hefteyî ya min bû. Min difikirî ku ew pirs wê demê nîşanek xirab bû.

Ferangekî din ê dewlemend erdek xweş li bajarê Ubonê kirî û li dora wî dîwarekî bilind çêkir. Xaniyek mezin, gelek avahîyên derve û hewzek mezin li ser vê deverê hatine çêkirin. Jina wî jî hebû ku 20 sal biçûktir bû. Ma wekî din çi dikare were serê wî? Tiştê qewimî ew bû ku barek karaoke li deverê vebû û kêfa wî ya ku di hewza xwe de diçû xirab kir. Mixabin, bi pereyên pir hindik jî hûn nikarin her tiştî kontrol bikin. Carekê dema ku ew ji xwaringeheke Japonî derket ez rastî heman farangê hatim. Wî got ku ew xwaringeha wî ya bijare bû û wî herî kêm heftê carekê li wir dixwar. Bê jina wî, ji ber ku wê ji xwarinên japonî hez nedikir.

Hin jinên Taylandî bi qumarê ve girêdayî ne û jina/hevala farangek berê bi vî rengî pir hindik pereyên winda kiribûn, ku diviyabû farang bidaya. Yek-du caran jî neçar ma ku otomobîla xwe bikire. Ew di salên şêstî de bû, lê dîsa jî salê çend caran wek şêwirmend diçû derve û bi bextewarî ev yek têra wî pere qezenc dikir. Wî hogiriya jina xwe ya qumar qebûl kir.

Paşê farangek hebû ku çar caran û her tim li ber qanûnê bi jineke Taylandî re zewicî. Jina dawîn 30 salî bû dema ku ew jixwe 70 salî bû û ne hewce ye ku ev pirsgirêk be, lê di rewşa wî de wusa bû. Wê gelek azadî dixwest û di dawiyê de ewqasî ku ew (dîsa) bi jinberdanê bi dawî bû. Hêjayî gotinê ye, wî bi jina xwe ya paşîn û her weha bi jina xwe ya sêyemîn re têkiliyên dostane berdewam kir. Di warê aborî de ji ber ku her tim xaniyek kirê dikir û teqawidiyek wî ya baş hebû, ew ji wan telaqan xilas bû. Di salên xwe yên dawîn ên jiyana xwe de ew ji ber tenduristiya xwe nexweş bû û ji ber vê yekê wî hişt ku xwe lê bigire û jinek Taylandî jî li dora xwe ajot. Ew ji min re çareseriyek çêtir xuya dike ji bidawîbûna li malek pîr an hemşîre ya li Hollandayê.

Helbet farangên ku 40 sal in bi Taylandiyekî re zewicîn jî hene. Di meseleya navborî de, wan salan baş derbas bû heta ku jin ket nav nivînan. Pismamekî jinikê dilxwaz bû ku lê xwedî bike û hat bi farangê re bijî. Zêde neçû wê jûreya razanê jî bi farang re parve kir. Her tişt baş e ku baş biqede, hûn dikarin hema bêjin, bi kêmanî ji bo farang. Mixabin, gotegot belav bûn ku ew jina razayî bi rêkûpêk nedihate şopandin û hin hevalên wî – tevî hevalên wî yên fereng – bi çavnebarî li wî dinêrîn.

Ne tenê mêrên farang in ku bi Taylandiyek re dikevin nav têkiliyek. Min her weha li ser jinek farang a serketî ya bi karsaziyek li Phuket bihîst ku bi DJek ji Isaan re dizewice. Li gundê wî yê zikmakî şahiyek pir mezin hat dayîn û dê û bav traktorek û DJ jî erebeyek xweş wergirtin. Zewaca tenê çend mehan berdewam kir, lê ez nizanim çi xelet bû.

Ez ê bi du mînakan biqedînim ku tiştên gelek salan baş derbas bûn û, bi qasî ku ez dizanim, hîn jî baş diçin. Mînaka yekem a Almanekî 70 salî ye ku zêdetirî 10 salan bi Taylandiyek ku bi qasî 10 salan piçûktir e re dijî. Tenê cotek pir xweş.

Mînaka duyemîn a Amerîkî ye ku di dema Şerê Viyetnamê de li Taylandê bi cih bû û jina xwe ya niha li wir nas kir. Ew hîn ji hev nayên veqetandin û ew bi xwe qencî ye. Tenê du mirovên bi rastî xweş.

Mixabin, têkiliyek wusa di navbera farang û Thai de pir caran xelet diçe. Sedemek dikare ev be ku ew bi piranî ferengên pîr ên ku têne Isanê eleqedar dike. Û "kaltir" bi gelemperî tê wateya kêmtir nerm. Û bêyî ku bi şert û mercên nû re adapte bibe, ew dijwar dibe. Mînakî, gelek farang xwe ji Thailandî bilindtir hîs dikin, ku ez dikarim ji hin reaksiyonên li ser bloga Tayland jî tahm bikim. Û her çend farangs bi rastî di hin waran de ji Thai-yê bilindtir in, ev nayê vê wateyê ku ew jêhatî ne. Dibe ku Thai di warên din de serwer e. Mînakek bide: farangê pîr bi gelemperî di jimareya derûnî de baş e û di pir rewşan de ji Taylandek ciwan çêtir e. Ev bê guman ji bo serdestiyê ne diyarker e, lê ji bo xwebaweriya we baş e (û helbet di vê yekê de tiştek xelet tune). Ez bi xwe jî bi wê re piçek tengasiyek heye ji ber ku dema dravdana hin firotanan min carinan jimareya giştî hesab dikir û berî ku kasker lê zêde bike min pere amade kiribû. Min ev yek di hewildanek pûç de kir ku bandorê li kaseyê bikim. Tiştek wusa bê guman bê zirar e, lê heke hûn ji ber vê yekê kêmtir hurmeta xwe ji Thai re bigirin, wê hingê ew dibe tiştek xirab. Û bê guman di têkiliyek de, rêzgirtin girîngiyek diyarker e.

Berevajî vê, Thai jî dikare xwe bilindtir hîs bike. Wezîr Anutin carinan vê yekê nîşan dide (bê guman ew pir bêaqil e). Carinan behsa farên qirêj dike. Û dibe ku xalek wî bi wê re hebe. Gelek Taylandî rojê du caran serşûştinê dikin û ew hîn jî li Holandayê ne adet e. Ez bi xwe bi şuştina hefteyî mezin bûm ku roja şemiyê diviyabû ava germ di nav dikanekê de di selikekê de bihata kirîn da ku hewzeyek pê tije bibe. Roja duşemê dîsa çêbû, lê ji bo cilşûştinê. Farang di heman demê de bi gelemperî ji Taylandî bêtir tirş dibin û dibe ku ew jî ji Taylandiyek cûda û kêmtir balkêş bîhn bikin. Wekî din, tûrîstan pir caran nikarin di wextê xwe de kincên paqij li xwe bikin, ji ber ku ev jî dibe sedema pirsgirêka bêhnê. Lê her çend Anutin rast be jî, ew dîsa jî bêaqil e.

Di dawiyê de: bê guman hîn jî gengaz e ku meriv mîna Buddha li Isaan bijî. Ew hin adaptasyonê digire.