'Di lûleya bamboyê de çi heye?'; Çîrokeke gelêrî ji Çîrokên gelêrî yên Lao

Hûn dikarin bi fêkiyê çi bikin? Nivîskarên mezin ew dizanibûn, ji Carmiggelt heta Wolkers. Lê di heman demê de kesek li Laosê jî…

Herî jîr bin! Ya ku di gotarên henek de karsaz Xieng Nyan dixwest ev e. Gûlekê nîşanî mişterek da û jê pirsî 'Gula min ne xweşik e? Û bîhneke pir xweş tê!' Mişterî bêhna gul û pssst! Çemek avê li ser rûyê wî; ew kabûsek bû.

'Ha-ha! Min tu girt!' Xieng Nyan got. Xerîdar got: - Bi rastî. "Tu çiqas jîr î." "Û kî ye li ser erdê herî jîr?" "Xieng Nyan tu jîr î, lê bi rastî yê herî jîr Xieng Mieng e."

Pişt re hevalek ket hundir; Latsamy. 'Bi xatirê te heval.' Xieng Nyam got. 'Ez dixwazim tiştekî nîşanî we bidim. Durbîn. Li ber çavên xwe deyne û her tişt ji nişka ve pir nêzîk xuya dike.' Latsamy dûrbîn hilda û da ber rûyê xwe. Wî li çiyayan mêze kir, û bê guman, wî dikaribû her darek pir hişk bibîne. "Spas," Latsamy got, dûrbînê da paş.

Xieng Nyan li rûyê Latsamy mêze kir û bi zorê nikaribû kenê xwe bitepisîne. "Lê Latsamy, te şer kir?" Xieng Nyan neynikek da wî; li dora çavên wî çemberên reş hebûn. 'Ha-ha! Min tu girt!' Xieng Nyan got. "Bi rastî," got Latsamy. "Tu çiqas jîr î." "Û yê herî jîr li welat kî ye?" "Xieng Nyan tu jîr î, lê bi rastî yê herî jîr Xieng Mieng e."

Li Sêwatê jî hat. Û wî jî bi "Xieng Nyan tu jîr î, lê bi rastî yê herî jîr bê guman Xieng Mieng e."

Xieng Mieng! Her tim ew naletê….

"Ew Xieng Mieng min bi mirinê nexweş dike. Ez ê li wê hejmarê bigerim û paşê em ê bibînin ka kî herî jîr e. Wê demê dê her kes bizane ku ez yê herî jîr im….' Demek dirêj li ser fikirî. 'Aha! Niha ez dizanim. Û wê demê em ê bibînin ku yê herî zîrek kî ye.'

Satilek fistiqên kelandî xwar! Jina wî jî got: fistiqên kelandî bayê te dike, lê mebest ev bû. Wî lûleke depokirina bambû hilda, bayek tê de kir û pir zû girt. Û paşê li ser rêya gundê ku Xieng Mieng lê dijiya.

Diviyabû heft çeman derbas bikira û dema ku nêzîkî gund bû westiya û germ û tî bû. Zilamek hat ba wî. Bi xêr hatî rêwî. Tu ji dûr ve hatî? Were bi min re qehweyekê vexwe.'

Xieng Nyan ji qehweya Lao ya teze û xurt kêfa xwe kir. — Tu li gundê me çi dikî? "Ez dixwazim Xieng Mieng bibînim." 'O? Ma hûn dixwazin bi wî re bazirganiyê bikin?' 'Ez li gundekî dûrî vir karsaz im, ez pir jîr im. Lê mirov her tim dibêjin ku Xieng Mieng ji min jîrtir e. Niha ez li vir im ji bo ku wî ken bikim.'

'Çawa?' ji mêvanperwer pirsî. 'Vê lûleya bambooyê dibînin? Ez ê bi vê yekê Xieng Mieng bixapînim. Ez wê vekim û bihêlim ku Xieng bêhna Miengê bigire. Li gorî we çi tê de heye?'

'Tu fikir tune.' "Girtê min!" Xieng Nyan keniya. 'Te di wê çîtikê de ferq kir? Wê hingê hûn bi rastî merivek jîr in. Lê te kengî wisa kir?' "Li mala min, li wir." 'Ew demek dirêj berê ye. Ma hûn guman dikin ku ew hîn jî bêhn dike? Belkî hewa qut be!' "Ez wisa nafikirim," got Xieng Nyan.

"Ez ê wê rîskê nekim. Bifikirin ku hûn ê çiqas henek bibin ger hûn bihêlin Xieng Mieng bêhn bike û ew bêhn neke! Bi ya min divê tu niha bîhn bikî.' Xieng Nyan got û boriyê vekir: "Li wir xalek we heye." Wî bîhna wê hilda û rûyê wî ji bextreşiyê qelişî. "Erê, erê, ew qîr hîn jî li wir e." "Ha ha..." zilamê din keniya. 'Tu dizanî ez niha kî me? Ez Xieng Mieng im, zilamê herî jîr ê welêt. Bi rastî ez ji te jîrtir im!'

Xieng Nyan vegeriya gundê xwe, dizanibû ku Xieng Mieng bi rastî zilamê herî jîr ê welêt bû.

Çavkanî: Lao Folktales (1995). Werger û sererastkirin Erik Kuijpers.