Fenomena Mia Noi li Taylandê

Ev diyardeya Mia Noi (pêwendî, jina duyemîn, xanima) li hemû astên civaka Thai belav bûye. Çîrokên zilamên girîng ên civakê yên ku çend jinên wan hene di medyayên cihêreng de têne dîtin.

Lê ev diyarde li cîhana rojava bû sedema gelek rexneyên (mafdar) . Li ser vê bingehê, Prens Svasti Sobhon di sala 1913'an de ji bo ku yekdestdariya xwe di qanûnekê de bihewîne, ji bo ku rexneyên ji derveyî welat bigire, memorandumek şand. Her çend Rama VI xwedî ramanek cûda bû jî, qanûnek nû derneket. Wekî din, Rama VI bi gelemperî xwe bi xortan re dorpêç kir û ew bêtir daxuyaniyek padîşah bû!

Tayland heta sala 1932-an qanûnên xwe neguherand û di encamê de hebûna zêdetir ji yek jin neqanûnî bû. Bi awayekî fermî ev ê "neqanûnî" be, lê di pratîkê de bêtir bêserûber e. Lêbelê, ew êdî ne îmtiyazek tenê ji bo dewlemend an çîna jorîn e. Heya ku mêr li jina xwe (mia luang) û zarokên xwe xwedî derkeve, ew ê bipejirîne, carinan jî bi dilxwazî. Ji bi tenê hiştina bi zarokan re çêtir e. Wê hingê Mia noi dikare lênêrîna zilam bike. Lêbelê, heke mia noi ji wê bêtir pere bistîne, dê agir biteqe! Lêbelê, di gelek sabûn û civata Thai de, tişt ne ew qas hêsan in ku li vir têne diyar kirin. Ji ber vê yekê gotinek naskirî ev e: "Ev bi gelemperî 'bi dizî' tê kirin, her çend tiriyê Taylandî bi gelemperî van tiştan beriya çapameniyê dizane."

Di paşerojê de, hebûna bêtir ji yek jin ji ber çend sedeman cûda bû. Ev çîrokek kurikek e.

Dema ku ez ciwan bûm, min ramanên civata çînî ya li ser hebûna ji yekê zêdetir jin nas kir. Ev eşkere ne ji mêrekî, lê ji xanima me ya Çînî hat.

Li Bangkokê dijîm, min kifş kir ku xanima me mia noi ya axayê me ye ji ber ku wê ji min re got. Wê demê ew çil û pênc salî û mêrê wê jî pêncî salî bû. Ew 21 sal bi hev re bûn. Ji axayê me re, li ser hesabê jina wî ya pêşîn, wekî serpêhatiyek xuya nedikir.

Bi ken, Madame Chao ji min re got ku mêrê wê, ku kurekî çînî yê baş bû, bi kevneşopî neçar bû ku bi hilbijartina jina dêûbavên xwe re bimeşe. Bavê jina wî ya yekem û bavê wî hevalên kevn bûn. Li hev kiribûn ku eger yekî kur û yê din jî keçek hebe, ewê bi hev re bizewicin bi armanca ku malbatên xwe û kar û barên rêzdar li hev bikin.

Di rewşên weha de, di vê mijarê de bi xort û jinên ciwan re nayên şêwir kirin û ehlaqa Konfuçyos mafê redkirinê nade zarokan. Xanima min ev çîrok bi ken got.

“Ji ber vê yekê, mêrê min ji 8 saliya xwe ve dizanibû ku ew ê bi keça bazirganê margaritan re ku li heman kolanê dima, bizewice. Bavê wî bazirganê elmasan bû. Ji ber vê yekê hûn dikarin bibînin ku ew ji bo her du malbatan baş bû. "Lê wan ji hev hez kir?" Min pirsî

Civaka Çînê cuda ye. Di navbera jin û mêr de ne ya herî girîng ev e. Erka yekem a mêrê min li hember dê û bavê wî bû. Xwarin û perwerde dane wî. Erka wî bû ku bi daxwazên wan re ji bo qenciya malbatê tevbigere.”

"Lê li ser bextewariya wî çi ye?"

"Çima ew ê ne kêfxweş bû? Her tiştê ku jê re lazim bû û ji gelek kesên din pirtir hebû. Carinan ez li çandên ku difikirin evîna "romantîk" tenê bextewariya rastîn e meraq dikim. Ger mêrê min xwarina baş û perwerdehiyek baş nebûya, gelo evîna romantîk dê wî bextewar bikira?”

“Malbata min bes pereyê me hebû ku me mezin bike. Em terzî bûn. Li tu derê bi qasî malbata mêrê min dewlemend û girîng tune.

“Ez heşt salan şandim dibistana çînî û gelek bextewar bûm ku ewqas perwerde hebû. Bavê min pir ronakbîr bû. Wî bawer dikir ku keçên xwende ji jinên bedew pir bi qîmettir in. Lê ez ji rewşa xwe memnûn im ku niha jî mîna kesên din ên ku ez pê re dijîm.

Çavkanî: Pattaya Mail