Botan អ្នកនិពន្ធដែលលួចបេះដូងខ្ញុំ

"ល្ងាចមួយ ខ្ញុំកំពុងអង្គុយក្នុងបន្ទប់គេង ដោយមានក្រដាសកត់ចំណាំនៅលើភ្លៅរបស់ខ្ញុំ គិតអំពីអ្វីដែលខ្ញុំនឹងសរសេរ។ ខ្ញុំ​ឮ​ម៉ាក់​ប៉ា​ឈ្លោះ​គ្នា​នៅ​បន្ទប់​គេង​ក្បែរ​ខ្ញុំ។ ខ្ញុំបានកត់សម្គាល់អ្វីដែលពួកគេនិយាយ; ដូច្នេះ 'សំបុត្រពីប្រទេសថៃ' បានកើតមក។
Botan អំពីកំណើតនៃសៀវភៅរបស់នាង

'អ្នកម្តាយជាទីគោរព និងស្រលាញ់បំផុត' នេះជារបៀបដែលអក្សរទីមួយក្នុងចំណោម កៅសិបប្រាំមួយ តាន់ ស៊ួងអ៊ូ សរសេរពីប្រទេសថៃរវាងឆ្នាំ 1945 និង 1967 ទៅកាន់ម្តាយរបស់គាត់នៅប្រទេសចិនចាប់ផ្តើម។ Tan Suang U គឺជាជនចំណាកស្រុកចិនក្រីក្រម្នាក់ ដែលទៅស្វែងរកភាពរុងរឿង និងសុភមង្គលនៅក្នុងប្រទេសថៃ។

'សំបុត្រពីប្រទេសថៃ' គឺជាប្រលោមលោកដែលមានអក្សរទាំងនេះ។ និពន្ធដោយ បូថាន (ឈ្មោះប៉ែនសុផា សិរីរិន្ទ ឆ្នាំ ១៩៤៥-បច្ចុប្បន្ន) កូនស្រីរបស់ជនអន្តោប្រវេសន៍ចិន និងម្តាយជាជនជាតិចិន/ថៃ។

នាងបានសរសេរសៀវភៅនេះនៅពេលនាងមានអាយុ 21 ឆ្នាំ ហើយនៅឆ្នាំ 1969 វាបានទទួលរង្វាន់ SEATO សម្រាប់អក្សរសិល្ប៍ថៃ។ សៀវភៅ​នេះ​ត្រូវ​អាន​ជា​កំហិត​នៅ​សាលា​ថៃ។ ខ្ញុំ​បាន​រៀន​អំពី​ប្រទេស​ថៃ​ពី​សៀវភៅ​នេះ​ច្រើន​ជាង​សៀវភៅ​ព័ត៌មាន​ដប់​ក្បាល។ វា​ជា​សៀវភៅ​មួយ​ដែល​ខ្ញុំ​ចូលចិត្ត ហើយ​ខ្ញុំ​សូម​ណែនាំ​ឱ្យ​អាន​វា​ដល់​អ្នក​ដែល​ចាប់​អារម្មណ៍​នៅ​ប្រទេស​ថៃ។

តួអង្គសំខាន់ និងជាអ្នកសរសេរអក្សរគឺ Tan Suang You (Tan គឺជានាមត្រកូលរបស់គាត់។ សាយ, គាត់មិនដែលប្រើឈ្មោះថៃរបស់គាត់ទេ)។ គាត់បានរៀបការជាមួយស្រីស្អាតជនជាតិចិនតាំងពីក្មេង មានកូនប្រុសម្នាក់ និងកូនស្រីបីនាក់ទៀត ក្រោយមកក៏ក្លាយជាអ្នកជំនួញដ៏មានស្តុកស្តម្ភម្នាក់នៅ Yaowarat ។

ខ្ញុំបង្ហាញបទពិសោធន៍របស់គាត់ដោយផ្អែកលើវគ្គមួយចំនួនពីសៀវភៅ ហើយខ្ញុំសង្ឃឹមថា បន្ទាប់ពីការពន្យល់ខ្លីៗ ពួកគេនិយាយដោយខ្លួនឯង។

សំបុត្រ 20, 1945, ឪពុកចិញ្ចឹមរបស់គាត់និយាយទៅកាន់សួងអ៊ូនៅក្នុងបន្ទប់របស់គាត់:
“ខ្ញុំបានរស់នៅក្នុងប្រទេសនេះជាច្រើនទស្សវត្សរ៍មកហើយ Suang U ហើយខ្ញុំបានរៀនយ៉ាងច្រើនអំពីប្រជាជនរបស់ខ្ញុំពីការមើលពួកគេតស៊ូ ហើយជារឿយៗទទួលបានជោគជ័យក្នុងចំណោមមនុស្សដែលមានជាតិសាសន៍ផ្សេងៗគ្នា។ អ្វី​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​យើង​ខុស​គ្នា ហើយ​តើ​យើង​នៅ​បែប​នេះ​ដោយ​របៀប​ណា? ខ្ញុំបានគិតច្រើនអំពីរឿងនោះក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍កន្លងមកនេះ។

បើអ្នកស្តាប់ជនជាតិថៃនិយាយអំពីជនជាតិចិន អ្នកនឹងគិតថា យើងទាំងអស់គ្នាមកពីភូមិដូចគ្នា មានឪពុក និងម្តាយដូចគ្នា ហើយយើងទាំងអស់គ្នាគិត និងធ្វើដូចគ្នា។ អង្កររាប់ពាន់គ្រាប់បោះចូលក្នុងកន្ត្រក តែខ្ញុំអាចយល់បានថាហេតុអ្វីបានជាពួកគេគិតបែបនោះ។ យើង​ជា​មនុស្ស​ចម្លែក​នៅ​ទី​នេះ ………..”

គាត់​បិទ​ភ្នែក​ម្ដង​ទៀត ស្រក់​ទឹក​ភ្នែក ហើយ​និយាយ​ថា «ចុះ​ទៅ​និយាយ​ជាមួយ​ម្ដាយ​ក្មេក… ហើយ​ទុក​ឲ្យ​ខ្ញុំ​ស្លាប់​បន្ត»។

សំបុត្រ 29, 1947, ស្ត្រីជនជាតិចិនគួរតែស្លៀកខោ; ការសន្ទនារវាងម្តាយក្មេករបស់ Suang U និងប្អូនថ្លៃរបស់គាត់ឈ្មោះ Ang Bui
'ឃើញទេ? នាងធ្វើអ្វីដែលនាងចង់បាន។ បបូរមាត់ សរសេរលើចិញ្ចើមរបស់នាង - នាងថែមទាំងស្លៀកសំពត់ជនបរទេសនៅពេលនាងទៅទិញទំនិញជាមួយមិត្តភក្តិរបស់នាង។ បើឪពុកនាងឃើញនាង…” នាងក្រឡេកភ្នែកទៅពិដាន។ «​បើ​នាង​រៀបការ​… ឪពុក​ដ៏​កំសត់​របស់​នាង​បាន​អង្វរ​នាង​លើ​គ្រែ​ស្លាប់​…​»​។

Ang Bui លោតលើកៅអី ភ្នែករបស់នាងភ្លឺដោយកំហឹង។ "អ្នកគិតថាសុភមង្គលសម្រាប់ស្ត្រីអាចមានតែមួយប៉ុណ្ណោះគឺអាពាហ៍ពិពាហ៍បុរស។ មិនអីទេ យ៉ាងហោចណាស់មិនមែនសម្រាប់ខ្ញុំទេ។ ខ្ញុំមិនត្រូវការវាទេ។ តើអ្នកធ្លាប់គិតទេថា មនុស្សស្រីអាចរៀបការហើយនៅតែមិនសប្បាយចិត្ត? មើល​ជុំវិញ!'

លិខិតលេខ 33, 1949, សមាធិរបស់ សួង អ៊ូ
....មានពាក្យថៃមួយឃ្លាថា "និយាយចិនស្តាប់ទៅដូចជាឈ្លោះជាមួយជនជាតិថៃ"។ ខ្ញុំប្ដេជ្ញាថានឹងមិនបញ្ជាក់ការរើសអើងនោះទេ….គំនិតដែលថាជនជាតិចិនទាំងអស់និយាយខ្លាំងៗ និងឈ្លើយគឺវាខុសពីគំនិតដែលជនជាតិថៃតែងតែញញឹម។ ប្រសិនបើអ្នករស់នៅក្នុងចំណោមជនជាតិថៃ អ្នកដឹងថាវាមិនដូច្នោះទេ។ ក៏មានជនជាតិថៃ អាប់អួរ ក្រអឺតក្រទម ច្រើនដែរ….ស្នាមញញឹមថៃដ៏ល្បីគឺគ្រាន់តែដាក់នំខេក។ អ្វី​ដែល​នំ​ខ្លួន​វា​ដូច​ជា​មាន​តែ​អ្នក​ដែល​បាន​ភ្លក់​វា​បាន​ដឹង​។

អ្នកកោតសរសើរបំផុតរបស់ប្រទេសថៃគឺប្រជាជន ដែលភាគច្រើនជាជនបរទេស ដែលមិនដឹងថាជីវិតនៅទីនេះពិតជាបែបណា។ ពួកគេងក់ក្បាលយ៉ាងឈ្លាសវៃ ហើយនិយាយថា ជនជាតិថៃគឺជា 'សិល្បករជីវិតពិត' និង 'ដឹងពីតម្លៃនៃជីវិតស្ងប់ស្ងាត់' ។ ពួកគេមិនអាចស្រមៃមើលភាពខ្ជិលច្រអូស និងភាពមិនទទួលខុសត្រូវនៃគំនិតនេះនាំទៅដល់ ឬការមិនយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសណ្តាប់ធ្នាប់ និងភាពស៊ីវិល័យនោះទេ។

សំបុត្រលេខ ៣៦ ឆ្នាំ ១៩៥២ សួង យូ ភរិយា មុយ អេង និងកូនប្រុស វេង គីម
'ក្រប ឃុនផូ!
'Khrap មានន័យថាម៉េច? (ខ្ញុំបានដឹងវា) ។
"អូ សុំទោស!" គាត់សើចទាំងភ័យ។
«​តើ​លោក​ដឹង​ទេ​លោក​វេង​គីម​ថា​អ្នក​ជា​ជនជាតិ​ចិន​?
'បាទ ប៉ា; ប៉ុន្តែ​ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​គេ​និយាយ​ក្នុង​សំបុត្រ​កំណើត​ថា​ខ្ញុំ​ជា​ជនជាតិ​ថៃ? ខ្ញុំបានឃើញ។'
'ព្រោះអ្នកកើតនៅប្រទេសថៃ។ ហេតុ​នេះ​ហើយ​បាន​ជា​អ្នក​ជា​ជន​ជាតិ​ថៃ​ដូច​ជា​ម៉ាក់​; ប៉ុន្តែ​អ្នក​នៅ​តែ​ជា​ជនជាតិ​ចិន ដូច​គ្នា​នឹង​ម៉ាក់​ជា​ជនជាតិ​ចិន​ដែរ។ តើ​អ្នក​យល់​ទេ?'
គាត់ងក់ក្បាលដោយអវត្តមាន ហើយខ្ញុំមិនបានលឺគាត់និយាយភាសាថៃទៀតទេ។
ប៉ុន្មាន​សប្ដាហ៍​ក្រោយ​មក លោក មុយ អេង បាន​និយាយ​ថា «តើ​អ្នក​ដឹង​ថា វ៉េង គីម និយាយ​ភាសា​ថៃ​នៅ​រោងចក្រ​ទេ?

លិខិតលេខ 49 ឆ្នាំ 1954 ការឈ្លោះប្រកែកគ្នារវាងកូនប្រុសរបស់សួង អ៊ូ ឈ្មោះ វេង គីម និងកម្មករក្នុងរោងចក្ររបស់ពួកគេ
«កូនល្ងង់!» គាត់បាននិយាយយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ថា "ឥឡូវនេះអ្នកបានស្ករគ្រាប់កខ្វក់ទាំងអស់។ តើអ្នកដឹងទេថាថ្លៃប៉ុន្មាន!'
«ម៉េចក៏ហ៊ាននិយាយជាមួយខ្ញុំបែបនេះ!» នាងបានខ្ទាស់ត្រឡប់មកវិញ។
'មែនហើយ ខ្ញុំអាចប្រាប់អ្នកពីអ្វីដែលខ្ញុំចង់បាន។ អ្នក​គ្រាន់​តែ​ជា​កម្មករ​ធម្មតា​ម្នាក់​នៅ​ទី​នេះ ហើយ​ឪពុក​ខ្ញុំ​ជា​ថៅកែ​របស់​អ្នក​រាល់​គ្នា​នៅ​ទីនេះ។ ខ្ញុំនឹងឲ្យគាត់បាញ់អ្នក!'
'អញ្ចឹងគាត់ជាចៅហ្វាយ? ចុះហេតុអីបានជាគាត់ត្រូវចាកចេញពីប្រទេសខ្លួនឯង ជេកឆ្កួត?* នេះជាប្រទេសរបស់ខ្ញុំ មិនមែនជារបស់អ្នកទេ។ ឯងមកទីនេះ ជួលដីមួយកន្លែង ហើយគិតថាឯងជារឿងអី… ចឹក!'
'អ្នកមិនអាចហៅនាងខ្ញុំបានទេ! ស្រែក​ជេរ​លោក វ៉េង គីម យ៉ាង​អាម៉ាស់។ 'ហើយ​បើ​ឯង​មិន​ចូល​ចិត្ត​ធ្វើ​ការ​ឲ្យ​គេ​ដើរ​ចេញ​ទៅ! ចេញ​ទៅ ចេញ​ឆ្ងាយ!!'
"ត្រឡប់ទៅប្រទេសចិនវិញ!" ក្មេងស្រីនោះនិយាយដោយទឹកដម និងជូរចត់ថា 'អញ្ចឹងអ្នកអាចស៊ីលាមកគោដូចពីមុន!'

*jek ឈ្មោះហៅក្រៅសម្រាប់ជនជាតិចិន។ ក្មេងស្រីអាចនៅបាន សួង អ៊ូ ពិចារណាបន្តិចក្រោយមក៖
ខ្ញុំព្យាយាមបំភ្លេចហេតុការណ៍នេះ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនអាចយកពាក្យអាក្រក់របស់ក្មេងស្រីចេញពីក្បាលរបស់ខ្ញុំបានទេ។ ភ្នែក​ខ្មៅ​ធំ​របស់​នាង​ចាស់​ហើយ​ហត់​ណាស់; ខ្ញុំអាណិតនាងណាស់! នាងច្រណែននឹងជីវិតដ៏ងាយស្រួលដែលកូនៗរបស់ខ្ញុំមាន រ៉ូបស្អាតៗដែលស្រីៗយើងស្លៀក អាហារឆ្ងាញ់ៗគេទទួលបាន… បើតែជនជាតិថៃកាន់តែក្រ ខឹងខ្លាំងណាស់! ប៉ុន្តែភាគច្រើនរស់នៅពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ដោយគ្មានមហិច្ឆតា ឬចាប់អារម្មណ៍ លើកលែងតែកន្លែងហូបចុក និងកន្លែងដេកគ្រប់គ្រាន់។

សំបុត្រទី 55 ឆ្នាំ 1956 ការសន្ទនារវាង ស៊ួង អ៊ូ ដែលណែនាំវេជ្ជបណ្ឌិតថៃ និងប្អូនថ្លៃស្រី អាង ប៊ូយ
"តើអ្នកណែនាំជនជាតិថៃ?" មុខ​នាង​រំកិល​ទៅ​ក្នុង​ស្នាម​ញញឹម​ដែល​ធ្លាប់​ស្គាល់។ “នេះជាលើកដំបូងក្នុងជីវិតរបស់ខ្ញុំ ដែលខ្ញុំបានលឺអ្នកនិយាយអ្វីដែលល្អអំពីជនជាតិថៃ។ “មែនហើយ អ្នកបានសរសើរជនជាតិថៃ ហើយរិះគន់ជនជាតិចិនក្នុងថ្ងៃតែមួយថ្ងៃនេះ។ ថៃពេលខ្លះធ្វើឱ្យអ្នកស្លូតបូត!

សំបុត្រទី 65 ឆ្នាំ 1960 សួង អ៊ូ ចង់ឱ្យកូនរបស់គាត់ទាំងអស់ធ្វើការបន្ទាប់ពីថ្នាក់ទី XNUMX នៃបឋមសិក្សា។ ម៉េងជូ គឺជាកូនស្រីពៅរបស់គាត់។
Meng Ju បានបដិសេធមិនព្រមចេញពីសាលា។ បងស្រីទាំងពីរនាក់របស់នាងទាំងពីរនាក់មិនបានឈ្លោះប្រកែកគ្នាទេ ប៉ុន្តែក្មេងស្រីដ៏សាហាវម្នាក់នេះខុសពីគេ… មួយម៉ោងក្រោយមក ខ្ញុំបានក្រឡេកមើលទៅខាងក្រៅបង្អួច ហើយឃើញនាងដើរតាមផ្លូវដោយកាន់កាបូបយួររបស់នាងនៅក្រោមដៃម្ខាង និងសៀវភៅមួយនៅពីក្រោមមួយទៀត ………

ប្អូន​ថ្លៃ​ស្រី អាង ប៊ុយ មក​ពិភាក្សា​រឿង​នេះ។
'….រឿងអាក្រក់គឺថា បើអ្នកមិនផ្តល់ឱកាសឱ្យនាងទេ នាងនឹងជូរចត់នៅពេលនាងកាន់តែចាស់.. នោះ...អ្នកមិនអាចបណ្តោយឱ្យរឿងនោះកើតឡើងបានទេ ស៊ូងអ៊ូ!
"ម៉េចក៏ហ៊ានមកទីនេះ ហើយនិយាយថាមិនអនុញ្ញាតឱ្យរឿងនេះកើតឡើង!" ខ្ញុំ​បាន​ស្រែក។
"ឱ្យខ្ញុំបញ្ចប់!" Ang Bui បន្ត...
Meng Ju ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យស្នាក់នៅក្នុងសាលារៀន។

លិខិតលេខ ៧៦ ឆ្នាំ ១៩៦៣ កូនប្រុសរបស់ សួង អ៊ូ ឈ្មោះ វេង គីម បានរត់ទៅជាមួយស្រីពេស្យាឈ្មោះ ប៉ានី។
ឪពុកម្តាយស្រឡាញ់និងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះកូនរបស់ពួកគេ; នោះគឺជាភាពទន់ខ្សោយដ៏ធំបំផុតរបស់យើង និងជាអាវុធដ៏អស្ចារ្យបំផុតរបស់ពួកគេ។ សរុបមក ខ្ញុំបានយកស្រី Pahni មកផ្ទះយើង ដើម្បីកុំឲ្យបាត់បង់កូនប្រុស….ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា សង្គមថៃមិនយុត្តិធម៍ចំពោះស្ត្រីដូច Pahni ទេ ព្រោះនៅពេលដែលពួកគេព្យាយាមយកជីវិតខ្លួនឯង បែរជាទៅមិនរួច។ ពួកគេ​ត្រូវ​បង្ខំចិត្ត​ដើរ​តាម​ដងផ្លូវ​ម្តង​ទៀត ឬ​អត់​អាហារ​ដល់​ស្លាប់​ដោយ​មនុស្ស​ដែល​ប្រឆាំង​នឹង​ពេស្យាចារ​ខ្លាំង​បំផុត​។

លិខិតលេខ 80 ឆ្នាំ 1965 កូនប្រុសរបស់គាត់ វេង គីម និយាយជាមួយឪពុករបស់គាត់ ឈ្មោះ សួង អ៊ូ
«ធ្វើម៉េចបានកូនល្អ ប៉ាប៉ា? គាត់បានបន្ថែមជាសំឡេងតូចមួយ។ 'ខ្ញុំច្របូកច្របល់ណាស់... កាលខ្ញុំនៅតូច សាលាតែងតែហាក់ដូចជាពិភពលោកផ្សេង។ សាលា​ភាសា​ថៃ​ដែល​ខ្ញុំ​ចង់​និយាយ​ដូច​ជា​ភព​ផ្សេង​ឬ​អ្វី​មួយ​។ នៅទីនេះយើងនិយាយភាសាចិន ហើយអ្នករំពឹងថាពួកយើងនឹងមានអាកប្បកិរិយាដូចកូនក្មេងពីកន្លែងដែលអ្នកធំឡើង… ប៉ូ ឡេង?….

ប៉ាកូនគិតថាខ្ញុំនិយាយថៃដូចថៃមែនទេ? ជាការប្រសើរណាស់, ខ្ញុំមានការបញ្ចេញសំឡេងមួយ។ ពួកគេសើចចំអកឱ្យខ្ញុំ ដូចក្មេងៗនៅសាលាដែរ មានតែក្មេងៗធ្វើត្រូវចំពោះមុខអ្នក និងមិននៅពីក្រោយខ្នងរបស់អ្នក... ប៉ុន្តែនោះប្រហែលជាមិនមែនជាផ្នែកដ៏អាក្រក់បំផុតនោះទេ ប៉ុន្តែវាមានន័យថា អ្នកត្រូវតែជាមនុស្សពីរ ឬបីនាក់ផ្សេងគ្នា។ អ្នកដឹងទេ?

អត់ទេ អត់ទាន់និយាយអីទេ… ខ្ញុំធ្វើដូចជនជាតិថៃច្រើនពេក ដើម្បីផ្គាប់ចិត្តឪពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំ ប៉ុន្តែសម្រាប់ជនជាតិថៃ ខ្ញុំនៅតែជា… ជេក… ខ្ញុំជាក្មេងលេងជាមួយការអប់រំថៃ។ ប៉ា តើអ្នកយល់អ្វីដែលខ្ញុំកំពុងព្យាយាមពន្យល់ទេ?'

តើ​ខ្ញុំ​អាច​ឆ្លើយ​យ៉ាង​ណា​ពេល​បំពង់ក​របស់​ខ្ញុំ​ឈឺ​ដោយសារ​ការ​យំ​សោក​? ខ្ញុំមិនដែលឮកូនប្រុសខ្ញុំនិយាយច្រើនពាក្យជាប់ៗគ្នាទេ ខ្ញុំមិននឹកស្មានថាគាត់មានសមត្ថភាពឈឺចាប់បែបនេះទេ។ តើ​វា​គ្រាន់​តែ​ជា​កំហុស​របស់​ខ្ញុំ​ឬ​ក៏​សង្គម​ដែរ?...

សំបុត្រលេខ 86,1966, Meng Ju កូនស្រីពៅរបស់គាត់ និយាយជាមួយឪពុកនាង Suang U អំពីទំនាក់ទំនងស្នេហារបស់នាងជាមួយគូដណ្តឹងជនជាតិថៃ ឈ្មោះ Winyu
"អ៊ីចឹង​ឯង​មាន​បំណង​បន្ត​រឿង​នេះ​ទៀត...តើ​អ្នក​គិត​ថា​អ្នក​ស្គាល់​គាត់​ច្បាស់​ទេ?"
'ខ្ញុំ​សង្ស័យ​ថា។ ខ្ញុំក៏មិនស្គាល់ខ្លួនឯងច្បាស់ដែរ។ ហើយខ្ញុំស្ទើរតែមិនស្គាល់អ្នកទាល់តែសោះ ទោះបីជាខ្ញុំបានរស់នៅជាមួយអ្នកពេញមួយជីវិតរបស់ខ្ញុំក៏ដោយ។

បន្តិច​ទៀត​អំពី​ការ​ក្លាយ​ជា​ថៃ និង​ចិន
……'ប៉ា កូនចង់អោយប្រទេសថៃដូចអាមេរិច ដែលការប្រណាំងស្អប់គ្នា ហើយងាកមករកកុបកម្ម និងបាញ់ប្រហារគ្នាទៅវិញ? ការមានមោទនភាពចំពោះជាតិសាសន៍របស់អ្នកគ្រាន់តែជាលេសសម្រាប់ការច្រណែន និងការស្អប់ ហើយប្រទេសនេះទទួលរងពីជំងឺដូចគ្នា; មានតែរោគសញ្ញាមិនសូវច្បាស់។

មនុស្សមកពីជនបទត្រូវបានគេមើលងាយនៅទីក្រុងបាងកក ហើយប្រជាជនមកពីភាគឦសានត្រូវបានមើលងាយដោយមនុស្សគ្រប់គ្នា។ ពួកគេនិយាយថា ពួកគេមិនមែនជាជនជាតិថៃពិតទេ ប៉ុន្តែជាជនជាតិឡាវ។ យើង​ចិន​មិន​មែន​ជា​ជនជាតិ​ភាគតិច​តែ​មួយ​នោះ​ទេ ចូរ​គិត​ដល់​អ្នក។ អ្នកមានម៉ូស្លីម វៀតណាម ឥណ្ឌា កុលសម្ព័ន្ធភ្នំ... ប្រសិនបើយើងមិនចាប់ផ្តើមល្អជាងនេះបន្តិចទេ យើងទាំងអស់គ្នាមានបញ្ហា។'

សំបុត្រ 95, 1967, Suang U អំពីកូនប្រសារជនជាតិថៃរបស់គាត់ឈ្មោះ Winyu
ហួសចិត្តពេលមើល វីន យូ នៅផ្ទះខ្លួនឯង ធ្វើអីក្រៅតែពីការងារ! ហើយគាត់ត្រូវបានហ៊ុំព័ទ្ធដោយភ្នំក្រដាស និងសៀវភៅ របស់គាត់ និងសិស្សរបស់គាត់។
ខ្ញុំ​បាន​និយាយ​ទៅ​កាន់​គាត់​នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃ​មួយ​ថា “ខ្ញុំ​មិន​ដែល​ឈប់​ភ្ញាក់ផ្អើល​នឹង​ការងារ​របស់​អ្នក​ទាំង​អស់​នោះ​ទេ”។ 'ខ្ញុំមិនដែលជួបជនជាតិថៃទេ...'
"ឥឡូវ​នេះ​ខ្ញុំ​បាន​គ្រប់​គ្រាន់​ហើយ!" គាត់​បាន​យំ​ទះ​ដៃ​យ៉ាង​ខ្លាំង​នៅ 'ទិដ្ឋភាព​ទូទៅ​នៃ​ការ​អប់រំ​បឋម​ក្នុង​ខេត្ត' ។ អ្នកមិនដែលចំណាយពេលមួយថ្ងៃនៅលើកសិដ្ឋានថៃទេ។ អ្នក​គួរ​តែ​ធ្វើ​វា​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ។ ជំនួសឱ្យការប្រៀបធៀបជនជាតិថៃនីមួយៗទៅនឹងកម្មករនៅក្នុងហាងនំប៉័ងរបស់អ្នក។'
គាត់និយាយត្រូវ ហើយជាលើកដំបូងដែលខ្ញុំសុំទោសដោយស្មោះចំពោះការនិយាយដែលមិនបានគិតរបស់ខ្ញុំ។

សំបុត្រ 96, 1967, សមាធិរបស់ Suang U នៅក្នុងសំបុត្រចុងក្រោយរបស់គាត់។
ក្នុង​ឆ្នាំ​កន្លង​ទៅ ខ្ញុំ​បាន​រៀន​រឿង​អស្ចារ្យ​ពីរ។ មួយគឺថាលុយមិនមែនជារបស់សំខាន់បំផុតនៅក្នុងពិភពលោក; មួយ​ទៀត​គឺ​ថា​អ្វី​ដែល​យើង​ជឿ​មិន​ចាំ​បាច់​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​អ្វី​ដែល​យើង​ជា…

…..កូនប្រុស​របស់ខ្ញុំ! ខ្ញុំបានកាន់ វេង គីម នៅក្នុងដៃរបស់ខ្ញុំកាលពីនៅក្មេង ហើយខ្សឹបដាក់ត្រចៀកគាត់ថា លុយគឺជាព្រះដ៏មានកិត្តិយស ពាណិជ្ជកម្មនោះធ្វើឱ្យមានសុភមង្គល និងប្រាក់ចំណេញនាំមកនូវភាពរីករាយ... យើងនៅទីនេះជាមួយជនជាតិចិនជាច្រើន ប៉ុន្តែជនជាតិថៃបានឈ្នះ។ វា​មិន​ដែល​ពិត​ជា​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​បាន​ប្រាប់​ខ្លួន​ឯង​ថា​វា​សម្រាប់​កិត្តិយស​របស់​ខ្ញុំ​ផ្ទាល់។

បើមានមនុស្សល្អជាង Winyu Thepyalert ខ្ញុំមិនទាន់បានជួបទេ។ ខ្ញុំ​តែង​តែ​ជឿ​ថា​ចិត្ត​ល្អ​មិន​នាំ​លុយ​មក​ទេ។ អ្នកមិនអាចទិញអង្ករសម្រាប់ក្តីស្រលាញ់បានទេ ខ្ញុំធ្លាប់និយាយថា… នៅពេលដែលខ្ញុំគិតពីអ្វីដែលខ្ញុំគិតពីគាត់ នៅពេលដែលខ្ញុំបានជួបគាត់ នៅពេលដែលខ្ញុំបានឃើញទាំងអស់ គឺមុខជាជនជាតិថៃ និងលក្ខណៈចំលែកទាំងមូល ដែលខ្ញុំបានផ្តល់ឱ្យគាត់ដោយអួតខ្លួន— គ្មាន​អ្វី​ដែល​អនុវត្ត​ចំពោះ​គាត់​ទេ—បាទ ខ្ញុំ​ខ្មាស​ណាស់! ស្អប់​អ្នក​ណា​ម្នាក់​នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​មិន​ស្គាល់​គេ​ជា​រឿង​ដែល​ត្រូវ​ខ្មាស​គេ ប៉ុន្តែ​ការ​ញ៉ាំ​បាយ​អ្នក​ផ្សេង​មិន​មែន…”

'ខ្ញុំចង់ជោគជ័យ តាមន័យដែលខ្ញុំធ្លាប់ភ្ជាប់ជាមួយវា។ ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​បរាជ័យ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នក​ដទៃ​សប្បាយ​ចិត្ត​ព្រោះ​ខ្ញុំ​មាន​ចិត្ត​រហ័ស និង​មាន​ប្រាជ្ញា​យឺត…”។

រុក្ខសាស្ត្រ សំបុត្រពីប្រទេសថៃ, Silkworm Books, ឆ្នាំ ២០១១
រុក្ខសាស្ត្រ សំបុត្រពីប្រទេសថៃ, NOVIB, The Hague, 1986, still available on the internet, bol.com.

โบตั๋น, จดหมายจากดับ, ព.ស