ជនជាតិអ៊ីសាន្តមិនមែនជាជនជាតិថៃ៖ នរណាអាចហៅខ្លួនឯងថាថៃ? ការលុបបំបាត់អត្តសញ្ញាណក្នុងតំបន់
រូបភាពនៃផែនទីនៃនគរបុរាណ (លណា។ល។) ប្រហែលឆ្នាំ ១៧៥០
អ្នកដែលទៅលេងថៃធម្មតាប្រហែលជាស្គាល់ពាក្យថាថៃហើយ ប៉ុន្តែតើនរណាជាថៃ? តើអ្នកណាត្រូវបានគេដាក់ស្លាកនោះ? ថៃនិងថៃមិនតែងតែរួបរួមគ្នាដូចមនុស្សខ្លះមានជំនឿនោះទេ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាការពន្យល់ខ្លីៗថានរណាជា 'ថៃ' ក្លាយជានរណា។
មានតែមនុស្សដែលមានអារ្យធម៌ទេគឺ T(h)ai
ប្រជាជនដែលនិយាយភាសា 'តៃ' (ថៃ ឡាវ និងសាន) - ទោះបីជាយោងទៅតាមទ្រឹស្ដីខ្លះពាក្យឡាវគឺសមរម្យជាងពាក្យតៃ - បានធ្វើចំណាកស្រុកពីភាគខាងត្បូងប្រទេសចិនទៅកាន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍រវាងសតវត្សទីប្រាំពីរនិងដប់ពីរ។ ជនជាតិមន-ខ្មែរត្រូវបានបណ្តេញចេញពីតំបន់នេះ ឬបញ្ចូលជាមួយជនជាតិនិយាយតៃ។ សព្វថ្ងៃនេះ ជនជាតិតៃនៅតែគ្របដណ្ដប់នៅក្នុងប្រទេសថៃ និងឡាវ ប៉ុន្តែក៏ជាជនជាតិភាគតិចសំខាន់ៗនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម និងមីយ៉ាន់ម៉ា (ភូមា)ផងដែរ។ ប៉ុន្តែមិនមែនគ្រប់គ្នាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា Tai! វាបានពិពណ៌នាតែផ្នែកនៃចំនួនប្រជាជនប៉ុណ្ណោះ៖ មានតែអ្នកដែលបានឈានដល់កម្រិតនិងឋានៈជាក់លាក់ប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានគេហៅថាតៃ។ ទាំងនេះជា 'មនុស្សសង្គម' (ខុន ថាង ស៊ឹងងុម, មនុស្សសង្គម)។ នេះគឺជាភាពខុសគ្នាពី 'មនុស្សសាមញ្ញ' នៃធម្មជាតិ (ខុនថាងថាំម៉ាច់, មនុស្សทางធម្មជាតិ) ។
រាជាណាចក្រថៃមានរបបសក្តិភូមិជាមួយចៅហ្វាយនាយ និងពលៈ សក្កដា។ ពាក្យថា តៃ ប្រែមកថា “អ្នកសេរី” (សិរិចន, សេរីชน)៖ អ្នកដែលមិនមែនជាទាសករ ឬអ្នកបម្រើ ដែលប្រតិបត្តិព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ និយាយភាសាថៃកណ្តាល ហើយរស់នៅក្រោមច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិ។ នេះផ្ទុយទៅនឹង khaa (ข่า) និង khaa (ข้า) ។ ជនអក្ខរកម្ម ជាពួកមនុស្សព្រៃ ដែលរស់នៅក្រៅពិភពអរិយធម៌។ កៈជាជនជាតិដែលរស់នៅក្រៅទីក្រុង/រដ្ឋ : មឿង (ក្រុង) ។ ទីក្រុងឈរសម្រាប់អរិយធម៌ ជនបទសម្រាប់អសីលធម៌។ ខាគឺជាអ្នកដែលបម្រើជា serf plebs (phrâi, ไพร่) ឬទាសករ (thâat, ทาส) ។ នៅក្នុងសិលាចារឹកបុរាណ យើងរកឃើញអត្ថបទ 'phrâi fáa khâa tai' (ไพร่ฟ้าข้าไท) : 'The plebs of the celestial sky , the slaves of the Tai' ។ ពីសម័យអយុធ្យា (១៣៥១-១៧៦) មនុស្សលែងនិយាយអំពីតៃ (ไท) ប៉ុន្តែថៃ (ថៃ)។
ជនជាតិអ៊ីសាន្តមិនមែនជាជនជាតិថៃទេ គឺជាជនជាតិឡាវ
រហូតមកដល់សតវត្សទី១៩ ពាក្យថៃត្រូវបានគេប្រើដើម្បីបង្ហាញពីមនុស្សក្នុងវណ្ណៈ (ពួកអភិជន)។ ទាំងនេះគឺជាមនុស្សដែលមានឋានៈជាក់លាក់ របៀបរស់នៅបែបស៊ីវិល័យ និងវប្បធម៌ទូទៅដែលមានបទដ្ឋាន និងតម្លៃស្មើគ្នា។ វាមិនត្រូវបានអនុវត្តជាពិសេសចំពោះប្រជាជនដែលមានដើមកំណើតធម្មតា និងមិនមែនទាល់តែសោះចំពោះប្រជាជននៃខ្ពង់រាប Khorat (ឥសានសម័យទំនើប) ។ នាងនិងអ្នកស្រុកនៃនគរលែន (อาณาจักรล้าน) នៅភាគខាងជើងត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាលាវ។ ប៉ុន្តែ "ថៃ" ក៏មិនអនុវត្តចំពោះជនអន្តោប្រវេសន៍ដែរ៖ ចិន ពែរ្ស និងជនភៀសខ្លួនផ្សេងៗពីតំបន់។ ជនជាតិភាគតិចក្នុងស្រុកមួយអាចធ្វើការងាររបស់ពួកគេរហូតដល់ថៃ ប្រសិនបើពួកគេទទួលបានឋានៈខ្ពង់ខ្ពស់ ហើយបានចែករំលែកបទដ្ឋាន និងតម្លៃនៃឥស្សរជន។
នេះបានផ្លាស់ប្តូរនៅក្រោមស្តេចសៀម នងកៅ (រាមាទី ៣ ១៨២៤-១៨៥១) និងព្រះបាទមងគុត (រាមាទី ៤ ១៨៥១-១៨៦៨) ។ ឥឡូវនេះ 'ថៃ' បានក្លាយជាអ្នកដែលនិយាយភាសាថៃ។ នេះបន្ថែមលើក្រុម (ភាសា) ផ្សេងទៀតដូចជា ឡាវ មន ខ្មែរ ម៉ាឡេស៊ី និងចាម។ សតវត្សទីដប់ប្រាំបួន ប្រទេសថៃមានភាពចម្រុះជាតិសាសន៍ជាងប្រទេសថៃសព្វថ្ងៃនេះ! មិនមានចរិតលក្ខណៈជនជាតិភាគតិចជាក់លាក់ណាមួយសម្រាប់ជនជាតិថៃទេ ហើយការខិតខំប្រឹងប្រែងតិចតួចត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងការកំណត់ភាពដូចគ្នានៃវប្បធម៌ ឬជនជាតិភាគតិចលើប្រជាជន។ ជនជាតិចិនដែលមិនស៊ីសង្វាក់គ្នាបានរស់នៅដោយច្បាប់របស់ពួកគេ ជនជាតិកុលសម្ព័ន្ធបានជួបប្រទះការរើសអើងជាច្រើន ប៉ុន្តែជនជាតិភាគតិចផ្សេងទៀតមានបទពិសោធន៍ច្រើនឬតិចជាងការប្រព្រឹត្តដូចគ្នានឹងមនុស្សគ្រប់រូបដែរ។
ដោយ ArnoldPlaton, .svg ផ្អែកលើផែនទីនេះ (ពី UTexas ក្រោមដែនសាធារណៈ “ការគួរសមនៃបណ្ណាល័យសាកលវិទ្យាល័យ Texas, The University of Texas at Austin”) – ការងារផ្ទាល់ខ្លួន, ដែនសាធារណៈ, https://commons.wikimedia.org/ w/index.php?curid=18524891
ការកើតឡើងនៃប្រជាជាតិថៃនៅចុងសតវត្សទី 19
រហូតមកដល់សតវត្សទីដប់ប្រាំបួន រដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ដល់ជនជាតិអឺរ៉ុបថា ថៃ និងឡាវ មិនមែនជាកម្មសិទ្ធិរបស់ប្រជាជនដូចគ្នានោះទេ។ ស្ដេចម៉នគុតមានរាជឱង្ការទៅគេថា៖ «ឡាវជាទាសកររបស់ថៃ។ ថៃមិនបានលាក់បាំងពីការពិតថា សៀមជាអាណាចក្រដ៏អស្ចារ្យដែលមានរដ្ឋមហាអំណាចជាច្រើននៅក្រោមឥទ្ធិពលរបស់វា ប៉ុន្តែសៀមខ្លួនឯងមិនបានលាតសន្ធឹងឆ្ងាយជាងវាលទំនាបកណ្តាលទេ (ជ្រលងដងទន្លេចោមចៅ)។ តំបន់ដែលលើសពីនេះ ដូចជា លន់ណា នៅតែ (ដោយសេរី) ឯករាជ្យ ដៃទន្លេ នគរ និងទីក្រុង-រដ្ឋ។ ប៉ុន្តែនៅចុងសតវត្សទី១៩ រូបភាពបានចាប់ផ្តើមផ្លាស់ប្តូរ ការប្រកាន់ពូជសាសន៍ និងជាតិសាសន៍ត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាបញ្ហាបន្លា។ មានការព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងឡើងថា មហាអំណាចលោកខាងលិចនឹងទាមទារតំបន់ដែលជំពាក់បំណុលក្រុងបាងកក។ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ស្តេច Chulalongkorn (Rama V, 1868-1910) ការបញ្ចូលទឹកដីត្រូវបានចាប់ផ្តើមពីទីក្រុងបាងកក។ ជាឧទាហរណ៍ អាណាចក្រលិនណាត្រូវបានតែងតាំងជាអនុរាជពីទីក្រុងបាងកកក្នុងឆ្នាំ 1877 ហើយនឹងត្រូវបានបញ្ចូលទាំងស្រុងនៅឆ្នាំ 1892 ។ ជាឧទាហរណ៍ ព្រះបាទជូឡាឡុងកន ពេលដែលដំឡើងឋានន្តរស័ក្តិជាស្នងការដំបូងរបស់ស្តេចឈៀងម៉ៃ ក្នុងឆ្នាំ១៨៨៣ បានព្រមានថាៈ «អ្នកត្រូវចាំថា ពេលអ្នកនិយាយជាមួយបស្ចិមប្រទេស និងឡាវ អ្នកត្រូវតែបញ្ជាក់ឱ្យច្បាស់ថា បស្ចិមលោកគឺជា 'ពួកគេ'។ ហើយឡាវជាថៃ។ ប៉ុន្តែបើនិយាយជាមួយឡាវនិងថៃ អ្នកត្រូវបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់ថាឡាវជា 'គេ' ហើយថៃគឺ 'យើង'។
ប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមក ស្ដេចបានយល់ដឹងថ្មីអំពីថៃ និងឡាវ។ ព្រះអង្គបានទូន្មានស្នងការនៅខេត្តលាវថា ថៃនិងឡាវជាជនជាតិចាតដូចគ្នា (ជាតិសាសន៍) និយាយភាសាដូចគ្នា និងជារបស់នគរតែមួយ។ ជាមួយនឹងការនេះ ស្ដេចបានបញ្ជូនសញ្ញាច្បាស់លាស់ទៅជាឧទាហរណ៍ បារាំង: តំបន់រួមមាន Phuthai, Lao, Lao Phuan និងចិនបានធ្លាក់ចុះក្រោមយុត្តាធិការនៃទីក្រុងបាងកក។ វាមិនទាន់ដល់ចុងសតវត្សទី XNUMX ដែលពាក្យ 'ឆាតថៃ' (ชาติไทย) ត្រូវបានទទួលយកដើម្បីសំដៅទៅលើ 'ជាតិថៃ' ។
ព្រះអង្គម្ចាស់ Damrong បានចែករំលែកក្តីកង្វល់របស់ព្រះអង្គជាមួយស្តេច Chulalongkorn ថាតើពាក្យ Chaat Thai នឹងមិនបង្កភាពចលាចលខ្លាំងពេកក្នុងចំណោមជនជាតិថៃដែលមិនមែនជាជនជាតិភាគតិច ដូចពាក្យ 'Chaat' (កំណើត) កាលពីអតីតកាលសំដៅទៅលើលក្ខណៈរបស់នរណាម្នាក់នៅពេលប្រសូតទេ ហើយវា រដ្ឋាភិបាលមិនទាន់ជោគជ័យក្នុងការប្រែក្លាយក្រុមជនជាតិភាគតិចទៅជា "ថៃ" ប្រឈមមុខនឹងទម្រង់ទឹកដី និងជនជាតិភាគតិចនៃការទប់ទល់នឹងមជ្ឈិមនីយកម្ម (អាណានិគមផ្ទៃក្នុង) ដោយទីក្រុងបាងកក សូម្បីតែ Chulalongkorn បានបង្ហាញការអាណិតអាសូរចំពោះការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯងដោយពួកបះបោរនៅភាគខាងត្បូង ខាងជើង និងឦសាន៖ 'យើងចាត់ទុកខេត្តទាំងនេះជារបស់យើង ប៉ុន្តែនោះមិនមែនទេ។ ពិតមែន ព្រោះជនជាតិម៉ាឡេ និងឡាវចាត់ទុកខេត្តជារបស់ខ្លួន។
ប្រភព៖ Wikipedia
មជ្ឈិមនិយមពីទីក្រុងបាងកក
ដោយសារនិន្នាការឆ្ពោះទៅរកការធ្វើមជ្ឈិមបន្ថែមទៀតនៃការគ្រប់គ្រង និងការបោះបង្គោលព្រំដែនជាតិ ការបង្រួបបង្រួមថៃបានបន្ត។ យោងតាមរាជទាយាទព្រះចៅវជិរវឌ្ឍ ជនជាតិភាគតិចជាកសិករត្រូវតែត្រូវបាន 'ជាប់ឃុំឃាំង' និង 'ផ្ទះសម្បែង'។ នៅឆ្នាំ 1900 នៅតែមានរូបភាពនៃប្រទេសថៃចម្រុះដែលក្នុងនោះមានប្រជាជនជាច្រើនរស់នៅ។ ឥស្សរជននៅទីក្រុងបាងកក សំដៅទៅលើអ្នករស់នៅភាគខាងជើង និងភាគឦសាននៃប្រទេសថៃសម័យទំនើបថាជា 'ឡាវ' ។
ប៉ុន្តែឡាវមានទំហំធំអាចសូម្បីតែប្រជាជនភាគច្រើនក៏ដោយ (តើឈ្មោះថៃពិតជាត្រឹមត្រូវដែរឬអត់ យើងអាចសួរថា បើថៃមិនមែនជាពលរដ្ឋច្រើនជាងគេទេ?)។ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ Damrong ដែលជាប្រធានក្រសួងមហាផ្ទៃដែលទើបបង្កើតថ្មី គំនិតដែលថាឡាវពិតជាថៃបានក្លាយជាផ្នែកផ្លូវការនៃគោលនយោបាយ។ គាត់បាននិយាយសម្រាប់ការបញ្ចប់នៃរដ្ឋដែលមានអំណាចនិងពាក់កណ្តាលអំណាចដើម្បីធ្វើឱ្យប្រជាជនទាំងអស់ជាថៃ ហើយលែងដាក់ឈ្មោះឡាវ ឬម៉ាឡេស៊ីទៀតហើយ។ ដូចជាយល់ខុសទាំងអស់ គាត់ថាឡាវនិយាយថៃយ៉ាងចម្លែក ដូច្នេះអ្នកក្រុងបាងកកឃើញគេថាឡាវ។ ប៉ុន្តែឥឡូវគេដឹងជាទូទៅថាពួកគេជាថៃ មិនមែនឡាវទេ។ តាមព្រះអង្គម្ចាស់ មានជនជាតិជាច្រើននៅក្រៅសៀម ដូចជា លាវ សាន និងលឿ ដែលបានដាក់ឈ្មោះគ្រប់បែបយ៉ាង ប៉ុន្តែតាមពិតទាំងអស់ជារបស់ជនជាតិថៃ។ ពួកគេសុទ្ធតែជាជនជាតិថៃ ហើយឃើញខ្លួនឯងជាជនជាតិថៃ នេះបើតាមការបញ្ជាក់ជាផ្លូវការ
នៅជំរឿនដំបូងក្នុងឆ្នាំ 1904 រដ្ឋាភិបាលបាននិយាយថាឡាវគួរតែត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាជនជាតិថៃ ដោយបានសន្និដ្ឋានថាសៀមគឺជា "ប្រទេសដែលមានជនជាតិភាគតិចច្រើនដែលមានជនជាតិថៃ 85%" ។ មហាអំណាចអាណានិគមមិនអាចប្រើការណ៍នេះប្រឆាំងក្រុងបាងកកដោយធ្វើឱ្យបាត់អត្តសញ្ញាណឡាវបានទេ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើឡាវត្រូវបានគេដាក់បញ្ចូលជាវណ្ណៈដោយឡែកពីគ្នា នោះថៃនឹងមិនបានបង្កើតប្រជាជនចម្រុះដែលមានសីលធម៌ភាគច្រើននោះទេ។ នៅក្នុងជំរឿនឆ្នាំ 1913 អ្នកស្រុកមិនអាចនិយាយថាពួកគេជាឡាវទៀតទេ ប៉ុន្តែជា "ផ្នែកនៃពូជសាសន៍ថៃ"។ ព្រះអង្គម្ចាស់ Damrong បានប្តូរឈ្មោះខេត្តឡាវ ហើយតំបន់លាវទាំងមូលត្រូវបានបោះត្រាជា 'អ៊ីសាន' ឬ 'ឦសាន' ។
នៅឆ្នាំ 1906 ព្រះបាទជូឡាឡុងកនបានពិភាក្សាអំពីគោលនយោបាយអប់រំនៅក្នុងអតីតអាណាចក្រឡានណា ដោយទ្រង់មានបន្ទូលថា 'បំណងចង់ឱ្យឡាវយល់ពីផលប្រយោជន៍នៃការរួបរួមជាមួយថៃ។ ដូច្នេះអ្នកទទួលខុសត្រូវលើវិស័យអប់រំមិនត្រូវមើលងាយឡាវថាអន់ជាងថៃគ្រប់រូបភាពឡើយ។ នាងត្រូវតែរកវិធីឱ្យមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងមនុស្សសាមញ្ញរួមគ្នាជាមួយថៃ។ បើឡាវល្អ គេនឹងបានរង្វាន់ដូចថៃ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការបង្រួបបង្រួមនេះ និងការដាក់រូបភាពជាតិនិយម និងស្នេហាជាតិមិនតែងតែប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូននោះទេ សូមមើលឧទាហរណ៍បទបង្ហាញនេះដោយសាស្រ្តាចារ្យ Andrew Walker អំពីការបះបោររបស់ Shan៖
សូមមើលផងដែរ៖ www.thailandblog.nl/background/shan-opstand-noord-thailand/
សតវត្សទី 20 ប្រទេសថៃបានរួបរួមជាប្រជាជនតែមួយ
ដោយអព្ភូតហេតុជាច្រើនឆ្នាំបន្ទាប់ពីជំរឿនឆ្នាំ 1904 អស់អ្នកដែលនិយាយភាសាថៃ (ថៃកណ្តាល ឡាវ សាន ពុទ្ធា។ ថៃឥឡូវបង្កើតបានភាគច្រើនក្នុងប្រទេស។ Deviant, អត្តសញ្ញាណក្នុងតំបន់ត្រូវបានបង្ក្រាប។ ប្រវត្តិសាស្ត្រត្រូវបានសរសេរឡើងវិញ ហើយអ្នកស្រុកទាំងអស់ឥឡូវជាជនជាតិថៃ ហើយតែងតែមាន។ នៅដើមសតវត្សទី XNUMX ពាក្យ 'ថៃ' លែងបង្ហាញពីវណ្ណៈសង្គមរបស់បុគ្គលម្នាក់ទៀតហើយ ប៉ុន្តែជាសញ្ជាតិរបស់គាត់។
យោងតាមច្បាប់អប់រំឆ្នាំ 1912 គ្រូបង្រៀននៅទូទាំងអាណាចក្រត្រូវបង្រៀនសិស្សរបស់ពួកគេ "របៀបធ្វើដូចជនជាតិថៃ" ប្រវត្តិសាស្រ្តនៃជនជាតិថៃនិងប្រជាជាតិថៃនិងរបៀបការពារនិងថែរក្សាជាតិ។ ភាសាផ្សេងក្រៅពីភាសាថៃកណ្តាលត្រូវបានហាមឃាត់នៅក្នុងថ្នាក់រៀន។
ក្រោមគោលនយោបាយជាតិនិយមជ្រុលរបស់ជនផ្តាច់ការ សេនាប្រមុខ Phibun Songkraam ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 30 និងដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 40 ជនជាតិថៃត្រូវបានវាយលុកម្តងទៀត។ មានអាយុ 19 ឆ្នាំ។de សតវត្សដែលពាក្យ 'ឆាតថៃ' (ชาติไทย), 'មឿងថៃ' (ស៊ី), 'ប្រាថេតថៃ' (ประเทศไทย) និង 'សាយ៉េម' (ស្យាម) ប្រើជំនួសគ្នាដើម្បីសំដៅប្រទេសនេះ ប៉ុន្មានឆ្នាំបន្ទាប់ពី សង្គ្រាមលោកលើកទី២ ប្រទេសនេះត្រូវបានគេហៅថាថៃ។ នេះជារបៀបដែលប្រទេសថៃបានក្លាយជាប្រទេសរួបរួមគ្នាដែលស្ទើរតែគ្រប់គ្នាមានសញ្ជាតិថៃ គឺជាផ្នែកមួយនៃជាតិសាសន៍ថៃជាអ្នកកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធ ហើយប្រាកដណាស់គោរពច្បាប់ចំពោះរដ្ឋថៃ។
ប្រភព:
- ការអភិវឌ្ឍន៍នយោបាយនៃប្រទេសថៃទំនើប Federico Ferrara ។ ឆ្នាំ 2015 ។
-ការពិតលើការកាត់ក្តីនៅប្រទេសថៃ, David Streckfuss, ឆ្នាំ ២០១០។
- ការអាន 'ជនជាតិ' នៃប្រវត្តិសាស្ត្រ 'ថៃ' នៅក្នុងពេលព្រលប់នៃគំរូជាតិ 'ថៃ' ផ្លូវការដែលមានអាយុមួយសតវត្ស - David Streckfuss, 2012 ។
- https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_languages
- https://pantip.com/topic/37029889
នៅលើផែនទីជាមួយក្រុមជនជាតិភាគតិច យើងឃើញថាតើមាន 'ថៃ' ច្រើនប៉ុណ្ណា… ដោយប្រើប៊ិចនៅក្នុងដៃ ប្រវត្តិសាស្ត្រត្រូវបានគូសវាសយ៉ាងពិតប្រាកដ។ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនៃសតវត្សទី 19 តំបន់នៅភាគឦសាននៅតែជា 'ខែថុន ឡាវកៅ' (Munthon Lao Kaw): ខេត្តឡាវដែលបានធ្លាក់នៅក្រោមទីក្រុងបាងកក។ ហើយក្នុងរយៈពេលពីរបីឆ្នាំ ព្រះអង្គម្ចាស់ ដាំរ៉ុង បានមកដល់ទីនេះ 'ខែថន ត្រកួន ឈៀងខាងជើង' ( មន្ទីរ ស៊ាងខាងជើង )៖ ជាខេត្តនៅខាងជើងឆៀងខាងកើត។ ហើយមិនយូរប៉ុន្មានទេ (ប្រហែលឆ្នាំ 1900) ពួកគេបានមកជាមួយ អ៊ីសាន្ត ( មន្ទី អ៊ីសា ) ដែលមានន័យថា ខាងជើងឆៀងខាងកើត។
ជុំវិញនេះ ប្រវត្តិសាស្ត្រក៏ត្រូវបានគេប្រមូលទុកនៅក្នុង Prachoem Phongsawadan (ជួបពង្សសាវតារ)។ នៅក្នុងកំណែមុន ពួកគេនៅតែនិយាយអំពីឡាវ ប៉ុន្តែនៅក្រោមព្រះអង្គម្ចាស់ Damrong នេះត្រូវបានទម្លាក់ ហើយពួកគេបានប្តូរវាទៅជា 'ថៃ' សម្រាប់ការបោះពុម្ពថ្មីជាងនេះ។ ពេលខ្លះវាបណ្តាលឱ្យមានអត្ថបទខុស។
ឧទាហរណ៍ដែល A ប្តូរទៅ B:
1A: ជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងតំបន់ (ខុនភឿងមឿង) គឺឡាវ។
ខ្មែរ (ខ្មែរ) និង សួយ ពូជ (ជជែក) ហើយ [បន្ថែមពីនេះ] មានមនុស្សផ្សេង
ប្រទេស (ប្រាថេតអ៊ុន) ដូចជា ថៃ ជនបរទេស [បស្ចិមប្រទេស] វៀតណាម ភូមា។
តុងស៊ូ និងជនជាតិចិនដែលបានតាំងលំនៅដើម្បីធ្វើពាណិជ្ជកម្មក្នុងចំនួនច្រើន។
คนพื้นเมืองชาติ, ลาว, เขมร, ส่วย, แลมีชนชาติอื่นคือไทย, ฝรั่ง, ญวน, พม่า, ตองซู,
ប្រទេសចិន, ចូលទៅตั้งประกอบการค้าขายอันมาก
1B: ជនជាតិដើមភាគតិចមានមូលដ្ឋាននៅថៃ។ ក្រៅពីជនជាតិថៃ។
មានខ្មែរ, ស៊ុយ, និងលាវ, ១៦ និងប្រជាជននៃប្រទេសផ្សេងទៀតដូចជា Farang,
ជនជាតិវៀតណាម ភូមា តុងស៊ូ និងចិនបានតាំងទីលំនៅ ប៉ុន្តែមានចំនួនមិនច្រើនទេ។
ព័ត៌មានបន្ថែម ព័ត៌មានបន្ថែម ,
ญวน, พม่า, ตองซู, จีน, ចូលอยู่บ้าง เสือมากานัก
2A: “នៅពេលដែលជនជាតិឡាវ (ឆន ឆាតឡាវ) ដែលធ្លាប់នៅ
ប្រទេស (ប្រាថេត) ខាងជើង.. "ងខាងជើង)
2B: “កាលណាជនជាតិថៃ (ឆន ឆាតថៃ) ដែលធ្លាប់ជា
នៅប្រទេសខាងជើង”)។
អំពីការបះបោរ (បះបោរឡាវក្លាយជាបះបោរថៃ??)៖
៣ ក៖ នៅពេលនោះខាងក្រុមគ្រួសារឡាវ និងខ្មែរទាំងនោះ។
តាមបញ្ជាចៅប៉ាសាក់ (យ៉ូ) ត្រូវបានបង្រួបបង្រួមហើយនៅក្នុងក្រុងព
ចំប៉ាសាក់ ពេលទទួលបានព័ត៌មានថា កងទ័ពបាងកកបានវាយលុក…
ក្នុងឆ្នាំជ្រូក ១១៨៩ នៃគ្រឹស្តសករាជ [១៨២៧ គ.ស] ឡាវ និងខ្មែរទាំងនោះ
ក្រុមគ្រួសារទាំងអស់បានចូលរួមដុតបំផ្លាញក្រុងចំប៉ាសាក់។
( ) โย่ ) ให้ส่งไปยังเมืองจำปาศักดิ์นั้ ครั้นรู้ข่าว
ว่ากองทัพกรุงยกขึ้นครั้น… ปีกุนนพศก จุลศ ព័ត៌មានបន្ថែម
ព័ត៌មានបន្ថែម
3B: កាលនោះខាងគ្រួសារថៃ និងខ្មែរទាំងនោះ។
តាមបញ្ជាចៅចំប៉ាសាក់ (យ៉ូ) ត្រូវបានបង្រួបបង្រួមហើយនៅក្នុងក្រុង
នៃចំប៉ាសាក់ ពេលទទួលបានព័ត៌មានថា កងទ័ពបាងកកបានវាយលុក…
ក្នុងឆ្នាំជ្រូក ១១៨៩ នៃគ្រឹស្តសករាជ [១៨២៧ គ.ស] គ្រួសារទាំងនោះបានចូលរួមទាំងអស់គ្នា។
ក្នុងការដុតបំផ្លាញទីក្រុងចំប៉ាសាក់។
ព័ត៌មានបន្ថែម ดิ (โย่) ให้ส่งไปยังเมืองจำปาศักดิ์ បន្ថែមទៀត
ព័ត៍មានថា កងទ័ពជើងគោកជាន់ខ្ពស់ ... ព័ត៌មានបន្ថែម
ចំប៉ាសាក់ក្រោកឡើង…
តាមរបៀបនេះ អ្នកបញ្ចប់ជាមួយនឹងផែនទី ដូចដែលយើងឃើញពាក់កណ្តាលផ្លូវនៃបំណែក ដែលក្រុមជនជាតិភាគតិចថៃគ្រប់គ្រងប្រទេស។ អ្នកមិនអាចមើលឃើញថាប្រទេសនេះមានភាពចម្រុះគ្នាច្រើនទៀតទេ។
ប្រភព:
- ការប្រឌិតនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត "អ៊ីសាន" (Akiko Iijima)
- https://en.wikipedia.org/wiki/Monthon
រឿងល្អ។ ប្រពន្ធរបស់ខ្ញុំមកពី Uttaradit ។ អះអាងថាខ្លួនជាជនជាតិថៃ ប៉ុន្តែក៏ចេះនិយាយ និងសរសេរភាសាឡាវដែរ។ ដូចមនុស្សជាច្រើននៅទីនេះ។ សូម្បីតែទៅដល់ពេលនេះដែលមនុស្សចាស់ពិត រួមទាំងម្ដាយក្មេកអាយុ ៧៨ ឆ្នាំរបស់ខ្ញុំនិយាយភាសាឡាវក្នុងចំណោមពួកគេ។
សូម្បីតែមានគ្រួសារ "ឆ្ងាយ" រស់នៅត្រើយម្ខាងនៃព្រំដែនដែលមានទំនាក់ទំនងដោយចៃដន្យជាពិសេសនៅក្នុងពិធីបុណ្យសព។
គ្រួសារ "ចាស់" ទាំងអស់ក៏រស់នៅក្នុងតំបន់មួយតាមបណ្តោយព្រំដែនជាមួយប្រទេសឡាវ។
ឈៀងរ៉ៃ ផាយ៉ាវ ណាន ជាដើម រហូតដល់ Ubon Ratchatani
រីករាយក្នុងការស្វែងរកការពន្យល់នៅទីនេះ។
អត្ថបទល្អ Rob V.! វាបញ្ជាក់ច្រើនអំពីបញ្ហាដែលថៃនៅតែប្រឈមមុខ។
កាតទីមួយនិយាយថា 'តៃលឿ' ជាពណ៌បៃតងស្រាល។ បង្ហាញគឺជាជម្រករបស់ពួកគេនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសចិនដែលពួកគេត្រូវបានគេហៅថា 'ដាយ' និងនៅភាគខាងជើងប្រទេសឡាវ។ ប៉ុន្តែសហគមន៍លំនៅឋានជាច្រើននៃជនជាតិថៃលឿនៅភាគខាងជើងនៃប្រទេសថៃដែលជាជនអន្តោប្រវេសន៍ក្នុងរយៈពេល 100-150 ឆ្នាំកន្លងមកនេះមិនត្រូវបានបង្ហាញទេ។
កូនប្រុសខ្ញុំជាជនជាតិថៃលឿ។ ម្ដាយរបស់គាត់តែងតែនិយាយថាអត្តសញ្ញាណដំបូងរបស់គាត់គឺ 'ថៃលឿ' ហើយបន្ទាប់មកគឺ 'ថៃ'។ ខ្ញុំសង្ស័យថានេះក៏អនុវត្តចំពោះជនជាតិអ៊ីសានជាច្រើនផងដែរ។
អ្វីដែលមិនច្បាស់នៅទីនេះគឺថាជាច្រើនសតវត្សមកហើយ “ព្រំដែន” រវាងប្រជាជន (ជាពិសេសខ្មែរនិងភូមា ដែលមិនសូវបាននិយាយនៅទីនេះ) បានផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំង។ ជាងនេះទៅទៀត មានការលាយឡំគ្នាយ៉ាងខ្លាំងនៃប្រជាជាតិនានា បន្ទាប់ពីប្រទេសមួយបានច្បាំងដណ្តើមគ្នាម្តងទៀត។
នៅតាមបណ្តោយព្រំដែន TH-KH (=Cambodia) ពួកគេភាគច្រើននៅតែនិយាយភាសាខ្មែរក្នុងចំណោមពួកគេ ហើយការសិក្សាផ្នែកនរវិទ្យាច្បាស់លាស់បង្ហាញពីលក្ខណៈខ្មែរធម្មតា។
លើសពីនេះទៀត: នៅទីនេះនៅក្នុង NL - ហើយពិតណាស់នៅ d'n BEls - បាតុភូតដូចគ្នានេះបានកើតឡើងជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ ហូឡង់បានក្លាយជាភាសាស្តង់ដារសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា ហើយ Frisian, Twents, Drents, Limburgs ជាដើមត្រូវបានរុញទៅម្ខាង។ EN BE មិនមានសូម្បីតែ 200 ឆ្នាំមកហើយ។
នៅផ្នែកបន្ទាប់ ខ្ញុំនឹងនិយាយអំពីព្រំដែន ឬជាការខ្វះខាតរបស់វា។ មានរដ្ឋទីក្រុង (ក្រុង, ទីក្រុង) ដែលមានស្តេច ឬពួកអភិជន។ ទាំងនេះបានគ្រប់គ្រងលើតំបន់ជុំវិញក្រុងភ្លាមៗ ហើយម្តងម្កាលបានបន្តដំណើរចូលទៅក្នុងព្រៃដើម្បីប្លន់តំបន់រស់នៅផ្សេងទៀត (ជាចម្បងសម្រាប់ប្រជាជនជាទាសករ) និង/ឬដើម្បីដណ្តើមកាន់កាប់ក្រុងផ្សេងទៀតដើម្បីឱ្យពួកគេក្លាយជាដៃទន្លេ។ ក្រុងខ្លះជំពាក់ជាង ១ មឿង។ មិនមានព្រំដែនច្បាស់លាស់ទេរហូតដល់សតវត្សទី 1 ។ វាក៏មានការត្រួតស៊ីគ្នានៃតំបន់ផងដែរ ទីក្រុងមួយចំនួនដែលចាត់ទុកថាជាតំបន់ដែលស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលរបស់ពួកគេ។ វានិយាយដោយមិននិយាយថាការវាយឆ្មក់ប្លន់ សង្គ្រាម និងជនភៀសខ្លួនទាំងនេះក៏បណ្តាលឱ្យប្រជាជនបញ្ចប់នៅទីនេះ និងទីនោះ។ សៀមខ្លួនឯងជាអ្នកលួចប្លន់ និងឧបសម្ព័ន្ធដ៏សំខាន់។ ផែនទីដ៏អាក្រក់ដែលបង្ហាញស្ទើរតែទាំងអស់នៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍ពីម៉ាឡេស៊ីទៅប្រទេសចិនជា "ថៃ" គឺជាការឃោសនាគួរឱ្យអស់សំណើច។ លោក Thongchai Winichakul ពន្យល់អំពីរឿងនេះយ៉ាងល្អនៅក្នុងសៀវភៅរបស់គាត់ 'Siam mapped' ។ ខ្ញុំនឹងសរសេរអ្វីមួយដោយផ្អែកលើសៀវភៅនោះ ក្នុងចំណោមអ្វីផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែវានឹងមិនទាន់រួចរាល់ក្នុងពេលខ្លីទេ។ ទោះបីជាជនជាតិថៃមួយចំនួននៅតែស្រក់ទឹកភ្នែកក្រពើដ៏ធំចំពោះទឹកដីដែលបាត់បង់/ចាប់យក ហើយបដិសេធភាពចម្រុះដ៏អស្ចារ្យក្នុងចំណោមប្រជាជន ប្រសិនបើវាមិនសមនឹងពួកគេ (ឬប្រសិនបើនោះសមនឹងពួកគេ ពួកគេចោទជនជាតិថៃមកពីផ្នែកផ្សេងៗនៃពិភពលោកថាជាជនក្បត់ជាតិមិនមែនថៃ)។ .
ប៉ុន្តែសូមអរគុណចំពោះមតិកែលម្អរបស់អ្នក។ ជាថ្មីម្តងទៀត នេះគ្រាន់តែជាការសង្ខេបខ្លីៗប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែមានសេរីភាពក្នុងការពន្យល់លម្អិតលើទិដ្ឋភាពមួយចំនួន។
ដើម្បីបង្ហាញពីអ្វីដែលការផ្លាស់ប្តូរសរសេរ; កាលពីដើមឆ្នាំនេះ ជីដូនជីតារបស់ដៃគូខ្ញុំបានទទួលមរណភាព។ នាងមានអាយុខ្ទង់៨០ឆ្នាំហើយ ហើយបានរស់នៅភូមិមួយនៅចន្លោះក្រុង Buriram និងព្រំដែនជាមួយប្រទេសកម្ពុជា។ យាយទួតម្នាក់នេះនិយាយតែភាសាខ្មែរ ហើយក្រៅពីទៅលេងទីក្រុងដ៏កម្រ មិនដែលចាកចេញពីតំបន់នោះទេ។ ដៃគូរបស់ខ្ញុំកើតនៅឆ្នាំ 1991 បានទទួលការអប់រំផ្នែកភាសាខ្មែរនៅសាលាបឋមសិក្សា។ ភាសាថៃជាភាសាបង្រៀននៅអនុវិទ្យាល័យនៅ Buriram និងវិទ្យាល័យនៅទីក្រុងបាងកក។
នៅលើគ្រែរបស់គាត់គាត់បានព្យាយាមនិយាយលាជីដូនជីតារបស់គាត់ជាភាសាខ្មែរតាមទូរស័ព្ទហើយដឹងថាគាត់ពិតជាមិនស្ទាត់ជំនាញការប្រើភាសាខ្មែរទៀតទេខណៈពេលដែលគាត់នៅតែនិយាយថាគាត់យល់ច្បាស់។ ពេលខ្ញុំនិយាយទៅគាត់នូវពាក្យខ្មែរប៉ុន្មានឃ្លាដែលខ្ញុំរៀននៅស្រុកខ្មែរ គាត់ក៏មិនយល់ដែរ។ ពីនេះខ្ញុំយល់ថាខ្មែរនិយាយនៅស្រុកខ្មែរខុសគ្នាខ្លាំងពីខ្មែរនិយាយនៅ Buriram។
ខ្ញុំនៅតែភ្លេចខ្សែបន្ទាត់។ ជីដូនម្នាក់នេះចេះតែភាសាខ្មែរ ហើយមិនដែលរៀនភាសាថៃទេ។
ចម្លែកត្រង់ថា ជនជាតិភាគតិចថៃតូចមិនត្រូវបានគេលើកឡើងនៅកន្លែងណាទេ ប្រជាជនដូចជនជាតិម៉ានី។