ტაილანდი კვლავ თამაშობს როლს საერთაშორისო ფორუმში?

2018 წელი: ტაილანდის პრემიერ მინისტრი პრაიუტ ჩან-ო-ჩა (L) და მიანმარის პრეზიდენტი ვინ მიინტი (C) გადიან საპატიო დაცვას ტაილანდის მთავრობაში ოფიციალური ვიზიტით მისვლისთანავე. (SPphotograph/Shutterstock.com)

ბევრი საერთაშორისო დამკვირვებელი სულ უფრო და უფრო კითხულობს იმას, რასაც ისინი აღწერენ, როგორც "ტაილანდის რეგიონულ ლიდერობას". ცივი ომის დროს და მის შემდგომ პერიოდში ტაილანდი ცენტრალური როლი ითამაშა რეგიონულ დიპლომატიაში, მაგრამ ბოლო წლებში ის მნიშვნელოვნად შემცირდა.

ეს აღიარებულია თვით ტაილანდშიც და ახლახან კიდევ ერთხელ დადასტურდა, როდესაც ტაილანდურმა სოციალურმა მედიამ დიდი ქება მიიღო ინდონეზიის პრეზიდენტის ჯოკო „ჯოკოვი“ ვიდოდოს მიმართ, როდესაც ის გასული თვის ბოლოს მოსკოვსა და კიევში გაემგზავრა. მიმდინარე ომი. ბევრი ტაილანელის თვალში ჯოკოვიმ აჩვენა მტკიცე და სურვილი ეთამაშა აქტიური და კონსტრუქციული როლი საგარეო საქმეებში. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ინდონეზიამ საქებარი ძალისხმევა გაატარა თავისი ფართოდ აღიარებული როლის შესასრულებლად, როგორც სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ერების ასოციაციის (ASEAN) ბუნებრივი ლიდერი.

ინდონეზიის დამოკიდებულება, ბევრის აზრით, მკვეთრად ეწინააღმდეგება ტაილანდის ყოფნას საერთაშორისო ასპარეზზე. მიუხედავად იმისა, რომ ტაილანდი ხალისით მონაწილეობდა აშშ-ASEAN-ის სპეციალურ სამიტში და გახდა საერთაშორისო სათაურები საუდის არაბეთთან ურთიერთობების საბოლოოდ ნორმალიზებით 30 წლიანი ხშირად დაძაბულობის ესკალაციის შემდეგ, ტაილანდის მთავრობა თვალსაჩინოდ დარჩა უკანა პლანზე. კონფლიქტები, როგორიცაა უკრაინა და მიანმარი.

დღევანდელისაგან განსხვავებით, ტაილანდის საგარეო ჩართულობა ცივი ომის დროს და მისი უშუალო შედეგების დროს იყო გაბედული და მტკიცე. მეზობლებს შორის შუამავლობით და ბანგკოკის დეკლარაციის შედგენით, ტაილანდი, სხვა საკითხებთან ერთად, იყო კატალიზატორი ASEAN-ის ჩამოყალიბებისთვის 1979-იანი წლების ბოლოს. ASEAN-ის მრავალი ძირითადი გადაწყვეტილება, როგორიცაა კამბოჯაში „ჩარევის“ კამპანია XNUMX წელს ვიეტნამში შეჭრის შემდეგ და ASEAN-ის თავისუფალი სავაჭრო ზონის დაარსება XNUMX-იანი წლების დასაწყისში, ასევე შთაგონებული იყო ტაილანდის მიერ.

გარდა ამისა, როგორც ერთ-ერთი იმ მცირერიცხოვან ქვეყნებს შორის რეგიონში, რომელსაც შეუძლია ამის გაკეთება, ტაილანდი დაიკავა წამყვანი როლი დიდ სახელმწიფოებთან კომუნიკაციაში. ტაილანდის სტრატეგიული მდებარეობისა და კომუნიზმის უკან დახევის მიზნის გათვალისწინებით, სამეფო გახდა შეერთებული შტატების მთავარი ლოჯისტიკური და ოპერატიული ბაზა სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში. ამ კონტექსტში არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ტაილანდური ძალები - ხმელეთზე, ჰაერში და ზღვაზე - რეალურად განლაგდნენ აშშ-ის მისიების მხარდასაჭერად კორეასა და ვიეტნამში. თუმცა, XNUMX-იანი წლების შუა ხანებში ინდოჩინეთიდან აშშ-ს გამოსვლის შემდეგ, ტაილანდი იყო ASEAN-ის ერთ-ერთი პირველი ქვეყანა, რომელმაც განაგრძო დიპლომატიური ნორმალიზაცია, სურდა რეგიონის სტაბილიზაციას, ჩინეთთან უსაფრთხოების დე ფაქტო ალიანსის დამყარებასაც კი. ვიეტნამის - და, შესაბამისად, საბჭოთა კავშირის - მზარდი გავლენა რეგიონში…

თუმცა, ბოლო ორი ათწლეულის განმავლობაში, აშკარა შემობრუნება მოხდა პროაქტიულ საგარეო პოლიტიკაში. ნელა, მაგრამ აუცილებლად, ტაილანდი სულ უფრო და უფრო ქრებოდა უკანა პლანზე საერთაშორისო დიპლომატიური და პოლიტიკური ცირკის ფარგლებში. ეს, რა თქმა უნდა, დიდწილად მიეკუთვნებოდა იმას, რასაც მე ევფემისტურად აღვწერ, როგორც პოლიტიკურ არასტაბილურობას ღიმილების ქვეყანაში. ტაილანდებს ბოლო წლებში სხვა კატებიც ურტყამდნენ და შედეგად, წამყვანი როლი, რომელსაც ტაილანდი შეასრულა რეგიონში, თანდათან გაქრა.

და, რა თქმა უნდა, ასევე არის უდაო ფაქტი, რომ ორმოცი-ორმოცდაათი წლის წინანდელისაგან განსხვავებით, ტაილანდი აღარ არის გარე ეგზისტენციალური საფრთხეების წინაშე. წარსულში კომუნისტური ექსპანსია მეზობელ ქვეყნებში და ერის კუთხეებში პოტენციურ საფრთხეს უქმნიდა ტაილანდის სახელმწიფო იდეოლოგიას, რომელიც დაფუძნებულია ერის, რელიგიისა და მეფის საყრდენზე. იმ პერიოდის ტაილანდის მთავრობის ოფიციალური პირები, რომელთაგან თითქმის ყველა სამხედრო წარსული იყო, იყო გააფთრებული კომუნისტების მჭამელები და - ნაწილობრივ ვაშინგტონის მომგებიანი მხარდაჭერის გამო - ღიად პროამერიკული. მაგრამ დღევანდელი ტაილანდი არ ხედავს „რევიზიონისტულ ღერძს“, ჩინეთსა და რუსეთს, როგორც დღეს მტრად. ასევე, არასტაბილური და სამოქალაქო ომით განადგურებული მეზობელი ქვეყანა მიანმარი არ წარმოადგენს სერიოზულ სამხედრო საფრთხეს ტაილანდისთვის, როგორც ამას აკეთებდა ვიეტნამი ცივი ომის ეპოქაში. ტაილანდის სამხედროებს რეალურად აქვთ მეგობრული ურთიერთობა მიანმარის კოლეგასთან და ამჯობინებენ მიანმარის მიმდინარე კონფლიქტს მშვიდად მოგვარდეს.

საერთაშორისო ურთიერთობებში მზარდი გაურკვევლობის პირობებში, ალიანსზე დაფუძნებული უსაფრთხოების გარანტიები აღარ არის დამამშვიდებელი. საშუალო ზომის ქვეყნისთვის, რომელსაც არ აქვს რეალური გარე მტერი, როგორიცაა ტაილანდი, ნეიტრალიტეტის შენარჩუნება და შეუმჩნეველი საგარეო პოლიტიკა შეიძლება იყოს გადარჩენის საუკეთესო გზა.

რა თქმა უნდა, ჩვენ არ შეგვიძლია უგულებელვყოთ ის ფაქტი, რომ არსებობს საზღვრები, თუ რამდენად შეუძლია ტაილანდს აჩვენოს არასასურველობა. მიანმართან ბოლოდროინდელი - და საბედნიეროდ გამორიცხული - ინციდენტი მიგვანიშნებს, რომ ტაილანდის საგარეო პოლიტიკა ძალიან პასიური გახდა, რომ აღარაფერი ვთქვათ მოდუნებული, და რომ ტაილანდმა, როგორც ჩანს, დაკარგა სურვილი, როგორმე დაიბრუნოს თავისი რეგიონალური ლიდერობა. 30 ივნისს მიანმარის გამანადგურებელმა MiG-29-მა, რომელიც დაფრინავდა ეთნიკური მეამბოხეების წინააღმდეგ კაინის შტატში, დაარღვია ტაილანდის საჰაერო სივრცე. გავრცელებული ინფორმაციით, თვითმფრინავი შეუფერხებლად დაფრინავდა ტაილანდის ტერიტორიაზე თხუთმეტ წუთზე მეტხანს. ამან საზღვრისპირა სოფლებში პანიკა გამოიწვია და აქეთ-იქით ნაჩქარევი ევაკუაციაც კი გამოიწვია. მხოლოდ მას შემდეგ, რაც საჰაერო პატრული ტაილანდური F-16 მებრძოლები ჩაერივნენ და მიგ-29-ის ჩაჭრა სცადეს, თვითმფრინავი მიანმარში დაბრუნდა.

გასაოცარი იყო, როგორ შეამცირეს ტაილანდის ხელისუფლებამ შემდგომში ეს პოტენციურად საშიში ინციდენტი. განსაკუთრებით გენერალ პრაიუტ ჩან-ო-ჩას განცხადება, რომელიც არა მხოლოდ პრემიერ მინისტრია, არამედ თავდაცვის მინისტრიც არის, რომ ინციდენტი იყო „დიდი საქმე“ აქა-იქ წარბებს აჩენს…. ტერიტორიული მთლიანობის დარღვევის იგნორირება, როგორც უმნიშვნელო, არ არის ყველაზე ლოგიკური სტრატეგიული და პოლიტიკური თვალსაზრისით. თუნდაც თავშეკავების გამოვლენა მოინდომოს... ჩვეულებრივ, ყველა განგაშის ზარი უნდა აეტეხა, მაგრამ იყო მხოლოდ სუსტი რეაქცია და ძნელად რაიმე დამაჯერებლობა. ამიტომ, რამდენიმე დამკვირვებელმა და ჟურნალისტმა დაუსვა კითხვა - როგორც თავად ტაილანდში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ - მზად იყო თუ არა ტაილანდი, თუ ის თავის დაცვასაც კი ვერ ახერხებს, განახორციელოს ზომები, თუ მსგავსი ინციდენტები სხვა ქვეყნებში მოხდება. ASEAN-ის წევრები? Ალბათ არა. ის ფაქტი, რომ ტაილანდი ჯერ კიდევ ელოდება ოფიციალურ წერილობით ბოდიშს მიანმარისგან, ტაილანდის მთავრობის პასიურ პასუხს კიდევ უფრო უცნაურს ხდის.

გარდა ამისა, სწრაფი მოქმედებით და მიანმარის უფლებას არ აძლევდა სამხედრო ოპერაციებს, როგორც ჩანს, ტაილანდის საჰაერო სივრციდან შეუფერხებლად ჩაეტარებინა, ტაილანდის მთავრობამ უნებლიედ უარი თქვა ნეიტრალიტეტზე და სანაცვლოდ, როგორც ჩანს, მიანმარის რეჟიმის მხარეზეა, სადაც შეიარაღებული ძალები ჩართულია. სისხლიანი სამოქალაქო ომი დემოკრატიული ოპოზიციისა და ეთნიკური მეამბოხეების წინააღმდეგ გასული წლის გადატრიალების შემდეგ.