100 روز حکومت نظامی، 100 روز شاد؟

Het begint een (goede) gewoonte te worden om een nieuwe regering te beoordelen na 100 dagen aan het bewind. 100 dagen na 22 mei is precies 31 augustus (als ik goed tel; ik ben beter in het tellen van 90 dagen) en dus tijd om de balans van de machtsovername van de militairen op te maken.

De rode draad

Dat wordt bij voorbaat een subjectief verhaal. Allereerst woon ik in Bangkok. En hoewel ik niet zal ontkennen dat er buiten Bangkok ook problemen zijn, zijn de problemen in de hoofdstad diverser, groter en worden internationaal ook groot uitgemeten. Ook hebben de inwoners van deze stad een ander perspectief met de (gewelddadige) demonstraties van de afgelopen maanden in hun hoofd en soms in hun achtertuin.

Het maakt verschil in de beoordeling van de HUIDIGE situatie als je daarvoor maandenlang je dagelijkse leven moest aanpassen aan de demonstraties van de PDRC en/of red shirts of je woont in een dorpje op het Thai platteland waar alles pais en vree was en is, en men via de media de situatie in Bangkok tot zich nam.

Zelf moest ik sommige lessen uitstellen omdat de meerderheid van de studenten de deur niet uit kon, in de onverwachte files vastzaten of meeliepen in de demonstraties. Dat is nergens anders in Thailand gebeurd, denk ik.

Daarnaast heb ik een mening en ventileer die ook over hetgeen zich in dit land afspeelt. Ik woon en werk hier sinds 2006, betaal hier belasting en voel me hier een buitenlandse werknemer en geen (vreemde) gast.

De rode draden in mijn diverse bijdragen aan dit blog sinds maart 2013 zijn:

1. Ik ben niet onder de indruk van de kwaliteit, de integriteit en de oprechtheid van gekozen bestuurders en leiders in dit land;
2. Ik ben niet onder de indruk van de kwaliteit van en de diversiteit in politieke partijen die nagenoeg elke visie op de problemen van dit land en de oplossingsrichtingen missen en worden beheerst door zakenimperiums (die vooral uit zijn op geld en gewin en daarvoor politieke macht nodig hebben);
3. Hoewel dit land een groot aantal goede regels en wetten kent, is de handhaving van deze wetten ver onder de maat, wordt voortdurend uitgehold en is selectief;
4. De clancultuur overheerst nagenoeg overal het algemene belang. Het denken in termen van de Thai natie, Thai waarden en Thainess is vooral symboliek. Dat geldt voor het zingen van een nieuw lied door kinderen op de lagere scholen en ook voor de aandacht voor het correct dragen van uniformen op de universiteiten. Zoals wel vaker in Thailand is de werkelijkheid niet wat het lijkt;
5. De verschillen tussen rijk en arm zijn synoniem met de verschillen tussen macht en onmacht, tussen hoog en laag prestige, tussen waardigheid en minderwaardigheid, tussen open en gesloten deuren. Of zoals paus Franciscus onlangs zei: ‘Inequality is the root of social evil.’ (Soms betreur ik dat ik mijn rode boekje voor studenten en mijn rode boekje voor soldaten heb weggedaan);
6. Het politieke denken in termen van ‘rood’ en ‘geel’ (wij en zij; Pheu Thai en Democraten) weerspiegelt – gelet op de groeiende middenklasse in vele regio’s in het land, ook het noorden en zuiden – niet langer de pluriforme werkelijkheid in Thailand.

Een eerste beoordeling

Als ik zie wat de junta in 100 dagen tot stand heeft gebracht, moet ik mijn cap (die ik dagelijks draag op weg van huis naar werk vanwege een kale schedel in combinatie met de Thai zon) afnemen voor hen. Het hoge cijfer dat de Thai bevolking de junta geeft in de regelmatig uitgevoerde polls zegt mij niet zoveel als je bedenkt dat de Thai gewend zijn altijd hoge cijfers te krijgen (en te geven), altijd over te gaan en nooit te zakken voor een examen (behalve bij buitenlandse docenten).

Wat ik wel zie en ervaar is dat door het optreden van de junta de werkelijke en de psychologische kans dat je met illegaal, onethisch en onoirbaar gedrag in welke zin dan ook tegen de lamp loopt aanzienlijk is vergroot. Het is natuurlijk een gotspe dat in 100 dagen junta verdachten van diverse (ook recente) misdaden kunnen worden opgespoord terwijl dat in de afgelopen jaren onder democratisch bewind opererende regeringen niet mogelijk was. Is daarvoor het hele politiekorps ontslagen? Welnee.

Een (niet volledige) opsomming van hetgeen gebeurd is vanaf 22 mei:

• Een grote hoeveelheid wapens opgespoord en in beslag genomen;
• Illegale casino’s gesloten en hun uitbaters opgespoord (ook gokmachines);
• Verdachten van illegale houtkap en –verkoop opgespoord;
• Regulering van brommertaxi-systeem in Bangkok, taxi- en minivan system;
• Een aantal loan sharks organisaties opgerold;
• Systeem opgezet voor legalisering van werknemers uit de nabuurlanden (Cambodja, Laos, Myanmar) en controle op hun werkgevers;
• De aanpak van de jacht op wilde dieren, bv. olifanten verhevigd;
• De illegale loterij nagenoeg gestopt;
• Systeem ingevoerd op onderhoud- en veiligheidschecks op touringcars en touringcarbedrijven en chauffeurs;
• De leiders van de PDRC voorgeleid aan de rechter;
• Rijstboeren betaald;
• Inspecties opgezet naar de hoeveelheid en kwaliteit van de opgeslagen rijst;
• Onderzoek gestart naar de geldstromen naar de opstandelingen in het zuiden;
• Onderzoek gestart naar de financiële handel en wandel van politici van alle gezindten;
• Vrouwvriendelijke treinwagons;
• Een van de grootste bedrijven van het land heeft vier bedrijven die men had opgericht in belastingparadijzen (waaronder de Cayman Eilanden) opgeheven;
• Boeren in het zuiden verzetten zich tegen de volgens hen onterechte eigendom van grond door de familie van Suthep;
• De aanpak van illegale bouwwerken op grond van nationale parken. In het Zuiden kon de (onbekende) eigenaar de vernietiging namens de overheid niet afwachten en brak zelf de illegaal gebouwde huizen af;
• Optreden in geschillen tussen bevolking en uitbaters van bedrijven (bv. de mijn in Loei) en bescherming van de bevolking;
• Regulering van ondernemingen op en aan de stranden;
• Aanpak van maffiose praktijken;
• Het budget van de anti-corruptie commissie met ruim 17 procent verhoogd voor volgend jaar;
• Visumprocedure veranderd voor ‘langverblijvende’ toeristen;
• Overplaatsen van ambtenaren die het niet zo nauw nemen met de regels en de ingevoerde integriteitscode (deze nieuwe code geldt ook voor mij als docent);
• Aanscherpen van regels met betrekking tot examenfraude en plagiaat door studenten en het communiceren ervan naar de nieuwe eerstejaarsstudenten;
• Ontslag van vier rechters (en berisping van drie anderen) die wat gemakkelijk verdachten op borgtocht vrij lieten.

En dat allemaal in 100 dagen. Natuurlijk handelt de junta niet op eigen houtje. Generaals zijn niet opgeleid om het land te leiden, maar te verdedigen tegen de vijand. Achter de gordijnen staat een groot aantal adviseurs paraat om de junta te helpen. Ja, technocraten en niet door het volk of het parlement gekozen of geaccordeerd. Helaas.

Iedereen blij?

In mijn eigen leefomgeving heeft dat ertoe geleid dat de twee illegaal opererende casino’s ‘aan huis’ niet meer functioneren, dat je geen loten meer kunt bestellen van de illegale loterij, dat mijn buurman nu geregistreerd brommer-taxichauffeur is, dat de politie niet langer onoorbare praktijken van bekenden door de vingers ziet (uit vrees te worden overgeplaatst, gedegradeerd of ontslagen) en dat politie-agenten niet meer geïnteresseerd zijn in پول چای maar gewoon een bekeuring uitschrijven.

Het gevolg is dat meer mensen dan voorheen geneigd zijn zich aan de geldende regels te houden. In eerste instantie uit angst om gepakt te worden. Zeker. Hopelijk later omdat men inziet dat de samenleving daar rechtvaardiger, transparanter en plezieriger van wordt. (Wereldwijd onderzoek bewijst immers dat mensen in landen met minder corruptie gelukkiger zijn.)

Is iedereen daar blij mee? Nee natuurlijk. Omdat het ontduiken van regels en het (betaald) frustreren van de handhaving ervan meer schering dan inslag was (en waarschijnlijk nog is) is er een ‘schemer-economie’ ontstaan waarin veel mensen direct en indirect hun rijst verdienen; sommigen veel rijst, anderen minder, sommigen part-time, anderen full-time. Het is niet eenvoudig om een schatting te maken van de grootte van deze ‘schemer-economie’ maar het gaat waarschijnlijk om miljarden baht. De ontmanteling van deze ‘schemer-economie’ gaat niet van de ene op de andere dag en niet zonder slag of stoot.

Zelfcensuur

Op deze blog is al aandacht besteed aan de gevolgen van het junta-optreden op de vrijheid van meningsuiting. Ik ben absoluut een tegenstander van de (verdere) beperking van de vrijheid van meningsuiting die in Thailand overigens al niet zo groot was (zeker in vergelijking met wat Nederlanders en Belgen in eigen land gewend zijn).

Het is echter naar mijn mening niet het grootste kwaad in de Thai samenleving. Positief kritisch zijn op hetgeen gebeurt, komen met analyses, بهترین شیوه elders in de wereld en met alternatieve oplossingen van problemen wordt – naar mijn ervaring – nog steeds gewaardeerd.

In mijn netwerken en contacten met Thai doe ik wat ik kan om hen ervan te overtuigen dat de weg naar meer democratie loopt via een dialoog over problemen en probleemoplossingen waarin plaats is voor meerdere, wellicht conflicterende opvattingen, geïnstitutionaliseerd via organisaties als politieke partijen en andere maatschappelijke organisaties zoals coöperaties en vakbonden. Ik kan alleen hopen dat ze daar wat mee doen.

Blij ben ik met het langzaam verdwijnen van de zelfcensuur, van de angst van ‘machtelozen’ om tegen onoorbare praktijken van ‘machtigen’ in opstand te komen. De junta wordt dagelijks gevraagd in de bres te springen voor bevolkingsgroepen die zich onheus of onjuist behandeld voelen. Een goede zaak omdat men blijkbaar het idee heeft dat er echt wat aan gedaan wordt of kan worden en dat men niet (zo) bang hoeft te zijn voor persoonlijke repercussies (‘Als u begrijpt wat ik bedoel’).

حالا چی؟

Ik heb al vaker betoogd dat het bij onoorbare praktijken als corruptie, chantage, omkoping of afpersing gaat om foute mensen en/of om foute processen. Foute mensen kunnen worden opgespoord en berecht; op een rechtvaardige manier als ook de rechters hun werk naar eer en geweten doen.

Het veranderen van foute processen is veel minder eenvoudig en zeker tijdrovender. Dat komt omdat een aantal van deze processen (zoals het afkopen van een bekeuring door het geven van پول چای aan de dienstdoende politieagent; in zakelijke milieus het geven van steekpenningen in de vorm van geld of luxe goederen) in Thailand zo zijn ingesleten dat zij als ‘normaal’ worden gezien (‘Iedereen doet het’) en niet als afkeurenswaardig.

Het maken van nieuwe wetten en de handhaving daarvan zal op den duur weinig succes hebben als niet OOK de houding van Thai en Thai organisaties verandert. En het veranderen van een houding en een nieuwe vorm van gedrag internaliseren heeft tijd nodig. Tenzij zich een crisis voordoet die dwingt tot verandering.

De machtsovername van 22 mei was natuurlijk een crisis, als antwoord op een andere crisis. Ik heb nog steeds de stukken van een seminar van de Deutsche Bank uit de 80-er jaren met als titel: ‘Seien Sie dankbar für Krisen’.

De boodschap van dat seminar was dat je crises als positief moet waarderen. Het geeft je de mogelijkheid om – na enig nadenken – voortaan dingen anders te doen: in je persoonlijke en/of professionele leven. Je kunt het ook ‘leren’ noemen. De oude manier werkte niet en leidde tot problemen. Het moet dus anders om een hernieuwde crisis te vermijden.

Ander gevaar

Naast deze gedragsverandering ligt er nog een ander gevaar op de loer. Degene die baat hebben bij de (corrupte) situatie van voor de machtsgreep laten zich de ‘khao pad’ niet zomaar van hun bordje eten. Volgens mijn Thai vrienden die linken hebben met de Amerikaanse of de Chinese veiligheidsdienst, probeert met name het middenkader in politie en leger zich te organiseren.

Tot nu toe zijn de groepen te versplinterd om machtig te zijn. Als zij elkaar echter vinden behoort een tegen-coup tot de mogelijkheden. Bronnen beweren dat deze lieden geen boodschap hebben aan welke autoriteit in dit land dan ook en alleen denken aan het volledig herstel van de ‘schemer-economie’, in hun eigen belang en het belang van hun clan. Hopelijk komt het niet zover.

کریس دی بوئر

کریس دی بوئر از سال 2008 به عنوان مدرس بازاریابی و مدیریت در دانشگاه سیلپاکورن مشغول به کار بوده است.