Parolmalhelpo en Tajlando?
Kiam mi eliris hejmen kiel juna viro kaj aliĝis al la Mararmeo, mi renkontis knabojn el ĉiuj partoj de Nederlando. Kompreneble, la homoj el Amsterdamo havis la plej grandajn buŝojn kaj ili akuzis la Limburganojn kaj Groningerojn, ke ili estas nekompreneblaj pro sia parolmalhelpo.
Ankaŭ mi, naskiĝinta en Twente, parolis dialekton kaj kvankam vi provis paroli “bonorde”, ĉiam estis klare, ke mi havas strangan akĉenton. Tio fakte ĉiam restis tiel, ĉar multe poste kaj foje eĉ nun, oni povas aŭdi miajn Twente-devenojn, kvankam mi ne loĝas en Tukkerlando dum jardekoj.
La diferenco inter du dialektoj aŭ du lingvoj ĉefe kuŝas en la sonoj uzataj por diri ion. Tukker uzas malsamajn sonojn ol, ekzemple, taja, regiona aŭ landspecifa, ni diras, sed tio ne estas tute vera. Mi revenos al tio.
Paroli estas facile al plej multaj homoj, sed vi devas memori, ke neniu homa muskola movo estas tiel komplika aŭ tiel subtila kiel la langaj movoj necesaj por formi lingvajn sonojn. La kunordigo de muskoloj en la lango, buŝa kavo, pulmoj kaj lipoj, kiu estas necesa por paroli, estas komplika procezo.
La malo — kompreni kion iu alia diras al vi — ankaŭ estas preskaŭ tro komplika por vortoj. Estas miraklo, ke vi kapablas kompreni, kion iu alia diras al vi sen konscia peno. Li movas sian buŝon kaj fluo de misformiĝoj venas en la aeron kaj vi komprenas, kion li volas diri.
Kiel malfacile tio efektive estas kompreni, evidentiĝas kiam oni lernas fremdan lingvon. Neeviteble venas etapo, kie oni scias sufiĉe multajn vortojn kaj povas sekvi skribitan aŭ malrapide deklamitan tekston sen gravaj problemoj. Sed tuj kiam spertaj parolantoj de tiu lingvo komencas paroli al vi, vi havas problemojn. Ili povas diri nur vortojn, kiujn vi konas, sed ilia parolo sonas kiel longa, nedisigebla fluo de sonoj. Oni eĉ ne aŭdas, kie unu vorto komenciĝas kaj alia finiĝas. Ŝajnas, ke tiuj eksterlandanoj kunigas ĉiujn vortojn kaj frazojn.
Fari kaj kompreni parolsonojn estas, resume, preskaŭ nehoma tasko. Saĝa homo pensus, ke neniu povus fari tion al siaj infanoj kaj igi ilin preni tian taskon. Kaj tamen tio okazas ĉiutage. Ĉiuj popoloj, ĉiuj kulturoj en la mondo ĉiam uzis lingvon kaj atendas, ke iliaj infanoj lernu kompreni kaj paroli tiun lingvon en frua aĝo.
Tre junaj infanoj povas rekoni kaj reprodukti la sonojn de sia gepatra lingvo. Eĉ novnaskitaj beboj ŝajnas povi aŭdi la diferencon inter sia gepatra lingvo kaj la sonoj de fremda lingvo. Ili lernis tion per ludado, sen ia eksplicita edukado, sen ekzamenoj kaj sen trejnaj sesioj sub profesia gvidado. Sendepende de kiel homoj restas kun traŭmato de sia juneco, neniu neniam plendas pri la teruraj tempoj kiujn ili devis travivi ĉar ili devis lerni sian gepatran lingvon de siaj gepatroj, la tutan tempon.
Ĉar lingvo, iu ajn lingvo, estas nepriskribeble komplika, ne tiom kiam temas pri skribo kaj gramatiko, sed precipe se temas pri sonoj. Ajna dialekto aŭ lingvo ofte estas nekredeble malfacile lerni por plenkreskaj eksteruloj: indiĝeno ĉiam aŭdas, ke vi ne estas vera naskita kaj bredita loĝanto laŭ la prononco. Sed, mi diros ĝin denove, infano ege facile lernas la sistemon, kiom ajn la lernejo kaj gepatroj agas kontraŭ ĝi.
La klarigo por tio, donita de fonologia scienco, estas, ke bebo naskiĝas kun multaj ideoj en la kapo pri tio, kia ĝi eble povus aspekti ĝia denaska lingvo. La plej grava parto de la mekanismo estas fakte jam en la juna cerbo. Vi nur bezonas meti kelkajn butonojn en la ĝustan pozicion. Ŝanĝi tiujn butonojn povas okazi nur facile ĝis pubereco, post kiu estas eterne tro malfrue. Tiu bebo komencas agordi butonojn en frua aĝo. Estas eĉ indikoj, ke lingvolernado efektive komenciĝas en la utero. Ĉiukaze, novnaskitaj beboj ŝajnas kapablaj distingi inter la propraj sonoj kaj tiuj de fremdaj lingvoj kun akceptebla sukceso. Longe antaŭ ol ili ekparolas, ili jam lernis ion pri sia gepatra lingvo.
Mi diris pli frue, ke lingvo aŭ dialekto ofte havas specifajn sonojn, kiujn vi lernis de frua aĝo. Specifa ne signifas unika, ĉar estas tute eble, ke sonoj el unu lingvo okazas ankaŭ en alia lingvo. Post ĉio, estas centoj, se ne miloj, da lingvoj kaj dialektoj en ĉi tiu mondo. Bona ekzemplo de tio estas mia familia nomo Gringhuis. "gr" skrapita de la gorĝo ĉe la komenco kaj la literkombinaĵo "ui". Lasu fremdulon elparoli tion kaj vi aŭdos la plej frenezajn variaĵojn. Tamen ĝi estas lingvo, kiu regas tiujn sonojn, ĉar en Saud-Arabio, interalie, mia nomo estis senmanke prononcita. Pensu ankaŭ pri la vorto Scheveningen, kiu ankaŭ estas neprononcebla por multaj eksterlandanoj.
Ankaŭ ni, nederlandlingvanoj, havas malfacilaĵojn kun certaj sonoj en fremdaj lingvoj. Nur rimarku la simplan prononcon de "th" en la angla lingvo. Prononcita kun la lango kontraŭ la dentoj, sed kutime "d" aŭ "s" estas anstataŭigita. "Tio" tiam fariĝas "dat" aŭ "sat". Estas multaj pliaj ekzemploj, sed mi volas paroli pri la "parolmalhelpo". Tajlando havas.
Kompreneble ne temas pri parolmanko, sed Tais ne povas aŭ apenaŭ prononci iujn sonojn de literkombinaĵoj pro la supre menciitaj kialoj. La "th" kaj "sh" estas neeblaj por li, do vendejo "Theo's Shoes" fariĝas "TO-Choo" en la plej bona kazo. Ĉu vi havas ideon, kion tajo signifas per "wonn-wor"? Li ne konas la V, do ĝi fariĝas W, li ankaŭ ne konas “l” kiel la lastan literon de silabo kaj tiam ĝi fariĝas “n”. Prave, li ja celas Volvon. Prenu "Au bon pain", la usonan sandviĉbutikon, kiun vi trovas ankaŭ en Tajlando. Nun la usonano mem havas malfacilaĵojn kun ĉi tiu franca nomo, sed la tajlanda prononco ne superas "Oh-Pong-Beng".
Ĉiu, kiu interagas kun tajlandanoj, konas la etajn ekzemplojn de neeble prononceblaj vortoj. Domo fariĝas hou, edzino fariĝas wai, kvin fariĝas fai, se vi volas trinki blankan vinon, tajo petas wai wai, ktp. Havu tajanon diri skribotablojn aŭ eĉ pli bonajn legomojn, neeble!
Andrew Biggs skribis belan artikolon pri tiu tajlanda parolmalhelpo en la Bangkok Post, kie li ĉefe parolas pri vizito al IKEA. En Nederlando ni diras “iekeeja”, anglo diras “aikieja” kaj svedo – la devenlando de IKEA – nomas ĝin “iekee-a”, apenaŭ lasante aŭdi la lastan a. Sur aŭto, Andreo vidis la nomon en la tajlanda lingvo kaj tio fonetike tradukita reen en la anglan iĝis "Pier Ickier". La ŝerco estas, ke ĉi tiu vorto signifas "malagrabla" aŭ "malnovmoda" en la angla. “Mi” antaŭ nomo ankaŭ ne signifas multon bonan en la tajlanda lingvo, do IKEA povus esti iu nomata KEA sed malpli agrabla persono.
Fariĝis longa rakonto klarigi kial tajo tiel ofte faras "komikajn" deklarojn de la angla lingvo al niaj oreloj. Male, tajo ankaŭ povas foje ridi, kiam iu provas ĝuste prononci tajan vorton. Ridado estas permesita, kondiĉe ke ĝi estas farita kun respekto al ĉies lango kaj ne estas priskribita kiel parolmalhelpo.
Lingvo? Ĉiam estas interese! Mi ankoraŭ miras, kiam mi vidas du strangajn homojn kune, ĵetantajn ĉiuspecajn sonojn unu al la alia. Unu parolas kaj la alia aŭskultas kaj ho mirinde, ankaŭ li komprenas ĝin! Vera miraklo!
NB Por ĉi tiu artikolo mi uzis tekstopartojn el la libro “Tongval” de Marc van Oostendorp, kiu troviĝas en la interreto kaj la artikolo de Andrew Biggs en la Bangkok Post de la 4-a de decembro 2011.
La malĝoja afero pri tajlanda prononco de la angla lingvo estas ke ili opinias (kaj estas instruataj en la lernejo) ke prononco kiel “taxiiiiiiiiii” estas ĝusta kaj ke prononco kiel “taxi” estas malĝusta. Do tio iras iom pli ol parolmalhelpo.
Chang Noi
Mi loĝas apud lernejo kaj povas laŭvorte sekvi anglajn lecionojn tie de mia verando. Kaj foje mi sentis malbone pri la prononco de la instruistoj. Tial ne estas surprizo, ke la studentoj ricevas ĉi tion de ĝi.
Mi instruas la infanojn ĉi tie hejme prononci sian lingvon kaj la anglan klare kaj ĝuste.
Chris, ankaŭ mi devis bati ilin tre forte!
Ĉi tie ankaŭ vi povas vidi, ke la tajlandanoj pensas ne nur ion ajn, mi pensas. Mi komprenas la tajlandan-anglan kaj ĉiam rapide pensas pri tio, kion povus signifi la sonoj. Kiam mi estis ĵus en Tajlando, mi aŭdis radioreklamon en la tajlanda radio en taksio. Mi ankoraŭ nenion komprenis kaj ĉio estis bla bla bla al mi. Subite mi aŭdas tra la bla bla:
sek-sie-sie-toeeeee (sekseca travidebla tolaĵo). Mi komprenis pri kio temas la reklamvideo :p
Mi luktas same forte kun la lingvo ĉi tie kaj ankaŭ kun skribi la nederlandan. Sed eĉ kun eta maltrafita tono, sono aŭ litero, la tajo daŭre rigardas min, serioze sed kvazaŭ mi ne komprenas kaj mi atendas ĝis mi komprenas. Kaj paciencon, kiun ili havas, sed pro naturo li ne komencas kiel mi hmmm, sonas kiel? Kion eble la persono povus signifi? Viando, renkonti, kun, freneza...
Ankaŭ mi ofte faras la eraron malbone instrui ilin. Mi iras kune kun tajlanda-angla, maidai/cannot, "ne have" anstataŭ "Ili ne havas ĝin". Malfacila kaj logika samtempe ĉar se mi uzas ne, ĝi estas nenecesa por ili. Se iu vere volas lerni la anglan lingvon, mi klarigos. Oni eĉ ne uzas kelkajn vortojn, kaj se ili ne jam havis la vorton, oni uzas infuzon de “frago”. Sthaw-bè-ieeeee, aroi mak mak!
Mi nun komprenas, ke mi vere nenion komprenis. Ĉio estas malsama ĉi tie! Ni pensas en terminoj de ne vi havas kaj jes vi povas akiri. Ili havas jes kaj ne-jes aŭ ne-jes. maichai, maidai... La lumbutono ĉi tie estas malŝaltita kiel ĝi estus ŝaltita en Nederlando, el la ŝaltiloj la plej malproksima butono estas tiu de la plej malproksima lumo, maldekstrume oni povas ankaŭ multe vidi kaj jes la lingvo ne estas tiel facila kiel vi ne povas senti la pensadon kaj la vojon.
Gringo ja, ofte estas miraklo! Kaj ankaŭ tre bela, kiam mia knabino diras "chai" tiel, ke mi sentas kaj ne nur aŭdas.
Ho fek pardonu la longan tekston, nur legu la liniojn haha ok dankon!
Kara Gringo,
Kiel Norda Limburgano, mi ĉiam pensis, ke la Amsterdamano havas/havas parolmalhelpon. Nur aŭdu la trejniston de Amsterdama klubo, kaj ĝian klubikonon, la ABN ruliĝas el iliaj buŝoj. Estu kaj restu fiera esti 'Tukker', ankaŭ en Tajlando, kaj neniam nei viajn originojn.
Mi pensas, ke via klarigo estas sufiĉe bele formulita pri la angla prononco de la taja. Unu demando, kiom da oficialaj lingvoj homoj parolas en Tajlando?
ps. mia edzino estas el Sallando, ŝi ankaŭ kelkfoje glutas leterojn, haha.
Dick C.
@Dick: Mi pensas, ke nur la tajlanda mem estas oficiala. Ĉiuj aliaj formoj estas dialektoj aŭ eble translima lingvo. Vi povas trovi realajn aliajn lingvojn sed ne "oficialajn".
Ĉe ABN vi eĉ ne aŭdus, de kie iu venas, eble? Aŭ ĉe bela ABN.
Ĉu ni denove ludas kontraŭ Arsenalo? hahaha
Paroli kun ruliĝanta 'r' estas io, kion la tajlandanoj en la sudo scias pli bone ol en la nordo kaj oriento. Nur aŭskultu kiel iu prononcas sapparot (sappalot) kaj vi jam scias de kie li/ŝi venas.
Mi ne diros, ke la Tenglish estas parolmalhelpo, sed bedaŭrinde ĝi estas konscie lernata. Mi havis bonegan tajlandan instruiston, kiu ankaŭ instruis la anglan al tajlandanoj. Kvankam ŝi sciis precize kiel la angla devus esti prononcita laŭ emfazoj, ŝi tamen konstante parolis kaj instruis la tajlandan prononcon de la angla, kie la akcento ĉiam falas sur la lasta silabo. Estas neklare kial tio estas la kazo, ĉar tio tute ne okazas kun tajlandaj vortoj. Eble estas elekto montri, ke ĝi estas angla vorto.
Krome, bedaŭrinde, pro la klassistemo, tajanoj emas blinde kredi siajn instruistojn. La angloj ŝajne ne kapablas ĝuste paroli sian lingvon, ĉar mia tajlanda adjaan diras, ke oni faru ĝin alimaniere. Estas tute ekster la demando, ke nederlandano scius pli bone.
Cetere, ĉu vi konas la demandon, per kiu tajo en la tajlanda butiko en Londono estas vokita de sia angla koramiko pri recepto kun longaj faboj (tua fak yaw, aŭ simple "fak"). Li demandas en la tajlanda ĉu ili ĉeestas en la vendejo "mee fak yoo"? Ŝi tiam respondas en la tengla "jes, mee fak yoo, ankaŭ"
Mi konas la ŝercon, sed ne temas pri longaj faboj, sed pri melonosimila frukto, kutime uzata en supo.
Ekzemple, ABT estas parolata en reklamvideoj, en la novaĵoj kaj en ĉiuj tajlandaj kursoj.
la ร estas ruliĝanta R kaj ne L.
se estas elekto deflanki de tio, oni povas diri, ke temas pri dialekto.
Por multaj tajanoj ne estas elekto, ĉar ili eĉ ne povas prononci la R, se ili volas.
tiam vi parolas pri parolmalhelpo.
Saluton Gringo, same kiel vi, mi ankaŭ havas ŝipan pasintecon de ĉirkaŭ 35 jaroj, do mi scias multon pri la nederlanda mararmeo, mi iris kun FLO kiam mi estis 50-jara kaj do, same kiel vi, mi scias kiel trakti la diversaj (nederlandaj) dialektoj. , bela rakonto, same bone, mi persone pensas, ke ni ne estas nemondaj, kio tamen pri la plej multaj tajlandanoj miaopinie ne povas diri, por ili ĝi rapide finiĝas ĉe la ĉefa pordo, ne por menciu naciajn limojn, ĉar ekster Tajlando estas nenio plu. Mi ankaŭ bonege amuziĝas en Tajlando kun mia fianĉo dum kvin jaroj. Salutojn el Pattaya
Hans.
Mi pensas, ke ĉi tio estas artikolo sciinda. Mi plusendas ĝin al mia nepino, kiu loĝas en Tajlando jam de unu jaro kaj provas lerni paroli la tajlandan lingvon.
Kiam mi tajpas mian retejon: http://www.toscascreations7.com ili raportas ĉi tie, ke ĝi ne validas, weird.vr.gr. Toos
Saluton Gringo,
Ni vivas en Tajlando de ĉirkaŭ 3 1/2 jaroj nun, sed ni ne atingas multe pli ol proatinga tukker,
La beleco de ĝi estas...." kiu sidas kun tuta aro da Tukkers kune, do kiu povas bone kompreni unu la alian", kaj la malbona afero estas ke ni ne estas inter la tajlandanoj kaj tial ni devas fari kurson, sed ĉiutage ĉirkaŭ 2 aŭ 3 vortoj kaj tiel plu.malrapide, foje eliras frazo, kiu estas perfekta taja, do bone iras! sed estas ĝuste kiel vi diras, tiuj longaj strekoj ĉe la fino de frazo ridigas vin foje.
ps. Kiam mi iras ricevi mesaĝon kaj fari ĝin en la tajlanda, la vendistino ĉiam respondas al mi angle! ankaŭ ĉar ili eble fieras, ke ili parolas la anglan lingvon?
Vi havas belan pafon de tiu via peco, prenu mian dorlotbeston de mi.
gr.Ria Wuite
Dankon Ria pro la belaj vortoj, mi deziras al vi tutan tagon sola, do?
Kie troviĝas via hejmo en Tajlando? Kien vi venas al Twente?
Mia plej bona kamarado estis ne Wuite, Hans el Almeloo! Dio, kion mi neniam estus vidinta, ke mi povus plori ĉi tie en Tajlando kaj havi same multe da sano, kiel mi jam havas dum multaj jaroj! Domaĝe, vi ne plu estas ĉe ni kaj rigardas ĝin de arbo al arbo.
Mi nur volas ĝin, Ria, mi nur diras: daŭrigu!
Tajlanda amiko, ĉi tie en Hago, iam petis min iri al 'ABBETAI',
Post iom da "pensado" mi malkovris, ke ŝi celis Albert Heijn.
Ŝi ankoraŭ prononcas tiun nomon, tiel la unuan fojon, kaj kun aliaj nomoj mi ofte devas konfuzi pri tio, kion ĝuste ŝi volas diri, kio ĉiam estas amuza!
Cetere, mi loĝas en kaj ĉirkaŭ Hago dum multaj jardekoj, sed oni ankoraŭ aŭdas, ke mi venas de 'el Tukkerlaand'.
Bonan goân! (dondo por: Bonŝancon!).
Restas amuza aŭdo, mia eks-fianĉino daŭre diris ikkeja, kompreneble ŝi celis Ikea, ĉar mi devis ridi ĉiufoje kiam ŝi diris tion, mi pensas, ke ŝi daŭre diris tion malĝuste,,,,
Bela peco!
Kiel paroladterapiisto mi ne povas rezisti respondi.
Pri la regado de r. Estas multaj variantoj de tio en Nederlando. La ruliĝanta r, prononcata per la langpinto, la gugla r, el la malantaŭo de la gorĝo, jen la du ĝustaj nederlandaj elparoloj de la r. La r devas ruliĝi. Ĉiu derivaĵo de tio povas esti etikedita kiel parolmalhelpo. Do tiu stranga Gooise r estas malĝusta! Sed mi konas homojn, kiuj venas el la Gooi kaj kiuj ne povas produkti ruliĝantan r, ĉu tio estas maldiligento, malstreĉo aŭ manko de edukado? Neniu el ili, ĝi estas alĝustigo. Ĉu azilpetanto kun akcento? Tiam vi tuj scias kie en Nederlando li/ŝi prenis siajn nederlandajn lecionojn.
Se mi aŭdas, ke iu en Tajlando faras sian eblon por klarigi ion al mi, tiam aŭskulti estas bona, rimarku, ke en la taja verŝajne estas nur kelkaj konsonantoj ĉe la fino de vorto kaj pensu kune kun tio, kion la parolanto povus signifi. Lingvo estas bela!