Η Ταϊλάνδη εξακολουθεί να παίζει ρόλο στο διεθνές φόρουμ;

2018: Ο πρωθυπουργός της Ταϊλάνδης Prayut Chan-O-Cha (L) και ο Πρόεδρος της Μιανμάρ Win Myint (C) περνούν από την τιμητική φρουρά κατά την άφιξή του στην κυβέρνηση της Ταϊλάνδης για επίσημη επίσκεψη. (SPhotograph/Shutterstock.com)

Πολλοί διεθνείς παρατηρητές αμφισβητούν όλο και περισσότερο αυτό που περιγράφουν ως «εξαφανιζόμενη περιφερειακή ηγεσία της Ταϊλάνδης». Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και στη συνέχεια, η Ταϊλάνδη διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στην περιφερειακή διπλωματία, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει υποχωρήσει σημαντικά.

Αυτό αναγνωρίζεται επίσης στην ίδια την Ταϊλάνδη και επιβεβαιώθηκε πρόσφατα όταν τα ταϊλανδικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης έλαβαν έναν αξιοσημείωτο έπαινο για τον πρόεδρο της Ινδονησίας Joko "Jokowi" Widodo όταν πήγε σε ένα ταξίδι στη Μόσχα και το Κίεβο στα τέλη του περασμένου μήνα. συνεχιζόμενος πόλεμος. Στα μάτια πολλών Ταϊλανδών, ο Jokowi έδειξε αποφασιστικότητα και θέληση να παίξει έναν προορατικό και εποικοδομητικό ρόλο στις εξωτερικές υποθέσεις. Με άλλα λόγια, η Ινδονησία έχει καταβάλει αξιέπαινες προσπάθειες για να ανταποκριθεί στον ευρέως αναγνωρισμένο ρόλο της ως ο φυσικός ηγέτης της Ένωσης Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN).

Η στάση της Ινδονησίας έρχεται, σύμφωνα με πολλούς, σε πλήρη αντίθεση με την παρουσία της Ταϊλάνδης στη διεθνή σκηνή. Ενώ η Ταϊλάνδη συμμετείχε ανυπόμονα στην ειδική σύνοδο κορυφής ΗΠΑ-ASEAN και έγινε διεθνής πρωτοσέλιδο ομαλοποιώντας επιτέλους τις σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία μετά από 30 χρόνια συχνά κλιμακούμενων εντάσεων, η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης παρέμεινε εμφανώς στο παρασκήνιο, όπως στην Ουκρανία και τη Μιανμάρ.

Σε αντίθεση με σήμερα, οι εμπλοκές της Ταϊλάνδης στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και των άμεσων συνεπειών του ήταν τολμηρές και αποφασιστικές. Με τη μεσολάβηση μεταξύ των γειτόνων της και τη σύνταξη της Διακήρυξης της Μπανγκόκ, η Ταϊλάνδη υπήρξε, μεταξύ άλλων, καταλύτης για τη συγκρότηση της ASEAN στα τέλη της δεκαετίας του 1979. Πολλές από τις σημαντικές αποφάσεις του ASEAN, όπως η εκστρατεία «παρέμβασης» στην Καμπότζη μετά την εισβολή στο Βιετνάμ το XNUMX και η δημιουργία της Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου ASEAN στις αρχές της δεκαετίας του XNUMX, ήταν επίσης εμπνευσμένες και καθοδηγούμενες από την Ταϊλάνδη.

Επιπλέον, ως μία από τις λίγες χώρες της περιοχής ικανές να το πράξουν, η Ταϊλάνδη ανέλαβε ηγετικό ρόλο στις επικοινωνίες με τις μεγάλες δυνάμεις. Δεδομένης της στρατηγικής θέσης της Ταϊλάνδης και του στόχου της να απωθήσει τον κομμουνισμό, το βασίλειο έγινε η κύρια υλικοτεχνική και επιχειρησιακή βάση των Ηνωμένων Πολιτειών στη Νοτιοανατολική Ασία. Δεν πρέπει να λησμονείται σε αυτό το πλαίσιο ότι οι δυνάμεις της Ταϊλάνδης –στην ξηρά, στον αέρα και στη θάλασσα– αναπτύχθηκαν στην πραγματικότητα για να υποστηρίξουν τις αμερικανικές αποστολές στην Κορέα και το Βιετνάμ. Ωστόσο, μετά την απόσυρση των ΗΠΑ από την Ινδοκίνα στα μέσα της δεκαετίας του XNUMX, η Ταϊλάνδη ήταν μια από τις πρώτες χώρες της ASEAN που επιδίωξαν τη διπλωματική ομαλοποίηση, πρόθυμοι να σταθεροποιήσουν την περιοχή, ακόμη και να δημιουργήσουν μια de facto συμμαχία ασφαλείας με την Κίνα για να αντιμετωπίσουν την Η αυξανόμενη επιρροή του Βιετνάμ –και συνεπώς της Σοβιετικής Ένωσης– στην περιοχή…

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ωστόσο, υπήρξε μια σαφής ανατροπή στην προορατική εξωτερική πολιτική. Αργά αλλά σταθερά, η Ταϊλάνδη έσβησε όλο και περισσότερο στο παρασκήνιο στο διεθνές διπλωματικό και πολιτικό τσίρκο. Αυτό, φυσικά, οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό σε αυτό που θα περιγράψω ευφημιστικά ως την πολιτική αστάθεια στη Χώρα των Χαμόγελων. Ο Ταϊλανδός είχε και άλλες γάτες να μαστιγώνουν τα τελευταία χρόνια και ως αποτέλεσμα, ο πρωταγωνιστικός ρόλος που είχε παίξει η Ταϊλάνδη στην περιοχή σταδιακά έσβησε.

Και φυσικά υπάρχει επίσης το αναμφισβήτητο γεγονός ότι, σε αντίθεση με πριν από σαράντα ή πενήντα χρόνια, η Ταϊλάνδη δεν βρίσκεται πλέον πραγματικά αντιμέτωπη με εξωτερικές υπαρξιακές απειλές. Στο παρελθόν, η κομμουνιστική επέκταση στις γειτονικές χώρες και στις γωνιές του έθνους έχει αποτελέσει πιθανή απειλή για την κρατική ιδεολογία της Ταϊλάνδης, η οποία βασίζεται στον πυλώνα του έθνους, της θρησκείας και του βασιλιά. Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι της Ταϊλάνδης εκείνης της περιόδου, οι οποίοι σχεδόν όλοι είχαν στρατιωτικό υπόβαθρο, ήταν λυσσασμένοι κομμουνιστές και – εν μέρει λόγω της επικερδούς υποστήριξης από την Ουάσιγκτον – ανοιχτά υπέρ των ΗΠΑ. Αλλά η σημερινή Ταϊλάνδη δεν βλέπει τον «ρεβιζιονιστικό άξονα», την Κίνα και τη Ρωσία, ως εχθρό σήμερα. Επίσης, η ασταθής και κατεστραμμένη από τον εμφύλιο γειτονική χώρα της Μιανμάρ δεν αποτελεί σοβαρή στρατιωτική απειλή για την Ταϊλάνδη όπως έκανε το Βιετνάμ στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Ο στρατός της Ταϊλάνδης απολαμβάνει πραγματικά φιλικές σχέσεις με τον ομόλογό του της Μιανμάρ, προτιμώντας να χειρίζεται τη συνεχιζόμενη σύγκρουση της Μιανμάρ αθόρυβα.

Ενόψει της αυξανόμενης αβεβαιότητας στις διεθνείς σχέσεις, οι εγγυήσεις ασφαλείας που βασίζονται στη συμμαχία δεν είναι πλέον καθησυχαστικές. Για μια μεσαίου μεγέθους χώρα χωρίς πραγματικό εξωτερικό εχθρό όπως η Ταϊλάνδη, η διατήρηση της ουδετερότητας και μια διακριτική εξωτερική πολιτική μπορεί να είναι ο καλύτερος τρόπος επιβίωσης.

Τούτου λεχθέντος, φυσικά, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι υπάρχουν όρια στο πόσο μακριά η Ταϊλάνδη μπορεί να προσποιηθεί την αδιαφορία. Ένα πρόσφατο –και ευτυχώς όχι απροσδόκητο– περιστατικό με τη Μιανμάρ υποδηλώνει ότι η εξωτερική πολιτική της Ταϊλάνδης έχει γίνει πολύ παθητική, για να μην πω χαλαρή, και ότι η Ταϊλάνδη έχει φαινομενικά χάσει τη θέληση να ανακτήσει με κάποιο τρόπο την περιφερειακή της ηγεσία. Στις 30 Ιουνίου, ένα μαχητικό αεροσκάφος MiG-29 της Μιανμάρ που εκτελούσε αποστολή κρούσης εναντίον εθνοτικών ανταρτών στην πολιτεία Kayin παραβίασε τον εναέριο χώρο της Ταϊλάνδης. Σύμφωνα με πληροφορίες, το αεροσκάφος πέταξε ανεμπόδιστα πάνω από το έδαφος της Ταϊλάνδης για περισσότερα από δεκαπέντε λεπτά. Αυτό προκάλεσε πανικό στα παραμεθόρια χωριά και μάλιστα οδήγησε σε βιαστικές εκκενώσεις εδώ κι εκεί. Μόνο αφού τα ταϊλανδικά μαχητικά F-16 σε αεροπορική περιπολία επενέβησαν και προσπάθησαν να αναχαιτίσουν το Mig-29, το αεροσκάφος επέστρεψε στη Μιανμάρ.

Ήταν εντυπωσιακό πώς οι αρχές της Ταϊλάνδης ελαχιστοποίησαν αυτό το δυνητικά επικίνδυνο περιστατικό στη συνέχεια. Ειδικά η δήλωση του στρατηγού Prayut Chan-o-cha, ο οποίος είναι όχι μόνο Πρωθυπουργός, αλλά και Υπουργός Άμυνας, ότι το περιστατικό ήταν «δεν ήταν μεγάλη υπόθεση» προκαλεί εδώ κι εκεί τα φρύδια…. Το να απορρίπτεται η παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας ως ασήμαντη δεν είναι ακριβώς το πιο λογικό από στρατηγικής και πολιτικής άποψης. Ακόμα κι αν κάποιος θέλει να επιδείξει αυτοσυγκράτηση… Κανονικά θα έπρεπε να χτυπήσουν όλοι οι κώδωνες του κινδύνου, αλλά υπήρχε μόνο μια ασθενής αντίδραση και σχεδόν καμία πεποίθηση. Ερωτήθηκε λοιπόν από αρκετούς παρατηρητές και δημοσιογράφους –τόσο στην ίδια την Ταϊλάνδη όσο και στο εξωτερικό– εάν η Ταϊλάνδη, αν δεν μπορεί καν να υπερασπιστεί τον εαυτό της, θα εξακολουθούσε να είναι έτοιμη να αναλάβει δράση εάν συνέβαιναν παρόμοια περιστατικά σε άλλες χώρες. Πιθανώς όχι. Το γεγονός ότι η Ταϊλάνδη εξακολουθεί να περιμένει μια επίσημη γραπτή συγγνώμη από τη Μιανμάρ κάνει την παθητική απάντηση της κυβέρνησης της Ταϊλάνδης ακόμη πιο περίεργη.

Επιπλέον, αποτυγχάνοντας να ενεργήσει γρήγορα και να επιτρέψει στη Μιανμάρ να διεξάγει στρατιωτικές επιχειρήσεις φαινομενικά ανεμπόδιστες από τον εναέριο χώρο της Ταϊλάνδης, η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης απαρνήθηκε άθελά της την ουδετερότητά της και αντίθετα φαίνεται να έχει συμπαραταχθεί με το καθεστώς στη Μιανμάρ, όπου οι ένοπλες δυνάμεις έχουν εμπλακεί σε αιματηρός εμφύλιος πόλεμος εναντίον της δημοκρατικής αντιπολίτευσης και των εθνοτικών ανταρτών από το περσινό πραξικόπημα.