U sangue flussu (di novu) in Tailanda?

A quistione più frequente per mè finu à u 2012 ùn hè micca: "Voranai, cumu stai?", ma: "Voronai, a viulenza vene di novu?" Ùn sò micca un clarividente, ma sò chì u destinu hè inexorable, allora andemu un pocu più in fondu.

Vandaag de dag leeft Tailanda in een cultuur van angst en paranoia. Dit is een land, dat worstelt met zijn identiteit. De bevolking ervaart meerdere onzekerheden, die allemaal op enige manier worden gemanipuleerd.

De saga van de Nitirat groep is er zo één, die als de golven van een ruwe zee op en neer gaat. Journalisten, die zich rondom Natirat leider Worajet Pakheerat bewegen, zeiden een maand geleden, dat de man vol bravour zeker van de overwinning was. Praat deze week met hem en je ziet, dat de spirit er nog steeds is, zij het enigszins gedempt en ook de bravour is er nog wel, maar ook enigszins onderdrukt.

Toen de Nitirat groep (een groep van zeven hoogleraren van de Thammasat Universiteit) voorstelde om artikel 112 van het Wetboek van Strafrecht over majesteitsschennis te wijzigen, werd dat met tromgeroffel positief ontvangen. Het werd ondersteund door een groot deel van de Red Shirts, de publiek opinie was voor en ook sommige prominente figuren uit de samenleving, zoals de oudere staatsman Anand Panyarachun, staken hun duim omhoog. Zelfs een groep van acht mensen met koninklijk “blauw bloed” ondertekenden een petitie om de wet te wijzigen.

De kwestie is redelijk eenvoudig. In de afgelopen jaren hebben politici en andere personen de wet misbruikt voor hun eigen specifieke doeleinden, waarbij de vrijheid van meningsuiting in het gedrang kwam en waardoor hun tegenstanders en gewone burgers in moeilijkheden kwamen. De consensus leek te zijn, dat het een goed idee was de wet te wijzigen om daarmee allerlei mazen in de wet te stoppen en zodoende de democratische en mensenrechten van de Thaise burgers te beschermen. Hoe die wet dan precies zou moeten worden gewijzigd zou nader door juristen moeten worden bepaald.

Maar plotseling is de Nitirat groep uitgegroeid tot een verachte en verguisde groep. Hun steun is afgenomen, het groeiende aantal tegenstanders gilt moord en brand. De Red Shirts hebben al officiëel afstand genomen net als de meeste politieke partijen, het leger, de politie, veel academici, maatschappelijke bestuurders en publiek in het algemeen. Ook de Club van Alumni in de Rechten van de Thammasat Universiteit heeft zich bij de tegenstanders gevoegd.

Zelfs de Thammasat Universiteit zelf is tegen de Nitirat groep, net als de docenten van de School voor de Journalistiek, die toch vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel heeft staan. “Er is vrijheid op elke vierkante centimeter van Thammasat” of zo wordt vaak gezegd. Rector Somkit Lertpaitkorn sprak die woorden onlangs nog met betrekking tot de beslissing van de school om de 19- jarige Abhinya  “Joss Stick”

Sawatvarakorn toe te laten, die is beschuldigd van majesteitsschennis.

Maar toen de heer Somkit besloot te activiteiten van de Nitirat groep op de campus van de univiersiteit te verbieden, wisten we dat er iets ernstigs aan de hand was. Als deze universiteit, die opkwam voor de democratie in 1973 en 1976 zelfcensuur toepast, weet je, dat het onderwerp een te heet hangijzer is.  De redenering van de heer Somkit is, dat de kwestie zo gevoelig is en zo polariserend, dat het zou kunnen imploderen. Hij wil niet, dat op zijn campus chaos en bloedvergieten plaatsvindt.

De vraag is dan hoe een poging om de wet te wijzigen om de mensenrechten te beschermen kan leiden tot een angst voor chaos en bloedvergieten. Vrijwel iedereen vergeet de kern van de zaak en dat is vaak de oorzaak van chaos en bloedvergieten. Als aan de kern van de zaak wordt voorbijgegaan, steken allerlei geruchten de kop op, die weer leiden tot angst en paranoia, gevolgd door reflexmatige reacties.

Zo gaat inmiddels het gerucht, dat de Nitirat groep wordt ondersteund door Thaksin Shinawatra, die ook de monarchie zelf ter discussie zou willen brengen. Ik weet niet of dat gerucht op waarheid berust, ik heb geen paranormale gaven. Wel weet ik, dat de Nitirat groep, aangemoedigd door een goede start, de verkeerde dingen begon te zeggen. Ze bedoelden het mogelijk wel goed, maar het gaat er om hoe de samenleving dit opvat. Plotseling was het probleem groter geworden dan alleen de majesteitsschennis toen leden van de groep begonnen te praten over Artikel 2 van de Grondwet, die de status van de monarchie betreft.

Nitirat stelde voor, dat de Koning een eed zou moeten afleggen om de Grondwet te verdedigen en vervolgens ook zou moeten zweren de bevolking te verdedigen. Dit zou een militaire staatsgreep in de toekomst van dit land, waar tanks in de straten maar al te vaak voorkomen, kunnen verhinderen. Voor iemand, die geen Thai is, klinkt dit  oprecht en redelijk, want zo is de praktijk in menig ander constitutionele monarchie.

Maar voor een Thai, die heeft geleerd de Koning en de monarchie zijn hele leven lang lief te hebben en te respecteren, is dit een schokkende verandering. Het is al heel lang, in ieder geval de afgelopen 60 jaar ingebakken in de culturele mentaliteit, dat “wij, de mensen” de Koning verdedigen, en niet andersom.

Onze collectieve liefde, aanbidding en eerbied voor de Koning is een onderdeel van onze nationale identiteit. Als militairen de eed afleggen is dat op de eerste plaats de monarchie te verdedigen, daarna komt de Grondwet en ver daar achter de bevolking. De meerderheid van de Thaise mensen twijfelt niet aan deze logica.

Dat wil niet zeggen, dat een dergelijke culturele mentaliteit goed of fout is, het is zo als het is. Als zodanig wordt het Nitirat voorstel gezien als een verlaging van de status van de monarchie en daardoor erg verwarrend met wat in onze nationale psyche is ingebakken al lang voordat de meesten van ons waren geboren.

Nog vernietigender was dat een lid van de groep voorstelde, dat de Koning geen toespraak meer zou houden op zijn verjaardag. Denkt u zich eens in wat voor een effect die woorden hebben op de Thaise identeit. Dergelijke woorden hebben niets met majessteitsschennis te maken en eerlijk gezegd was het vragen om moeilijkheiden, en die die hebben ze dan ook gekregen.

Maar om dan te beweren, dat er een Thaksin-geinspireerde samenzwering op til is om de monarchie omver te werpen, gaat zonder twijfel wel heel erg ver. Maar dan nog, niets gaat te ver als de cultuur van angst en paraoia overheerst. Timing is alles, vooral in een land met een identiteitscrisis. Wat Nitiriat voorstelt komt wel overeen met de meeste andere constitutionele monarchieën en om de wet over de majesteitsschennis aan te passen is niet verkeerd, maar alle andere uitlatingen geeft blijk van een slechte timing en beoordelingsvermogen. Houd maar lang genoeg een microfoon voor iemans neus en vroeg of laat zegt iemand de verkeerde dingen. De Nitirat groep heeft zichzelf ondermijnd.

Gezien de huidige realiteit in Thailand is het onvermijdelijk, dat Nitirat de slag met het gedane voorstel zal verliezen. Misschien zitten er toch een aantal goed punten in het voorstel, waarmee in de volgende gevechtsronde steun kan worden verworven.

Het was een strategische blunder, maar of het probleem zo omstreden is, dat het kan imploderen in chaos en bloedvergieten, zoals gebeurde in Thammasat in oktober 1976? De heer Somkit vreest, dat het zou kunnen gebeuren, maar andere academici en deskundigen achten het niet waarschijnlijk, want we leven niet meer – zoals in 1976 – in een Koude Oorlog. In deze moderne tijd zijn er andere omstandigheden en economische eisen, neem daarbij de kwetsbare status van de huidige Pheu Thai regering, die zullen voorkomen, dat iemand al te veel beroering zal veroorzaken.

En toch, naast majesteitsschennis en de status van de monarchie zijn er nog andere controversionele kwesties, zoals charterwijzigingen, compensatie voor degenen, die hebben geleden onder politiek geweld of andeszins in economische moeilijkheden verkeren; voeg daarbij de voortdurende strijd om de macht en controle van de oude en nieuwe elites en ik ben er dan nog niet zo zeker van.

Ik denk, dat het denken van de George Friedman school van toepassing is: de logica en rede hebben de neiging het raam uit te vliegen bij het voorspellen van het gedrag van mensen. De mens is een grillig wezen. De chaos en het bloedvergieten in Thailand in de afgelopen 5 jaar is daar het bewijs van.

Er zijn verschillende optie’s: ga door uit naam van vrijheid en democratie, flirt wat met chaos en bloedvergieten, offer fundamentale mensenrechten op aan democratische vooruitgang, alles in het belang van de veiligheid, zoals de heer Somkit deed voor Thammasat of we worden gewoon verstandiger in ons doen en laten.

Het lot is onverbiddelijk en om vooruitgang te boeken moet men betere strategieën ontwerpen om onschuldigen te beschermen tegen het overijverig gebruik van de wet op de majesteitsschennis. De wet moet alleen gebruikt worden voor diegenen, die echt de Koning en de monarchie beledigen.

Houd het hierbij. Al het andere kan later stap voor stap worden gerealiseerd.

Dit is de wekelijkse column van Voronai Vanijika, dat vandaag in de Bangkok Post is gepubliceerd. Er kan terughoudend en in het algemeen worden gereageerd, maar de redactie behoudt zich het recht voor reactie’s niet te plaatsen.