Езуіты ў Сіяме: 1687 г
На карысць сваёй дысертацыі я зноў працаваў ва ўніверсітэцкай бібліятэцы Амстэрдама, калі мой погляд упаў на вельмі інтрыгуючую назву вельмі старой для тайландцаў кнігі:
VOYAGE DE SIAM DES PERES JESUITES, Envoyés par le Roy […] avec leurs observations atstronique et leurs remarques de physique, de geographie, d'hydrographie et d'histoire. Амстэрдам, 1687 год.
Вядома, я павінен быў ведаць для сябе, і я выкапаў кнігу з спецыяльных калекцый і быў даступны для майго агляду. Відавочна, вам забаронена браць такую старую кнігу дадому хаця б дзеля таго, каб не паддацца спакусе выразаць з кнігі гравюры, уставіць іх у рамкі і прадаць паасобку ў Oudemanhuispoort!
Кніга была напісана адным з бацькоў вандроўнікаў па імені Гай Тахарт і апісвае падарожжа, якое кампанія здзяйсняе ад імя Караля-Сонца з Брэста праз мыс Добрай Надзеі і Бантам (Ява) у тагачасную сталіцу Сіама, якую ён кажа, носіць імя Crung Si Aya Tha Ya. Гэта вяртае нас на знаёмую тэрыторыю. У гэтай сталіцы яны сустракаюцца пры сіямскім двары з партугальцам Канстанцінам Паўлконам, які быў знаёмы з тагачасным каралём і займаў пасаду прэм'ер-міністра, чалавека вельмі магутнага. Айцы неўзабаве зразумелі, што яны не змогуць дасягнуць шмат чаго, і дастаткова было трымаць вочы і вушы занятымі і даведацца як мага больш пра норавы, звычаі і рэлігійныя вераванні сіямцаў. Гай падрабязна распавядае пра гэта, і цікава чытаць, да якіх назіранняў яны прыйшлі, асабліва ў галіне рэлігіі. Вось некалькі вартых увагі аб'яў.
Па словах Гая, іх рэлігія мае столькі падабенства з каталіцкай верай (зразумела, адзінай сапраўднай верай для яго і яго калег-бацькоў), што амаль непазбежна, што Евангелле таксама было адкрыта сіямцам даўно, але яно быў зменены і сапсаваны з цягам часу невуцтвам і сваімі святарамі. Выдатны прыклад старажытнага езуіцкага навяртання і інкарпарацыі!
Сіямцы вераць у Бога, які з'яўляецца дасканалай істотай, якая складаецца з цела і духу, які дапамагае людзям, даючы ім законы, накіроўваючы іх, як жыць добра, навучаючы іх сапраўднай рэлігіі і навучаючы іх неабходным навукам. Гай таксама адзначае, што сіямцаў насамрэч не цікавіць ніякая навука, і што яны толькі цікавяцца, што прынясе ім будучыня: з гэтай мэтай яны кансультуюцца з астролагамі і практыкуюць розныя іншыя забабоны.
Царква Святога Ружанца на беразе ракі Чао Прайя ў Бангкоку (1887) – (Wild Alaska Ken / Shutterstock.com)
Шчасце іх Бога не будзе дасканалым, пакуль ён не памрэ, не нарадзіўшыся звыш, бо тады ён больш не з'яўляецца аб'ектам няшчасцяў і пакут. Людзі таксама могуць стаць Богам, але толькі праз значны час, бо спачатку яны павінны дасягнуць дасканалай цноты. Цяпер ясна, што Гай кажа пра Буду, але цікава тое, што гэтага імя няма ва ўсёй кнізе! Загадкавы пропуск, ці за гэтым хаваецца езуіцкая свавольства?
Па Гаю яны называюць свайго бога Соммоноходом, і ён распавядае яшчэ некалькі цікавых рэчаў пра гэтага персанажа, але гэта было б занадта далёка. Ён тлумачыць, чаму хрысціянства наўрад ці замацавацца ў гэтай краіне: сіямцы ненавідзяць крыж Хрыста, таму што калі б ён быў справядлівым чалавекам, яго справядлівасць і дабрыня абаранілі б яго ад гэтага жудаснага пакарання, якое ён павінен быў вытрымаць, і супраць лютасць сваіх ворагаў.
Сіямцы вераць, што неба і зямля не былі створаныя, а існавалі вечна і не будуць мець канца. Зямля плоская і квадратная, плыве па акіяне і акружаная надзвычай моцнай і дзіўна высокай сцяной. Ёсць рай і пекла, якія служаць часовай узнагародай або пакараннем для годных істот, пакуль яны не пераўвасобяцца зноў. Іх святары лічацца сапраўднымі пераймальнікамі бога, якія маюць мала агульнага са светам. Яны ніколі не вітаюць свецкага чалавека, нават самога караля. Асноўныя запаведзі для свецкіх:
- пакланяцца Богу і Яго Слову, акрамя яго святароў і манахаў;
- не крадуць;
- не хлусіць і не падманваць;
- не ўжываць алкаголь;
- не забіваць жывых істот (людзей і жывёл);
- не чыніць пералюбу;
- пост у святочныя дні;
- не працаваць у гэтыя дні.
Калі вы параўноўваеце гэты спіс з дзесяццю запаведзямі, вы на здзіўленне прапусціце запаведзь шанаваць бацьку і маці, што з'яўляецца цвёрдым фактам у тайскай культуры. Акрамя гэтага, ён даволі падобны, за выключэннем, вядома, алкаголю. Гэта таксама відавочна, таму што пераважная большасць гэтых запаведзяў вынікае з таго факту, што чалавек з'яўляецца сацыяльнай істотай, статкавай жывёлай, звязанай з маральнасцю. Вам зусім не патрэбны бог, каб гэта прыдумаць і прадпісаць.
Яшчэ больш задавальнення, чым проста глядзець на іншую культуру праз свае ўласныя акуляры, - гэта глядзець на іншую культуру вачыма чалавека з іншай культуры і/або зусім іншага часу (што прыкладна тое ж самае)!
– Перапост паведамленняT -
Дзякуй, што падзяліўся сваёй знаходкай, Піт. Вельмі цікава! Хіба тэкст такой кнігі не быў алічбаваны бібліятэкай, каб зрабіць яго больш даступным?
Кніга сапраўды была алічбаваная і даступная бясплатна па адрасе https://books.google.be/books?id=vZMOAAAAQAAJ&printsec=frontcover&hl=nl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false
Нідэрландскі пераклад кнігі можна знайсці па адрасе: https://goo.gl/3X7CYJ
Цікавы артыкул! Некалькі дапаўненняў.
Канстанцін Паўлкон быў грэкам, а не партугальцам. Ён быў пакараны смерцю ў чэрвені 1688 года разам са сваімі прыхільнікамі і сіямскім наследным прынцам, калі яго заступнік кароль Нараі ляжаў пры смерці. Поспехі на трон у Сіям часта былі крывавымі справамі.
Гэта тое, што абат дэ Шуазі, які быў удзельнікам дыпламатычнага візіту ў Сіям, сказаў у 1685 годзе пра Паўлкона (з: Mémoires pour servir à l'histoire de Louis XIV, 1983:150) [
«Ён быў адным з тых у свеце, хто валодае найбольшым розумам, шчодрасцю, пышнасцю, бясстрашнасцю і быў поўны вялікіх праектаў, але, магчыма, ён хацеў мець французскія войскі толькі для таго, каб паспрабаваць зрабіць сябе каралём пасля смерці свайго гаспадара, якую ён бачыў непазбежнай. Ён быў ганарлівы, жорсткі, бязлітасны і з непамернымі амбіцыямі. Ён падтрымліваў хрысціянскую рэлігію, таму што яна магла падтрымаць яго; але я б ніколі не давяраў яму ў рэчах, у якіх не было ўдзелу яго ўласнага прасоўвання "
Соммоноходом, хутчэй за ўсё, з'яўляецца карупцыяй Шраманана Гаўтамы («Аскетычны Гаўтама»). У Буды шмат імёнаў. У семнаццатым стагоддзі слова «будызм» яшчэ не дайшло да Еўропы. На тайскай мове Буда, вядома, называецца phráphoéttáchâo.
Еўрапейскія падарожнікі таго часу амаль усе лічылі Буду богам. Хоць вы можаце сабе ўявіць гэта на павярхоўны погляд, гэта не гаворыць аб праніклівасці, грунтоўнасці і інтэлектуальных сілах гэтых езуітаў. Несумненна, сіямцы лічылі хрысціянскую веру гэтак жа забабоннай, у чым яны мелі рацыю.
"Езуіцкая свавольства" - гэта прыніжальны тэрмін, які выкарыстоўваўся іх праціўнікамі для абазначэння спрыту, які заняпалы ордэн павінен быў праявіць, каб мець магчымасць абвясціць тое, што яны лічылі шчырай праўдай, якая не адпавядала (тагачаснай) рымскай праваслаўнай тыраніі, проста каб пазбегнуць жорсткай цэнзуры і рэпрэсій. Гэты тэрмін таксама быў выкарыстаны ў артыкуле блога для неабгрунтаванага падазрэння, таму што, як ужо адзначыў Ціно Куіс:
У «Будызм і навука: кіраўніцтва для збянтэжаных», выдавецтва Чыкагскага ўніверсітэта, 2009 г., аўтар Дональд С. Лопес-малодшы. гэта так: «Айцец Тахард кажа пра Буду, якога ён называе Соммоноходом, яго пераклад тайскага вымаўлення эпітэта Буды, Śramaņa Gautama, аскет Гаўтама:» (Наступная ангельская цытата прыкладна адпавядае франкамоўная інтэрнэт-версія абмеркаванага дакладу езуітаў, спасылка на якую зроблена «Marc».)
Транслітарацыя «Gautama» (на поўным санскрыце: Siddhārtha Gautama, або на палі: Siddhattha Gotama) з'яўляецца больш сучаснай, чым «khodom», але, безумоўна, для тых, хто не гаворыць па-англійску, яна прыводзіць да менш падобнага да тайскага вымаўлення гэтага асабістага імя. Паколькі ў будыйскіх вучэннях было некалькі Буд, для езуіта было натуральна называць найбольш вядомага, праслаўленага як квазі-боства, яго асабістым імем і (дзеля ветлівасці або каб адрозніць яго ад любых цёзак) аднаго яго тытулаў. Хоць Новы Запавет ведае толькі 1 Збаўцу, аб'ектыўны і скрупулёзны марсіянін, які ніколі не чуў тэрміна «хрысціянства», апісаў бы не «Хрыста», а проста «Пана Езуса».
Дзякуй за дадатак Tino. Канстанцін Фаўлкон сапраўды быў грэкам. Яго імя па-грэчаску - Κωσταντής Γεράκης або Канстанцінас Геракіс. Gerakis азначае сокал на англійскай мове і, такім чынам, сокал на галандскай. Я так і не зразумеў, чаму ў Сіяме яго грэчаскае імя пераклалі на ангельскую.
Мае прабачэнні за няправільны пераклад грэчаскага імя Канстанціна Паўлкона, якое павінна быць Κωνσταντῖνος Γεράκης. Між іншым, кароль Нараі прысвоіў Канстанціну Паўлкону тытул Чао Прая Вічаен (เจ้าพระยาวิชาเยนทร์).
гэты артыкул прыходзіць як з нябёсаў, каб заставацца ў стылі. Збіраю матэрыял пра месца хрысціянства ў Непале. Я ведаю, што езуіты шмат зрабілі вакол землятрусу 2015 года, але што некаторыя пратэстанцкія канфесіі вельмі настойліва абвяшчаюць сваё бачанне. Паспрабуйце самі. Уся інфармацыя вітаецца.
Дзякуй, што падзяліліся, заўсёды прыемна бачыць іншы погляд на краіну. Таксама дзякуй Tino за далейшыя каментарыі.
Цяпер, калі Паўлкон меў жонку са змешанай партугальскай крывёй Марыю Гюёмар дэ Пінья, пасля смерці мужа яна стала рабыняй на каралеўскай кухні. Яе ўплыў на тайскую кухню велізарны, таму што амаль усе традыцыйныя тайскія дэсерты маюць партугальскае паходжанне і ўведзеныя ёю.
ці не гэтыя місіянеры таксама заснавалі Крк у Аюттая? Святы Язэп?
Для людзей, якія цікавяцца гісторыяй Сіама, выдавецтва White Lotus, якое знаходзіцца ў Хуа Яй, выпусціла мноства перавыданняў цікавых кніг пра Сіям, якія часта таксама перакладаюцца на англійскую мову.
Кнігі ў перакладзе, якія выдаў «Белы Лотас», належаць у тым ліку і мне.
Для падтрымання настрою: яшчэ адзін цікавы хрысціянскі пункт гледжання на краіну можна знайсці ў адным з гэтых англійскіх перакладаў: Апісанне Тайскага Каралеўства або Сіама. Тайланд пры каралі Мангкуце, мансеньёр Жан-Батыст Палегуа, апублікавана ў 1854 годзе. Гэта найлепшае апісанне нораваў і звычаяў у Сіяме да прыходу вялікай мадэрнізацыі пад кіраўніцтвам караля Яго Вялікасці Чулалонгкорна.
Ф. Х. Тэрпін, «Гісторыя Каралеўства Сіам да 1770 г.», апублікаваная ў 1771 г., з'яўляецца яшчэ адным важным апісаннем ранняй гісторыі — у нашым заходнім успрыманні, вядома.
Г. Ф. дэ Марыні і яго «Новае і цікавае апісанне Лаоскага каралеўства», яшчэ аднаго місіянера, былі апублікаваны ў 1663 годзе. Гэта таксама пра талапоі або манахаў і мову.
Вычарпальнае апісанне Isan з Эцьена Амонье, Isan Travels. Эканоміка паўночна-ўсходняга Тайланда ў 1883-1884 гадах, упершыню апублікаваная ў 1895 і 1872 гадах з дзесяткамі вельмі падрабязных карт і назваў месцаў.
Захапляльны і асаблівы. Хрысціянства і будызм маюць шмат падабенстваў. Я наведваю Тайланд кожны год з 2003 года, першыя дзесяць гадоў ад імя фонду. У асноўным я заставаўся ў вёсках Пайскага раёна. Я сустрэў шмат англамоўных манахаў і таму змог зазірнуць за кулісы тайскага будызму. Езуіты напэўна ўбачылі б тады, што будысты не прымуць іншай веры. Гэта адрозніваецца сярод плямёнаў на поўначы Тайланда. Людзі там анімісты і асабліва актыўная там пратэстанцкая царква. Я хацеў, каб гэтыя цэрквы і іх прапаведнікі засталіся дома. Езуіты гэта разумелі, а сучасныя хрысціяне — не. Але гэта застаецца добрым укладам, дзякуючы Піту.
Апошнія некалькі разоў, калі я праязджаў Пай (правінцыя Чыангмай), я бачыў мусульманак, апранутых ва ўсё чорнае, на мапедзе; здаецца, што на захадзе ёсць добрая суполка. У Chai Prakan ёсць некалькі кітайскі сінтаісцкі храм. У правінцыі Чыанграй я некалькі разоў наведаў кітайскі храм, а на поўначы таксама ёсць каталіцкія хрысціянскія цэрквы.
Анімізм глыбока характэрны для ўсяго Тайланда (за выключэннем, магчыма, правінцый, якія мяжуюць з Малайзіяй, дзе пераважна пражываюць мусульмане): для многіх тайцаў будызм тхеравады - гэта багаты статусам соус, які практычна не ўжываецца на практыцы, акрамя лячэння манахаў. Акрамя таго, напрыклад, палачкі з прадказаннем будучыні, якія калыхаюцца ў вадзе, благаславенне дома манахамі, дом-прывід і «лак муанг» (гарадскі слуп пеніса) з'яўляюцца анімістычным. У той час як хрысціяне вярнулі сабе калядныя елкі, будысты прынялі анімізм, але звычайна не спрабуючы аформіць яго ў будыйскіх вучэннях або аслабіць яго.
Апошнія некалькі разоў, калі я праязджаў праз Пай (правінцыя Чыангмай), я бачыў на мапедзе цалкам чорных мусульманак у вэлюме; здаецца, што на захадзе ёсць добрая суполка. У Чай Пракане ёсць кітайскі сінтаісцкі храм. У правінцыі Чыанг Рай я наведваў храм з інтэрвалам у некалькі гадоў, дзе я не магу вызначыць, ці з'яўляецца манаскае навучанне бедных хлопчыкаў кітайскага паходжання ў асноўным сацыяльнай працай або замаскіраванай семінарыяй. Задоўга да таго, як на тэрыторыі храма быў узведзены вялізны Буда, я заўважыў прывабныя свастыкі (колы, якія круцяцца, сімвалізуючы вечныя змены і паўтарэнні) над уваходамі і на дахах. На Поўначы таксама ёсць каталіцкія хрысціянскія храмы. Шматлікія анімістычныя «горныя плямёны» амаль не прымаліся асноўнымі рэлігіямі.
Анімізм глыбока характэрны для ўсяго Тайланда (за выключэннем, магчыма, правінцый, якія мяжуюць з Малайзіяй, дзе пераважна пражываюць мусульмане): для многіх тайцаў будызм тхеравады - гэта статусны соус, які амаль не практыкуецца па-за падтрымкай «што» і абыходжання з манахамі. Акрамя таго, напрыклад, палачкі з прадказаннем будучыні, якія калыхаюцца ў вадзе, благаславенне дома манахамі, дом-прывід і «лак муанг» (гарадскі слуп пеніса) з'яўляюцца анімістычным. У той час як хрысціяне вярнулі сабе калядныя елкі, будысты прынялі анімізм, але звычайна не спрабуючы аформіць яго ў будыйскіх вучэннях або аслабіць яго.
Сапраўды добрая знаходка. Дзякуй за тое, што падзяліліся змесцівам. Шукаючы іншую кнігу, я таксама наткнуўся на гэтую:
http://www.dcothai.com/product_info.php?cPath=46&products_id=1152
Ці можа гэта быць пераклад той самай кнігі?
грц Воля
Добрая гісторыя, кампліменты. Да таго ж: ордэн езуітаў, безумоўна, быў не бедным, пра што сведчыць апісанае падарожжа ў Сіям. У сярэднія вякі каталіцкая царква і асабліва езуіты выкарыстоўвалі літары IHS у якасці сваёй манаграмы, і вы ўсё яшчэ можаце знайсці іх на фасадах касцёлаў, малітоўных картках і алтарах. Заснавальнік ордэна езуітаў Ігнацый Лаёла выбраў сваёй пячаткай літары IHS. У цяперашні час выкарыстоўваныя тлумачэнні для гэтых літар: Isem Habemus Socium (У нас ёсць Ісус як спадарожнік). Гэта быў багаты, калі не вельмі багаты, ордэн, і таму літары IHS былі таксама перакладзены як Iesuitae Habent Satis (у езуітаў дастаткова) або як Iesuitae Hominum Seductorres (езуіты - спакуснікі мужчын)
IHS - гэта абрэвіятура лацінскімі літарамі грэчаскага напісання Ісуса, проста гэтае імя без лішніх слоў. Дзякуючы флексіі ў тэкстах сустракаюцца таксама ІХМ (вінавальны) і ІХВ (родны, давальны). Грэка-лацінская канверсія даволі складаная, таму што з-за толькі часткова «мадэрнізаванай» транслітарацыі ў сярэднявеччы паходжанне IHS больш не было дакладна пазнаным, так што сярод паў- і невуцкія, напрыклад, «Iesus Hominum Salvator» (Ісус Збаўца чалавека).
Францысканец Бэрнардын Сіенскі (1380-1444) ужо шырока распаўсюдзіў правапіс «IHS». Ордэн езуітаў, які быў заснаваны толькі ў 1534 годзе, у асноўным быў натхнёны мадэллю Ісуса, адсюль і іх назва. Іх сузаснавальнік Ігнацый Лаёла (1491-1556), несумненна, ведаў сапраўдныя вытокі IHS. Такім чынам, гэты сімвалізм быў відавочны для яго і яго паслядоўнікаў. У выніку IHS стаў тыповым для езуітаў.
Ордэн езуітаў у сваім правіле (спісе абавязкаў) запісаў «беднасць» і, такім чынам, з'яўляецца так званым «ордэнам убогіх». Уладанні маглі мець не члены, а ордэн. Існавала шмат так званых «заможных ордэнаў», члены якіх маглі мець асабістую маёмасць. Тым не менш, усе езуіты былі паўнапраўнымі святарамі, якія, такім чынам, былі значна больш адукаванымі, чым манахі большасці іншых ордэнаў. Гэта само па сабе цягне за сабой больш інтэнсіўныя кантакты ў вышэйшых класах. Больш за тое, паколькі езуіты таксама забяспечвалі добрую адукацыю ў сваім рэгіёне, што было іх самай важнай дзейнасцю побач з місіянерскай працай (і ў першыя дні клопатам пра хворых), многія з заможных самі вучыліся ў езуіцкім каледжы. Тыя «лепшыя колы» рэгулярна аказвалі ордэну значную падтрымку, таму нядзіўна, што ён стаў багацейшы за іншыя ордэны беднякоў. Але багацце ў адносінах да колькасці членаў часта было значна вышэй у заможных ордэнах.
Гэта стаў вельмі супярэчлівым парадкам, таму што вакол каталіцкай царквы вялася даўняя барацьба за ўладу: каталіцкія свецкія кіраўнікі Заходняй Еўропы супраць Папы Рымскага, які мог разлічваць на езуітаў. Затым злыя выступоўцы наўмысна злоўжывалі вышэйзгаданым непазнавальным паходжаннем IHS, каб дыскрэдытаваць і здзекавацца з парадку, як Джозэф Ёнген вышэй. У 1773 г. папа быў вымушаны адмовіцца ад сваёй асноўнай падтрымкі, але за межамі Заходняй Еўропы гэты папскі загад быў праігнараваны, і парадак працягваў існаваць; пасля Французскай рэвалюцыі быў афіцыйна адноўлены папам (1814).
З-за асацыяцыі езуітаў / IHS, IHS амаль не выкарыстоўваўся па-за імі, але цяперашні Папа Францішак мае IHS на сваім гербе. Я падазраю, што ён узыходзіць да Бернардына Сіенскага.
Выпраўленне: мая апошняя фраза была заснавана на абраным ім папскім імені, якое можна чакаць ад францысканца. Аднак у 1958 годзе ён уступіў у ордэн езуітаў, што зрабіла яго першым езуітам, які стаў папам.
Дарагі Джэф, «Паклёпнікі тады наўмысна злоўжывалі ранейшым непазнавальным паходжаннем IHS, каб дыскрэдытаваць і здзекавацца з парадку, як Джозэф Джонген вышэй», — літаральна пішаце вы. Нават атэіст не здзекуецца і не хоча нікога пакрыўдзіць, што вы робіце са мной.
Цяперашні Папа - езуіт
Я не ведаю лепш, чым тое, што IHS - гэта абрэвіятура ад In Hoc Signo (у гэтым знаку).
Аднойчы я даведаўся ў Школе, што IHS сапраўды расшыфроўваецца як IeHSus, але таксама ichtus, рыба ў старажытнагрэцкай мове і сімвал Хрыста ў першых стагоддзях
Каму цікава, варта прачытаць, што напісана ў прысязе, якую езуіты даюць перад тым, як стаць членамі і ўступіць у іх.
У інтэрнэце прысяга езуітаў. Прыемнага чытання.