Кхун Чанг Кхун Пхаен, самая вядомая легенда Тайланда - частка 1

Самая вядомая эпапея Тайланда распавядае пра трагічны любоўны трохкутнік паміж Кхун Чангам, Кхун Пхаенам і прыгажуняй Вантонг. Верагодна, гісторыя ўзыходзіць да 17 ст^de стагоддзя і першапачаткова быў вусным апавяданнем, поўным драмы, трагедыі, сэксу, прыгод і звышнатуральнага.

З цягам часу ён пастаянна мадыфікаваўся і пашыраўся і заставаўся папулярным і забаўляльным эпасам, расказаным вандроўнымі казачнікамі і трубадурамі. Менавіта пры сіямскім двары ў канцы дзевятнаццатага стагоддзя гэтая гісторыя была ўпершыню запісана пісьмова. Гэта прывяло да стандартызаванай, дэзінфікаванай версіі гэтай вядомай гісторыі. Крыс Бэйкер і Пашук Фонгпайчыт пераклалі і адаптавалі гэту гісторыю для англамоўнай аўдыторыі і апублікавалі «The Tale of Khung Chang, Khun Phaen».

Гэта тоўстае ангельскае выданне на самай справе неабходна для чытання ўсім, хто цікавіцца тайскай літаратурай. Каб пазнаёміць галандскага чытача з гэтай эпапеяй, я сабраў скарочаную версію гісторыі. Успрымайце гэта як свайго роду ўвядзенне ў сюжэтную лінію. З-за неабходнасці былі апушчаны разнастайныя сцэны і дэталі, я часам раблю хуткія скачкі ў сюжэтнай лініі. У асноўным я засяроджваюся на ўзаемаадносінах і дыялогах галоўных герояў. Каб па-сапраўднаму ацаніць гісторыю, атрымаць ад яе сапраўдную асалоду, я настойліва раю прачытаць саму кнігу. Гэта даступна ў шырокім выданні, поўным малюнкаў і зносак, сярод іншага. Гэта дае дадатковую інтэрпрэтацыю гісторыі і перадгісторыі. Тым, хто аддае перавагу чытаць толькі саму гісторыю, добра падыдзе скарочанае «скарочанае» выданне гэтай класікі.

• Аповесць пра Кхун Чанг Кхун Пхаен: вялікі народны эпас Сіама пра каханне і вайну, пераклад і рэдакцыя Крыса Бэйкера і Пасука Фонгпаічыта, Silkworm Books, ISBN: 9786162150524.
• Аповесць пра Кхун Чанг Кхун Пхаен, скарочаная версія, ISBN: 9786162150845.

Галоўныя героі:

Ядро гісторыі круціцца вакол наступных персанажаў:

• Кхун Чанг (ขุนช้าง, khǒen Cháang): багаты чалавек, але непрыгожы і злы чалавек.
• Пхлай Каэо (พลายแก้ว, Phlaai Khêw), пазней Кхун Пхаен (ขุนแผน, khǒen Phěn): герой, але таксама сапраўдны бабнік.
• Фім Філалай (พิมพิลาไลย, Phim Phí-laa-lij), пазней Вантхонг (วันทอง, Wan-thong): магутная і прыгожая жанчына, у якую абодва мужчыны ўлюбляюцца з галавой.

Заўвага: "кхун" (ขุน, khǒen) адносіцца да самага нізкага рангу ў старой сіямскай сістэме афіцыйных тытулаў. Не блытаць з усім вядомым "кхун" (คุณ, khoen), што проста азначае спадар/спадарыня.

Phlai Kaeo ў манастыры

Гэта гісторыя Пхлай Каэо, Кхун Чанга¹ і прыгожага Фіма ў каралеўстве Аютая. Чанг паходзіў з заможнай сям'і, але меў няшчасце быць вельмі непрыгожым дзіцем. Ён у значнай ступені лысы ад нараджэння, і гэта з'яўляецца крыніцай злараднасці і здзекаў для іншых дзяцей у вёсцы. Пхлай Каэо і Фім былі адзінымі ў Супхане, хто гуляў з Чангам. Часам яны спрачаліся, напрыклад, калі трое гулялі ў бацьку і маці, а Каэо ўдарыў свайго хлопца Чанга па лысіне.

Праз некалькі гадоў Пхлай Каэо страціў бацьку і вымушаны быў пакінуць вёску Супхан разам з маці. Шляхі трох не перасякаліся, пакуль Каео не споўнілася пятнаццаць гадоў. Ён увайшоў у храм паслушнікам, спадзеючыся пайсці па слядах свайго памерлага бацькі, магутнага і вучонага ваяра. Абат узяў яго пад сваю апеку ў якасці вучня, і так паслушнік Каео навучыўся выконваць магічныя мантры і варажба.

Пасля некалькіх месяцаў знаходжання ў храме набліжалася свята Сонгкран. У асаблівы дзень Фім, апранутая ў свой лепшы дзень, прыйшла, каб зрабіць ахвяру манахам храма. Мармычучы на ​​каленях, яна краем вока заўважыла паслушніка Каэо. З таго моманту, як іх вочы сустрэліся, яе сэрца загарэлася. Але яна ведала, што ёй як жанчыне забаронена выказваць свае пачуцці любым спосабам. Гэта прывядзе толькі да няўхвальных плётак і паклёпу. Гэта быў не толькі малады Фім, але і пачатковец Каэо, які быў ахоплены моцнай закаханасцю.

Плай Каэо сустракае Фіма на баваўняным полі

Рана раніцай, падчас міласціны, паслушніца наведала дом Фіма і паразмаўляла з Сайтонг², прыёмнай сястрой Фіма. «Прыходзьце на баваўняныя палі заўтра пасля абеду, Фім і мы, слугі, будзем там», — сказаў Сайтонг. Пачатковец Каэо ўсміхнуўся і адказаў: "Калі баваўняныя палі будуць паспяховымі, я ўзнагароджу цябе". У другой палове дня нарады паслушнік уцёк з цывільным пад пахай. Ён звярнуўся да манаха Мі: «Я зараз сыходжу, дазвольце мне зняць звычку і зноў увайсці, калі вярнуся». Манах Мі пагадзіўся: «Добра, але прынясі з сабой арэх бетэля і тытунь, калі вернешся». У выдатным радасным настроі Каэо адправіўся на баваўняныя палі. Там ён знайшоў Фіма аднаго за кустом бавоўны і міла выказаў сваё каханне. Фім, аднак, папракнуў яго: «Наведайце маю маці і папрасіце маёй рукі, калі яна пагодзіцца, я буду рады зрабіць вас сваім мужам. Але тое, як ты тут ганяешся за каханай, мяне жахае. Людзі будуць пляткарыць, калі ўбачаць нас дваіх такімі разам. Прыходзьце і прасіце маёй рукі правільным чынам. Ты занадта спяшаешся, нібы такі галодны, што нават еш сыры рыс». Пачаткоўца Каэо не стрымалася і паспрабавала сцягнуць Фіма за вопратку, але яна моцна сціснула яе і адштурхнула яго: «Шкада, што ты не слухаеш. Займацца каханнем са мной адкрыта ў палях - гэта не што іншае, як размовы. Вы не можаце любіць мяне так, ідзіце правільным шляхам, і тады я не буду пярэчыць. Я не проста аддаю сваё цела. Ведай, што падыходзіць, ідзі дадому, Каэо». Ён пяшчотна цалаваў яе і любаваўся яе тварам «Ты такая прыгожая. Ваша скура прыгожа светлая і мяккая. Твае вочы блішчаць. Калі ласка, дазвольце мне крыху атрымаць асалоду ад вас, дарагая. Я абяцаю вам гэта, сёння вечарам я наведаю вас ».

Увечары Фім гадзінамі ляжаў без сну і ўздыхаў: «О, Каео, зрэнка вока майго, ты ўжо забыўся пра мяне? Ты злуешся на мяне і таму пакідаеш мяне аднаго? Ужо позна, цябе няма, і ў маім сэрцы так пуста». Пакуль Фім ляжаў і разважаў, яна заснула. Была позна ўвечары, калі Каэо нарэшце прыйшоў у дом Фіма. Ён выкарыстоўваў мантры, каб усыпіць жыхароў і аслабіць замкі на дзвярах. Ён залез і накіраваўся проста да пакоя Фіма. Ён пацалаваў яе, калі яна спала, і яго пальцы слізгалі па яе цвёрдых круглых грудзях: «Прачніся, дарагая». Фім спачатку адрэагаваў з раздражненнем, але абняў яе і сказаў ёй ліслівыя словы. Затым ён штурхнуў яе на падушку і прыціснуўся тварам да яе. Ён шапнуў ёй. Хмары сабраліся ў небе, высока ўгары, аж да краёў напоўнены дажджом, вецер заварушыўся. Калі пайшоў першы дождж, яго ўжо не спыніць. Фім быў па вушы закаханы, таму яны ляжалі ў ложку разам. Яна з тугой абняла яго. Ніводнаму з іх не хацелася спаць. На досвітку ён звярнуўся да яе: «О мая дарагая Фім, на жаль, я павінен з'ехаць, але сёння вечарам я абавязкова вярнуся».

Кхун Чанг просіць рукі Фіма

Зараз пагаворым пра Кхун Чанга. Ён быў без розуму ад Фіма. З дня ў дзень яна была ў яго на ўвазе. Пра сваё захапленне ён казаў маці: «Мама дарагая, Фім просіць мяне ажаніцца на ёй, мы даўно закаханыя адзін у аднаго». Маці не паверыла: «Ты як хлуслівы школьнік. Фім чароўны, як месяц, ты, як чарапаха ў траве, жадае зорнага неба. Вы сапраўды думаеце, што вы можаце мець яе мой сын? У вас ёсць маса грошай, чаму б вам не выкарыстаць іх, каб завесці прыгожую дзяўчыну? Фім не хоча цябе. Калі вы былі дзецьмі, здзекаваліся з-за вашай лысіны. Мова ў яе невыносная, я яе не вытрымліваю”. Кхун Чанг адказаў: «Калі мы будзем мужам і жонкай, любоў і страх убачаць, што яна не асмеліцца гаварыць са мной такім чынам». Ён упаў да ног сваёй маці і паклаў яе нагу на сваю лысіну, потым заплакаў. «Што ты думаеш з такой безвалосай галавой? Я не разумею, як бы хто пайшоў на цябе. Фім прыгожая, як цудоўны Кінары³, што сказалі б суседзі, калі б яна спарвалася з такой пачварнай свінню, як ты? Ідзі прэч з гэтымі сваімі кракадзілавымі сьлязьмі”.

праст

Кхун Чанг сышоў і наведаў маці Фіма. Ён упаў каля яе ног і сказаў: «Прабачце, мэм, але я ў роспачы. Я вельмі багаты і не ведаю, дзе мне гэта спакойна захоўваць, мяне абкрадаюць направа і налева. Я шукаю дадатковую пару вачэй, каб сачыць за сваім багаццем. Кожны дзень я думаю пра Фіма. Калі ты згодны, я папрашу бацькоў пагаварыць з табой. Я буду ахвяраваць буйную рагатую жывёлу, рысавыя палі, грошы, вопратку і іншае”. Фім і Сайтонг таемна слухалі з суседняга пакоя. — Як ён смее! Яна адчыніла акно і зрабіла выгляд, што кліча слугу: «Та-фон! Што ты зараз задумаў? Хадзі сюды, злая валасатая лысіна! Вы сапраўды не звяртаеце ўвагі на мае жаданні?» Кхун Чанг пачуў гэта і адчуў сябе прыніжаным. Ён хутка выбраўся.

Фім адчуў сябе прыгнечаным. Пасля іх першай сумеснай ночы яна не чула ад Плаі Каэо некалькі дзён. Яна паслала Сайтонга паглядзець. Сайтонг таемна забраўся ў драўляную хаціну Куці, дзе жыў паслушнік Каэо. Каэо какетліва сказаў ёй, што ён прагне блізкасці, але абат прымушае яго вучыцца і старанна працаваць некалькі дзён, таму ў яго не было магчымасці наведаць Фіма. Але ён збіраўся зрабіць усё магчымае, сапраўды!

Phlai Kaeo ўваходзіць у пакой Saithong

Вярнуўшыся з візіту ў дом Фіма, Кхун Чанг быў засмучаны некалькі дзён. Ён ледзь мог есці ці спаць. Ён разрэзаў вузел: «Хай я і брыдкі, як ноч, але з маім багаццем маці Фіма абавязкова пагодзіцца на шлюб». Ён апрануў сваю лепшую вопратку, апрануўся ў залатыя ўпрыгажэнні, і некалькі слуг ішлі за ім у дом Фіма. Яго сустрэлі цёпла: «Што цябе сюды прывяло, гавары свабодна, як дома». «Кхун Чанг скарыстаўся момантам і даў зразумець, што хоча зрабіць Фім сваёй жонкай. Маці слухала з шырокай усмешкай і ўпадабала багатага зяця. «Фім, Фім, дзе ты? Заходзь і перадай прывітанне нашаму госцю”. Але Фім не хацеў і чуць пра гэта і зноў зрабіў выгляд, што папракнуў слугу: «Замест сабакі ты нарадзіўся, ідзі ў пекла! Хто цябе цяпер хоча? Ідзі да чорта, манга, аблізаны! Думаеш толькі пра сябе”.

Маці раз'юшылася і пабегла за Фімам: «Ты з тваім брудным ротам, ты не можаш гэтага рабіць!». Яна добра ўдарыла Фіма, пакуль спіна Фіма не стала чырвонай ад крыві, а яе твар стаў вадаспадам слёз. Плачучы, Фім збег. Яна і Сайтонг збеглі з дому і накіраваліся да храма. Убачыўшы паслушніцу, Каэо зноў выклікала ўсмешку на яе твары: «О, Каео, ты сказаў усе добрыя словы да гэтага часу, ты збіраўся прасіць маёй рукі, але я ўсё яшчэ чакаю. І вось Кхун Чанг папрасіў маёй рукі са згоды маці. Я супраціўляўся, але яна была бязлітасная і накінулася на мяне з палкай. Што вы скажаце на гэты конт? Прызнавайся, а то я цябе аблаю!» Паслушніца Каэо ўбачыла цёмныя хмары і паспрабавала суцешыць яе. «Гэты пракляты Кхун Чанг стварае разнастайныя непрыемнасці, мой дарагі. Аднак маці не хоча, каб я адмаўляўся ад гэтага і з'язджаў, мы бедныя і не маем стартавага капіталу. Маё сэрца належыць табе, але я не ведаю, што рабіць». Фім адказаў: «Чаму ты такі павольны? Чаму вы не можаце атрымаць грошы? Хіба ты часам сапраўды мяне не любіш? О мая карма! Чаму я таксама жанчынай нарадзілася?! Я закахаўся ў твае прыгожыя словы, і цяпер я баюся, што ты кінеш мяне, як цэглу. Прыходзьце да мяне сёння вечарам, і я дам вам дастаткова грошай. І тады ўсё павінна быць скончана з гэтымі вашымі добрымі словамі. Выходзьце да мяне сёння вечарам, чуеце? Больш ніякіх затрымак». Сказаўшы гэта, яна ўстала і ўцякла з Сайтонгам.

У тую ноч Фім чакае свайго Пхлай Каэо, але да поўначы яго не было і следу. Сайтонг выйшаў паглядзець, ці няма яго дзе-небудзь паблізу. Неўзабаве яна знайшла яго і падняла мантыю, каб ён мог незаўважна праслізнуць да яе. Схаваўшыся пад яе адзеннем, ён зрабіў выгляд, што выпадкова дакрануўся да яе грудзей. Калі яна не адказала, ён схапіў яго поўнай рукой. Сайтонг адштурхнуў яго і агрызнуўся: «Гэй, як ты смееш! Гэта грудзі Phlai Kaeo, тое, што вы робіце, не чыста! Там яе пакой. Я не хачу, каб мяне такім бачылі». З гнеўным выглядам Сайтонг адступіўся.

Пхлай Каэо не губляў секунды і хутка ўвайшоў у пакой Фіма. Ён ледзьве стрымаўся і пяшчотна пагладзіў яе. Ён пацалаваў яе злева і справа і моцна абняў. Іх сэрцы моцна біліся. Узнік запал, набліжаўся хаос. На акіяне вецер гнаў хвалі і біў у бераг. Затым адступіць і зноў разбіцца аб бераг. Зноў і зноў. У вузкі канал заплыў карабель. Паветра скаланулася, пайшоў дождж. Шкіпер страціў кіраванне, і яго карабель разваліўся на прычале.

Пасля заняткаў любоўю яны ляжаць пад руку. «Ці пагляджу я на твой гараскоп, дарагая?». «Я нарадзілася ў год пацукі, у гэтым годзе мне шаснаццаць і я проста расквітнела». «Прыкладна на два гады маладзейшы за мяне мой Фім. А Сайтонг? Які яна год?" Яна года каня, дваццаць два, калі ўсё пойдзе добра. Але чаму вы пытаецеся? Ты закаханы ў яе і таксама хочаш з ёй ажаніцца?» «О, Фім, што ты заўсёды кажаш пра гэтыя дзіўныя рэчы. Сур'ёзна, не дражні мяне». З гэтымі словамі ён абняў яе, і неўзабаве яна заснула. Убачыўшы, што Фім моцна спіць, яго думкі перанесліся на Сайтонга: «Яна яшчэ не такая старая, і з ёй усё ў парадку. Яе грудзі цудоўна цвёрдыя. Я таксама да яе зайду, нават калі яна не захоча, яна не асмеліцца крычаць, бо яна мяне сюды ўпусціла”. Ён прабраўся ў пакой Сайтонга і прадзьмухнуў на яе мантру, а яго пальцы слізгалі па яе целе, каб узбудзіць яе. Сайтонг расплюшчыла вочы і ўбачыла Плай Каэо. Яе сэрца прагнула блізкасці. «Ты добры чалавек, Каэо, але гэта вельмі недарэчна. Хутка Фім нас зловіць! Ідзі адсюль». Плай Каэо падышла і з усмешкай прамовіла яшчэ адну мантру, каб абудзіць яе пажадлівасць. «Пашкадуй Сайтонга. Калі ты не будзеш добрым, я хутка павешуся, пачакай і ўбачыш». «Няўжо ты сапраўды настолькі вар'ят, каб забіць сябе? Нялёгка нарадзіцца чалавекам!» «Ты такі ж, як Фім, але крыху старэйшы. У вас, вядома, больш вопыту і навыкаў». І з гэтымі словамі ён пацалаваў яе і прыціснуў яе цела да сябе, «не супраціўляйся». Сайтонг адказаў: «Вы можаце застацца, але будзьце асцярожныя са мной. Я хвалююся, што ты будзеш гуляць са мной у палюбоўніка і, звязаўшыся са мной, проста адкінеш мяне ў бок. Але калі ты сапраўды кахаеш мяне, ты можаш рабіць са мной усё, што хочаш». Ён падышоў. Падалі кроплі дажджу. Бліснула маланка, пракаціўся гром, завыў вецер. Заняткі каханнем з Фімам плылі, як па ціхім возеры, а з Сайтонгам - як у моцны шторм. Неўзабаве карабель апусціўся на дно⁴.

Фім расплюшчыла вочы, але ад яе Пхлай Каэо не было і следу. «Куды падзелася маё каханне? Магчыма, Сайтонг ведае. Прыйшоўшы ў спальню Сайтонга, Фім пачуў, як яны размаўлялі паміж сабой. Калі яна не магла больш трываць, яна з грукатам адчыніла дзверы. Сайтонг ускочыў з ложка: «Каэо прымусіў мяне! Я не мог яго спыніць. Я не даў выспятка, каб не нарабіць табе бяды». З з'едлівым сарказмам Фім прамовіў: «Цсс, дзякуй, што ў цябе такое неверагодна добрае сэрца. Вы такі добры і ўважлівы. Прамая, як абруч. Вы выдатныя, сапраўды. Гэта мы памыляемся…». Потым яна павярнулася да Пхлай Каэо. «Вы лічыце, што гэта добрая ідэя?! Яна старэйшая за цябе і з дзяцінства клапоціцца пра мяне. Але вас гэта не хвалюе. Вы бераце тое, што можаце атрымаць. Смешна. Ты як спрацаваная маленькая малпа. Добра, што я зараз зайшоў, а то ты зноў нанізаў бы яе на сваю дзіду».

«О, Фім, гэта не тое, што здаецца. Я кахаю цябе, але баюся, што твая маці не пагодзіцца, калі раніцай я прашу тваёй рукі. Я баюся, што яна аддасць цябе таму брыдкаму. Як дачка, ад гэтага не адмовіш. Акунешся ў пакуты”. Фім адкрыў куфар і працягнуў яму мяшок з пяццю залатымі. «Вось, вазьмі гэта ад мяне, тваёй жонкі». Пхлай Каео ўзяў грошы і прашаптаў ёй на вуха: «Мне трэба ісці, сонца ўжо ўзыходзіць, беражы сябе, я вярнуся праз сем дзён, каб папрасіць у тваёй маці тваёй рукі». І з гэтымі словамі выйшаў праз акно.

Працяг будзе…

¹ Phlai Kaeo ён жа "адважны слон", Чанг ён жа "слон".

² Сайтонг, (สายทอง, sǎai-thong) або «залатая нітка». Сайтонг - прыёмнае дзіця, і яе адносіны з Фімам складаюць нешта сярэдняе паміж зводнай сястрой і слугай.

³ Кінары або Кінары, (กินรี, kin-ná-rie), міфічныя істоты з верхняй часткай цела чалавека і ніжняй часткай цела птушкі. У асноўным нябесна прыгожыя маладыя жанчыны.

⁴ Пасля таго як мужчына і жанчына дзялілі ложак, яны лічыліся жанатымі. Дзякуючы гэтаму ўчынку Сайтонг стала жонкай і наложніцай Плай Каэо.