Алмазны палец – Байкі і легенды з Тайланда № 08

Па-сяброўску пагладзіць па галаве і таму проста забіць багоў? З— вярхоўны бог гэтага не хацеў. А далей ідуць меры…

Задача Nonthouk (1) - абмыць ногі багам, калі яны прыйдуць на гару Крайлат, каб ушанаваць бога Ісуана. Багі весела пагладжваюць яго па галаве і вырываюць некалькі валасінак. Так працягваецца стагоддзямі. Мала таго, што цяпер у яго дэфармаваная галава, дык яшчэ засталося толькі некалькі валасоў над вушамі. Ён выглядае агідна!

Аднойчы, багі ўжо сышлі, Нонтук горача і хоча памыцца. Ён нахіляецца над тазам і крычыць: бачыць сябе ў вадзе і крычыць: «Што цяпер, гэта я?»

Ён не можа паверыць сваім вачам і робіць смешны твар, каб пераканацца, што гэта ён, і змрочна кажа: «Добра, гэта я, гэтая жудасная галава без валасоў». Быў дурны! Як я дазваляў гэтаму адбывацца ўсе гэтыя стагоддзі... гэта павінна спыніцца».

Плачучы і праклінаючы багоў, Нонтук пачынае думаць. Рыдае ад гневу і сораму, разумеючы сваю пачварнасць. Тады ён атрымлівае надзею, прыходзіць у сябе і прымае рашэнне: ён збіраецца прасіць у бога Ісуана ўзнагароду за ўсе тыя стагоддзі служэння.

У гасцях у бога гары

Ён забывае свой смутак і з усіх сіл спрабуе падняцца па лесвіцы на вяршыню гары Крайлат. Ён стаіць перад вярхоўным богам і кідаецца яму ў ногі, плачучы. Здзіўлены Ісуан пытаецца: «Скажы мне, Нонтук, ты ўшануеш мяне слязамі?»

«О, найвышэйшы бог! Мільярд гадоў я служыў табе. Я прайшоў доўгі шлях, каб выканаць сціплую працу — абмыць ногі тым, хто пакланіўся перад табой. Што я зрабіў дрэннага, каб не атрымаць ад вас ганаровага задання? Менш складаная задача? Ты сама лагоднасць, падумай, калі ласка, пра свайго вернага раба?»

Поўны жалю бог кажа яму: «Вытры свае слёзы; скажы мне, што я раблю, каб дагадзіць табе, і ты атрымаеш гэта». Нонтук кажа: «Усявышні Божа, дай мне алмазны палец, якім я магу забіць каго-небудзь у адно імгненне, каб я мог служыць Табе лепш да канца свайго жыцця».

Ісуан на імгненне вагаецца; гэты запыт можа мець сур'ёзныя наступствы, але паколькі ён абяцаў... «Добра, - кажа ён. Нонтук з удзячнасцю кідаецца яму ў ногі, а потым пакорліва пакідае нябёсы.

Зноў мыць ногі?

Але апынуўшыся ў адзіноце, ён ужо не паводзіць сябе так весела. Ён спускаецца па лесвіцы, стаіць каля збана з вадой і нецярпліва чакае. Затым багі прыходзяць ушанаваць вярхоўнага бога Ісуана, і Нонтук мые ім ногі. На жаль, як звычайна, багі паляпваюць яго па чэрапе і вырываюць некалькі валасінак з яго пакутлівай галавы. Але, да іх здзіўлення, Нонтук крычыць: "Спыніце гэтую лухту!"

— Хвілінку, пыхлівы стары! кажа бог: "Вось, за вашу пыху!" і ён б'е кулаком па галаве Нонтука. Затым ён паказвае сваім чароўным пальцам на бяздушнага бога. Адразу бог падае мёртвым. Іншыя багі прыходзяць яму на дапамогу, і іх чакае тая ж доля: яны гінуць, як насякомыя ў агні.

Ні адзін бог не разумее гэтай катастрофы. Устрывожаны ўсімі гэтымі смерцямі, Індра (2) спяшаецца сказаць Ісуану, які кажа: «Так, я ўхваліў гэты падарунак: алмазны палец смерці! Няўдзячны! Дурны і ганарлівы. Ён прысароміў мяне і павінен памерці!

Раз'юшаны Ісуан загадвае богу Нараі забіць Нонтука. Нараі прымае форму чалавека і ідзе да сцежкі, па якой пройдзе Нонтук. Ён заканчвае сваю працу на гэты дзень; ён пакідае збан з вадой такім, які ён ёсць, і працягвае шчасліва крочыць. Раптам ён бачыць маладую жанчыну неапісальнай прыгажосці: гэта пераапранутая Нараі.

«Хм, яна не смяротная, яна павінна быць багіняй», — кажа ён, падыходзіць да яе і кажа: «Прыгажуня, з якога раю ты прыйшла? Што вы шукаеце тут?' І яна гаворыць весела і какетліва: «Я танцорка для вярхоўнага бога; больш не звяртай увагі на маю асобу... Я прыходжу сюды толькі каб адцягнуць сябе ад свайго смутку».

«Але прыгажосць, дазвольце мне сказаць вам, што ваша прыгажосць асляпляе мяне. Я прашу вас ісці са мной, таму што я адзін і не прывязаны, але мая душа самотная.

Яна адказвае: «Вашы словы шчырыя і прыемныя. Але паўтаруся, я толькі танцор для вярхоўнага бога. Не гавары аб рэчах, якія знаходзяцца па-за межамі майго разумення, і, калі хочаш, давай патанцуем і будзем радавацца гэтаму радаснаму моманту, які напаткае цябе».

«Ты мілая, прыгожая; але мушу прызнацца, што мае веды ў танцах вельмі старыя. Я не магу танцаваць як след. Баюся, я табе надакучу». «Добра, калі ты гэтага хочаш, я буду танцаваць. Імітуйце мае рухі, і вы ўбачыце, што мы можам танцаваць разам».

Ўрок смяротнага танца

Жанчына паказвае свае чары і танчыць з чароўнай грацыяй; спачатку прывітанне чатырохаблічнаму богу, затым імітацыя дам, якія навязваюць кветкавыя гірлянды, аленяў, якія блукаюць па лесе, палёту лебедзя і паўліна, які паказвае свае колеры, і многае іншае. У гэтай фазе танца танцор паказвае паказальным пальцам на калена. І Нонтхук робіць тое самае…

Магія алмазнага пальца тады аказваецца фатальнай! У гэты момант Нонтук пазнае ў танцоўшчыцы чатырохрукага бога Нараі. І ён крычыць: «Госпадзе, якое злачынства я здзейсніў, што ты мяне абвінаваціш?»

«Ты памрэш, таму што забіў нейкіх багоў. Мне шкада цябе, бедны Нонтук, але з-за твайго фанабэрыстасці і дурных паводзін ты павінен памерці».

«Але высокае бажаство, сваімі чатырма моцнымі рукамі ты мог забіць мяне ў адно імгненне, беднага чалавека з дзвюма рукамі. Чаму ж тады праз пераапрананне ў жанчыну? Чаму не ў баі, годным такога ваяра, як ты?»

«Так таму і быць, бедны Нонтук, але я не баюся твайго алмазнага пальца; Я хацеў паказаць вашу фанабэрыю, а таксама вашы дурныя паводзіны ў адносінах да жанчын. Але я зраблю табе ласку: на наступнае жыццё ты народзішся грозным волатам з дзесяццю галовамі і дваццаццю рукамі. Я сам вяртаюся простай істотай, чалавекам з дзвюма рукамі. І ты зноў памрэш з-за таго чалавека».

І вось Нонтук памёр ад свайго брыльянтавага пальца. Так пачынаецца гісторыя доўгай бітвы паміж Рамай і Тосаканам: прыгожы чалавек і страшны волат з дзесяццю галовамі і дваццаццю рукамі!

Пераклад, скарачэнне і рэдакцыя Эрыка Куйперса. Назва: Le doigt en diamond, на тайскай мове Дадатковая інфармацыя. Крыніца: Contes et Légendes de Thaïlande; 1954. Аўтар Джыт-Касем Сібунруанг (จิตรเกษม Глядзіце больш), 1915-2011.

Ad (1) Імя Nonthouk таксама сустракаецца як Nanda Ka. Гара Крайлât, таксама Крайлаш, з'яўляецца свяшчэннай гарой у Тыбеце і з'яўляецца ў Рамаяне; у будызме гэта гара Меру. Бог Issuân, санскрыт Ishvara / Lishvara, абмяркоўваецца тут: https://nl.wikipedia.org/wiki/Ishvara 

Ad (2) Індра таксама жыве на гары Меру і з'яўляецца царом багоў; спасылка: https://nl.wikipedia.org/wiki/Indra_(mythologie). Нарай - індуісцкі бог з чатырма рукамі. Бітва паміж Рамай і Тосаканам згадваецца ў Рамаяне.