Багасод, мудры манах. Марынаваная рыба або золата? (Ад: Стымулюючыя гісторыі з Паўночнага Тайланда; № 22)
Тайская марынаваная рыба (Карп або вусач; назва на тайскай ปลาส้ม Pla Som або Som Pla)
Два сябры захацелі стаць мудрымі; яны наведалі мудрага манаха Багасода і прапанавалі яму грошы, каб стаць разумным. Яны заплацілі яму па дзве тысячы залатых за чалавека і сказалі: «Цяпер у цябе ёсць грошы, дай нам гэтую мудрасць». 'Добра! Усё, што вы робіце, рабіце гэта правільна. Калі вы зробіце палову працы, вы нічога не дасягнеце». Гэта быў урок, які яны купілі за ўсе гэтыя грошы.
У адзін выдатны дзень яны вырашылі злавіць рыбу, зачэрпнуўшы ўсю ваду з сажалкі, а затым падняўшы рыбу, якая барахталася. Сажалка была даволі вялікая, і яны зрабілі ўсё магчымае, але адзін з іх вельмі прагаладаўся і закрычаў: «Мы ніколі не апусцеем! Я сыходжу!' 'Прабачце мяне? Усё, што вы робіце, рабіце гэта правільна. Калі вы зробіце палову справы, вы нічога не дасягнеце. Тады чаму мы купіліся на гэтыя мудрыя словы?
Яго сябар таксама зразумеў гэта, і яны спустошылі сажалку. Але рыбы не знайшлі. Не адзін! — Тады давай капаць вугроў! Пакапаліся ў глебе і… так, знайшлі гаршчок. Ён быў напоўнены золатам! «Глядзі, вось што я маю на ўвазе. Усё, што вы робіце, рабіце гэта правільна. Калі вы зробіце палову справы, вы нічога не дасягнеце. А цяпер у нас сапраўды ёсць нешта, гаршчок з золатам!
Ужо цямнела, і гаршчок быў вельмі цяжкі, яго хацелі куды-небудзь паставіць. Але каму яны маглі давяраць? Не ў рукі беднага лайдака, бо баяліся, што ён украдзе. Але што потым? — Аднясём багатаму чалавеку. Той, хто ўжо багаты, не ўкрадзе. Але мы не кажам, што ў ім ёсць золата. Мы проста кажам: марынаваная рыба».
«Але што, калі яны зазірнуць унутр і ўбачаць, што там золата? Што тады?» – Ну, купім на рынку марынаваную рыбу і пакладзём на золата. Так і зрабілі, купілі рыбу за бат і паклалі яе на золата. Яны званілі ў дзверы багатых людзей; унутры было шмат гасцей, і яны спыталі: «Дружалюбны мільянер, можна, калі ласка, пакінуць табе гэты слоік з марынаванай рыбай?» Заўтра мы зноў забярэм яго». 'Вядома, добра! Проста пастаў яго каля каміна».
Пазней, калі госці разышліся, гаспадыня пачала гатаваць і ўбачыла, што рыбы мала. — Ну, хапай іхнюю рыбу! Так жанчына і зрабіла, і яна знайшла золата. «Прыходзьце і паглядзіце!» — закрычала яна. — Там рыбы няма, а толькі золата! Поўны золата! Нічога сабе!
«Збегай на рынак і купі вядро марынаванай рыбы», — сказаў муж. — Заўтра дамо ім вядро рыбы. Хіба не так казалі? Проста сведак было шмат». Так і зрабілі, гаршкі памянялі. На наступную раніцу сябры выявілі падман…
Суддзя і мудры манах Багасод
Ну, справа дайшла да суда, і ён пачаў расследаванне. Ці сапраўды гэта было золата? Ці праўда, што вы клалі на яго марынаваную рыбу? «Так, так. Мы баяліся, што не скрадуць, таму накрылі золата рыбай», — казалі сябры.
Пара, вядома, распавяла іншую гісторыю, і ўсе іх сябры, якія не ведалі нічога лепшага, пацвердзілі гэта. Суддзя пайшоў у адстаўку і параіўся з мудрым манахам Бахасодам. «Няма праблем, суддзя! Нам патрэбны толькі пень». Яго выдзеўбалі, і папрасілі чыноўніка заняць месца ў дупле дрэва. Яму далі аловак і паперу, і ён павінен быў дакладна запісаць тое, што ён пачуў. Потым у дупле дрэва зрабілі паветраную адтуліну і абедзве адтуліны зачынілі валовай скурай.
Потым бакі папрасілі далучыцца. «Каб вызначыць, хто мае рацыю, кожны з бакоў павінен абнесці гэты пень сем разоў вакол храма. Той, хто адмаўляецца, усё роўна прайграе».
Двум сябрам прыйшлося ісці першымі, не разумеючы, што ўнутры нехта ёсць! «Як гэта цяжка! Я сказаў вам быць шчырым і сказаць, што ў ім было золата! Але пры неабходнасці трэба было пакласці рыбу і сказаць, што гэта слоік марынаванай рыбы. Вось чаму мы цяпер у гаўне!» Чыноўнік у ствале дрэва ўсё дакладна запісаў, і сябры прымусілі яго сем разоў цягаць вакол храма.
Затым надышла чарга містэра і місіс. Ім таксама прыйшлося цягаць сем разоў. Але дама ніколі не адчувала нічога падобнага, і гэтая штука была цяжкая. «Хіба я не казаў вам, што не хачу гэтага? Я не хацеў гэтага! Гэта належала ім! Мы іх сарвалі і памянялі слоік на слоік марынаванай рыбы!» Чуў гэта і афіцэр.
Пасля апошніх сямі раундаў суддзя адкрыў журнал і прачытаў напісанае. Два сябры атрымалі сваё золата, а пара не атрымала нічога. Трэба было ўсё вярнуць. Разумееш, калі шчыра. А што яшчэ з гэтага можна даведацца: няма такога разумніка, як манах Багасод!
Крыніца:
Захапляльныя гісторыі з паўночнага Тайланда. White Lotus Books, Тайланд. Ангельская назва 'Bahosod II. Марынаваная рыба або золата». Пераклад і рэдакцыя Эрыка Куйперса. Аўтар Віга Брун (1943); глядзіце больш тлумачэнне: https://www.thailandblog.nl/cultuur/twee-verliefde-schedels-uit-prikkelende-verhalen-uit-noord-thailand-nr-1/