Bahosod, müdrik rahib. Turşu balıq yoxsa qızıl? (Kimdən: Şimali Taylandın stimullaşdırıcı hekayələri; nr 22)
Tay duzlu balıq (Sazan və ya barbel; Tay dilində adı ปลาส้ม Pla Som və ya Som Pla)
İki dost müdrik olmaq istədi; müdrik rahib Bahosodu ziyarət etdilər və ona ağıllı olmaq üçün pul təklif etdilər. Adama iki min qızıl verib dedilər ki, indi pulun var, bu hikməti bizə ver. 'Yaxşı! Nə etsəniz, düzgün edin. Yarım iş görsən, heç nəyə nail olmayacaqsan”. Bütün bu pula aldıqları dərs bu idi.
Gözəl günlərin birində onlar gölməçədəki bütün suyu çömçə ilə çıxarıb, sonra isə boğulan balığı götürərək balıq tutmağa qərar verdilər. Gölməçə olduqca böyük idi və onlar əllərindən gələni etdilər, lakin onlardan biri çox ac qaldı və qışqırdı: “Biz heç vaxt boşalmayacağıq! Mən çıxıram!' 'Bağışlayın? Nə etsəniz, düzgün edin. Yarım iş görsən, heç nəyə nail olmayacaqsan. O zaman biz o hikmətli sözləri niyə aldıq?
Dostu da bunu anladı və gölməçəni boşaltdılar. Ancaq balıq tapmadılar. Bir deyil! - Onda gəlin ilanbalığı qazaq! Torpağı qazdılar və... bəli, qazan tapdılar. Qızılla dolu idi! 'Bax, mən bunu nəzərdə tuturam. Nə etsəniz, düzgün edin. Yarım iş görsən, heç nəyə nail olmayacaqsan. İndi isə həqiqətən bir şeyimiz var, bir qazan qızıl!”
Hava qaralırdı və qazan çox ağır idi, onu harasa qoymaq istəyirdilər. Amma kimə etibar edə bilərdilər? Zavallının əlində deyil, çünki oğurlayacağından qorxurdular. Bəs onda necə? 'Gəlin bunu varlı bir adama aparaq. Onsuz da varlı olan adam onu oğurlamaz. Amma biz demirik ki, içində qızıl var. Biz sadəcə deyirik: duzlu balıq.
“Bəs içəri baxsalar və içində qızıl olduğunu görsələr? Bəs onda? – Yaxşı, bazardan duzlu balıq alıb qızılın üstünə qoyacağıq. Və belə etdilər, bir bahta balıq aldılar və qızılın üstünə qoydular. Zənginlərin qapısını çalırdılar; İçəridə çoxlu qonaq var idi və onlar soruşdular: "Mehriban milyonçu, lütfən, bu banka turşu balığı bu axşam səninlə qoyaq?" Sabah onu yenidən götürəcəyik”. 'Əlbəttə, yaxşı! Onu kamin yanına qoyun.
Qonaqlar gedəndən sonra evin xanımı yemək bişirməyə başladı və gördü ki, balıq çatışmır. "Yaxşı, onların balıqlarından tut!" Qadın belə etdi və qızılı tapdı. "Gəlin və baxın!" o ağlayırdı. 'Orada balıq yoxdur, yalnız qızıl var! Qızılla dolu! Heyrət! Vay!'
"Bazara qaç, bir vedrə turşu balıq al" dedi əri. “Sabah onlara bir vedrə balıq verəcəyik. Dedikləri belə deyilmi? Sadəcə çoxlu şahid var idi”. Beləliklə, qazanları dəyişdirdilər. Ertəsi gün səhər dostlar aldadıcılığı aşkar etdilər ...
Hakim və müdrik rahib Bahosod
Yaxşı, bu məsələ məhkəməyə gedib, araşdırmaya başlayıb. Həqiqətən qızıl idi? Üzərinə duzlu balıq qoymağınız doğrudurmu? 'Hə hə. Qorxduq ki, oğurlayacaqlar, ona görə də qızılın üstünü bir az balıqla örtdük” dedi dostlar.
Cütlük, əlbəttə ki, fərqli bir hekayə danışdı və daha yaxşı bilməyən bütün dostları bunu təsdiqlədilər. Hakim təqaüdə çıxdı və müdrik rahib Bahosodla məsləhətləşdi. “Problem yoxdur, hakim! Bizə lazım olan tək kötükdür”. Oyulmuşdu və məmurdan çuxur ağacda oturmağı xahiş etdilər. Ona karandaş və kağız verildi və eşitdiklərini dəqiq yazmalı oldu. Sonra içiboş ağacda hava dəliyi açıb hər iki açılışı dana dərisi ilə bağladılar.
Daha sonra tərəflərə qoşulmaq istənilib. “Kimin haqlı olduğunu müəyyən etmək üçün hər tərəf bu kötüyü məbədin ətrafında yeddi dəfə gəzdirməlidir. İmtina edən hər halda uduzur”.
İki dost içəridə kiminsə olduğunu fərq etmədən əvvəlcə getməli oldular! 'Bu şey necə də ağırdır! Sənə dedim ki, düzünü de, içində qızıl var! Amma lazım gələrsə üzərinə balıq qoymalı və bunun bir banka turşu balıq olduğunu söyləməli idin. Ona görə də biz indi bok içindəyik! Ağacın gövdəsindəki məmur hər şeyi dəqiqliklə yazdı və dostları onu yeddi dəfə məbədin ətrafında sürüklədilər.
Sonra növbə cənab və xanıma çatdı. Onlar da yeddi dəfə lug atmalı oldular. Amma xanım heç vaxt belə bir şey yaşamamışdı və o şey ağır idi. 'Bunu istəmədiyimi sənə demədimmi? Mən bunu istəmirdim! Onlara məxsusdu! Biz onları qopardıq və bankanı bir banka turşu balıqla dəyişdik!” Bunu zabit də eşitdi.
Son yeddi raunddan sonra hakim jurnalı açıb yazılanları oxudu. İki dost qızıllarını aldı və cütlük heç nə almadı. Hər şeyi geri qaytarmalı oldular. Əgər düz deyirsənsə, görürsən. Və bundan başqa nə öyrənə bilərsiniz: heç kim rahib Bahosod qədər ağıllı deyil!
Mənbə:
Şimali Taylandın həyəcanlandıran nağılları. White Lotus Books, Tayland. İngilis adı 'Bahosod II. Turşu balıq və ya qızıl'. Tərcümə və redaktə edən Erik Kuijpers. Müəllifi Viggo Brun (1943); daha çox izahat üçün baxın: https://www.thailandblog.nl/cultuur/twee-verliefde-schedels-uit-prikkelende-verhalen-uit-noord-thailand-nr-1/