Die Thaise skrif – les 2
Vir diegene wat gereeld in Thailand bly of Thaise familie het, is dit nuttig om die Thaise taal te hê taal om dit jou eie te maak. Met genoeg motivering kan feitlik enigiemand van enige ouderdom die taal aanleer. Ek het regtig nie self 'n taaltalent nie, maar na omtrent 'n jaar kan ek steeds basiese Thai praat. In die volgende lesse 'n kort inleiding met die algemeen gebruikte karakters, woorde en klanke. Les 2 vandag.
Die Thaise skrif – les 2
Vir diegene wat gereeld in Thailand bly of Thaise familie het, is dit nuttig om ietwat vertroud te raak met die Thaise taal. Met genoeg motivering kan feitlik enigiemand van enige ouderdom die taal aanleer. Ek het regtig nie self enige taalvaardighede nie, maar na omtrent 'n jaar kan ek nou basiese Thai praat. In die volgende lesse 'n kort inleiding tot die algemeen gebruikte karakters, woorde en klanke.Vandag les 2.
Aspirasie
Die meeste konsonante lyk soos Nederlandse uitspraak. Thai het egter 'n verskil vir die letters 'k', 't' en 'p'. Hierdie letters kan met of sonder aspirasie wees. Met geaspireerde geluide kom 'n vloei van lug uit jou mond, met ongeaspireerde klanke kom geen lug uit jou mond nie. Jy kan dit toets deur ’n vlam, stuk papier of vinger naby jou mond te hou en dan die letter K met of sonder lugvloei uit te spreek. Met aspirasie blaas jy die vlam of die papier weg. Jy kan dit ook oefen met die P- en T-klanke. Ook daar het Thai 'n geaspireerde en ongeaspireerde klank.
Thais sluk die 'harde' –k, -p en –t klank aan die einde van die woord. Die lugvloei eindig voordat die laaste letter heeltemal voltooi is. Net soos by ons die woord 'hup', waar die –p-klank nie duidelik hoorbaar is nie.
Kom ons duik reg in nog 'n paar letters:
| ก | k (ongeaspireerde) |
| ข | kh (geaspireerde)
|
| ว | w (soms klinker: oewa) |
| อิ | ie (soos in beet), soms i |
| อี | ie: (soos in bierrr) |
Slaggate met die vokale:
Die อิ (ie) en die อี (ie) lyk 'n bietjie soos 'n hoed of baret. Hierdie kom bo-op 'n konsonant. Soos ek in les 1 geskryf het, is Nederlandse fonetiek 'n benadering, so die อิ klink gewoonlik soos die Nederlandse ' ie' (beet, nie). Uitsonderlik klink dit soos 'n 'i' (pit, sit). Die อี klink soos 'n ekstra lang 'ie'. Soos in 'bier' maar baie langer. Oordryf die lang vokale so met 'n ekstra lang toon.
Let op die ว (w), hierdie wandelstok-agtige teken moet soms 'oewa' uitgespreek word. Gelukkig is dit gewoonlik net 'n 'w'-klank.
- Skryf en oefen die uitspraak:
| woord | Uitspraak | toon | Betekenis |
| wit | khǎaw | s | wit |
| ข้าว | khaaw | d | rys |
| ข่าว | khaaw | l | nuus |
Kom ons kyk na 'n ander video van Mod (vanaf 6.50) om dit hardop te oefen:
- Hou jy van perdry (khìe máa) of perdekak (khîe máa)?
| ขี่ | khi: | l | om te ry |
| ขี้ | kie: | d | Poef |
| กี่ | kie: | l | Hoeveel |
| มี | mie: | m | Om iets te hê of te besit (ek het geld) |
Let wel: Dit is moeilik om hier te sien, maar 'khìe' (ry) en 'kìe' (hoeveel) word in Thai geskryf met 'n 'ie' en daarbo is 'n kort streep (die maai-eek). In hierdie geval maak dit 'n lae klank, sonder daardie strepie sou die uitspraak 'n middeltoon gewees het. Ongelukkig is sommige Thaise tekste so klein op die rekenaar dat dit moeilik is om te lees. Ek moet ook soms die font vergroot (ctrl-sleutel en gebruik jou muiswiel) of ek kies, knip en plak die teks in 'n Word-tekslêer (waar jy ook die letters groter kan maak).
| หวาน | wǎan | s | soet |
| วาว | Sjoe | m | cool, sjoe |
| ว้าว | Sjoe | h | cool, sjoe |
| ว่าว | Sjoe | d | vlieër |
4.
| กว่า | kwàa | l | meer (hoeveelheid) |
| ขวา | khwǎa | s | rechts |
5.
| กิน | teaters | m | eet (werkwoord)
|
| อิ่ม | iem | l | vol, versadig (van eet) |
| กม. | km. (kìloo-méet) | m | km. |
| กก. | kk. (kìloo-kram) | m | kg. |
Oefening:
Probeer nou om self 'n paar sinne te maak, soos หมา กิน ข้าว (mǎa kin khâaw): die hond eet.
Liewe Rob,
'n vinnige eerste opmerking: อิ่ม = ìm (lae toon; kort i)
Die res kan later volg...
Vriendelike groete,
Daniël M.
Liewe Daniël, dankie. Hoe om die อิ in die Latynse skrif te skryf, bly 'n kwessie van debat. Sommige kies 'i', ander kies 'ie'. Jy spreek dit gewoonlik uit as 'n kort dws (piep, piep). Soms ook as 'n i (wip, sip), byvoorbeeld in die Thaise werkwoord vir eet/drink (verbruik): กิน [kind].
Omdat die อิ gewoonlik soos 'n 'ie' klink (en soms soos 'n 'i'), het ek gekies om dit as 'ie' te skryf.
Die อี, die lang 'ie', is langer as ons ie. Net soos alle lang vokale in Thai 'n bietjie langer is as ons lang vokale. Dit is hoekom daar 'n 'ie:' is om 'n uitgerekte lang dws voor te stel.
Fonetiek bly 'n benadering. Dit is die beste om met 'n Thai te oefen vir uitspraak en te leer om die Thaise skrif te lees sodat daar geen bespreking is oor hoe om iets in ons skrif om te skakel nie (nog 'n besprekingspunt is byvoorbeeld die ก, ek skryf 'n K maar sommige skryf 'n G ... of wissel tussen die twee ...
Terloops, daar is sekerlik klein tipografiese foute in die 12 lesse, so in een les sal ไฟ (fai) bygevoeg word. Ek het dit 3 keer korrek geskryf en die vierde keer verkeerdelik met 'n aksentteken (fái).
As jy iets sien wat nie reg lyk nie, laat weet ons asseblief! 🙂
Liewe Rob,
daar is verskeie opsies:
kort i = i; lank ie = ii
dieselfde ook vir die lang vokale.
Ander gebruik byvoorbeeld oe (kort oe) en oe: (met dubbelpunt, om lang oe voor te stel.
Ek hou by i en ii...
Beste om dit nie met ons klanke te vergelyk nie, maar net die onderskeid tussen kort en lank.
Wanneer mense stadiger praat, is die klanke langer. En as hulle vinniger praat, is hulle korter (nie die mense nie, maar die klanke!)...
Ek sal probeer om versigtig te volg.
Vriendelike groete,
Daniël M.
In Thai stem die toonmerke nie altyd ooreen met die toon nie.
Enigiemand wat Rob V. se les hierbo noukeurig gelees het, sal die volgende opgemerk het:
ข่าว ขี่ กี่ กว่า = lae toon
ว่าว = dalende toon
ข้าวขี้ = dalende toon
ว้าว = hoë toon
So wat Rob V. geskryf het, is inderdaad korrek.
Maar hoekom?
Daarom is dit baie belangrik om te weet tot watter toongroep die konsonant behoort.
Vir die konsonante van die hoë- en middeltoongroepe stem die toon van die lettergreep of woord ooreen met die toonteken. Maar dit is nie die geval met die konsonante van die laetoongroep nie.
Daarom is dit baie belangrik om die korrekte volgorde van die note te ken: middel – laag – dalend – hoog – stygend.
By die konsonante van die laetoongroep “skuif die toon na regs”: laag word dalend en dalend word hoog!
Die toonmerke vir die hoë en stygende note word slegs met die konsonante van die middeltoongroep gebruik.
Vriendelike groete,
Daniël M.
Alhoewel dit korrek opgemerk is, lyk dit nie regtig na iets om in die tweede les na vore te bring nie. Die begin is moeilik genoeg. Leer eers die letters en uitspraak en pak later hierdie moeilike onderwerp aan. Hierdie suur appel moet egter een of ander tyd gebyt word.
Oor daardie ว 'w', wat soms soos 'n 'oewa' klink:
1. Dit is die konsonant 'w' aan die begin of einde van 'n woord of lettergreep.
Byvoorbeeld:
วัน wan – dag
ข้าว khâaw – rys
2. Daarbenewens is dit ook deel van die vokaal อัว 'oewa' aan die einde van 'n woord of lettergreep.
Byvoorbeeld:
กลัว kloewa – bang
วัว woewa – koei
As hierdie klinker gevolg word deur 'n finale konsonant, verdwyn die อั en jy bly net met die ว oor.
Byvoorbeeld:
อ้วน ôewan – vet (die ว hier is eintlik die vokaal อัว gevolg deur die finale konsonant น)
ขวด khòewat – bottel (die ว hier is eintlik die vokaal อัว gevolg deur die finale konsonant ด)
Laasgenoemde sal die verwarrendste wees, maar as jy onthou dat die ว 'n 'oewa'-klank het wanneer dit in die middel van 'n woord of lettergreep is en gevolg word deur 'n finale konsonant, behoort jy reg te wees!
Dankie vir die verduideliking Eric, dit is eers moeilik. Ek het soms vasgehaak en 'n woord hardop probeer sê om te sien of 'n 'w' of 'oowa'-klank die natuurlikste klink. Ek wil lesers nie dadelik afskrik met 'as dit dan dat maar as dit dan dat en so en so' nie. 555 Die kernpunt hier is om karakters te herken en, indien moontlik, ook woorde hardop te sê. As die leser veilig voel, delf dan beslis verder.
Dis alles goed en wel en baie interessant, maar... hoe hoor jy daardie tone? Dit klink vir my alles dieselfde. Die soet klink haar oupa laag, haar suster, aan die ander kant, hoog. Ek hoor daardie verskil. Wanneer dit soet praat, klink al sy note identies, tensy dit sy vinger sny. Dan klink sy baie hoog... Ek vra haar, oor en oor, om rys en nege (kaw) of agt en pittig (troeteldier) agtereenvolgens in Thai te sê. Dit klink alles dieselfde. Ek kan eenvoudig nie die verskil hoor nie. Dan sal ek dit self probeer. Ek sê 'kaw' en vra haar: wat hoor of verstaan jy as ek kaw uitspreek? Dan kry ek 'n vreemde kyk? Om tone te hoor of liewer nie te hoor nie is een ding, om dit self te produseer is iets anders. So, hier is die tweede probleem. Hoe doen jy dit om die toon in 'n 3-letter woord te verander? Ek het haar al gevra om die tone te oordryf wanneer sy praat, maar ongelukkig... die enigste verskil wat ek hoor in vergelyking met normale praat is dat haar tone langer klink. Maar of haar uitgesproke toon laag, hoog, stygend of dalend is... ek hoor dit nie.
’n Nederlandse kennis ken baie Thai. Hiermee bedoel ek dat hy 'n uitgebreide woordeskat het en weet hoe om sinne amper reg saam te stel, maar ... as hy iets in Thai sê, verstaan die liefling dit nie 'n bietjie nie, want hy sê alles in dieselfde toon. Hy hoor dit ook nie.
Dan sit ek met die vraag, is daar enige nut om Thai te leer as jy nie daardie tone kan hoor en/of uitspreek nie?
Liewe Nick,
In een van my plasings oor die Thaise taal het ek geskryf dat 'n ietwat musikale oor 'n groot voordeel is.
Meeste mense se gehoor verswak soos hulle ouer word!
Moenie bekommerd wees nie, hou net aan oefen, hopelik 'n prettige tydverdryf!
Sterkte,
As jy WEET wat die toon vir elke woord is, sal jy geleidelik beter in staat wees om die toonsoorte te onderskei. Jou Nederlandse kennis het dus waarskynlik net op die betekenis gekonsentreer en nie op die toonsoorte wanneer jy dit aanleer nie. Dit is baie belangrik as jy Thai gaan leer. Vir elke woord moet jy die betekenis EN die toon ken en hopelik ook 'n bietjie goed kan laat klink.
Liewe Nick,
So jy hoor dit! Jy sê wat die tone aanbetref, hoor ek geen verskil tussen ข้าว khaaw rice en เก้ว kaaw nine nie en dit is korrek want daardie tone daal albei! Slegs die aanvanklike konsonant verskil (aspirated-unaspirated) en ek is seker selfs baie Thais vind dit soms moeilik om die verskil te hoor. Konteks is dan belangrik. 'Ek eet 'n agt' is nie regtig rasioneel nie. Die Thais maak baie grappies onder mekaar oor woorde wat verkeerd uitgespreek word, hetsy per ongeluk of doelbewus.
Dieselfde geld vir แปด paed agt en เผ็ด phed pittig. Albei lae toon! Hier verskil die aanvanklike konsonant (ongeaspireerde en geaspireerde) en die lengte van die vokaal.
Stem saam. So Nick, jy hoor wel klankverskille, net soos jy seker 'n vraagsin in Nederlands herken het, want ons gaan dan op met die toon aan die einde. Of wanneer ons iets sarkasties of oordryf sê, verander ons ook ons toon in Nederlands.
Probeer om "nee" of "nee" op verskillende maniere te sê: vraag, bevel, oorreaksie (nee! Moenie wag nie, ek sweer!) ensovoorts. Hoor jou vriendin?Kyk of jy die toon met jou hande kan aandui?
Oefen dan met 'n Thaise woord soos 'maa' (มา). Sê dit as 'n vraag (maa??) opdrag (maa!!), verveeld (maa met swaar basstem) ens. Hoor sy daardie verskil? Skakel dan oor en laat haar 2-3 mas doen.
En as dit regtig nie werk nie, kyk of jy 'n bietjie kan leer skryf. Dat jy kort woorde op tekens sal herken (kan lees al ken jy nie altyd die vertaling nie). En kyk van daar af. Fokus op wat werk, gaan 'n bietjie verder en kom 'n bietjie later terug na struikelblokke. Dit moet tog lekker bly, leer met frustrasie is nie regtig moontlik nie...
Of probeer verskillende maniere om 'vervelig' uit te spreek. Daardie woord is beide Nederlands en Thai. 🙂
máa (hoë toon) ... die perfekte voorbeeld!
Elke keer as ek hierdie woord (in Thai!) sê, kry ek 'n opmerking van my vrou en sy sê dit weer! Natuurlik spreek sy dit reg uit.
Maar ek slaag nooit! Terwyl ek dit uitspreek soos ek dit van haar hoor. En tog is dit nooit reg nie! Ggggrrr!!!!