Hiji walungan panjang pungkal kapanggih jalan ngaliwatan sapotong geulis leuweung jeung tatangkalan. Di mana-mana pulo-pulo sareng pepelakan anu subur. Dua buaya cicing di dinya, hiji indung jeung anakna. "Abdi lapar, lapar pisan," saur Ibu Buaya. "Geus napsu haté, haté monyét." 'Enya, haté monyét. Abdi hoyong pisan ayeuna ogé.' 'A nice dinner jeung haté monyét seger. Éta bakal saé! Tapi teu katembong monyet ceuk Indung Buaya deui.
Boink! Hiji kalapa murag tina tangkal deukeut. Monyét naék kana tangkal éta! 'Indung' harewos anakna, 'Abdi ningali monyét dina tangkal éta. "Monyét anu saé dina tangkal éta kalayan haté anu saé." "Tapi kumaha carana urang nyekel eta?" "Kuring boga ide."
'Pak Monyét! Ceu Monyét!' ceurik anak buaya ti walungan. 'Halo, Pak Buaya. Naon anu anjeun lakukeun di dieu?' tanya monyét nu naék kana tangkal. 'Kuring ngan ukur ngojay. Urang buaya resep ngojay. Kamari kuring sumping ka pulo éta di tengah-tengah walungan sareng, anjeun terang, aya pisang anu panggedéna, asak sareng paling amis di nagara éta. Nice pisang konéng badag. Urang buaya teu ngadahar cau. Naha anjeun monyét resep pisang?'
'Oh, abdi resep pisang. Abdi langkung resep anu éta. Tapi kumaha carana kuring nepi ka pulo éta? Abdi henteu tiasa ngojay.' 'Éta henteu masalah. Hayu linggih dina tonggong abdi sareng abdi bakal nyandak anjeun ka ditu. Abdi teu gaduh nanaon dinten ieu, abdi ngan ngojay sabudeureun. Hayu urang ka éta pulo cau.'
'Anjeun meni bageur pisan. Abdi resep ka ditu.' Monyét naék, luncat kana tonggong buaya. "Cekel pageuh," ceuk buaya. Manéhna lalaunan ngojay ka arah éta pulo. "Kuring resep ieu," ceuk monyét.
Buaya ngagaduhan napsu anu saé…
Tapi buaya ngadadak teuleum dina cai. Monyét nyekel ogé tapi teu bisa deui ngambekan jeung teu bisa ngojay. Lajeng buaya muncul deui kalayan batuk sareng monyét ngarenghap dina tonggongna.
'Pak Buaya, naha anjeun nyumput? Abdi teu tiasa ngojay, nya?' 'Sabab, Monyét, abdi badé ngadahar haté anjeun anu ngeunah. Monyét haté téh kadaharan favorit urang. Éta nikmat!' 'Rék ngadahar haté kuring? Lamun ngan kuring kungsi ngomong. Haté masih dina tangkal kalapa.'
"Naha anjeun teu boga haté anjeun lajeng?" 'Henteu, sabab kuring henteu hoyong baseuh. Haté aman didinya. Upami anjeun hoyong haté abdi nyandak abdi deui ka basisir sarta kuring bakal meunang eta pikeun anjeun.' Sangkan buaya ngojay deui ka basisir. Monyét luncat naék kana tangkal. “Aha, enya, haté kuring di dieu. Persis dimana kuring ninggalkeun eta. Hayu, Pak Buaya, haté monyét nikmat abdi aya di dieu pikeun anjeun. Nanjak.'
"Pak Monyét, anjeun terang buaya teu tiasa naék, leres?" 'Ah enya, poho! Tapi kuring bakal ngajawab masalah éta. Kuring bakal ngabeungkeut tali sabudeureun suku hareup anjeun sarta kami bakal kerekan anjeun babarengan.' 'Muhun! Sumuhun, teu kunanaon.'
Monyét luncat ka handap sarta ngabeungkeut tali dina suku hareup buaya. "Dupi anjeun siap, Pak Buaya?" 'Enya. Hayu angkat. Abdi lapar haté monyét.' Bareng jeung sakabéh babaturan monyét, maranéhna ditarik sarta ditarik tali nepi ka buaya dangled satengah tangkal. 'Terus, monyét, malah leuwih jauh. Abdi henteu tiasa ngahontal haté sapertos kitu. Tarik kuring ka luhur!'
Tapi monyét teu nanaon sarta diuk dina dahan seuri buaya. 'Henteu, Mr Crocodile, kami henteu narik anjeun langkung jauh. Tetep didinya.' Buaya neuteup ka luhur jeung nempo luhureun tangkal. Jeung lamun manéhna nempo ka handap manéhna nempo taneuh jeung monyét seuri di manéhna.
'Abdi hoyong turun! Turunkeun abdi ayeuna!' "Kami ngan bakal ngantep anjeun turun upami anjeun janji moal ngahakan deui haté ti kami." "Tapi kuring resep dahar jantung monyét!" 'OKÉ. Henteu masalah. Anjeun ngan cicing di dieu ngambang dina tali éta. Minggu, bulan, urang teu paduli.'
'Henteu, henteu, antosan sakedap, mangga. Muhun, abdi jangji moal ngadahar jantung monyét deui.' "Turun!" Jeung monyét ujug-ujug ngaleupaskeun tali. Buaya murag ka handap kalayan dentuman. Anjeunna japati kana cai sareng ngojay gancang-gancang ka indungna. "Dimana haténa?" manehna nanya. “Ema, abdi mah teu resep haté monyét. Ngan ngalakukeun buntut beurit atawa suku bangkong….'
Sumber: Lao Folktales (1995). Tarjamahan jeung ngédit Erik Kuijpers.
Abdi resep carita sapertos kieu, Erik. Éta pisan sarupa fabel Éropa kalawan pesen moral ogé.
Naon anu diomongkeun Tina. Kuring ogé kedah mikiran carita Thailand anu kuring baca. Contona "singa jeung beurit" atawa "tukang kayu jeung jurig leuweung". Tarjamahan:
-
Peri leuweung jeung tukang kayu
(sacara harfiah: เทพารักษ์, Thee-phaa-rák, roh penjaga)
Jaman baheula, aya hiji tukang kayu anu asup ka leuweung rék ngala kai pikeun dijual. Nalika anjeunna ngagulung pikeun nebang tangkal anu aya di tepi arus anu jero, kampakna lésot tina leungeunna sareng murag kana cai. Ku kituna anjeunna teuleum ka cai sarta néangan kampak pikeun lila. Tapi cobian nalika anjeunna milarian, anjeunna henteu mendakan kampakna. Di dinya manéhna diuk sedih handapeun tangkal, "Kuring henteu weruh naon anu kudu dipigawé salajengna"
Peri leuweung, pangawasa leuweung, muncul teras naros ka si sepuh, "Naon sabab anjeun deuk sedih ku cai?" Ceuk si sepuh, “Kampak kuring dilungsurkeun ka cai. Henteu masalah kumaha kuring milarian, kuring henteu mendakanana. Sareng tanpa kampak, abdi teu tiasa motong kai pikeun dijual sahingga nyayogikeun hirup abdi sorangan. Peri leuweung nyarios ka anjeunna, "Entong hariwang, kuring bakal mendakan kampak éta pikeun anjeun." Manehna lajeng japati kana cai sarta mecenghul kalayan kampak emas, "Ieu kampak anjeun?" manehna nanya.
Penebang kayu ningali yén éta sanés kampak sareng nyarios "henteu". Tuluy eta peri leuweung teuleum deui ka cai tuluy nyokot kampak perak, “Ieu teh, nya?”. Ceuk tukang kayu, "Henteu." Dongéng leuweung tuluy némbongan mawa kampak beusi. Tukang kayu ngakuan kampakna sareng nyarios, "Éta kampak kuring!" Peri leuweung ningali yén lalaki éta nyarioskeun kaleresan sahingga nyarios, "Anjeun jujur sareng integritas, éta sababna kuring ogé masihan anjeun kampak emas sareng pérak". Jeung ku eta kecap peri leuweung ngiles deui ka leuweung.
-
Sumber: téks Thailand sareng Inggris op http://www.sealang.net/lab/justread –> Dongeng jeung tukang kayu