Nyaya yevanhu veKlity Creek (ห้วยคลิตี้) mudunhu reKanchanaburi ane ropa rakaiswa chepfu pamugodhi wemutobvu; nhoroondo yenhamburiko dzakakundikana dzokubvisa chepfu uye kuchenesa rukova, uye kurwira kwenzanga ruramisiro.

Chero bedzi vanhu vaigara pedyo neKlity Creek, rukova rwakanga rwuri rwoga runobva mvura. Vakuru vomumusha wacho vakazvitaura neiyi nzira: ‘Kana kune mvura, ipapo kune upenyu. Hapana mvura zvinoreva kuti hapana upenyu.' Vagari vemo vakashandisa mvura yemurukova kwete kungonwa nekubika chete, asiwo zvekurima nekuzvichengeta. 

Mhuka dzakasiyana-siyana dzerukova, nehove nehove, ndidzo dzaive tsime rekudya kwavo. Nzvimbo yekuvaraidza vana. Upenyu hwemumusha uyu hwaive hwakabatana nerukova zvekuti rukova rwaigona kunzi mvura yeupenyu uye mweya wenharaunda.

Mugodhi wekutungamirira

Asi tsime ravo remvura rakachinja kuva ngwavaira inouraya. Muna 1967 Lead Concentrates Company Ltd yakatanga mugodhi wekutungamirira makiromita gumi nemaviri chete kuchamhembe kwerukova uye tsvina inotungamira yakakandwa mumvura isina mafirita kana kurapwa. Vakatsamwa, vagari veKlity Creek vakabatana kuti varwe nekusarongeka uku uye vachiri kuita nanhasi.

Migumisiro inouraya yechepfu yemutobvu

Muna 1972, vagari vakaona kuti mvura murukova yakanga ichishanduka zvishoma nezvishoma uye yakatsvuka; kwaivawo nehwema. Chaityisawo kwaiva kuwanda kwehove dzakafa dzaiyangarara pamusoro uye pasina nguva vagari vepo vakabva varwara. Vakawanda vainzwa musoro, dzungu, kugumbuka mudumbu, chiveve uye kuzvimba mumigumo, uye kuneta.

Kurapwa nemishonga yechivanhu hakuna zvakwaibatsira uye nharaunda yaishushikana zvikuru. Kune vamwe, hosha yacho yaiuraya. Zvakatoipa, vana vakazvarwa ipapo vakaratidza abnormalities akadai hydrocephalus, abnormalities nemakumbo, ziso zvichemo uye polydactyly (zvinopfuura zvigunwe zvishanu kana zvigunwe paruoko kana tsoka). Kubvisa pamuviri uye kufa kwevana vaduku kwakawedzera.

Mumurume akafa muna 2015, chiyero che 41 mg/dL yemutobvu chakawanikwa muropa rake; uku ndiko kusungirirwa kwakapetwa kakawanda kupfuura huwandu hwakachengeteka.

Mhuri yeJo uye chepfu yemutobvu

Chinyorwa ichi chinotarisa zvakadzama nhamo yekurapa yakasangana nevana vaviri nemuzukuru wemushakabvu. Zvakasarudzwa kusabatanidza izvi mukushanda uku.

Mararamiro echivanhu akavhiringidzwa

Nharaunda yeKlity ine vanhu veKaren vakagara kwezvizvarwa muThung Yai Naresuan zvikomo mudunhu reKanchanaburi. Mararamiro avo anotsamira pane izvo zvisikwa zvakapfuma zvinovapa. Kwete kare kare mari yakanga isina chirevo munharaunda yeKlity; chawaida ibanga, badza nefoshoro.

Tsika yechinyakare yeKaren yekuchinjanisa zvirimwa muminda yaibvumira kurimwa mupunga, michero nemiriwo. Vanhu vairarama zvakapfava uye magamuchidzanwa avo akapfuudzwa kuzvizvarwa zvakatevera, izvo zvakachengeta nzanga yacho.

Asi hupenyu hwavo hwakashanduka apo mvura yakatsvuka ndokutanga kunhuwa. Pakanga pasisina hove dzokubata mumvura, nzanga yairarama nevatengesi kuti vawane zvokudya. Mushure mekunge vanhu varwara nekuda kwechepfu, rwendo rwekuenda kuchipatara chehurumende rwakaratidza kuoma uye kwakaoma. Izvi zvaiwanzotora zuva rose nekuti hapana mota dzaikwanisa kuuya. Murwere aifanira kutyaira tirakita kwemaawa maviri, ipapo makiromita makumi mashanu mumigwagwa ine tsvina uyezve mamwe maawa maviri mumigwagwa ine tara.

Manioc, mufarinya

Zvinhu zvose izvi zvakakonzera kudiwa kwemari yekukwanisa kutengesa. Zvekudya, zvekufambisa, zvekurapwa. Vanhu vazhinji vakamanikidzwa kusiya kuchinjanisa mbesa vochinjira ku'monoculture' sechibage necassava (manioc).

Gore negore, zviuru zvematani echibage kubva kudunhu reKlity zvakatengeswa kuti zvigadzire chikafu chemhuka chenguruve, huku uye chikafu chehove.

Chepfu mucheni yechikafu

Mushandi werubatsiro: 'Zvino ivhu remudunhu reKlity zvarakasvibiswa zvakanyanya nemutobvu, chibage chinomera pano uye chinoshandiswa kudyisa mhuka pasina mubvunzo chichavawo nemutobvu. Kutungamira uku kunoitika zvakare pasi pecheni yechikafu uye ichadyiwa uye inotengeswa mumaresitorendi, misika nenzvimbo dzekutengera. Izvi zvichatonyanya kana mvura yemurukova yakashandiswa kudiridza.”

"Chirikunetsawo ndechekuti rukova runoyerera rwuchipinda mubheseni reSrinagarin uye mvura inozopedzisira yasvika muRwizi rweMae Klong neMaha Sawat Canal uye kuti mvura inoshandiswa muThonburi, nzvimbo ine vanhu vakawanda muBangkok. Pakupedzisira, mvura inoguma yava muGulf of Thailand, iyo inoshandiswa nenyika yose. Ngozi yemutobvu saka haingokanganisa Klitykreek chete, asi chikamu chikuru chevanhu.'

Mutongi

Dare reAdministrative Court neCivil Court rakapa mutongo wekuti Hurumende nemakambani anotungamira vane basa rekudzoreredza rukova nenzvimbo yakatenderedza. Asi makore makumi maviri apfuura uye hapana danho ratorwa. Mubvunzo ndewokuti kururamisira kwausingawani hakuna kuenzana nekusarongeka here?

Vakuru vanoitira hanya zvikuru vana vavo. Kusvikira kuzuva rino, mwero yomutobvu weropa wavana yakakwira zvikuru kupfuura inoruramiswa nokurapa uye nhamba dziri kuwedzera gore negore. Ndezvipi zvimwe zvizvarwa zvinofanira kutambura vanhu vari kutonga vasati vatora mutoro uye kubvisa mutobvu wose?

Kunobva: https://you-me-we-us.com/story-view  Dudziro nekugadzirisa Erik Kuijpers. Rugwaro rwakapfupikiswa zvikuru. 

Kune mafoto enzvimbo yekugara uye nyaya yemhuri yeJo: https://you-me-we-us.com/story/living-with-lead-lower-klity-creek

Munyori: Thamakrit Thongfa, Pwo Karen anogara muKanchanaburi.

'Ndinogara ndakazvipira kunharaunda yekugara munharaunda yemuno, yevashoma nevagari veko. Chiroto changu ndechekuti vanhu vese ava, nepasi, vanodzivirirwa nemitemo yakakodzera uye maitiro anotevedzwa kana zvichidikanwa uye zvese pasina rusarura nekuti ndinotenda kuti vanhu vese vakaenzana.

Pfungwa 5 pa“You-Me-We-Us: You-Me-We-Us: 'Hupenyu nerufu pedyo nemugodhi wekutungamirira'”

  1. pete anoti kumusoro

    Iwe haugone kuzviita nemashoko, vanhu vanga vachiedza kwemakore makumi mashanu.
    Chiito chinofanira kutorwa.
    Solution Bvisa mugodhi uye ona kuti hauvhurike zvakare nekuita nzvimbo yakachengetedzwa.
    Cultural Heritage.

  2. Tino Kuis anoti kumusoro

    Munyika yose, zvido zvebhizimisi zvinowanzokunda nyaya dzoutano. MuThailand, izvo zvakanyanyisa munzvimbo dzakawanda. Mukuwedzera, vashandi vezvakatipoteredza vanotambudzwa, vanoiswa mujeri uye vanourayiwa. Vanosvika gumi nevaviri uye pamwe vangangowedzera varatidziri vakapondwa mumakore makumi maviri apfuura. Suwa.

    • Rob V. anoti kumusoro

      Thailand saka inyika ine capitalist uye isina kuenzana, uko (vanhu) vatongi vari pasi pamanera. Kubviswa kwezvinhu zvakasvibirira uye kusvibiswa kwechisikigo hakusi pakarepo kune chinhu chinodhura, chero bedzi madzishe akakwirira asingazvidavirire uye anozvidavirira nemigumisiro chaiyo, hazviiti zvishoma kuunza shanduko. Iko kklotjesvol uye kunyanya mapoka mashoma, vanokohwa zvibereko zvinovava zveizvi.

      Iwo akatevedzana anoratidza zvakawanda zviri uye zviri kuitika muThailand, iyo nyaya haisi itsva asi kutarisisa kunofanira kuramba kuripo, zvikasadaro isu tinogona zvirokwazvo kukanganwa mukana wekuchinja kwakanyanya kubatsira ruzhinji. Asi zvinorwadza kuti tsika idzi dzave nemakore dzichiitika, dzinoita sedzinogara kwenguva yakati rebei uye dzichiita kuti vanhu vakawanda vatadze kusvika nhasi namangwana. Kusuruvara, kusuwa kukuru.

  3. Eric Kuypers anoti kumusoro

    Chinyorwa kubva kuBKK Post nezve 'kuchenesa' magetsi. Zvisingagoneki, mhedziso. Iwe uchafanirwa kuchera iyo yakadzika, simba uye ivhu, uye yakachena here? Tungamira rwizi, vhara nzvimbo uye rega zvisikwa zviite basa razvo? Asi vanhu ivavo vanofanira kugara kumwe…. Mari hombe yakahwina zvakare, zvinosuwisa.

    https://www.bangkokpost.com/thailand/general/2079879/too-late-to-save-klity-creek

    • Rob V. anoti kumusoro

      Zvakanaka, mutemo uchiri kutadza uye kunyangwe zvakadaro njodzi inoramba iripo: kana ukaedza kubhadhara kambani "zvese" mari ine chekuita nekukuvadza, kugadzirisa, nezvimwe, inogona kuparara. Ipapo bhiri richiri kuwira pamutero (pamari) uye vagari (pamuviri). Kudzivirira kuri nani pane kurapa, kupinza rudzi urwu rwekudzidzira mubud kwaizobatsira zvakanyanya. Intuitively, ndingada kusungira bhodhi uye manejimendi ekambani yakadai kuti vagare, vashande uye vagare munzvimbo yakasvibiswa kuitira kuti varege kukanda mari pairi kazhinji kuti vasiyane nazvo. Izvo zvinogona a) kusadzorwa nemutemo b) zvakare yaisazove munhu uye inopesana neiyo yakakosha kukosha iyo vanhu vanofanirwa kubata vanhu, mhuka, zvisikwa uye zvakatipoteredza zvakanyanya sezvinobvira kuti hupenyu hurambe huchinakidza mangwana.

      Kana kuti rinomirira nguva refu zvikuru, apo munhu anochera guva rake amene ndokuparara, pasi nezvimwe zvose zvinomera pariri zvichawana nzira itsva kutozosvikira iri boka renyeredzi rava nenguva yaro yakanakisisa. Asi iyo ipfungwa inoshungurudza, inofanirwa uye inogona kuitwa zvakasiyana, handiti? Kupenya kwetariro yenguva dziri nani uye kudzidza kubva mukukanganisa kwedu?


Siya mhinduro

Thailandblog.nl inoshandisa makuki

Webhusaiti yedu inoshanda zvakanyanya nekuda kwemakuki. Nenzira iyi tinogona kurangarira marongero ako, kukuita iwe pachako kupa uye iwe unotibatsira kuvandudza kunaka kwewebhusaiti. Read more

Hongu, ndinoda webhusaiti yakanaka