autau a Siamese i Laos i le 1893 (ata: Wikipedia)

Gunboat diplomacy, i loʻu manatu, o se tasi o na upu e tatau ona avea ma miti susu a tagata taʻalo fiafia uma Scrabble. I le 1893 Siam le tagata ua afaina i lenei tulaga faapitoa o le tipiloma.

Ae peita'i, ina ia fa'amalamalama atili lenei mea, e tatau ona tatou alu teisi atu i le taimi, i le 1856 ina ia sa'o. I lena tausaga na sainia ai e Farani ma Siam se feagaiga o le 'filemu ma faauo e faavavau'. Ose so'otaga sa o gatasi ma sootaga fa'alemalo fa'asolopito na iai i le va o malo e lua i le seneturi sefulufitu. Ose so'otaga na vave ona fa'amalumaluina e le fa'aitumalo a atunu'u e lua. I le ono tausaga na muamua atu, na faatoilaloina ai e Farani Cochin-Saina, le itu i saute o Vietnam i lena taimi, ma o lea ua vaavaai atu ma le naunautai i Cambodia ma Laos, e lua foi eria na fai mai e Siam.

Na moemiti Farani i se auala o fefaʻatauaʻiga e tatalaina i saute sisifo o Saina e ui atu i le vanu o Mekong. Peita’i, sa iai se fa’afitauli ona o malo laiti o Laotian sa avea ma ki i lea atina’e sa nofo aitalafu i le Siamese. tupu Mongkut. O le faafitauli Cambodia o se isi itu. I le vaaiga Falani, o Cambodia sa pulea faʻatasi e Siam ma Vietnam talu mai le taimi o le Malo o Ayutthaya. E le'i leva talu ona uma le sainia o le feagaiga faauo, na tofotofoina ai lenei talitonuga. I le 1861, na faʻalavelave saʻo ai Siam i le militeri i faʻafitauli i totonu ina ua mavae le maliu o le Tupu Ang Duong o loʻo siomia ai le tulaga o Cambodia i le nofoalii. Na aumaia e Bangkok le latou puipuiga, Prince Norodom, o le sa le lauiloa i sasae o Cambodia, i le nofoalii. E leʻi lelei lenei mea ma Farani, o le na teteʻe malosi. I le avea ai ma pule fou o Cochin-Saina, o lea na tatau ai ona feutagai muamua Paris i lenei mataupu ma Farani. E masani lava, e leʻi taliaina e Bangkok lenei faitauga. O le mea na le iloa e le Siamese, o Norodom o loʻo taʻalo i se taʻaloga lua. A o ia tauto atoatoa ia Mongkut, na ia faia faalilolilo se feagaiga puipuia ma Farani i le aso 11 o Ianuari, 1863. I lalo ifo o le tausaga mulimuli ane, ia Tesema 1863, na ia sainia se feagaiga tutusa i Bangkok, e aunoa ma le iloa e Farani ...

O le Recalcitrant Cambodia e le na o le pau lea o le faafitauli na tulaʻi mai ai Siam i ogasami faavaomalo. O le fa'aosoina e le naunau e le gata, na vave ai ona faataatia e Peretania faavae mo i latou lava pule. E mafai e Asia ona faalagolago i lo latou gauai faapitoa. Ina ua mavae le maliu o Mongkut ia Oketopa 1868, na i ai i lona taulealea e foliga mai o Chulalongkorn le mamafa atoa o le tipiloma mai fafo i luga o ona tauau. Ina ua amata ona faʻalavelave le au Peretania mai Burma i le fefaʻatauaʻiga o le teak i le itu i matu o Siam, aemaise lava i le setete o papeti o Lanna, na popole Chulalongkorn o Chao Kavilorot, le perenise o Chiang Mai, o le a tosina atu i se feteʻenaʻiga ma Burmese poʻo latou Peretania. matai. O se fefinauaiga e leʻi tulimataia e Bangkok.

Ina ua maliu Chao Kavilorot i le 1870 chulalongkorn o lea na faanatinati ai e fesoasoani ia Chao Intanon, o lana sui filifilia, i le nofoalii i Chiang Mai. O le laasaga muamua lea i se faagasologa o le a taitai atu ai i le tuufaatasia o le itu i matu i totonu o Siam. Ina ua maeʻa le maliega a Anglo-Siamese i le 1874 lea na malilie uma ai itu e lua e foia soʻo se feeseeseaiga e ala i faamasinoga faavaomalo, na toetoe lava a auina atu e Siam se komesina tupu i Chiang Mai e le gata na faʻatapulaʻaina ai le pule a le maota o le pule ae faʻapea foʻi i nai tausaga na sosoo ai, na faasolosolo malie le faʻataʻitaʻiina o le pulega i Bangkok ma faʻapea ona aumaia i lalo o le pulega Siamese tuusao. O se togafiti fa'amamafa o le a fa'aaogaina i le sefulu tausaga mulimuli ane e Chulalongkorn i itu uma i matu ma saute, ma - e ui lava ina le manuia - i le Laotian vassal states o Luang Prabang ma Champassak. Ma talanoa e uiga i le itu i saute: I le vaitaimi lava lea e tasi, o le tele ma le tele o manaʻoga na auina atu i Lonetona mai le au Peretania i Sigapoa e faʻamutaina le pule a Siamese i itumalo o Malaysia o Kedah, Perlis, Kelantan ma Trengganu. O Peretania Ofisa i Fafo Ae ui i lea, e leai se faʻafitauli na iloa ai ma talitonu o mea e fiafia i ai Peretania i Siam e sili ona lelei le tautuaina o tipiloma ma feutagaiga. E ui lava i luga o le tulaga o lenei kosi e maua moni mai ai taunuuga lelei...

Le televave o le faʻalauteleina o Peretania pule ma o le faatoilaloina tele na mafatia ai Farani i le Taua Falaniko-Prussia o le 1870-1871, faatasi ai ma le toesea o Alsace ma Lorraine i le Malo fou o Siamani, sa faigata ia Paris ona foloina ma e toatele tagata Farani na talitonu faamaoni o le faalauteleina o le teritori i fafo atu o le atunuu. fa'aleagaina le fa'amaualuga o le atunu'u ma fa'aleagaina le mamalu fa'ava-o-malo sa tatau ona toe fa'afo'isia. Ma o le iʻuga, na nofoia Tunisia ma Madagascar, o malaga a le militeri na alu i Aferika Tutotonu ma Sisifo ma toe faʻatumauina i Asia i Sautesasae. E leʻi tuʻuina atu e le Farani a latou miti o le tatalaina o le Vanu o Mekong ma e mautinoa na toe foʻi mai Laos i vaaiga Farani.

O Laos le mautu ua leva ona avea ma popolega o Chulalongkorn. O Cochin-Saina ma Siam sa i ai ni tagi i Laos ma ina ua faateteleina le mafatia o le atunuu i osofaiga a le au faomea a Saina Ho - o le mea moni o i latou ia na sao mai le Taiping Rebellion (1850-1864) - i le ogatotonu o le 1885, o le tupu Siamese, Prince Prachak , o se tasi o ona uso, ia Nong Khai e faʻatūina se faʻalapotopotoga faʻapitonuʻu e le gata o le a feagai ma le Ho ae faʻavaivaia foi le faʻalauteleina o Farani. Ia Novema XNUMX na auina atu ai e Chulalongkorn se vaegaau fou ma nisi o ana au sili ona lelei ma faaauupegaina i auupega aupito sili ona faaonaponei, na taitaia e lona uso laitiiti o Kromamu'n Prachak ma Chamu'n Waiyaworanat i Saina. ta'ita'i taua nofoaga pulea. E mautinoa lava e le o se mea na tupu na alu ese ai lenei malaga i le taimi lava lena. A uma mea uma, o le 1885 o se tausaga autu i tulaga o le auala na atiina ae ai sootaga a tagata Siamese.

I le amataga o lena tausaga na maua ai e Farani manu faamiliteli Annam ma Tonkin, ma maua ai le puleaina o Vietnam uma, ae na o le faʻapipiʻiina e Peretania o vaega na pulea aloaia e le Tupu o Thibaw i le itu i matu o Burma. E peiseai e le lava lea, na sainia e Farani ma Peretania se maliega tau fefaʻatauaʻiga ma le pulega a Peretania i Burma lea na tatalaina ai se konesula Farani i Mandalay. O Chulalongkorn ma ana faufautua, o le sili ona taua o le Minisita o le Va i Fafo fou faatoa tofia, o Prince Devawongse, e sili ona agavaa, na vaai ma le le fiafia i le auala e lua malo Asia i Sautesasae, i se faaupuga, faamalosia e tuuina atu le pulega i Sisifo i totonu o le va o ni nai vaega. masina, talia. O le tausaga foi lea na faia ai e Falani ma Siam se feagaiga faauo fou lea atonu e lei naunau ai le au Siamese e tatala se konesula Farani i Luang Prabang. Ae ui i lea, na musu le palemene Farani e faamaonia lenei maliega i le 1886 ona o lenei mea de jure o le a fa'aalia ai le amanaia o aia tatau a Siam i luga o Laos…. Masalo ua manino mai i lena taimi i Bangkok e le mafai e Farani ona lafoai a latou tagi i Laos.

O fana a Elefane Siamese i Laos i le 1893 (Ata Wikipedia)

Masalo o se faʻalavelave faʻafuaseʻi o le faʻalavelave o le konesula Farani, faʻapipiʻi i Luang Prabang ma faʻamanuiaga Siamese, o le a faʻauluina mataupu. O le faifeau ma le tagata suʻesuʻe Auguste Jean-Marie Pavie na taunuu i Luang Prabang i le amataga o le 1886 ma e leʻi natia lona alofa mo tagata Laotian ma lona le fiafia i le 'imperialist' Siamese. Na te leʻi faia se taumafaiga e faʻasaʻolotoina Laos mai le pulega a Siamese. I le 1888, mo se faʻataʻitaʻiga, sa ia galulue vavalalata ma se au Farani lea, i lalo o le faʻailoga o le tuliloaina o 'au a Ho, na taumafai e faʻapipiʻi nofoaga o Sip Son Chu Tai i le Vanu o Black River mai Vietnam i Matu. I le vaitaimi lava e tasi, na ia taumafai foi e aoina faʻamaoniga o pulega faʻasolopito Vietnamese i lenei itulagi faatasi ai ma le fesoasoani a tagata asiasi i le ogatotonu o Laos. O se misiona, i le ala na faaiuina i se faaletonu. E leʻi taofia ai Pavie, i lona toe foʻi mai i le tina i le 1889, mai le faʻamalosia malosi o le faʻalauteleina o le faasolosolo malie o le malo o Farani Indochinese i le Mekong. O se fesili na faalogo i ai le malo Farani ma o le tausaga na sosoo ai na toe foi atu ai le konesula sogasoga i Luang Prabang i le faauluuluga o le Fale Misiona, o se vaega o saienitisi ma faioloa na tatau ona tauanau Laos ma Cambodia e talia se aʻoaʻoga faʻa-Farani.

I Bangkok, e pei ona fa'amoemoeina, na fa'aalia ai le ita i fa'asalalauga a Pavie. Na talitonu Chulalongkorn ma ana faufautua e mafai ona latou faʻamoemoe i le lagolago a Peretania i lenei mataupu ma tuʻuina atu malosiaga mamao i komesina tupu i Nong Khai, Ubon ma Champassak. I le taimi lava e tasi, na auina atu le tele o fitafita i matu ma sasaʻe e puipui ai le fiafia o Siamese. O Farani na tali atu ma le ita i nei faiga ma, faatasi ai ma le lauiloa Farani mo le tipiloma, na le auina atu se isi ae na o Pavie i Bangkok e avea ma sui fou Farani i le laumua o Siamese...

O sootaga faʻavaomalo i le va o Bangkok ma Pale na toe faʻataʻitaʻiina ia Setema 1892 i ni mea fou se lua, e leʻi fesoʻotaʻi. I Khammuan ma Nong Khai, e toatolu ni alii faipisinisi Farani na masalomia na aafia i le ave faananā o le opium na tipoti e komesina Siamese. I ni nai aso mulimuli ane, o se tasi o Massie, o le na suitulaga ia Pavie e avea ma konesula i Luang Prabang, na pule i lona ola i lona toe foi atu i Saigon. O faʻalavelave uma e lua na faʻaaogaina i Farani o se mafuaaga mo le faʻalavelave. E le'i leva ae faia ma ia Mati 1893 atonu na oo ai Auguste Pavie i lona lava 'taimi o le mamalu ina ua avea ma sui o le Malo Farani, na ia tuuina atu ia Chulalongkorn ma Prince Devanwongse le manaoga mo le aveeseina vave o pou uma a le militeri Siamese i le itu i sasae o le Mekong i saute o Khanmuan. Ina ia faʻamalosia lana tagi, na taunuu le vaʻa fana Farani i nai aso na muamua atu Leprechaun na taula i le Chao Phraya e lata ane i le Konesula Aoao o Farani. E ui ina ua fa’ailoa mai e le kapeteni o lenei va’a e na’o le vaiaso e nofo ai, ae sa musu lava e alu i le mae’a ai o lea vaitau. Ae ui i lea, e leʻi fefefe tagata Siamese ma teena le manaʻoga Farani.

O le tulaga na matua faateleina ia Aperila 1893 ina ua ulufale atu le au Farani i Laos i luga o le poloaiga a Jean de Lanessan, le Kovana Sili o Indochina. O le tele o vaega a Siamese sa tutu i lea eria na solomuli, ae na tulai mai le vevesi i nisi o nofoaga. Sa siomia se koluma Indochinese i le motu o Don Khong i le Mekong ma sa ave faapagota ai le leoleo Farani o Thoreaux. I le itu i saute, o se osofaʻiga faʻafuaseʻi na faia i Kien Ket, na fasiotia ai le tagata asiasi Farani o Grosguin ma le 17 o ana fitafita Indochinese. O nei mea na tutupu na maua ai e Farani se alibi manaia e faʻaauau ai nei i le pulumu lautele.

Ia toe faauau…

4 Tali i le “'Fa'ailoga Fa'ailoga Taualoa': Le Taua Muamua Falani-Siamese (1893) Vaega 1”

  1. Hank Hauer fai mai i luga

    O lenei taua ua faʻamoemoe e matou te tietie i le itu agavale i Taialani. I lena taimi e leai se mea na aveesea mai Farani

  2. Theo Molee fai mai i luga

    Manuia tele.Ta'alo i luma i le fa'asologa.
    ma fr.gr.,
    Theo

  3. Jan fai mai i luga

    Ou te ioe atoatoa ia te oe Theo. Tu'u ulu ma tauau i luga a'e o mea uma

  4. Frank H. fai mai i luga

    O lenei mea e te maua ai se vaaiga e matua ese lava i Taialani.


Tuua se faamatalaga

Thailandblog.nl fa'aoga kuki

O la matou upega tafa'ilagi e sili ona aoga ona o kuki. O le auala lea e mafai ai ona matou manatua au faʻatulagaga, faia oe o se ofo patino ma e fesoasoani ia i matou e faʻaleleia le tulaga lelei o le upega tafaʻilagi. faitau atili

Ioe, ou te manaʻo i se upega tafaʻilagi lelei