Luang Wichit Wathakan (Ata: Wikimedia)

I le vaitaimi i le va o le 1925 ma le 1957, na iai suiga tāua i tu ma aga a Thai o loo matuā aogā pea i aso nei. Fausia i luga o le faʻafouina o le setete ma aʻoaʻoga i lalo o le Tupu o Chulalongkorn, na fausia ai se faʻailoga Thai fou e sui ai le tele o tu ma aga faʻapitonuʻu eseese e fausia ai le tasi malo ma le tasi tagata. O Luang Wichit Wathakan o le mamanu sili.

Fa'asinomaga

O se manatu e fai si fefinaua'i. E mafai e tagata uma ona fai mai se mea e uiga i lona faasinomaga, lea e mafai ona matua eseese i le olaga o tagata uma ma e mafai foi ona ese le vaai a isi.

E sili atu ona faigata i se faasinomaga faaleatunuu. E iai se mea faapena? Ona o le a lea? Aisea tatou te mananao ai e faamaumauina lena mea? E iai fo'i le fa'asinomaga Dutch?

E tusa ai ma Thailand, e leai se fesili: o le toʻatele o Thais, ma e mautinoa lava le Thai state, e talitonu i se faʻasinomaga Thai faʻamalamalamaina ma manatu e matua manaʻomia le faʻavaeina ina ia faʻalauteleina le lotogatasi ma le lotonuu. E faia lenei mea e se matagaluega a le Matagaluega o Aganuu Thai: le Thai 'Identity Board'. O lena faasinomaga e le masani ma e tatau ona mafaufauina, miti ma fatuina i le tele o mea taua ma tala. Na amata lenei mea i lalo o le Tupu o Rama VI (pule 1910-1925) ma e masani lava na faia i lalo o le pule muamua a Field Marshal Pleak Phibunsongkhram (1938-1944 ma 1948-1957), lea na taʻua mulimuli ane o Phibun.

O loʻo ola pea lena mafaufauga i faʻasalalauga aloaia a le setete, aemaise lava mai le militeli, ma tusi aʻoga. O lena faasinomaga mautu o le a manaomia mo le mautu, faamaoni, tiute, lotogatasi ma le ositaulaga mo le manuia o le atunuu. O le taunuuga o se malaga i Thainess, khwaamppenthai, e ala i faatusa, indoctrination, sa'o faaupufai ma le faailoga tagata. Thainess o se faiga taua lea e faʻamasinoina ai Thai uma. Afai e ese se manatu o se tasi, o le fesili e le o toe mamao: 'O oe o se Thai?' E faʻatatau lenei mea i le tele o manatu, masani ma aganuʻu, ae maise lava i poutu e tolu o le sosaiete Thai ma le faasinomaga: o le malo, le lotu (toetoe lava o taimi uma e fesoʻotaʻi ma Buddhism) ma le pule tupu. E tatau ona faaaloalogia i upu ma amioga. E faigata foʻi ona faʻamalamalama atili e uiga i mea tonu e aofia ai nei poutu e tolu, e tatau ona faʻamalamalamaina e le tagata lava ia ma o lea e fesoʻotaʻi vavalalata ma le manatu o Thailand o se malo tulaga ese ma toetoe lava a le mafai e se tagata ese ona malamalama.

O le aga'i atu i le felafolafoaiga o le faasinomaga

I lalo o le Tupu o Chulalongkorn (pule 1878-1910), na fausia ai se malo maʻoti ma se malo tutotonu. O malo tuto'atasi i se isi itu sa pulea i le pule a le tupu. Na aliaʻe tuaoi manino o le atunuu, o se pulega fou na salalau atu i tulimanu uma o le atunuu, o se vaegaau ma leoleo na mautinoa le mautu ma le saogalemu. Ole tele o auala, ole atina'eina o nofoaafi ma feso'ota'iga telekalafi ua faia mo se malo vavalalata. (A'oa'oga Tulagalua) na fa'alauteleina ma fa'amalosia ma fa'avae i luga ole gagana (Central) Thai, masani ma tu ma aga. O pule mulimuli ane na fausia i luga o lenei faavae. Ae e le'i iai lava se fa'asinomaga Siamese/Thai, ma na fa'afitia.

O le fausiaina o se faasinomaga 'Thai'

E mafai ona tatou tuu le amataga o le talanoaga o le faasinomaga Thai ma le Tupu Vajiravudh (Rama VI, nofotupu 1910-1925). Ina ua toe foʻi mai i le mea sa taʻua o Siam ina ua mavae le 9 tausaga o aʻoga i Egelani, na ia faapea mai: 'Ua sili atu nei ou lagona Siamese nai lo le taimi na ou alu ai i Egelani'. Na ia manaʻo e faʻalauiloa le nationalism ma e manaʻomia ai se seti faʻamalamalama lelei o tulaga taua Thai. E ui lava e iai se vaega o Saina, ae na ia tusia le tusiga 'O Saina o Iutaia o Sasa'e'. O le fa'atumuina ma le fa'aogaina o se fa'asinomaga e tele lava ina fa'asaga i le ata o le 'isi' fa'aleaga.

Sa matua taua lava le tupu. O le malo sa pei o se "tino ma le tupu o se faiʻai," o le tala lea a Rama VI. Na ia faatusaina foʻi le atunuu i se vaa lea na fai ai le tupu o se tiʻetiʻe ma e mulimuli atu foʻi le ʻau foe i faatonuga o se ʻau, a lē o lea e lē alu i luma le vaa.

Ae ui i lea, o le tagata sili ona taua i lenei mea Luang Wichit Wathakan (mulimuli ane Wichit).  Na ia faia lenei mea i le vavalalata vavalalata ma le Palemia Phibun (1938-1944 ma le 1948-1957), o le na faaliliuina manatu o Wichit i tulafono ma tulafono faatonutonu e tatau ona usitaia e tagatanuu Thai. Na soifua mai o Kim Liang ma tuaa Saina i le 1898 i le itumalo o Uthai Thani, na ia mauaina muamua aoaoga i malumalu. I Wat Mahathat (Bangkok) na ia tusia ai ni faitioga mataʻutia o monike i le gagana Peretania, Siamani ma Farani seia oo ina faasaina e le abbot. I le va o le 1924 ma le 1927 na faʻapipiʻiina ai o ia i le ofisa faʻa-Thailand i Pale ma sa aʻoga ai foi iina, lea na ia feiloai ai foi ma Phibun ma Pridi Phanomyong, o taʻitaʻi o le 1932 Revolution. Sa avea o ia ma faauluuluga o le Fine Arts Department, o se sui le tumau o le palemene ma sa umia le tele o tofiga amepasa i le taimi ma ina ua uma le Taua Lona Lua a le Lalolagi. I le 1945 na falepuipui ai o ia mo sina taimi puupuu i Iapani e tagata Amerika ona sosoo ai lea ma Taialani o se solitulafono tau. O ia o se tusitala sili ona lauiloa: tala faatino, musika ma siva tala, tala faasolopito, tala faapolokiki ma tala faasolopito. Na muamua faaipoipo o ia i se tamaitai Farani ma mulimuli ane i se tagata siva Thai, fai pese ma faiaoga i le Silpakorn ("Tufuga") Iunivesite fou. Na maliu o ia i le maʻi fatu i le 1962.

Thai diplomatic corp i le Reich e talia e Joseph Goebbels ma Joachim von Ribbentrop i Schauspielhaus Berlin. (Ata: Wikimedia)

Va'aiga ma galuega a Wichit

O lana taulaiga o le faaigoaina, faʻamaonia ma faʻasalalau le faʻasinomaga Thai na ia manatu e manaʻomia mo se malo malosi. Sa ia faamemelo ia Dr. Goebbels ma viia le sootaga o Siamani ma Austria i le 1938. E pei o Phibun, o ana faataitaiga maoae o Hitila, Mussolini, Ataturk ma le Malo o Iapani. Sa tatau ona faavae le atunuu i le lanu, gagana ma aganuu. (O le laina muamua o le Taialani National Anthem, na faalauiloa i lena taimi, e faitauina faapea: ‘O i matou o Thais o le tino e tasi ma le toto.’). Masalo o le faʻamoemoe o le fatuina o se Malo Tele Thai e aofia uma ai tagata e taʻua o Tʻai mai Assam (Initia) ma Burma (tagata Shan, Thai Yai) i le Thai Lue (Sipsongpanna, South China) ma Laos. O lena na mafua ai ni pisinisi manino se lua. Muamua lava, o le tupu o Siam (o le igoa Wichit na mafua i le Khmer, le Cambodia) na taʻua o 'Tailani' mai le 1939 agai i luma. Ona musumusu atu lea o Wichit i le taliga o Phibun e faapea, ina ua uma ona faatoilaloina Farani e Siamani i le 1940, sa i ai se avanoa matagofie e toe maua ai ‘ituaiga leiloa’ i Laos, Cambodia ma Burma. Na faʻaosoina foʻi e se faʻalapotopotoga e taʻua o le 'Thai Blood', na amata ai se feʻaveaʻi vevela lea na iu ai i le taua a Franco-Thai i le faaiuga o le 1940-i le amataga o le 1941 lea na faatoilaloina ai eria i Burma, Laos ma Cambodia. Ina ua mavae le 1945, sa tatau ona toe faafoi e Thailand na eria. O le 'Victory Monument' o se faamanatu o lenei taua lototoa. Taialani o se malo taua lea e mafai ona vaaia i foliga o le atunuu e pei o se to'i. Sa faapitoa le viia o tupu ona o a latou galuega totoa i le puipuia o le atunuu mai le tele o ona fili i totonu ma fafo, o se galuega taua.

Luang Wichit Wathakan (Ata: Wikimedia)

E tutusa lava le mamao o mea na ta'ua o 'tulafono fa'aleaganu'u' (rattaniyom)', tulafono ma tulafono na tuʻuina mai luga ma e tatau ona faʻatonutonu manatu ma amioga a Thais. O le mea lea, na avea ai le lamu betel ma faiga masani e tutusa ma la matou "E te sau e inu kofe taeao?" fa'asa. O le lamu sa leai se faafitauli. O fa'afiafiaga 'Likay', lea sa matua ta'uta'ua i nu'u ma a latou mea fa'afiafia, sa fa'asa. E tatau ona fai pulou o alii ma tamaitai, o ofuvae mo tamaitai e le manaomia, e pei o le masani o tino pito i luga. Sa fautuaina (e le mana'omia) ia sogi tamaloloa i a latou ava pe a latou o atu e faigaluega i le taeao. Sa fautuaina foi le Pad Thai ma le sopa saiini (se meaai Saina). Sa taua le ta'ita'iga, ona 'ua iai fo'i ta'ita'i o lafu manu uma (sii mai Thai). O aʻafiaga mai fafo e tatau ona taofia: o nisi o galuega na faʻaagaga mo Thais, faʻamatalaga i tagata ese ma fesoasoani mai tagata ese e le lotonuu. Sa tatau i tagata Saina ona faʻaaogaina igoa Thai (o le tupuaga o le tele o Thais e mafai lava ona faʻamaonia mai lenei mea).

Na manatu tagata i ona po o nisi o na tulafono e lelei, ae o isi na latou manatu e faavalevalea. O le faasā o betel e masani ona ʻalofia ma ofo i lalo o laulau o maketi, o se tamaʻitaʻi e leai sona pulou e savalia ana taifau, e tofu le tagata ma le pulou, ma le upu. rattaniyom o nisi taimi e sese le sipelaga ma lona uiga 'mulimuli (tauaso) se taavale'.

Na faasoa atu e Wichit nei manatu i se faasologa umi o lauga leitio, tala, tusi, ma tala faatino. Sa manaʻomia foʻi tusi a le aʻoga e faʻaalia ai lenei mataupu.

O Wichit sa i ai se manatu fa'aonaponei o fafine. Sa itiiti lo latou malosi faaletino nai lo alii, ae sa sili atu le malosi ma sa sili atu ona mafai ona latou taulimaina faigata.

Mulimuli ane

I nei faiga uma na tu'uina atu i le setete se matafaioi tele, pe a le mana'omia. Muamua na tuʻuina atu i le militeri le galuega o le faʻamautinoaina o le faʻamalosia, mulimuli ane faʻatasi ai ma le faʻatasi ma le pule tupu. O nisi o manatu i luga o loo ola pea i aso nei.

Talanoaga ose vaega taua ma malie o lenei blog. O lea la o fesili nei. E te manatu e iai se mea e pei o le 'Fa'asinomaga Tai'a? Afai o lea, o le a le mea e aofia ai? Ae o le ā sou manatu?

Punaoa:

  • Scot Barmé, Luang Wichit Wathakan ma le Foafoaina o Fa'asinomaga Taialani, 1993
  • National Identity and its Defenders, Thailand, 1939-1989, ed. Craig J. Reynolds, Silkworm Books, 1991
  • Judith A. Stowe, avea Siam ma Taialani, A Story of Intrigue, 1991

7 Tali i “Si’uleo mai le Tuana’i: Luang Wichit Wathakan ma le Foafoaina o Fa’asinomaga Taialani”

  1. Rob V. fai mai i luga

    O loʻo faʻaauau pea ona ou iloa e faʻapitoa le faʻaogaina o tagata i foliga o se malo tuʻufaʻatasi ma se taʻitaʻi malosi. 'Tasi tagata, tasi le atunuu, tasi le ta'ita'i' e faamanatu mai ai ia te au. O le a le Taialani i aso nei e leʻi tasi se faʻalapotopotoga seia oʻo i le 19 seneturi. I Bangkok, na vaai maualalo tagata i tagata e leʻi atinaʻeina o loʻo nonofo i vaomatua. Mo se faʻataʻitaʻiga, o tagata Isaan na vaʻaia pea o Lao ae le o Thai. Na suia lenei mea i le faaiuga o le 19 senituri ina ua manino le vavalalata o tuaoi o le atunuu ma na manino le mauaina e Bangkok le pule i luga o setete muamua e pei o Lanna (Chiang Mai). O lea mea itiiti ma lea mea itiiti, ia faamanino atu i tagata, e le o se mea e fai faafesaga’i, e le o se mea e faufau, ae o se lotogatasi.

    I Bangkok, o le tele o lala sooupu a le malo o loʻo i ai se faʻaupuga matagofie '(mo) malo, lotu, tupu' ((เพื่อ) ชาติ ศาสน กษัตริย์) mataitusi i luga o le puipui. A aunoa ma se isi fa'amatalaga e mafai ona e fa'aliliuina o le 'lotu' po'o le 'lotu'. I le faatinoga e sau i lalo i le lotu Puta. E lē o talanoa le faavae e uiga i lotu, ae e iai foʻi le aogā o le lotu Puta i inā. O loʻo tumau pea le faʻamalosi e faʻauiga Buddhism o le faʻatuatuaga aloaia a le setete.

    I la'u vaai e le o iai tagata Thai po'o le Dutch, po'o le Thai. O i tatou moni o se faʻapotopotoga o malo ma tagata, ae ou te malamalama i le aoga o le tuʻufaʻatasia o tagata i lalo o se fuʻa masani. Ae o le a lena faasinomaga .. lelei .. ona o se tuufaatasiga o le faitau miliona o tagata tulaga ese, e mafai e se tasi ona piki mai ai ma faamamaluina e tusa ai ma mataupu o le aso po o le mea e vaʻaia e alii maualuluga e taua i lena taimi e maua ai tagata i luga o le itulau e tasi.

    Ua lelei: https://www.thailandblog.nl/achtergrond/isaaners-zijn-geen-thai-wie-mag-zich-thai-noemen-het-uitwissen-van-de-plaatselijke-identiteit/

    • Leo Th. fai mai i luga

      E le o Rob e toatele tagata e nofouta i le ata o se tasi malo lotogatasi ma se taitai malosi, ae sili atu le taufaafefe, a itiiti mai i loʻu manatu. Ua anoanoaʻi faaaʻoaʻoga, e lē gata i aso ua mavae ma le taimi nei. O le motu o tagata o loo faaalia ai le faamaualuga faaleatunuu, e pei o fuʻa po o le usuina o igoa ma/po o upu, e mautinoa lava ou te ʻalofia, ae ou te ʻalo ese foʻi mai le tapuaʻiga naunautaʻi a soo se tagata, pe o se tagata faapolotiki, o se sui o se aiga tautupu, po o se isi lava. O Netherlands o se tamaʻi atunuu ma e ui i lea, matou te faia se vaevaega ma taʻua, mo se faʻataʻitaʻiga, Zeeland thrift, Limburg talimalo, Brabant sociability, Dutch sobriety, Groningen stubbornness ma Frisian faʻamaʻaʻa o ni uiga e faʻatatau i se vaega o tagata. I loʻu manatu, o suʻesuʻega faʻapitoa, e pei o le manatu o Belgians o Dutch e mataʻutia, ae o se suʻesuʻega talu ai nei na lolomiina i le AD na faʻaalia ai o le Dutch e tuʻuina atu le tele o taimi sili atu i faʻameaalofa nai lo Belgians. I totonu o taulaga e pei o Amsterdam, Rotterdam, The Hague, Utrecht, ma isi, ona o le suiga malosi o le faitau aofaʻi, e le o toe fesiligia se faʻamatalaga Dutch ma o ituaiga uma o manatu o loʻo faʻafefe. E le gata i lea, o loʻo i ai se faiga faʻapolokiki e faʻasalalau e tatau ona tatou faʻaaogaina se faʻasinomaga Europa. Ou te le iloa foi le uiga o lena mea. I le mamao e mafai ona ou faʻamasinoina, ou te talitonu o tagata Thai e sili atu le faʻaatunuu nai lo Dutch. O le faatosinaga a le lotu Buddhism, faatasi ai ma tu masani, e le mafaafitia foi o loo i ai i le tele o vaega o sosaiete Thai ma, sei vagana ai nai itumalo i saute, i loʻu manatu, e fatuina ai se sootaga le vaeluaina. Ou te iloa le toatele o tagata Thai e faauo ma fesoasoani, ae e faatatau foi lena i isi tagata i le lalolagi. O se mea malie, Rob, ona o loʻu malamalama itiiti i le gagana Thai, na ou pikiina ai ni upu / faʻamatalaga Isan, ou te leʻi iloa o ni gagana i le taimi muamua. Ina ua ou faaaogaina nei upu i Bangkok i se talanoaga ma se Thai, e masani ona talie tagata ma fesili mai pe na faapefea ona ou tautala Lao.

      • l.maualalo tele fai mai i luga

        O se faʻamatalaga mataʻina i le faʻamatalaga.

        Ou te masalosalo pe o tagata Thai e sili atu le atunuʻu nai lo Dutch.
        O nei tagata e “faailogaina” i aso uma i le 8.00:18.00 i le taeao ma le XNUMX:XNUMX i le afiafi.

        O le patipati "faasoasoaina" (100 Baht) i faʻasalalauga maualuga
        se mea foi e fesiligia.
        O tulafono a Prayuth, lea e tatau ona aʻoaʻoina i aʻoaʻoga, e faʻaosofia foi le mafaufau.
        E tusa ai ma lagona o le toʻatele o tagata Thai, latou te manaʻomia manaʻoga sili atu nai lo le faʻamalosia o le lotogatasi o le atunuʻu.
        I le Queen's Day i Netherlands, o Netherlands foi e foliga mai o se tagatanuu faapea foi ma se taumafaiga e
        e a'oa'o le Wilhelmus i a'oga tulagalua.
        Ua aʻoaʻo mai e le poto faanatura: O se iunite faʻapipiʻi e taʻitaʻia ai se pa ma e lava le mamafa.

        • Leo Th. fai mai i luga

          O le aso o le Tupu e tasi i le tausaga ma ou te manatu o se maketi saoloto a le atunuu lea e fai ai e nisi tagata e laei moli. E le gata i lea, o se tasi o nai aso e te vaʻaia ai le fuʻa a Dutch o loʻo lele, lea e naʻo le mea e tupu pe a auai le au lakapi a le Dutch i le European Championship poʻo le Ipu a le Lalolagi. O le isi vaega o le tausaga, i loʻu tulaga, o le Dutch tricolor e naʻo le taualuga o le taulaga ma, talu ai nei, i totonu o le potu muamua ma le lua potu. E ese le ese o lena i Taialani, e iloga i le tausaga atoa i soo se mea i auala ma fale. E masani foi ona taina le vii a Thai, e le gata i le 8 ma le 18 i le taimi e te tusitusi ai, ae faʻapea foi, mo se faʻataʻitaʻiga, aʻo leʻi amataina ata tifaga uma ma ata o le aiga tautupu. Na talitonu Mr. Buma o le CDA e tatau i tamaiti aoga tulagalua ona faamasani i latou lava i le Wilhelmus, ae e leʻi oʻo i le taimi nei. O se komiti ua faatuina e talitonu o le taimi o le lesona e mafai ona sili atu ona faʻaalu i le aʻoaʻoina o tulaga taua a Dutch e pei o le saolotoga, tutusa ma le lotogatasi. E tatau foi i tagata fou ona aʻoaʻoina le vii o le atunuu, ae o le faʻatinoga o le toʻatele o tagata Dutch latou te le iloa le tusitusiga, sei vagana ai laina amata o le fuaiupu muamua. E oo lava i le taʻitaʻifono o le komiti Orange a le atunuu na te leʻi iloa le tusitusiga i le taimi o le televise i ni nai tausaga ua mavae! I le aotelega, o Thailand e foliga mai e sili atu le atunuʻu nai lo Netherlands, ae atonu e le o le tulaga lena mo le tagata.

          • l.maualalo tele fai mai i luga

            E tasi le isi faʻamatalaga puupuu pe aisea ua ou masalosalo ai e uiga i le 1 United Thailand e ui i le faʻaalia i fafo o fuʻa, ata ma le faʻalogologo i le vii o le atunuu.

            Talu mai le osofaʻiga i le aso 24 o Iuni, 1932, o loo iai pea Taialani e leʻi toʻafilemu, e oo lava i maliu faanoanoa.

            E mamafa faasalaga mo le taufaifai i nisi o vaega.

            O le fa'amaoni e fa'amalosia ai a'u e ta'u atu ou te iloa ni nai malo fa'atemokalasi e iai se fa'asinomaga manino e mafai ona malilie i ai tagata uma. Atonu i Utopia!

  2. leoleo tusi vaa fai mai i luga

    Fa'atonu: E te le'i malamalama i le tali a RobV. Fa'amolemole faitau lelei le tali a'o le'i tali mai.

  3. Johnny B.G fai mai i luga

    E i ai se mea e pei o le faasinomaga o le atunuu ma ou te ofo pe a leai se faasinomaga Thai. O le a iloa e tagata faimalaga le ata o se asiasiga i se tasi atunuu e pei o se taele mafanafana, ae i se isi atunuu e leai. O tagata o tagata ma o le atunuʻu o le atunuʻu ae o loʻo i ai lena eseesega ma e faʻatatau i le aganuʻu a le atunuʻu poʻo le faʻaitulagi.
    O le tele o le aufaitau blog ua pa'u'ū mo lenei aganuʻu faʻapitoa e masani ona feteʻenaʻi ma faʻataʻitaʻiga aganuʻu Dutch. Afai e te alu i aso malolo i Taialani 3 taimi i le tausaga, a maeʻa le taimi muamua o le faʻamatalaga e masani lava "e te toe alu?" a o le isi aganu'u na'o fai mai "tagata lelei, na mafai ona e faia lena mea"

    Mo aʻu, o Thainess o loʻo sao mai le gata gata ma e naʻo le galulue faʻatasi ma isi e mafai. E tupu lenei mea i laʻasaga uma ma afai e te le mafai pe e te le manaʻo e malamalama i ai ona fai lea. E paʻu le mamafa o le tasi ae manuia le isi ma masani ona faʻavae i tupe. Leai se tupe leai se meli pe le mafai ona 'ai le alofa fai mai lava.
    .


Tuua se faamatalaga

Thailandblog.nl fa'aoga kuki

O la matou upega tafa'ilagi e sili ona aoga ona o kuki. O le auala lea e mafai ai ona matou manatua au faʻatulagaga, faia oe o se ofo patino ma e fesoasoani ia i matou e faʻaleleia le tulaga lelei o le upega tafaʻilagi. faitau atili

Ioe, ou te manaʻo i se upega tafaʻilagi lelei