පුරාණ රාජධානි සිතියමක රූපය (ලන්නා ආදිය) ආසන්න 1750
සාමාන්‍ය තායිලන්තයට යන්නාට 'තායිනස්' යන යෙදුම හුරුපුරුදු විය හැකි නමුත් ඇත්ත වශයෙන්ම තායි යනු කවුද? කවුද එහෙම ලේබල් කළේ? සමහර අය විශ්වාස කරන පරිදි තායිලන්තය සහ තායි සෑම විටම එක්සත් නොවීය. පහත දැක්වෙන්නේ 'තායි' යනු කවුද, වූයේ සහ කවුද යන්න පිළිබඳ කෙටි පැහැදිලි කිරීමක්.
ශිෂ්ට මිනිස්සු විතරයි T(h)ai
'තායි' (තායි, ලාඕ සහ ෂාන්) භාෂා කතා කළ ජනයා - සමහර න්‍යායන්ට අනුව තායි යන පදයට වඩා ලාඕ යන පදය සුදුසු වුවද - හත්වන සහ දොළොස්වන සියවස් අතර දකුණු චීනයේ සිට අග්නිදිග ආසියාවට සංක්‍රමණය විය. Mon-Khmer මෙම ප්‍රදේශයෙන් නෙරපා හරින ලද හෝ තායි භාෂාව කතා කරන ජනයා සමඟ උකහා ගන්නා ලදී. අද, තායි තවමත් තායිලන්තයේ සහ ලාඕසයේ ආධිපත්‍යය දරන නමුත් වියට්නාමයේ සහ මියන්මාරයේ (බුරුමය) සැලකිය යුතු සුළු ජාතීන් වේ. නමුත් සෑම කෙනෙකුම තායි ලෙස ලේබල් කර නැත! එය විස්තර කළේ ජනගහනයෙන් කොටසක් පමණි: තායි ලෙස හැඳින්වූයේ යම් මට්ටමකට සහ තත්වයකට පැමිණි අය පමණි. මොවුන් 'සමාජගත මිනිසුන්' (khon thaang sǎngkhom, คนทางสังคม). මෙය ස්වභාවධර්මයේ 'සරල මිනිසුන්' (ඛොන් තං තම්මාචාත්, คนทางธรรมชาติ) ගෙන් වෙනස් වීමකි.
තායි රාජධානිවල ස්වාමිවරුන් සහ දාසයන් සහිත වැඩවසම් ක්‍රමයක් තිබුණි: සක්ඩිනා. තායි යන වචනයේ තේරුම 'නිදහස් මිනිසුන්' (sěrichon, เสรีชน): වහලුන් හෝ දාසයන් නොවන, ථෙරවාදී බුදුදහම පිළිපදින, 'මධ්‍යම තායි' කතා කළ සහ නීති සහ රෙගුලාසි සහිත රාජ්‍යයක් යටතේ ජීවත් වූ අය. මෙය khaa (ข่า) සහ khaa (ข้า) ට වෙනස් ය. ඛා යනු ශිෂ්ට ලෝකයෙන් පිටත ජීවත් වූ නූගත්, සජීවී, වනාන්තර මිනිසුන් ය. ඛා යනු නගරයෙන්/නගර රාජ්‍යයෙන් පිටත ජීවත් වූ ජනතාවයි: මුවාං (เมือง). නගරය ශිෂ්ටාචාරය වෙනුවෙන් ද ගම්බද ප්‍රදේශය ශිෂ්ඨාචාරය සඳහා ද පෙනී සිටියේය. khaa යනු serf plebs (phrâi, ไพร่) හෝ වහලුන් (thâat, ทาส) ලෙස සේවය කළ අයයි. පැරණි ශිලා ලේඛනවල අපට 'phrâi fáa khaa tai' (ไพร่ฟ้าข้าไท) යන පාඨය හමු වේ: 'අහස අහසේ ප්ලේබ්, තායිගේ සේවකයෝ'. අයුත්තය යුගයේ (1351 - 176) සිට - අනුමාන වශයෙන්- මිනිසුන් තවදුරටත් කතා කළේ තායි (ไท) ගැන නොව තායි (ไทย) ගැන ය.
ඉසානර්වරු තායි නොව ලාඕ ය
දහනව වන ශතවර්ෂය වන තෙක්, තායි යන වචනය පන්තියේ (ප්‍රභූ) ජනතාව දැක්වීමට භාවිතා කරන ලදී. මොවුන් යම් තරාතිරමක්, ශිෂ්ට සම්පන්න ජීවන රටාවක් සහ සමාන සම්මතයන් සහ සාරධර්ම සහිත පොදු සංස්කෘතියක් ඇති අයයි. එය සාමාන්‍ය සම්භවයක් ඇති අයට විශේෂයෙන් අදාළ නොවූ අතර Khorat සානුවේ (වර්තමාන ඉසාන්) මිනිසුන්ට කිසිසේත්ම අදාළ නොවේ. ඇය සහ උතුරේ ලන්නා රාජධානියේ (อาณาจักรล้านนา) වැසියන් ලාඕ ලෙසින් දැකගත හැකි විය. නමුත් "තායි" ද සංක්‍රමණිකයන්ට අදාළ වූයේ නැත: චීන, පර්සියානුවන් සහ කලාපයෙන් විවිධ අවතැන් වූ පුද්ගලයින්. ප්‍රාදේශීය සුළුතරයකට ඔවුන් උතුම් තත්වයක් ලබාගෙන ප්‍රභූ පැලැන්තියේ සම්මතයන් සහ සාරධර්ම බෙදාහදා ගන්නේ නම් තායි දක්වා ගමන් කළ හැකිය.
මෙය සියම් රජු Nangklao (Rama III, 1824-1851) සහ Mongkut (Rama IV, 1851-1868) යටතේ වෙනස් විය. 'තායි' දැන් තායි භාෂාව කතා කරන අය බවට පත් විය. මෙය Lao, Mon, Khmer, Malaysias සහ Cham වැනි අනෙකුත් (භාෂා) කණ්ඩායම් වලට අමතරව. දහනව වන සියවසේ තායිලන්තය අද තායිලන්තයට වඩා වාර්ගික වශයෙන් විවිධ විය! තායි සඳහා නිශ්චිත ජනවාර්ගික ලක්ෂණයක් නොතිබූ අතර, ජනගහනය මත සංස්කෘතික හෝ වාර්ගික සමජාතීයභාවය පැටවීමට කුඩා උත්සාහයක් ගන්නා ලදී. නොගැලපෙන චීන ජාතිකයන් ඔවුන්ගේම නීතිරීතිවලට අනුව ජීවත් වූ අතර, ගෝත්‍රික ජනයා බොහෝ වෙනස් කොට සැලකීම් අත්විඳ ඇත, නමුත් අනෙකුත් සුළු ජාතීන්ට අන් සියල්ලන්ටම වඩා අඩු වැඩි වශයෙන් සමාන සැලකීම අත්විඳින ලදී.
ArnoldPlaton විසින්, .svg මෙම සිතියම මත පදනම්ව (පොදු වසම යටතේ UTexas වෙතින් "ටෙක්සාස් විශ්ව විද්‍යාලයේ පුස්තකාලයේ අනුග්‍රහයෙනි, ඔස්ටින්හි ටෙක්සාස් විශ්ව විද්‍යාලය") - තමන්ගේම වැඩ, පොදු වසම, https://commons.wikimedia.org/ w/index.php?curid=18524891
19 වන සියවස අවසානයේ තායි ජාතියේ මතුවීම
දහනව වන ශතවර්ෂය වන තුරුම, තායි සහ ලාඕ එකම ජනයාට අයත් නොවන බව රජය යුරෝපීයයන්ට පැහැදිලි කළේය. "ලාඕවරු තායි ජාතිකයන්ගේ වහලුන්" මොන්කුට් රජු ඔවුන්ට කීවේය. තායි ජාතිකයන් සියම් රාජ්‍යයේ බලපෑමට යටත්ව බොහෝ යටත් රාජ්‍යයන් සහිත මහා අධිරාජ්‍යයක් වූ නමුත් සියම්ම මධ්‍යම තැනිතලාවට (චාෆ්‍රායා ගඟේ ගංගා නිම්නය) වඩා වැඩි දුරක් නොපැමිණි බව තායි විසින් රහසක් නොකළේය. ලන්නා වැනි එපිට ප්‍රදේශ තවමත් (නිදහසේ) ස්වාධීන, අතු ගංගා, රාජධානි සහ නගර රාජ්‍ය විය. නමුත් දහනව වන ශතවර්ෂයේ අවසානයේ පින්තූරය වෙනස් වීමට පටන් ගත්තේය, ජාතිය / වාර්ගිකත්වය දැන් කටුක ප්‍රශ්නයක් ලෙස සැලකේ. බටහිර බලවතුන් බැංකොක් වෙත ණය වී ඇති ප්‍රදේශවලට හිමිකම් කියනු ඇතැයි යන කනස්සල්ල වැඩිවෙමින් පැවතුනි. Chulalongkorn රජු යටතේ (රාම V, 1868-1910), ප්‍රදේශ ඈඳා ගැනීම බැංකොක් නගරයෙන් ආරම්භ විය. නිදසුනක් වශයෙන්, ලන්නා අධිරාජ්‍යය 1877 දී බැංකොක් සිට උප රාජ්‍යයක් ලෙස පත් කරන ලද අතර 1892 දී සම්පූර්ණයෙන්ම ඈඳාගනු ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, Chulalongkorn රජු, 1883 දී Chiang Mai රජුගේ පළමු කොමසාරිස්වරයා ස්ථාපනය කරන විට මෙසේ අනතුරු ඇඟවීය: "ඔබ බටහිර ජාතිකයෙකු සහ ලාඕ ජාතිකයෙකු සමඟ කතා කරන විට, ඔබ බටහිර ජාතිකයා 'ඔවුන්' බව පැහැදිලි කළ යුතු බව ඔබ මතක තබා ගත යුතුය. සහ ලාඕ තායි ජාතිකයෙකු බව. නමුත් ඔබ ලාඕ ජාතිකයෙකු සහ තායි ජාතිකයෙකු සමඟ කතා කරන්නේ නම්, ලාඕ ජාතිකයන් 'ඔවුන්' බවත්, තායි ජාතිකයන් 'අපි' බවත් පැහැදිලි කළ යුතුය.
වසර කිහිපයකට පසු, රජු තායි සහ ලාඕ පිළිබඳ නව අවබෝධයක් ලබා ගත්තේය. තායි සහ ලාඕ එකම 'චාට්' (ජාතිය) අයත් වන බවත්, එකම භාෂාව කතා කරන බවත්, එකම රාජධානියකට අයත් බවත් ඔහු 'ලාඕ පළාත්වල' කොමසාරිස්වරුන්ට උපදෙස් දුන්නේය. මේ සමඟ, රජු පැහැදිලි සංඥාවක් යවා ඇත, උදාහරණයක් ලෙස, ප්‍රංශ: පූතායි, ලාඕ, ලාඕ ෆුවාන් සහ චීන ඇතුළු ප්‍රදේශ බැංකොක්හි අධිකරණ බලයට යටත් විය. 'තායි ජාතිය' හැඳින්වීමට 'චාත් තායි' (ชาติไทย) යන යෙදුම වැළඳ ගත්තේ දහනවවන සියවසේ අගභාගය වන තුරුය.
දම්රොං කුමරු චූලලොන්ග්කෝන් රජු සමඟ තම කනස්සල්ල බෙදාගත්තේ චාට් තායි යන පදය වාර්ගික නොවන තායිලන්ත ජාතිකයන් අතර අධික නොසන්සුන්තාවයක් ඇති නොකරයිද යන්න අතීතයේ 'චාත්' (උපත) යන පදය උපතේදී කෙනෙකුගේ ලක්ෂණ පමණක් වන අතර එය සුළු ජාතික කණ්ඩායම් ‘තායි’ බවට පත් කිරීමට රජය තවමත් සමත් වී නැත. බැංකොක් විසින් මධ්යගත කිරීමට (අභ්‍යන්තර යටත් විජිතකරණයට) භෞමික සහ වාර්ගික ප්‍රතිරෝධයන්ට මුහුණ දුන් චූලලොන්කෝන් පවා දකුණේ, උතුරේ සහ ඊසානදිග කැරලිකරුවන් විසින් ස්වයං පාලනයක් සඳහා යම් අනුකම්පාවක් පෙන්නුම් කළේය: 'අපි මෙම පළාත් අපගේ යැයි සලකමු, නමුත් එය එසේ නොවේ. මැලේවරුන් සහ ලාඕ ජාතිකයන් පළාත් ඔවුන්ගේම ලෙස සලකන පරිදි'
මූලාශ්රය: විකිපීඩියාව
බැංකොක් සිට මධ්යගත කිරීම
පරිපාලනය තවදුරටත් මධ්යගත කිරීම සහ ජාතික දේශසීමා නිර්ණය කිරීමේ ප්‍රවණතාවය හේතුවෙන්, තායි-කරණය දිගටම පැවතුනි. ඔටුන්න හිමි වජිරාවුද් කුමරුට අනුව, වාර්ගික සුළුතරයන් වන ගොවි ජනතාව 'හීලෑ' සහ 'ගෘහගත' කිරීමට සිදු විය. 1900 දී බොහෝ මිනිසුන් ජීවත් වූ විවිධ තායිලන්තයේ රූපය තවමත් තිබුණි. බැංකොක්හි ප්‍රභූන් නූතන උතුරු සහ ඊසානදිග තායිලන්තයේ වැසියන් 'ලාඕ' ලෙස හඳුන්වයි.
නමුත් ලාඕ ජාතිකයන් ප්‍රමාණයෙන් විශාල විය, සමහර විට බහුතර ජනතාව පවා (එබැවින් තායිලන්තයේ නම ඇත්ත වශයෙන්ම නිවැරදිද, තායි යනු විශාලතම පුරවැසියන් කණ්ඩායම නොවේදැයි අපට ඇසිය හැක). අලුතින් පිහිටුවන ලද අභ්‍යන්තර කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රධානියා වූ දම්රොන්ග් කුමරු යටතේ, ලාඕවරුන් සැබවින්ම තායි ජාතිකයන්ය යන අදහස ප්‍රතිපත්තියේ නිල කොටසක් බවට පත්විය. ඔහු සියලු මිනිසුන් තායි ජාතිකයන් බවට පත් කිරීමට සහ ඔවුන් තවදුරටත් ලාඕ හෝ මැලේසියානු ලේබලය නොලබන ලෙසට යටත් හා අර්ධ වාසී රාජ්‍යයන්ගේ අවසානය වෙනුවෙන් කතා කළේය. ඒ සියල්ල වරදවා වටහා ගැනීමක් මෙන් ඔහු පැවසුවේ ලාඕ ජාතිකයන් තායි භාෂාව කතා කරන්නේ අමුතුම ආකාරයකට බැවින් බැංකොක් වැසියන් ඔවුන්ව ලාඕ ලෙස දුටු බවයි. නමුත් දැන් ඔවුන් තායි ජාතිකයන් මිස ලාඕ නොවන බව දන්නා කරුණකි. කුමරුට අනුව, සියමයෙන් පිටත ලාඕ, ෂාන් සහ ලූ වැනි බොහෝ ජාතීන් සිටි අතර ඔවුන් සියලු වර්ගවල නම් ලබා ගත් නමුත් ඇත්ත වශයෙන්ම සියල්ලන්ම තායි ජනයාට අයත් වේ. ඔවුන් සියල්ලන්ම තායි ජාතියට අයත් වූ අතර නිල ප්‍රකාශයන්ට අනුව ඔවුන් තායි ලෙස දුටුවේය
1904 පළමු සංගණනයේ දී රජය ලාඕ භාෂාව තායි ලෙස දැකිය යුතු බව ප්‍රකාශ කළේ සියම් '85% තායි සහිත විශාල වශයෙන් ඒක-වාර්ගික රටක්' බව නිගමනය කරමිනි. යටත් විජිත බලවතුන්ට ලාඕ අනන්‍යතාවය නැති කර බැංකොක් නගරයට එරෙහිව මෙය භාවිතා කළ නොහැකි විය. නමුත් ලාඕ වෙනම පන්තියක් ලෙස ඇතුළත් කර තිබුනේ නම්, තායි ජාතිකයන් සදාචාරාත්මක විවිධත්වයෙන් යුත් බහුතර ජනතාවක් සෑදෙන්නේ නැත. 1913 සංගණනයේ දී, නිවැසියන්ට තවදුරටත් ඔවුන් ලාඕ ජාතිකයන් බව ප්‍රකාශ කළ නොහැකි නමුත් "තායි ජාතියේ කොටසක්" විය. දම්රොං කුමරු ලාඕ පළාත් ලෙස නම් කරන ලද අතර මුළු ලාඕ කලාපයම 'ඊසාන්' හෝ 'ඊසානදිග' ලෙස මුද්‍රා තබන ලදී.
1906 දී චූලලොන්කෝන් රජු හිටපු ලන්නා රාජධානියේ අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්තිය ගැන සාකච්ඡා කළේ 'ප්‍රාර්ථනාව වන්නේ තායි සමඟ එක්වීමේ ප්‍රතිලාභ ලාඕ ජාතිකයන් තේරුම් ගැනීමයි. ඒ නිසා අධ්‍යාපනයට වගකිවයුත්තන් ලාඕ ජාතිකයන් හැම අතින්ම තායි ජාතිකයන්ට වඩා පහත් යැයි නොසැලකිය යුතුයි. ඇය රාජ්‍ය නිලධාරීන්ට සහ සාමාන්‍ය ජනතාවට තායි ජාතිකයන් සමඟ එක වීමට මගක් සෙවිය යුතුය. ලාඕ ජාතිකයන් හොඳ නම්, ඔවුන්ට තායි මෙන් විපාක ලැබෙනු ඇත.
කෙසේ වෙතත්, මෙම එක්සත් කිරීම සහ ජාතිකවාදී සහ දේශප්‍රේමී ප්‍රතිරූප පැටවීම සැමවිටම සුමටව සිදු නොවීය, උදාහරණයක් ලෙස ෂාන් නැගිටීම ගැන මහාචාර්ය ඇන්ඩෲ වෝකර් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද මෙම ඉදිරිපත් කිරීම බලන්න:
මෙයද බලන්න: www.thailandblog.nl/background/shan-opstand-noord-thailand/
20 වන සියවසේදී තායිලන්තය එක් ජන කොටසක් බවට පත් විය
ආශ්චර්යමත් ලෙස, 1904 සංගණනයෙන් වසර කිහිපයකට පසු, තායි භාෂාවක් කතා කරන සියලු දෙනා (මධ්‍යම තායි, ලාඕ, ෂාන්, පුතායි, ආදිය) "තායි පුරවැසියන්" සහ "තායි ජාතියේ" සාමාජිකයින් බවට පත්විය. තායි දැන් ජාතියේ බහුතරය පිහිටුවා ඇත. විකෘති, කලාපීය අනන්‍යතා යටපත් විය. ඉතිහාසය නැවත ලියා ඇති අතර සියලුම වැසියන් දැන් තායි ජාතිකයන් වූ අතර සැමවිටම පැවතුනි. විසිවන ශතවර්ෂයේ ආරම්භයේදී, 'තායි' යන යෙදුම තවදුරටත් පුද්ගලයෙකුගේ සමාජ පන්තිය නොව, ඔහුගේ හෝ ඇයගේ ජාතිකත්වය පෙන්නුම් කළේය.
1912 අධ්‍යාපන පනතට අනුව, අධිරාජ්‍යය පුරා සිටින ගුරුවරුන් තම සිසුන්ට "හොඳ තායි ජාතිකයෙකු ලෙස හැසිරෙන ආකාරය", තායි සහ තායි ජාතියේ ඉතිහාසය සහ ජාතිය ආරක්ෂා කර පවත්වාගෙන යන ආකාරය ඉගැන්වීමට සිදු විය. මධ්‍යම තායි භාෂාව හැර වෙනත් භාෂා පන්ති කාමරය තුළ තහනම් කර ඇත.
30 ගණන්වල සහ 40 ගණන්වල මුල් භාගයේ ඒකාධිපති ෆීල්ඩ් මාෂල් ෆිබුන් සොන්ක්‍රාම්ගේ ආන්තික ජාතිකවාදී ප්‍රතිපත්ති යටතේ, තායිලන්තය නැවත වරක් පහර කෑවේය. 19 හි වියde සියවසේ 'චාත් තායි' (ชาติไทย), 'Muuang Thai' (เมืองไทย), 'Pràthêt Thai' (ประเค) (ประเท) สย าม) වසර ගණනාවකට පසුව, රට හැඳින්වීමට එකිනෙකට වෙනස් ලෙස භාවිතා වේ. දෙවන ලෝක යුද්ධයේ දී රට නිශ්චිතවම තායිලන්තය ලෙස හැඳින්විණි. තායිලන්තය සෑම දෙනාම පාහේ තායි ජාතිකත්වය ඇති, තායි ජාතියේ කොටසක් වන, බෞද්ධයන් වන සහ තායි රාජ්‍යයට නීතියට යටත්ව සිටින එක්සත්, සමජාතීය රටක් බවට පත් වූයේ එලෙසිනි.
මූලාශ්ර:
- නූතන තායිලන්තයේ දේශපාලන සංවර්ධනය, ෆෙඩරිකෝ ෆෙරාරා. 2015.
-Truth on Trial in Thailand, David Streckfuss, 2010.
- සියවස් පැරණි නිල 'තායි' ජාතික ආකෘතියේ සන්ධ්‍යාවේ 'තායි' ඉතිහාසය පිළිබඳ 'වාර්ගික' කියවීමක්, - ඩේවිඩ් ස්ට්‍රෙක්ෆස්, 2012.
- https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_languages
– https://pantip.com/topic/37029889
ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් සහිත සිතියමේ, අපට පෙනෙන්නේ 'තායි' ජාතිකයින් කොපමණ ප්‍රමාණයක් සිටිනවාද යන්නයි... පෑන අතැතිව, ඉතිහාසය වචනානුසාරයෙන් සීරීමට ලක්ව තිබේ. 19 වැනි සියවසේ අවසාන වසර කිහිපය තුළ, ඊසානදිග ප්‍රදේශය තවමත් 'මොන්තෝන් ලාඕ කාඕ' (มณฑลลาวกาว): බැංකොක් යටතට වැටුණු ලාඕසියානු පළාත්. වසර කිහිපයකින් දම්රොං කුමරු උතුරු නැගෙනහිර ප්‍රදේශයේ 'මොන්තොන් ටවන් ටොක් චියැං නියුයා' (มณฑลตะวันออกเฉียงเหนือ) ප්‍රදේශයට පැමිණියේය. බොහෝ කලකට පසුව (ca 1900) ඔවුන් ඊසාන් (มณฑลอีสาน) ගෙන ආවා, එහි තේරුම ඊසානදිග යන්නයි.
මේ කාලයේ දී, මිනිසුන් ප්‍රචෝම් ෆොන්ග්සවදන් (ประชุมพงศาวดาร) හි ඉතිහාසය ද එකතු කරමින් සිටියහ. පෙර අනුවාදයක ඔවුන් තවමත් ලාඕ ගැන කතා කළ නමුත් දම්රොං කුමරු යටතේ සීමාව ඉක්මවා ගිය අතර නව සංස්කරණයක් සඳහා ඔවුන් මෙය 'තායි' ලෙස වෙනස් කළහ. සමහර විට වංක පාඨ එළියට ආවා.
A, B වෙත වෙනස් වන උදාහරණය:
1A: කලාපයේ ආදිවාසී ජනතාව (khon phuen Mueang) ලාඕ,
Khmer (Khamen), සහ Suai, ජාතිය (chat) සහ [ඊට අමතරව] වෙනත් අය සිටිති
රටවල් (prathet uen), තායි, Farang [බටහිර ජාතිකයන්], වියට්නාම, බුරුම, වැනි
ටොන්ග්සු සහ චීන ජාතිකයින් විශාල වශයෙන් වෙළඳාමේ යෙදී සිටිති.
คนพื้นเมืองเปนชาติ, ลาว, เขมร, ส่วย, วประเทศอื่นคือไทย, ฝรั่ง, ญวน, พม่า, พม่า,
จีน, เข้าไปตั้งประกอบการค้าขายเนร
1B: ආදිවාසීන් මූලික වශයෙන් තායි ජාතිකයන් වේ. තායි වලට අමතරව,
Khmer, Suai සහ Lawa, 16 සහ Farang වැනි වෙනත් රටවල ජනතාව,
වියට්නාම, බුරුම, ටොන්ග්සු සහ චීන ජාතිකයන් පදිංචි වී ඇත, නමුත් ඔවුන් බොහෝ නොවේ.
වැඩි විස්තර වැඩි විස්තර,
ญวน, ม่า, ตองซู, จีน, เข้าไปอยู่บ้าง กนัก
2A: “ලාඕ ජාතියේ මිනිසුන් (chon chat lao) සිටි විට
රට (prathet) උතුරට, .." งเหนือ)
2B: “තායි ජාතියේ (චොන් චැට් තායි) ජනතාව සිටි විට
උතුරේ රටෙහි” เหนือ).
කැරැල්ල ගැන (ලාඕ කැරලිකරුවන් තායි කැරලිකරුවන් වෙයිද ??):
3A: එකල, එම ලාඕ සහ ඛමර් පවුල්වල පැත්තෙන්,
චාඕ පසක් (යෝ) ගේ නියෝගයෙන් වටකර නගරයේ රැඳී සිටියේය
බැංකොක් හමුදාව ප්‍රහාරයක් දියත් කළ බවට ආරංචිය ලැබීමත් සමඟ චම්පාසක්...
ඌරන්ගේ වසරේ, අඩු යුගයේ 1189 [ක්රි.ව. 1827], එම ලාඕ සහ ක්මර්
චම්පාසක් නගරය ගිනි තැබීමට පවුල් සියල්ලෝම එකතු වූහ.
() โย่) ั้ ครั้นรู้ข่าว
ว่ากองทัพกรุงยกขึ้นไป ครั้น… ปีกนุจ වැඩි විස්තර
වැඩි විස්තර
3B: එකල, එම තායි සහ ඛමර් පවුල්වල පැත්තෙන්,
චාඕ චම්පාසක් (යෝ) ගේ නියෝගයෙන් වටකර නගරයේ රැඳී සිටියේය
බැංකොක් හමුදාව ප්‍රහාරයක් දියත් කළ බවට ආරංචිය ලැබීමත් සමඟ චම්පාසක්හි ...
ඌරන්ගේ අවුරුද්දේ, අඩු යුගයේ [ක්රි.ව. 1189] 1827 දී, එම පවුල් සියල්ල එකතු විය.
චම්පාසක් නගරයට ගිනි තැබීමේදී.
වැඩි විස්තර ดิ์ (โย่) ิ์ තවත්
ข่าวว่ากองทัพกรุงยกขึ้นไป ครั้น ... වැඩි විස්තර
จำาปาศักดิ์ลุกลามฃ
මේ ආකාරයෙන්, තායි 'ජනවාර්ගික' කණ්ඩායම් රට තුළ ආධිපත්‍යය දරන කෑල්ලෙන් අඩක් අපට පෙනෙන පරිදි, ඔබ සිතියමක් සමඟ අවසන් වේ. යථාර්ථයේ දී රට ඉතා විවිධාකාර බව ඔබට තවදුරටත් දැකිය නොහැක.
මූලාශ්ර:
- "ඉසාන්" ඉතිහාසයේ සොයාගැනීම (Akiko Iijima)
- https://en.wikipedia.org/wiki/Monthon
ලස්සන කතාව. මගේ බිරිඳ උත්තරාදිට් වලින්. තමන් තායි යැයි කියා ගන්නා අතර, ලාඕසියානු භාෂාව කතා කරයි සහ ලියයි. මෙතන ඉන්න ගොඩක් අය වගේ. මගේ 78 හැවිරිදි නැන්දම්මා ඇතුළු සැබෑ මහලු අය ඔවුන් අතර ලාඕසියානු භාෂාව කතා කරන තරමට දුරදිග යයි.
දේශ සීමාවේ අනෙක් පැත්තේ ජීවත් වන "දුර" පවුලක් පවා ඇති අතර ඔවුන් සමඟ අහඹු සම්බන්ධතා පවා ඇත, විශේෂයෙන් අවමංගල්‍ය කටයුතුවලදී.
"වැඩිහිටි" පවුල ද ජීවත් වන්නේ ලාඕසයේ මායිම දිගේ ප්‍රදේශයක ය.
Chiang rai, Phayao, Nan, etc දක්වා Ubon Ratchatani දක්වා
මෙහි පැහැදිලි කිරීමක් සොයා ගැනීම සතුටක්.
හොඳ ලිපියක්, Rob V.! තායිලන්තය තවමත් මුහුණ දෙන ගැටලු ගැන බොහෝ දේ පැහැදිලි කරයි.
පළමු කාඩ් පතේ ලා කොළ පැහැයෙන් 'තායි ලූ' කියවේ. ඔවුන්ගේ වාසස්ථාන දකුණු චීනයේ පෙන්වා ඇති අතර එහිදී ඔවුන් 'ඩයි' ලෙස හඳුන්වනු ලබන අතර උතුරු ලාඕසයේ. නමුත් උතුරු තායිලන්තයේ තායි ලූ හි බොහෝ ජීවමාන ප්‍රජාවන්, පසුගිය වසර 100-150 තුළ සංක්‍රමණිකයන්, නොපෙන්වයි.
මගේ පුතා 'අඩක්' තායි ලු. ඔහුගේ මව ඇගේ පළමු අනන්‍යතාවය 'තායි ලු' බවත් පසුව 'තායි' බවත් කීවාය. බොහෝ ඉසානිකයන්ට ද මෙය අදාළ වේ යැයි මම සැක කරමි.
මෙහි එතරම් පැහැදිලි නැති දෙය නම්, සියවස් ගණනාවක් පුරා මිනිසුන් (සහ විශේෂයෙන් මෙහි යන්තම් සඳහන් කර ඇති ඛමර් සහ බුරුම) අතර "මායිම්" සැලකිය යුතු ලෙස වෙනස් වී ඇත. තවද, එක් වරක් අනෙකා යටත් කර ගැනීමෙන් පසු ජාතීන් අතර තරමක් ශක්තිමත් මිශ්‍රවීමක් සිදු වී ඇත.
TH-KH (=කාම්බෝජය) මායිම දිගේ, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් තවමත් Khmer භාෂාව කතා කරන අතර, නිරවද්‍ය මානව විද්‍යාත්මක අධ්‍යයනයන් වඩාත් සාමාන්‍ය Khmer ලක්ෂණ හෙළි කරයි.
තවද: මෙහි NL හි - සහ නිසැකවම d'n BELs හි - වසර ගණනාවක් පුරා එම සංසිද්ධිය සිදුවී ඇත, ලන්දේසි ක්රමයෙන් සෑම කෙනෙකුටම සම්මත භාෂාව බවට පත් වූ අතර Frisian, Twents, Drents, Limburgs ආදිය පසෙකට තල්ලු විය. EN BE වසර 200ක් වත් තිබී නැත.
මීළඟ කොටසින් මම සීමා මායිම් ගැන හෝ ඒවා නොමැතිකම ගැන කතා කරමි. රජවරුන් හෝ ප්‍රභූවරුන් සමඟ නගර රාජ්‍ය (මුආං, เมือง) තිබුණි. මේවා මුවාං අවට ප්‍රදේශය සෘජුවම අල්ලාගෙන සිටි අතර ඉඳහිට වෙනත් ජනාවාස ප්‍රදේශ කොල්ලකෑමට (විශේෂයෙන් මිනිසුන් වහල්භාවයට පත් කිරීමට) සහ/හෝ වෙනත් මුවාං යටත් කර ගැනීමට කැලෑවලට ගවේෂණ සිදු කළහ. සමහර මුවාං 1කට වඩා ඉහළ මුවාං සඳහා ණය වී ඇත. එබැවින් 19 වැනි සියවස දක්වාම පැහැදිලි සීමා මායිම් ගැන කතා කළේ නැත. ප්‍රදේශ ද අතිච්ඡාදනය විය, මුවාං කිහිපයක් ඔවුන්ගේ බලපෑමට යටත් ප්‍රදේශයක් ගණන් කරයි. මේ මංකොල්ලකෑම්, යුද්ධ, සරණාගතයන් නිසා ජනගහණයත් එහෙට මෙහෙට නතර වූ බව නොකියාම බැරිය. සියම්ම මහා කොල්ලකරුවෙකු හා ඈඳා ගන්නෙකු විය. මැලේසියාවේ සිට චීනය දක්වා අග්නිදිග ආසියාවේ බොහෝ දුරට 'තායි' වූ කුප්‍රකට සිතියම විහිළු සහගත ප්‍රචාරයකි. Thongchai Vinichakul මේ සියල්ල හොඳින් පැහැදිලි කරන්නේ ඔහුගේ ‘Siam mapped’ කෘතියේ. ඒ පොත පාදක කරගෙන තව දෙයක් ලියන්නම්, ඒත් ඒක එච්චර ලේසි නෑ. සමහර තායිලන්ත ජාතිකයින් තවමත් නැතිවූ / පැහැරගත් භූමිය ගැන විශාල කිඹුල් කඳුළු අඳින අතර මිනිසුන් අතර ඇති විශාල විවිධත්වය ඔවුන්ට නොගැලපේ නම් (හෝ ඔවුන්ට ගැලපෙන්නේ නම් ලෝකයේ විවිධ කොන් වලින් තායි දේශද්‍රෝහීන් බවට පත් කරයි).
නමුත් ඔබේ ප්‍රතිපෝෂණයට ස්තුතියි. නැවතත්, මෙය කෙටි සාරාංශයක් පමණි, නමුත් සමහර පැති ගැන විස්තර කිරීමට නිදහස් වන්න.
වෙනස ලියන දේ නිදර්ශනය කිරීමට; මේ අවුරුද්දේ මුල මගේ සහකරුගේ ලොකු අම්මා මිය ගියා. ඇය අසූ ගණන්වල පසුවූ අතර බුරිරාම් නගරය සහ කාම්බෝජයේ මායිම අතර ගමක ජීවත් වූවාය. මෙම ආච්චි කතා කළේ ඛමර් පමණක් වන අතර, නගරයට දුර්ලභ සංචාරයක් හැරුණු විට, කලාපය හැර ගියේ නැත. 1991 දී උපත ලද මගේ සහකරු ප්‍රාථමික පාසලේ ඛමර් භාෂාවෙන් අධ්‍යාපනය ලබා ඇත. බුරිරාම් හි ද්විතීයික පාසලේ සහ බැංකොක්හි උසස් පාසලේ තායි භාෂාව ඉගැන්වීමේ භාෂාව විය.
ඇයගේ මරණ මංචකයේදී, ඔහු ජංගම දුරකථනය හරහා Khmer හි තම මිත්තණියට සමු දීමට උත්සාහ කළ අතර, ඔහු තවමත් Khmer ක්‍රියාකාරී භාවිතය ප්‍රගුණ නොකළ බව සොයා ගත්තේය, නමුත් ඔහු තවමත් එය හොඳින් වටහාගෙන සිටින බව පවසයි. මම කාම්බෝජයේදී ඉගෙන ගත් කෙමර් වචන සහ වාක්‍ය ඛණ්ඩ කිහිපයක් මම ඔහුට කතා කරන විට, ඔහුට ඒවා ඇත්ත වශයෙන්ම තේරෙන්නේ නැත. මෙයින් මට වැටහෙන්නේ කාම්බෝජයේ කතා කරන කෙමර් භාෂාව බුරිරාම් හි කතා කරන ඛමර් භාෂාවට වඩා සැලකිය යුතු ලෙස වෙනස් වන බවයි.
මට තවමත් පන්ච් ලයින් අමතකයි; මෙම ආච්චි ඛමර් පමණක් කතා කළ අතර තායි භාෂාව ඉගෙන ගත්තේ නැත.
කුඩා තායි සුළුතර ජනයා, මනි වැනි මිනිසුන් කොතැනකවත් සඳහන් නොවීම පුදුමයකි.