Waarom bestelen Thais hun eigen overheid?

De overheid zou bij uitstek de plaats moeten zijn waar corruptie en andere illegale praktijken niet voorkomen en fel worden bestreden. Wanneer hieraan getwijfeld wordt door de bevolking (en de Thai bevolking schijnt daar alle reden toe te hebben) neemt het vertrouwen in die overheid als onafhankelijk, loyaal en rechtvaardig instituut af.

Voeg daarbij het feit dat er al jaren in Thailand wordt gediscussieerd over de inhoud van de grondwet (waarin de spelregels zijn vastgelegd hoe mensen en organisaties in een bepaald land in principe met elkaar behoren om te gaan; in de meeste landen worden grondwetten daarom zelden of nooit veranderd: de spelregels blijven onveranderd, de spelers veranderen) en de mentale crisis is nagenoeg compleet.

Het gevoel dat alle Thai iets gemeenschappelijks hebben waarop zij allemaal trots kunnen zijn, ontbreekt; wellicht met uitzondering van het historisch gegeven dat Thailand nooit door een Westerse mogendheid is gekoloniseerd zoals alle andere (en AEC) buurlanden.

De Thai samenleving is in-en-in verdeeld, en de breuklijn loopt niet via de kleuren rood en geel (red and yellow) van de shirts die de Thai soms dragen. Alleen de koning vervult (symbolisch) de rol van gemeenschappelijke trots en van nationale verbondenheid. Ik ben er vrij zeker van dat als corruptie zou worden omschreven als stelen van de koning menige Thai en Thai ambtenaar anders zou gaan denken. (In werkelijkheid gebeurt dit stelen ook. Vele projecten in de landbouw en infrastructuur worden voor 100 procent gefinancierd door de koning en niet door de staat. In het geval van corruptie in deze projecten is echt sprake van stelen van de koning.)

Waarom corruptie in het overheidsapparaat?

In mijn vorige artikel heb ik een aantal redenen geschetst die corruptie en andere illegale praktijken begunstigen danwel niet afstraffen. Ik denk niet dat mijn lijstje compleet is maar de volgende factoren spelen mijns inziens een rol:

• Het geringe salaris van de ambtenaar, zeker in verhouding tot de salarissen van de meeste klanten van de overheid (bedrijven, buitenlanders) en de grootte van de projecten;
• Het hoge niveau aan schulden en maandelijkse lasten van de gemiddelde ambtenaar (het hebben van een dure auto is hier een soort van cultus waarvoor rationeel denken moet wijken);
• De Thai cultuur om niet te klikken, respect te tonen ten opzichte van meerderen en altijd uit te zijn op harmonie op de werkplek (hai kiad en nam jai);
• De nadruk op cash betalingen in plaats van giraal betalingsverkeer;
• De geringe bereidheid om zaken te controleren en verantwoording af te leggen (zeer geringe accountability) en de angst om fouten toe te geven (gezichtsverlies);
• (Al jaren bestaande ) Netwerken tussen ambtenaren, financieringsinstanties (zoals banken), politici en uitvoerende bedrijven (zoals bv. bouwbedrijven) waarin zorgen voor elkaar centraal staat (‘take care’).

Waarom benadelen Thai hun eigen overheid?

De Nederlander wordt verzorgd van de wieg tot het graf. In deftige termen is Nederland een verzorgingsstaat. In vergelijking met ons land doet de Thai overheid heel weinig voor de eigen bevolking: geen ziekenfonds, geen WW, geen AOW (nou ja, een heel klein beetje), geen WAO, geen arbeidsbureaus, geen omscholingsprogramma’s, geen subsidies voor verenigingsleven, politieke partijen, weeshuizen, geen ruimtelijke ordening, geen woningbouwverenigingen, een beetje toeristische politiek (vooral promotie), een beetje onderwijs- en landbouwpolitiek (subsidiëren van rijst- en rubberboeren) en een beetje inkomenspolitiek (minimumloon).

De Thai moeten gewoon voor zichzelf zorgen en voor degenen in hun directe netwerk. Geen wonder dat de overheid in Thailand geen (goed) imago heeft, nog afgezien van de aanwezige corruptie.

Tegenover deze terughoudende overheid staat natuurlijk wel dat de Thai ook nauwelijks belasting betalen. De overheid doet nagenoeg niks en heeft dus ook geen inkomsten nodig. Er is een laag BTW-tarief. Het betalen van inkomstenbelasting start bij een jaarinkomen van 100.000 baht (= plusminus 2600 euro op dit moment) en de overgrote meerderheid van de werkende bevolking haalt die grens niet.

Belasting wordt dus betaald door de middelbare en hogere ambtenaren en medewerkers (voornamelijk academisch geschoolden, geconcenteerd in Bangkok) en de bedrijven (die belasting betalen ongeacht of ze winst of verlies maken).  Het tarief is naar Westerse maatstaven zeer schappelijk.

In het verlengde hiervan is wellicht te begrijpen dat de Thai die een verkeersovertreding begaat liever 200 baht aan de politieagent geeft (hoewel hij/zij weet dat dat verkeerd is) dan 500 baht aan de (onzichtbare) overheid waarvan men niet weet en niet ziet wat die met het geld doet. Als gefilmd wordt dat een politie-agent geld aanneemt wordt hij op staande voet ontslagen want dat kan/hoort natuurlijk niet (maar komt duizenden malen voor en gaat gewoon door).

Een aantal reageerders op mijn vorige artikel over corruptie schrijft dat de gewone Thai, het gewone volk de dupe is van de corruptie omdat de staat vele biljoenen baths misloopt. Ik zet daar in de Thai situatie vraagtekens bij.

Ook al zou de staat al deze biljoenen wel ontvangen, zal dat geld zeer waarschijnlijk NIET besteed worden aan het beter inrichten van een verzorgingsstaat (bijvoorbeeld pensioenregeling, werkloosheidsuitkering, doorbetalen salaris bij ziekte, verhogen minimumloon) naar Westers model. Het karakter van de Thai samenleving omarmt eerder de zorg van het netwerk en van liefdadigheid dan van een overheid. En die overheid is al sinds decennia in handen van de elites.

Koningshuis en de tempel

Wellicht vraagt u zich u af of er in Thailand met zoveel arme mensen dan echt geen zorg is voor deze categorie. Het antwoord is jawel, maar die zorg komt niet van de overheid. Waar de overheid in Westerse ogen tekort schiet, zijn er in Thailand het koningshuis en de tempel.

Nagenoeg alle leden van het koninklijk huis hebben hun eigen projecten en liefdadigheidsorganisaties. Elke avond is op TV te zien hoe besturen van allerlei maatschappelijke organisaties (van Rode Kruis tot universiteiten; soms zie ik in één week drie of vier keer dezelfde oudere gezichten want vele besturen zijn weer in handen van de elites) hun opwachting maken bij een lid van het koninklijk huis en naast een cadeautje en bloemen een envelop overhandigen met een cheque daarin.

Dit gebeurt ook als een prins of prinses een nieuw winkelcentrum opent of de diploma’s uitreikt op de (ongeveer honderd) universiteiten in dit land. Ik heb wel eens gehoord dat het tarief 2500 baht per afgestudeerde is. Bij een aantal van tweeduizend, soms drieduizend studenten kunt u zelf uitrekenen hoe groot de cheque is.

Naast de liefdadigheid van de koninklijke familie (organisaties en hulp bij rampen) is er (in elke gemeenschap, in elke buurt) de boeddhistische tempel, vooral voor de arme Thai die geen netwerk (meer) hebben. De boeddhistische monniken komen ‘s ochtends vroeg (vanaf 5.30 uur) langs de deur om aalmoezen (eten en drinken, geld, bloemen) op te halen. Zij zelf lunchen in de tempel om ongeveer 11 uur en eten de rest van de dag niet meer.

Het voedsel dat te veel is wordt aan de aanwezige armen gegeven. Overigens hoef je niet arm te zijn want alle aanwezigen krijgen te eten als ze dat willen. Daarnaast is er altijd een slaapplaats in de tempel en vele tempels hebben allerlei vormen van dienstverlening zoals opknappen en herverdeling van oude huisraad of verzamelen van lege flessen. Alle vormen van dienstverlening zijn voor bezoekers gratis hoewel men wel verwacht dat je meehelpt in de dagelijkse werkzaamheden (zoals schoonmaken, straatvegen, koken, afwassen, honden en katten voeren).

De politiek

Hoe zit het dan met de politiek? Doet die dan niks? Kunnen die niet pleiten voor een overheid die meer zorg draagt voor de Thai bevolking? Ja, dat zouden ze kunnen. Doen ze dat? Nou, een heel klein beetje.

Laten we een paar dingen niet vergeten:

•  Politieke partijen in Thailand zijn sinds de oprichting verbonden met verschillende netwerken binnen de kapitaalkrachtige elites van het land. In het begin als financiers, later ook als actieve politici, zoals mevrouw Yingluck en meneer Korn. De meeste Thai politici zijn multimiljonair. Anders kun je je patronagesysteem ook niet blijvend financieren om gekozen te worden;
• Politieke partijen hadden en hebben niks van doen met de emancipatie van de Thai bevolking. Het is een tamelijk ordinaire strijd om de macht en het geld (en dan laten we de seks nog maar buiten bechouwing). In de tijden van militaire staatsgrepen of dictaturen worden deze krachten nagenoeg uitgeschakeld (vaak tot tevredenheid van het gewone volk). Staatsgrepen vinden voornamelijk plaats als de publieke opinie het gegraai van de elites meer dan zat is;
• Van deze politieke elites kun je dan ook geen visie op de ontwikkeling van het land, op milieubescherming, op de herverdeling van inkomens, op de bestrijding van corruptie, op de rol van het koningshuis, op de rol van het boeddhisme of armoedebestrijding verwachten;
• In tegenstelling tot Nederland zijn er in Thailand geen echte inhoudelijke politieke discussies in verkiezingstijd, geen lijsttrekkersdebatten, geen echte partijprogramma’s;
• In verkiezingstijd worden er wel populistische maatregelen beloofd, met name om de positie van arme Thai (vooral op het platteland in het noorden en noordoosten van het land) te verbeteren, zoals bv. het 1 miljoen baht per dorp project van de regering Thaksin. Onderzoek toont aan dat de situatie van de Thai op het platteland in positieve zin veranderde na invoering van deze maatregel maar niet blijvend. Geen duurzame verbetering dus;
• Ontwikkelingen op het platteland zijn in die zin belangrijk dat populaire maatregelen kunnen leiden tot een bepaald stemgedrag en het aantal stemmers op het platteland is groot. Strategisch is het platteland voor politici van belang, niet economisch of anderszins.

De Thai bevolking is zich nauwelijks bewust van de gevaren van dit (naar binnen gerichte) opportunisme van de rijke elite, van welk (rood of geel) netwerk ook. De Thai (zelfs de hoog opgeleide) denken nog steeds dat het feit dat ze nooit gekoloniseerd werden in het verleden hen een sterke en unieke positie (ook in de Asian Economic Community) EN voorsprong geeft, ook voor de toekomst.

De werkelijkheid is een hele andere. De kloof tussen arm en rijk in Thailand wordt steeds groter en de kwaliteit van het onderwijs op alle niveaus (en dus van de afgestudeerden, en dus van de kwaliteit van het door Thai geleverde werk) wordt absoluut en relatief slechter.

Chris de Boer

– Herplaatst bericht –