Waar zijn de mediahervormers gebleven?
(Chere / Shutterstock.com)
Professor Thitinan Phongsudhiraka van de Chulalongkorn Universiteit schreef onlangs een opiniestuk in de Bangkok Post over de Thaise media, hun rol ten aanzien van de machthebbers en hun verloren strijd om meer vrijheden.
Waar zijn de mediahervormers gebleven?
Na twee decennia die gekenmerkt werden door twee militaire staatsgrepen in 2006 en 2014, zou Thailand nu een ‘hervormd’ land moeten zijn. Terwijl bij elke militaire machtsovername allerlei hervormingen werden beloofd – van politieke partijen, parlement en grondwet tot bureaucratie, leger en politie – heeft er niet één plaatsgevonden. In feite zijn de beloofde hervormingen in het verleden juist in de tegenovergestelde richting gegaan. Nergens is deze reactie en het herstel van de oude macht en belangen duidelijker waarneembaar dan in de Thaise media-industrie.
Een snelle blik op de Thaise politiek sinds de staatsgreep van 2014, die bovenop die van 2006 kwam, onthult het politiek verval en de achteruitgang in alle grote instellingen. Politieke partijen zijn van het type dertien-in-een-dozijn en speciaal opgezet om de machthebbers te dienen. De regeringspartij Palang Pracharath (PPRP) is hier een goed voorbeeld van. Het is een partij die werd opgericht ten bate van het gemak van de gevestigde belangen. Een partij om generaal Prayut Chan-o-cha als premier te steunen, in samenwerking met de door een staatsgreep benoemde Senaat. De enige partij die politieke en economische hervormingen probeerde af te dwingen, namelijk de Future Forward Party, werd door het Grondwettelijk Hof prompt ontbonden. Zijn opvolger, de Move Forward Party (MFP), loopt ook het risico te worden opgeheven omdat het blijft pleiten voor hervormingen van de verouderde instellingen die dit land regeren.
In plaats van institutionele hervormingen zijn de strijdkrachten en de politie meer verankerd geraakt in hun krenkende en onverantwoordelijke manieren. Terwijl ondertussen de bureaucratie de Thaise staat in een ijzig traag tempo bestuurt, gekenmerkt door vriendjespolitiek, patronage en een gebrek aan ideeën om het land vooruit te helpen. Maar onder de radar en minder opvallend zijn de media.
Twee decennia geleden was er een mediahervormingsbeweging tot bloei gekomen. Mediahervormers uit het maatschappelijk middenveld, bestaande uit academici en journalisten, namen het op tegen een nieuwgekozen politicus, een onbezonnen en flamboyante leider van een nieuwe partij genaamd Thai Rak Thai, die als een arrogante cowboy de stad in galoppeerde alsof hij alles kon en meer wist dan wie dan ook. Zijn naam was Thaksin Shinawatra.
Hij beloofde het Internationaal Monetair Fonds (IMF) eruit te schoppen, de Thaise trots te herstellen, de economie vooruit te helpen met ontwikkelingsprojecten en nieuwe markten, een “maatschappelijke orde” op te leggen, Thailand tot een regionaal knooppunt te maken, armoede uit te bannen enzovoort. Hij was vol van zichzelf, boordevol ideeën, omringd door aanhangers en zakenrelaties, met voormalige klasgenoten bij de politie en het leger. Binnen enkele weken nadat hij in 2001 aan de macht was gekomen, begon hij invloed uit te oefenen op alle eerdergenoemde grote instellingen, inclusief de media.
Het familiebedrijf Shin Corp van Thaksin had iTV gekocht, een lokale onafhankelijke tv-zender die is ontstaan door de militaire staatsgreep en de politieke crisis van 1991-92. De geest van hervorming in de jaren negentig riep op tot een nieuwe tv-zender die buiten de controle van het staatsapparaat en het leger stond. Zeker, het Thaise leger bezit de meeste van de plaatselijke tv-stations, exploiteert ze rechtstreeks of verhuurt ze aan particuliere exploitanten voor winst en inkomen. Hetzelfde geldt voor radiostations. Van de 506 radiofrequenties bezitten de strijdkrachten en de politie bijna de helft, terwijl de rest onder controle staat van overheidsinstanties. Deze tv- en radiozenders werden (en worden) geëxploiteerd en verhuurd voor een comfortabel inkomen als zijnde melkkoeien.
In de tijd van Thaksin vochten mediaprofessionals, maatschappelijke activisten en academici terug, toen staatsagentschappen tv- en radiokanalen gebruikten ten gunste van het overheidsbeleid en imago. In 2003 werd een groot “project voor de hervorming van het mediasysteem” opgezet, geleid door een plaatselijk onderzoeksinstituut en met een team van hervormingsgezinde academici en journalisten die het medialandschap wilden vrijmaken. Het doel was om de elektronische media onafhankelijk en in dienst van de samenleving te maken, in plaats van onder toezicht van staatsinstanties ten gunste van de toenmalige regering.
Toen Thaksins neef legerleider werd in 2003 en de mediakanalen steeds meer als de spreekbuis van de regering gingen werken, werd het mediahervormingsproject luidruchtiger: alsof ze aan de goede kant van de geschiedenis stonden en vochten tegen een door burgers geleidde en gewelddadig autoritair regime. Uiteindelijk gevolg was dat de hervormers in het kader van dit project hielpen om de legitimiteit van de Thaksin- regering te ondermijnen en haar wandaden aan het licht te brengen. De deelnemers aan het project sloten zich later aan bij de anti-Thaksin beweging die in september 2006 tot de staatsgreep leidde. iTV, eigendom van Shin Corp, werd daarbij omgevormd tot een publieke omroepdienst (PBS).
Toch is de Thaise media-industrie hetzelfde gebleven, nog steeds eigendom van én gerund door dezelfde strijdkrachten en overheidsinstanties. Tv- en radiozenders brengen nog steeds regeringsgezind nieuws ter ondersteuning van het heersende royalistisch-militaire regime, en niemand roept ze ter verantwoording. In het Thaksin tijdperk werden hervormers die tegen hem opkwamen mogelijk onderworpen aan meer toezicht van de belastingdienst, terwijl luidruchtige kranten dure advertenties van Thaksin gerelateerde bedrijven zagen worden ingetrokken. Nu krijgen hervormers een klop op de voordeur van veiligheidsbeambten en worden ze om te oren geslagen met aanklachten en dagvaardingen door middel van onderdrukkende censuur wetten.
Niet alleen zijn deze mediahervormers nergens te bekennen — sommigen hebben zich bij de andere partij aangesloten, zoals lidmaatschap van de National Broadcasting and Telecommunications Commission, een door de Senaat goedgekeurd orgaan. Wanneer u tegenwoordig solliciteert naar een belangrijke functie in de publieke sector in Thailand, kijkt de sollicitatiecommissie niet alleen naar uw verdiensten en kwalificaties; ze kijken ook naar wie u bent, of u slapende honden wakker wilt maken en in hoeverre u hun programmaboekje accepteert.
Het gevolg is dat Thailand meer zal lijden hoe langer het leger aan de macht is. Mediahervormers verzette zich zo tegen Thaksin omdat ze ermee weg konden komen. Heden ten dage is de vraag of je in de pas wilt lopen voor een mooie loopbaan, of dat je daar niet aan mee wilt doet en buitengesloten wordt.
Naarmate de tentakels van het leger groeien en zich uitbreiden naar meer plaatsen in de Thaise politiek, economie en bureaucratie, wordt structurele schade op de langere termijn duidelijk. Neem bijvoorbeeld de sector met staatsondernemingen, waar meer hoge piefen dan ooit tevoren zijn toegetreden tot de raden van bestuur. Het zal lang duren om deze schade ongedaan te maken, en alleen een door burgers geleide regering kan de klus klaren.
Voor mediahervormers die de politieke perikelen van de afgelopen twee decennia hebben zien gebeuren was de strijd al niet veel meer dan een machtsstrijd. Dat het de goeden versus de slechteriken waren, was een verzonnen mythe.
Bron: https://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/2266031/where-have-the-media-reformers-gone-
Met dank aan Tino voor de vertaling.
citaat: “Naarmate de tentakels van het leger groeien en zich uitbreiden naar meer plaatsen in de Thaise politiek, economie en bureaucratie, wordt structurele schade op de langere termijn duidelijk. Neem bijvoorbeeld de sector met staatsondernemingen, waar meer hoge piefen dan ooit tevoren zijn toegetreden tot de raden van bestuur. Het zal lang duren om deze schade ongedaan te maken, en alleen een door burgers geleide regering kan de klus klaren.”
Hoewel ik de strekking van dit artikel onderschrijf, wil ik toch een kanttekening plaatsen. Iets te gemakkelijk krijgt het leger van alles wat niet goed gaat de schuld. Ik ben niet zo bekend met het media-landschap van Thailand maar ik heb de indruk dat de media worden beheerst door conservatieve en behoudende krachten (zoals de huidige regering). Daarnaast zijn de media in handen van vermogende Thaise clans die allemaal hun eigen agenda hebben. Een enkeling kan daarbij (soms) worden betrapt op positieve, vooruitstrevende ideen. Ook The Nation, nu in handen van de vrouw van Thaksin, is vooral een protest-kanaal waar elke avond uitvoerig kritiek wordt geleverd op de regering. Veel positiefs en vooruitstrevends heb ik nauwelijks kunnen ontdekken. Laat staan en meer onfhankeijke opstelling zoals eigenlijk zou moeten.
Misschien moeten we Thailand tot Sprookjesland hernoemen? Al die fabeltjes over hervormingen maar het is niet veel meer dan een nauwelijks zichtbaar laagje vernis. Daarachter gebeuren zaken die je het lachen snel doen vergaan… Weinig media of andere professionals die het lef hebben deze zaken echt grondig bloot te leggen en de zakkenvullers en onderdrukkers de grond in te boren. Voor je het weet heb je het label “staatsgevaarlijk” of een aanklacht van “smaad en laster” of “imagoschade” aan je broek, een fijn gesprek met politie in burger die je thuis of op werk op komt zoeken enzovoort. En wie die hints niet snapt, die “verdwijnt”. Maar laten we positief afsluiten: dat geeft wel rust en orde in het land, niet dan?? Ahum.
Ik mis in het verhaal de enorme corruptie die Thaksin voor zijn eigen gewin en die van zijn familie had opgezet en ook zijn methoden om critici de mond te snoeren.
Sorry, Niek, ik lees heel duidelijk die dubieuze rol van Thaksin naar de media toe in dit verhaal. Citaat:
‘Binnen enkele weken nadat hij (Thaksin) in 2001 aan de macht was gekomen, begon hij invloed uit te oefenen op alle eerdergenoemde grote instellingen, inclusief de media.’
en
‘Toen Thaksins neef legerleider werd in 2003 en de mediakanalen steeds meer als de spreekbuis van de regering gingen werken, werd het mediahervormingsproject luidruchtiger: ‘
Altijd leuk, Niek, om het over Thaksin te hebben.
1 zijn ernstigste misdaad was natuurlijk de ‘War on Drugs’ die hij bevorderde en waar een paar duizend mensen, velen onschuldig, om het leven kwamen. Hij is daarvoor nooit aangeklaagd mogelijk omdat een Hoogstaand Persoon hem prees voor deze inzet en zei ‘Het is niet erg als er 3 duizend mensen sterven zodat 30 duizend mensen worden gered’.
2 hij werd ervan beschuldigd ‘ongewoon rijk’ te zijn, een code woord voor corruptie. De helft van zijn vermogen werd in beslag genomen. Inderdaad werd Thaksin tussen 1998 en 2008 twee keer zo rijk maar dat kwam omdat de aandelenkoersen in die tijd verdubbelden.
3 hij werd veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf wegens ‘misbruik van macht’ door toestemming voor een land aankoop door zijn toenmalige echtgenote. Die aankoop was overigens al goedgekeurd door de Bank of Thailand en die handtekening van Thaksin was slechts een formaliteit.
4 over zijn onrechtmatige beïnvloeding van de media hadden we het hierboven al gehad
5 hij heeft ook het conflict in het Diepe Zuiden aangewakkerd.
Zijn goede daden waren…voor een andere keer.
Idd Tino, voor een andere keer want de misdaden van Thaksin zijn eindeloos, maar die professor liet het wel wat onderbelicht in zijn artikel.
Herinner je nog Thaksin’s ‘verkoop’ van zijn Shin Corporation aan Temasek Holding in Singapore:
https://en.wikipedia.org/wiki/Sale_of_Shin_Corporation_to_Temasek_Holdings
en zijn grootschalige belastingontduiking;
het gebruik van belastinggeld om eigen bezittingen te verwerven;
zijn pogingen om een krant op te kopen die te kritisch was over hem;
het bagatelliseren van de verdwijning van een mensenrechten advocaat enz.
Maar zijn grootste misdaad was de bevolking voor te liegen dat hij zich inzette voor hun welzijn, op voorwaarde dat ze op hem moesten stemmen en zijn daardoor verkregen positie misbruikte om zichzelf en zijn familie op schandelijke wijze te verrijken, terwijl hij de bevolking wat kruimels toewierp.
Ik meen eens vernomen te hebben dat buitenlandstalige pers iets meer zijn tanden kan laten zien dan de Thaistalige, simpelweg omdat de media in eigen taal breder en makkelijker gelezen en in de gaten te houden is (en trouwens meer dan een eeuw geleden ook al, toen men zich nog achter buitenlands burgerschap kon verschuilen om niet onder Thaise wetten te vallen).
Prawit Rojanaphruk van Khaosod English bijvoorbeeld (mocht zich in 2014, na de coup, melden in een heropvoedingskamp, heeft niet geholpen). Thai Enquirer, Isaan Record, Prachatai English en voorheen Thisrupt kunnen weleens stevige stukjes schrijven, mits binnen bepaalde grenzen. Smaad/laster aanklachten liggen op de loer, want ook al is een aantijging waar, bij schade aan het imago kan je toch veroordeeld worden door een rechtbank. De thuisbezoekjes, vriendelijke gesprekje met mannen in burger of uniform dat je wat beter op moet letten op je gedrag helpen zeker niet.
De Thaistalige media is meer van de lange citaten, de premier zei dit, de vicepremier, 5 kamerleden, 4 ambtenaren en een professor hadden dit en dat te melden. Hele lappen tekst waar je uit al die citaten zelf de kern en betekenis mag vissen. Dat citeren is zowel omdat de media dan geen aanklacht kan krijgen wegens verkeerd (of “verkeerd”) samenvatten van de gang van zaken, de media ziet het vaak gewoon niet als hun taak een onderwerp kort en bondig samen te vatten, dat is al snel sturen. Die duiding aan het nieuws gebeurt meer via diverse columns. Daar kan men vrijer schrijven, maar zit je nog steeds met een eindredactie die rekening zal houden met de eigenaar van de media: een vermogend zakenpersoon of iemand verbonden daaraan met al snel weer innige politieke banden danwel vrienden in hoge ambtelijke functies. Een echte netwerkmaatschappij.
Dat maakt het nieuws en media een stuk flauwer en tandenlozer dan potentieel zou kunnen. Vrije onafhankelijke pers en diep of kritisch onderzoek? Een beetje een ondergeschoven stiefkindje…