Aanleiding

Er zijn eigenlijk twee aanleidingen om deze posting te schrijven. De ene is een verzoek van een collega om samen een paper te schrijven voor een congres in Geneve over cross-cultural management. De andere is een ‘zachte’ weigering (tot driemaal toe) van mijn vrouw om vanaf vliegveld Don Muang de bus naar huis te nemen in plaats van de taxi. Deze zaken hebben mij aan het schrijven gezet.

Cultuur

Natuurlijk lijken Thais in een groot aantal opzichten op Nederlanders (en Belgen). Zij eten en drinken, slapen, bedrijven de liefde en ga zo maar door. En natuurlijk willen zij – net als wij – oud worden in een goede gezondheid, geen zorgen hebben over geld en het betalen van rekeningen, kinderen en kleinkinderen die intelligent zijn en niet op het slechte pad raken, een aantrekkelijke (liefst jonge) levenspartner die ook nog eens trouw is en zielsveel van je houdt en dagelijks ons natje en droogje.

Toch drinken de Thais veel minder koffie, bier, melk en karnemelk dan wij en eten zij veel meer kleefrijst en somtam dan wij. Er zijn Thais die op de vloer slapen of op een heel dun matrasje in plaats van in een bed. Of wij beter zijn in het bedrijven van de liefde dan de Thais weet ik niet. Wel, dat wij het beeld hebben of zelf hebben geschapen dat wij daar beter in zijn. En Thaise vouwen die met een buitenlander zijn getrouwd beamen dat meestal. Een aantal van de genoemde verschillen is evident en kan eenvoudig worden verklaard, ofwel met sociaal-economische factoren ofwel met klimatologische: rijst is goedkoper in Thailand en groeit niet in Nederland. Er zijn veel minder koeien in Thailand dan in Nederland, een deel van de Thaise bevolking is lactose-tolerant en in Nederland praten we niet over boeren maar over agrarische ondernemers.

Efficiency en effectiviteit

De manieren waarop de Thais en de Nederlanders hun doelen proberen te bereiken verschilt nogal, is mijn ervaring. Laat ik het duidelijk proberen te maken met het verschil tussen de klassieke begrippen effectiviteit en efficiency.

Effectiviteit is de mate waarin een person of organisatie zijn of haar doel bereikt. Als men het doel volledig bereikt – het geeft niet op welke manier –  is de effectiviteit 100%. Efficiency is synoniem voor doelmatigheid en betekent dat men zijn doel bereikt tegen zo laag mogelijke kosten. Die kosten hoeven niet alleen in geld te worden uitgedrukt maar kunnen ook bestaan uit tijdverlies (ofschoon de Amerikanen altijd zeggen: ‘time is money and money is geld’), milieuschade, schade aan vriendschappen, imago of (zaken)relaties. Het is mij na 12 jaar wonen (maar zeker werken) hier in Thailand duidelijk dat Thais en Nederlanders niet verschillen in hun opvattingen over effectiviteit. Maar wij verschillen wel hemelsbreed in de definitie van wat efficiency is, of om preciezer te zijn: welke elementen wij meer prioriteit geven en welke minder. Ik zal dat met een aantal echte, niet verzonnen voorbeelden proberen te verduidelijken. Ik denk dat de lezer van dit blog daaraan menig real-life voorbeeld kan toevoegen.

Golfbaan

Na zijn carrière als directeur van een privé-ziekenhuis is een vriend van mij nu als lid van de Raad van Advies nog steeds verbonden aan het ziekenhuis met Personeelszaken in zijn portefeuille. Jaarlijks wordt door de directie bepaald welke chirurgen hoeveel bonus krijgen, gebaseerd op hun bijdragen aan het financiële resultaat van het ziekenhuis. En elk jaar zijn er discussies tussen de chirurgen onderling over de hoogte van de bonus. Mijn Thaise vriend lost dit als volgt op. Hij gaat met elke chirurg die opmerkingen heeft over de bonus, golfen. Dit kost een paar weken. Dan werkt hij een compromis uit en bespreekt dat vervolgens met die chirurgen tijdens een tweede ronde golfen. Dat kost weer een paar weken. Als hij er werkelijk van overtuigd is dat zijn voorstel met algemene stemmen wordt aangenomen brengt hij het in de vergadering in. Kost heel veel tijd, niemand van de ‘opstandige’ chirurgen lijdt gezichtsverlies, geen discussie c.q. aanvaringen in de vergadering en de teamspirit en de trots op het eigen ziekenhuis gaat er zelfs op vooruit. Efficiënt op een bepaalde manier.

Bus of taxi

De laatste maanden vliegt mijn vrouw voor haar werk zeer regelmatig naar Udonthani. Ze stelt er prijs op dat ik haar naar het vliegveld breng en na een paar dagen ook weer afhaal, zeker in de avonduren. Nu is er elke 25 minuten een bus (nummer 4) vanaf het vliegveld Don Muang naar Sanam Luang (Khao San Road, staat op de bus) die voor de aankomsthal stopt, direct de tolweg opgaat (en daar pas in Yowaraat van af gaat) en die in circa 40 minuten aankomt op de plaats van bestemming tegen een betaling van 50 Baht per persoon. Vanaf Sanam Luang is het dan nog 50 Baht voor een taxi of 20 Baht voor de bus die bij ons bijna voor de deur stopt. Reistijd maximaal 1 uur. Dat weet ik omdat ik deze route neem als ik naar het vliegveld ga, zonder mijn vrouw. Volgens mij zeer effectief en ook efficiënt. Mijn vrouw echter wenst niet met de bus te gaan. Ze loopt liever 400 meter naar de taxi-standplaats, wacht daar (minstens 30 minuten, maar laatst meer dan een uur) en betaalt liever 250 baht voor de taxi die vaak ook nog eens de verkeerde weg neemt. Hij stopt wel echt voor de deur. Reistijd: 1,5 tot 2 uur. Als u deze efficiency begrijpt, mag u het zeggen.

Nieuwe dean

Job-rotation is op rijksuniversiteiten de regel voor deans, hoofden van een faculteit. De periode is 3 jaar en kan slechts 1 keer worden verlengd, gesteld dat de dean opnieuw wordt benoemd (en dat is geen automatisme) en dat zelf ook wil. Elke 3 jaar is er dus een sollicitatieronde. Er is een sollicitatiecommissie die de 3 beste kandidaten (waaronder de zittende dean) selecteert. Deze drie mogen dan in een vergadering van docenten en staf zichzelf en hun plannen voor de toekomst van de faculteit presenteren. Aan het eind van de presentaties mogen alle medewerkers schriftelijk en anoniem aangeven welke kandidaat hun voorkeur heeft en waarom. Het klinkt allemaal prachtig en ‘democratisch’ maar in de wandelgangen is al enige weken voor de presentatiedag bekend wie de voorkeur van de president geniet en dus is al dit gedoe puur theater. De laatste keer was er op mijn instituut een kleine kink in de kabel. De kandidaat van de president genoot zeker niet de voorkeur van de overgrote meerderheid van de medewerkers. Dat was bekend. Wat te doen want het moet natuurlijk lijken dat de president de juiste keuze maakt en dat de medewerkers dat onderstrepen? Wel….de meningspeiling onder de medewerkers na de presentaties werd – zonder daarvoor een reden te geven – niet gehouden. Zo lijkt het toch of de gelederen gesloten zijn. Efficiënt?

Democratie

Zouden we als Nederlanders ook anders aan moeten kijken tegen het democratische proces in Thailand? Thailand wordt ongetwijfeld een democratie in de komende decennia maar het gaat op een andere manier dan wij Nederlanders denken of voorstaan. Hoewel….het recente geruzie over de ministersposten in de nieuwe regering lijkt op het formatieproces in Nederland. Dergelijke verschillen van inzicht en de schuld geven aan anderen past eigenlijk niet in de Thaise cultuur. Zulke zaken los je op met veel etentjes of op de golfbaan (dat kan een paar weken of maanden kosten, maar lang formeren is in Nederland en zeker in België geen probleem) of je beslist gewoon autoritair en zegt dat er helemaal geen (geschreven) afspraken zijn. Efficiënt?

15 reacties op “Efficiency en effectiviteit: een vergelijking in cultuur”

  1. RuudB zegt op

    Om in welke cultuur dan ook efficiënt en effectief te zijn dient er consensus te zijn: overeenstemming. Mij lijkt dat de beste man op de golfbaan daar prima mee bezig is. Dat zie je op dit moment in Brussel ook. Al dat lange en nachtelijke gepraat en overleg is enkel om met z’n allen overeenstemming te bereiken in de te nemen besluiten, opdat deze voor komende jaren effectief en efficiënt zijn. Heeft aldus niets met TH of cultuur van doen.
    Dat Chris’ eega liever een uur wacht op een taxi ipv de bus te nemen, kan een stil en stiekem protest zijn jegens hem omdat hij haar wel brengt maar niet altijd ophaalt van Don Muang, waarvan hij weet dat zij dit zeer op prijs stelt. Ze is doortastend en gaat volhouden totdat hij haar standpunt volledig begrijpt. Kortom: ze heeft een persoonlijk motief die in haar beleving zowel doelmatig als legitiem is.
    In het voorbeeld van het zoeken naar een nieuwe dean is sprake van autoritair leiderschap. Is noch in TH noch in NL/BE productief. Gebeurt helaas nog veel te vaak wereldwijd. Heeft aldus ook niets met cultuur, laat staan die van TH, te maken.

  2. Dirk zegt op

    Leuk geschreven Chris, je probeert er een vinger achter te krijgen, maar het leven is geen wiskunde of een stelling uit een managementboek. Ik herken veel van wat je hebt opgeschreven, maar in Nederland had ik met vrouwen vaak hetzelfde als jij hier beschrijft omtrent Thailand. Vrouwen denken anders dan mannen, wat voor ons logica is, is voor hen vaak iets waarover gepraat moet worden. Dat anders denken en doen heeft voor ons hetero man ook vaak een aantrekkelijke kant, anders zouden we niet op vrouwen vallen.
    Wat mij verder opvalt hier in Thailand, dat twee dingen tegelijk doen, (multi tasking), maar zelden voorkomt,
    of echt iets zinnigs doen, als de volgende klant nog lang uit het zicht is. etc.. etc..

  3. Rob V. zegt op

    Chris, in het voorbeeld van je vrouw zou ik gewoon vragen ‘lieverd, wat is het voordeel van de taxi over de bus?’ (oid). Lijkt me een persoonlijk iets (bijvoorbeeld: voelt veiliger, in de bus ben ik een sardine, in de taxi hoef ik mijn spullen minder goed in de gaten te houden, …).

    Dat met de dean is geen lange termijn aanpak, de onvrede onder het personeel blijft (tenzij de nieuwe dean de collega’s verrast en men bijdraait). Bij teveel onvrede gaat zich dat zich ergens toch uiten.

    • Peter V. zegt op

      Vooropgesteld dat ik Chris (en zijn vrouw) niet ken, maar ik gok op… “Men mag mij niet in de bus zien, dat is voor Lo-So…”

      • Rob V. zegt op

        Dat is inderdaad het stereotype beeld in de klassenmaatschappij van Thailand. Is uiteraard een mogelijk antwoord, maar je mag nooit veralgemeniseren. Toch maar even vragen, misschien krijg je bevestiging, misschien ook wel niet. Belangrijker: kun je aan de hand vab het antwoord de ander beter begrijpen (of je het eens bent is vers 2 natuurlijk).

        En als het antwoord hiso vs loso is, kun je doorvragen: wat voor image schade vrees je? Maar de bus heeft airco, hoezo vervoer voor het klootjesvolk? Zoiets.

        • Gilbert zegt op

          Als zowel de bus (bijna) als de taxi thuis voor de deur stoppen zien de buren dat. Die hebben geen weet hoe lang de rit geduurd heeft …

  4. Tino Kuis zegt op

    Ik heb daar nooit zo bij stil gestaan maar het is inderdaad erg nuttig om onderscheid te maken tussen effectiviteit (wat ik ‘doeltreffend’ zou willen noemen) en efficiëntie (wat ik ‘doelmatig’ zou willen noemen.)

    Wat cultuur betreft het volgende. Een Isaanse boer heeft meer overeenkomsten met een Drentse boer dan met een Thaise bankier, en deze laatste heeft weer veel gelijkenissen met een Amsterdamse bankier. De verschillen zitten dus meer in zaken als status, opleiding en inkomen dan in cultuur, hoewel daar ook zekere verschillen in zitten.

    Golfen is redelijk duur, in een Isaans dorp drinkt men wat bier samen om problemen door te spreken. Ik ken een collega in Nederland die nog nooit in een trein heeft gezeten en dat, zegt zij, ook nooit zal doen. Persoonlijke verschillen in voorkeuren, gedachten en daden. worden te vaak uitsluitend aan cultuur toegeschreven.

    • chris zegt op

      Tino, Tino, Tino toch.
      Wat heeft een Isaanse boer gemeen met een Thaise bankier: nationaliteit,volkslied, stemrecht voor het Thaise parlement en lokale vertegenwoordigers, taal, uitdrukkingen, TV-kanalen, media, Boeddhisme, denken over huwelijk, sex, omgang tussen mannen en vrouwen (prive en in het openbaar), de Baht, alle wetten enz enz
      Wat heeft de Isaanse boer gemeen met de Drentse boer? Behalve de naam van zijn beroep bitter en bitter weinig. In elk geval niet: inkomen, opleiding, steun van de overheid, grondbeleid, veestapel, internationale regelgeving, mestregelingen, EU-subsidies, technologie en kennis daarvan, steun van universiteiten en landbouwscholen, landbouwvoorlichting, standsorganisaties, een boer in het parlement…………….maar ik laat me graag overtuigen van het tegendeel….

      • Tino Kuis zegt op

        Beste chris,
        Als je echt alles, maar dan ook echt alles tot cultuur rekent dan heb je gelijk, en dan is cultuur een inhoudsloos begrip geworden. Ooit schreef iemand me ; ‘Thais eten met hun handen, en dat vinden wij (Nederlanders) raar’. Thais eten soep met een lepen, en Nederlanders patat met hun handen.
        Over je eerste alinea, de Isaanse boer en de Thaise bankier die zoveel gemeen hebben. Die Thaise bankier spreekt mogelijk vaker Engels dan Thais, kijkt naar CNN en BBC, gaat naar heel ander soort feesten, betaalt vaak in dollars en euro’s, denken echt anders over seks en huwelijk, heeft beslist een ander soort omgang tussen mannen en vrouwen en luistert naar andere wetten. Wedden dat ze verschillend oordelen over democratie (gemiddeld genomen)?
        Jij kent vast heel veel bankiers want jij verkeert in de hoogste kringen. Vraag eens of ze een liever een Isaanse boer op hun bruiloft uitnodigen of een Britse bankier.

        • Tino Kuis zegt op

          Ik moest er even over nadenken: de overeenkomsten tussen mij en een oude Isaanse boer.

          We zijn beiden oud en man. Seks vonden we leuk maar ja, de ouderdom, we maken er nu alleen nog maar domme grappen over, we vinden kleefrijst met laab Isaan heerlijk en eten het uit ons vuistje, we proberen beiden te leven volgens de principes van het boeddhisme en falen regelmatig, we eren beide de menselijkheid van wijlen koning Bhumibol, we spreken beiden Thais met ieder een ander accent, we willen allebei meer zeggenschap voor en gelijkheid van het volk en hebben een hekel aan de arrogante elite in Bangkok, we proberen te leven volgens de Thaise wet, we hebben beide kleinkinderen met een dubbele nationaliteit, we houden beiden van Thailand en vooral van de Thaise natuur, soms zingen we samen het Thaise volkslied, hij zegt ai Tino tegen me en ik zeg ai Eek, we doen hetzelfde soort vrijwilligerswerk en willen beide een crematie als we dood gaan……..

        • chris zegt op

          Er zijn duizenden definities van cultuur maar er zijn een paar woorden die eigenlijk altijd voor komen in de definitie: gedeeld (het gaat NIET op ‘lijken op’; er zijn heel veel mensen die in gedarg op elkaar lijken maar niets met elkaar delen), aangeleerd (cultuur zit niet in je DNA) en behorend tot een groep (dwz je kunt niet cultuur delen als je niet tot dezelfde groep hoort).
          “Een cultuur is een gemeenschappelijke wereld van ervaringen, waarden en kennis die een bepaalde sociale eenheid kenmerkt (een groep). Een sociale eenheid kan een land zijn maar ook een bepaalde groep mensen die dezelfde geloofsovertuiging aanhangt.”
          Daarom hebben een Thaise bankier en een Thaise boer veel meer GEMEEN met elkaar dan de Thaise bankier met welke andere vreemde bankier. En zoals gezegd: het gaat niet op lijken op, Engels spreken of naar andere feestjes gaan. En het zal je wellicht verbazen hoezeer de mening van de boer en de bankier over mia-nois, gigs en de positie van de vrouw lijken op elkaar; veel meer dan de mening in Nederland over het hebben van maitresses.

  5. Ik denk dat je het gedrag van je partner niet moet gaan verklaren als ‘cultuur’. Daar betrap ik mijzelf ook wel eens op, maar klopt van geen kant natuurlijk. Daarmee doe je niet alleen haar tekort maar ook alle Thai die we onterecht in een hokje proberen te stoppen. Het gedrag van een eenling is nooit representatief voor een groep, laat staan voor een hele bevolking. Haar weigering om niet met de bus te gaan in relatie te brengen met de manier waarop Thai met efficiëntie om gaan, lijkt mij dan ook te ver gezocht.

    • chris zegt op

      Mijn vrouw is echt niet de enige hoor. Bijna al mijn docent-collega’s moeten er (bij navraag) niet aan denken om met de bus te reizen of – in het algemeen – met openbaar vervoer. Dat is blijkbaar voor de lagere sociale klassen. De admin staf doet dat wel (die kom ik ook wel op de boot tegen op weg naar kantoor) maar zodra er geld is koopt men een auto of motor. Liever twee keer een uur in de file per dag dan thuis in 45 minuten met de boot en de bus.

  6. Johnny BG zegt op

    In heel veel zaken is het land zo inefficient als het maar zijn kan. Neem alleen al het onvoorstelbare aantal ambtenaren die er veelal zitten als verzekering voor slechte tijden. Neem een kijkje in een willekeurige ministerie en je ziet genoeg.
    Daarnaast ook de onzinnige gewoonte om voor alle officiele papieren alles in veelvoud te moeten kopieeren en vel na vel te ondertekenen.
    Het overzetten van een btw nummer van het ene district naar het andere district binnen de gemeenye houdt in om eerst een zooi papieren aan het ene kantoor te overhandigen zodat er een formulier is dat je je uitschrijft en daarna weer naar het nieiwe kantor met alle papieren om je in te schrijven.
    Het houdt je van de straat en iemand anders mag het ook doen en dat laatste lijkt wel de hoofdreden van deze inefficientie en de consensus is dat het schijnbaar weinig Thai interesseert want van wachten word je in ieder geval niet moe.

  7. ruud zegt op

    Wat ik niet goed begrijp, is waarom zij zich niet door een taxi laat ophalen.
    Als ik naar de stad moet, bel ik gewoon, en dan komt de taxi me ophalen.


Laat een reactie achter

Thailandblog.nl gebruikt cookies

Dankzij cookies werkt onze website het beste. Zo kunnen we je instellingen onthouden, jou een persoonlijk aanbod doen en help je ons de kwaliteit van de website te verbeteren. Lees meer

Ja, ik wil een goede website