Imqabbad u ikanta flimkien

Sornkiri Sriprachuab qabad sew. Għexieren ta’ snin ilu dan kanta Tajlandiż kantanta tal-pajjiż b’leħen mimli tbatija: “Tfajla, tgħid għargħar kbir aħjar minn qasma niexfa / ngħidlek, ħalli n-nixfa tiġi u tħallix l-ilmijiet jogħlew”.

Bi kliem profetiku, il-kantant ikompli: “Din is-sena l-għargħar iġib il-biża’ f’kull dar / ħarabt fuq il-bejt, imma l-ilma jitħallat mad-dmugħ tiegħi.”

Aħfer it-traduzzjoni tiegħi. Din il-pinna hija niexfa wisq u dan il-moħħ wisq matt biex jesprimi l-qawwa għanja u interjuri tal-lirika ta’ Sornkiri, kif ukoll il-poeżija indimentikabbli ta’ Paiboon Butrkhan, miktuba 40 sena ilu, li kull kelma tagħha għadha rilevanti sal-lum.

Jekk Froc – Frog Revolution Oh-la-la Crocodile – ċeda għal għajdut morbuż f’qagħda ta’ satira, wieħed jista’ jikkonsla l-imħuħ imxarrbin tagħna billi jdoqq din il-kanzunetta bħala innu ġdid kuljum fis-6pm wara l-innu reali tagħna. Mhux biss għax il-lirika ta’ Paiboon hija sabiħa ta’ qsim il-qalb, imma wkoll għax il-kanzunetta “Nam Tuam” tinkorpora r-relazzjonijiet kumplessi li dejjem kellu pajjiżna ma’ għargħar, nixfa, monsoon, tajn, arja, klima: l-ilma tal-ħajja u l-ilma tad-dmugħ u l-biżgħat. F’din l-utopja agrarja, l-ilma jfisser ross u ġid, imma wkoll pestilenza u faqar, u fl-imħuħ malinkoniku tagħna dan jinbidel f’poeżija. Bil-vuċi ta’ Sornkiri u bil-lirika ta’ Paiboon, il-kanzunetta famuża Cry Me A River tinstema’ bħal nursery rhyme.

Nam – l-ilma – huwa sors ta’ ispirazzjoni li jitfaċċa kullimkien fid-daqqiet poetiċi tal-lingwa Tajlandiża. U r-referenzi tal-"ilma" fil-pronunzja u s-sentenzi Siamese għandhom tifsira aktar profonda milli fi traduzzjoni sempliċi. Tista' tittrasferixxi l-versi ta' Sornkiri f'lingwa oħra, iżda mhux il-karattru nazzjonali moħbi fih.

Is-Sinjura Prim Ministru tagħna hija eżempju ewlieni ta’ dak li nsejħu “Nam tuam pak (litteralment, “għargħar fil-ħalq”'). Megħlub mill-avversarji likwidi u solidi, il-PM fqir tagħna għandu t-tendenza li gabble b'ħafna umm...arrr...errr...urgh, u l-kompitu tagħha fil-ġlieda kontra l-għargħar attwali huwa kkumplikat minn din l-ekwazzjoni metaforika.

Hija għandha s-simpatija sinċiera tiegħi. Imma dak li għad għandna bżonn minn Froc hija s-soluzzjoni għal "Nam Ning Lai Luek" - Shakespeare tana l-verżjoni bl-Ingliż, "Smooth runs the water where the brook is deep" - iżda minflok għandna prinċipalment Nam Tuam Thoong Pakboong Rong Reng. Dak diġà huwa Shakespearean, it-terminu litteralment ifisser "l-għalqa hija mgħarrqa, iżda ftit hemm glorja futura". Il-qal jgħaqqad kemm sarkasm kif ukoll malafama, b’referenza diretta għall-ilma għoli, u fil-possibbiltajiet allegoriċi tiegħu huwa aktar għoli, aktar organiku minn “talk fills no holes” Jew kif darba smajt Texan jgħid “All hat but no best”

Nistgħu ngħaddu minn aktar proverbji relatati mal-ilma f’id tregħid ta’ Froc. L-ewwel se jżidu waħda miegħi: “Mue Mai Phaai Oa Thaao Ra Nam – “idek ma jaqdfux u tnaqqas id-dgħajsa b’sieq fl-ilma”. Probabbilment dan huwa minnu, iżda dan il-qal huwa dwar dgħajsa fuq l-ilma, mhux karozza fit-triq jew ajruplan mitluq fuq runway mgħarrqa.

U f'"Nam Chiew Ya Oa Rua Kwang" għal darb'oħra hija dwar l-ilma u dgħajsa. Froc inevitabbilment se jirrakkomanda dan, peress li jfisser "M'għandekx tirmiġġja kontra l-kurrent". Din il-filosofija hija antika u ċara, u donnha twieldet minn sekli ta’ nawfraġji u storja twila ta’ koeżistenza mal-għargħar: ħalli l-ilma jgħaddi, jew issib mod kif tħallih jgħaddi, għax m’hemmx għalfejn nippruvaw jimblukkaw il-kors naturali, inexorabbli, u irriversibbli tiegħu.

Tard wisq. Ferm qabel ma jiddaħħlu l-Big Bags biex jimblukkaw jew jiddevjaw l-ilma, l-urbanizzazzjoni bla kwiet tagħna diġà mblukkat il-fluss bil-konkos, toroq, bini u nuqqas ta 'ippjanar spazjali b'mod ġenerali. Is-serjetà ta 'dan id-diżastru dalwaqt se ssir ċara "Nam Lod Tor Phud - "meta l-ilma jonqos, l-għeruq se jkunu esposti" - meta jitfaċċaw ħafna problemi, li għadhom taħt l-ilma issa. Fil-fatt diġà naraw xi wħud minn dawk il-fdalijiet ta’ siġar u pjanti, ħmieġ, sriep, eċċ. u wieħed jista’ biss jixtieq (kontra l-aspettattivi) li jkunu jistgħu jiġu ppumpjati fil-ħin,

Sornkiri għandu raġun, l-ilma għadu jitħallat mad-dmugħ tagħna. Ingħaqad u ikanta flimkien!

Kolonna minn Kong Rithdee fil-Bangkok Post, (xi kultant liberament) tradotta minn Gringo