Thai Aussprooch

Redaktioun: e proposéierten Artikel iwwer d'Thai Sprooch vum Frans de Beer. 

Frans ass en treie Lieser vum Thailand Blog, huet Thai studéiert a schwätzt et mat senger Fra an der Duechter. Fir de Leit méi iwwer d'Thai Sprooch ze soen, huet hien zwee Artikelen geschriwwen, vun deenen den 1. Deel elo ass. 

Ze weisen

Keng Sprooch gëtt monoton geschwat, et gëtt ëmmer eng Variatioun am Toun oder Intonatioun. Sproochen an deenen d'Wuert Bedeitung vum Toun hänkt, ginn eng Tonal Sprooch genannt. Mir kennen registréieren Tonal Sproochen a Kontur Tonal Sproochen. Registréiert Tounsproochen hunn eng Zuel vu flaach Téin, déi sech am Tonne ënnerscheeden. Bei Konturtonalsproochen huet all Form säin eegenen Toun (falen, flaach, erop, falen an erëm eropgoen, etc.), mee Tounendifferenzen sinn och méiglech bannent der selwechter Kontur.

Thai gehéiert, zesumme mat aneren Typen vun orientalesche Sproochen, zu de Konturtonalsproochen. Am Thai huet déi flaach Kontur dräi Stécker. D'Thai Sprooch huet fënnef Téin: niddereg, mëttel, héich, erop a falen. D'Héich, Mëtt an Déif si méi oder manner flaach. Am Thai huet all Silb ee vu fënnef Téin. E Wuert dat aus verschiddene Silben besteet huet also déiselwecht Unzuel un Téin, déi natierlech net gläich musse sinn. An eiser phonetescher Duerstellung vum Thai benotze mir Bindestrecken virun der Silb fir Toun unzeginn.

Toon	Zeechen	Beispill	Thai
Mëtt spazéieren	-	-aa	อา
niddereg	_	_aa	อ่า
erofgaang		aa	อ้า
héich	¯	¯ aa	อ๊า
erop	/	/aa	อ๋า

D'Uerdnung an dëser Tabell ass net zoufälleg gewielt, awer ass d'Uerdnung déi och an ass Thailand gëtt benotzt wann Dir d'Téin oplëscht. Den Thai Skript ass komplett fir d'Benotzung vun Téin entworf. Wierder, déi nëmmen am Toun ënnerscheeden, ginn nach ëmmer anescht geschriwwen.

Konsonanten am Ufank vun engem Wuert

Einfach Konsonanten

Am Thai kommen déi folgend initial Konsonanten op

k k-Sound ng ng-Sound (wéi am Kinnek)

p onopfälleg p l

t unaspirated t r kuerz r Toun

d s

b h ze

kh aspiréiert kw bilabial w

ph aspiréiert p j

th aspiréiert tj wéi de tj am tjalk oder dj am rag

m ch als ch am änneren

n? abrupt Ufank oder Enn vun engem Vokal

E Konsonant gëtt aspiréiert wann e Loftstroum dem Toun follegt. An der phonetescher Duerstellung weisen mir dat mat engem h nom Konsonant un. Dëst sinn d'Konsonanten k, p an t; aspiréiert also kh, ph an th. D'Hollänner hunn dacks onaspiréiert K, p an t Kläng, awer aspiréiert Forme kommen an Dialekter am Nordoste vun Holland op. D'Englesch Sprooch aspiréiert vill méi dacks (Téi, Push etc.)

Thai huet aspiréiert an unaspiréiert Konsonanten niefteneen. Dësen Ënnerscheed ass grad esou wichteg wéi den Ënnerscheed tëscht dem 'd' an 't' an eiser Sprooch. Fir eis kritt d'Wuert Daach eng ganz aner Bedeitung, wa mer et mat engem 't' amplaz mat 'd' (also Branche) aussoen. Thai kennt iwwregens och den Ënnerscheed tëscht 'd' an 't'. Dir wäert op Englesch verstoen wann Dir e puer unaspirated p benotzt hei an do wou se soll aspiréiert ginn. Am Thai, Mëssverständnisser si vill wann Dir dës Tatsaach suergfälteg behandelt.

Den 'ch' kann op Thai als déi aspiréiert Versioun vum 'tj' ugesi ginn. Mir kennen den 'ng' am Ufank vun engem Wuert an eiser Sprooch net. Mat e bësse Praxis kann dësen initialen Toun geléiert ginn. Thai Spriecher schwätze dacks den 'r' als 'l' aus. Wann et iwwerhaapt en r Toun ass, ass et eng kuerz Roll vum Spëtz vun der Zong.

Duebel Konsonanten

Thai huet nëmmen eng kleng Unzuel vu Konsonantecluster (Gruppen vu Konsonanten, déi een nom aneren ausgeschwat ginn ouni d'Interventioun vun engem Vokal). Dës Stärekéip sinn ëmmer um Ufank vun enger Silb, ni um Enn. Den éischte Buschtaf ass ëmmer e k, p oder t, wou de k an p och aspiréiert kënne ginn. Den zweete Buschtaf ass en r, l oder w. Net all Kombinatioune geschéien, wéi an der folgender Tabell gewisen.

kr unaspirated k mat kuerzen r pl unaspirated p mat l

kl unaspirated k mat l pr unaspirated p mat kuerzen r

kw unaspirated k mat w phl aspiréiert p mat l

khr aspiréiert k mat kuerzen r phr aspiréiert p mat kuerzen r

khl aspiréiert k mat l tr unaspirated t mat kuerzen r

khw aspiréiert k mat w

Bemierkung: Thai Spriecher sinn zimlech sloppy mat Aussoen Cluster, heiansdo verschwënnt den zweete Buschtaf oder den zweeten r gëtt als l ausgeschwat.

Enn Konsonanten

Um Enn vun engem Wuert oder Silb hu mir déi folgend Méiglechkeeten:

1. clinker
2. Abrupt gebrach Vokal (Vokal mat glottal Stop))
3. semi-Konsonant; j oder w
4. M, n, ng (nasal oder nasal)
5. K,p oder t (Pop Sound)

Am Fall vun engem polysyllabesche Wuert verschwannen déi glottal Stopp am Wuert an der normaler Ried. Fall 2 gëllt also nëmme fir Wuertendungen.

D'Art a Weis wéi e k, p oder t um Enn vun engem Wuert op Thai ausgeschwat gëtt, ënnerscheet sech wesentlech vun der hollännescher Aussprooch. De k, p oder t si sougenannte Okklusiver. Si gi geformt andeems d'Loftfloss temporär zougemaach gëtt. De Wee vum Ofschloss bestëmmt den Toun. Zum Beispill gëtt de p geformt andeems d'Lëpsen zougemaach ginn, beim t gëtt de Loftfloss mat der Spëtzt vun der Zong an Zänn blockéiert, de k gëtt geformt andeems de mëttleren Deel vun der Zong géint de Gaum dréckt.

Fir d'Thai Sprooch kennen ze léieren, benotze mir d'Wuert Hopman. D'Aussprooch vum 'p' am Hopman kann op zwou Weeër gemaach ginn, nämlech:

1. D'Wuert Hop gefollegt vum Wuert Mann. Hei, nom Aussprooch vum 'p', ginn d'Lëpsen temporär auserneen an dann nees zou, wann de 'm' entsteet.
2. Mat der zweeter Ausso bleiwen d'Lippen tëscht dem 'p' an dem 'm' zou. Wann de 'p' ausgeschwat gëtt, ginn d'Lëpsen zou, ginn net erëm op, de 'm' entsteet a nëmmen mam 'a' trennen d'Lëpsen erëm.

Dëse leschte Wee gëtt an Thailand fir de leschte Konsonant 'k', 'p' an 't' benotzt. Dëst ënnerscheet sech sou vill vun eisem Aussprooch, datt en hollännescht Ouer dee leschte Konsonant heiansdo guer net héiert. Fir eis kléngt et wéi wann de Konsonant nëmmen hallef fäerdeg ass, de befreiende Loftfloss um Enn feelt.

An der Phonetik ënnerscheet een och tëscht dësen zwou Aussproochweisen. Fir Hollänner ginn d'Okklusiver um Enn vun engem Wuert verëffentlecht. D'phonetesch Rendering vum Wuert Kaz ass Kath. Den 'h' um Enn weist de fräigeloossene Loftfloss un. Thai huet keng final Okklusiver verëffentlecht. Déi thailännesch Aussprooch vum Wuert Kaz ass phonetesch Kaz.

Vokaler

Thai huet eng laang an eng kuerz Versioun vu ville pure Vokaler. Déi laang Versioun dauert ongeféier duebel sou laang wéi déi kuerz. En Iwwerbléck iwwer déi laang a kuerz Vokaler:

o kuerz o Toun

oo laang o kléngt wéi am Weg

oh kuerz oh kléngt wéi moies, awer e bësse méi laang

Oh? Laang oh, awer abrupt kuerz geschnidden

ech kuerz dh kléngt wéi am Piet, awer méi kuerz

dh laang dh Toun wéi an gesinn

oe kuerz oe Toun wéi am Stoff

oe: laang oe kléngt wéi am burp

u kuerz u Toun; en du mat engem breede Mond

uu laang u kléngt; eng uu mat engem breet gezunn Mond

e kuerze ee Sound

ee laang ee Klang wéi am Schanken

ae laang ae kléngt wéi am Misär

eu laang eu kléngt wéi an de, awer méi laang

Zu pure Vokaler si Polyphthonger; de Vokalkläng fléissen glat aneneen an.

Wuert Unerkennung

Wuerterkennung an Thai hänkt staark op Vokal an Toun of. Déi thailännesch Manéier fir Wuerterkennung funktionnéiert also anescht wéi eis. Fir eis si Konsonantcluster um Ufank an Enn vun enger Silb wichteg Critèren. An Thai lauschteren d'Leit vill méi op de Vokal an den Toun. Dat kann ee scho héieren, wann een e puer Thai Englesch héiert. Dacks degeneréieren komplizéiert Wuertendungen oder Konsonantcluster zu engem eenzege Konsonant (géint gëtt erëm oder erëm).Mäi Numm Franséisch gëtt op Thai ausgeschwat Fan.

Am Thai vernoléissegt Konsonantcluster vill manner Duercherneen fir Thai Spriecher wéi wann dëst zum Beispill op Hollännesch gemaach gëtt.

(Source LJM van Moergestel)