Wéi Papp, wéi Duechter: Mënscherechter verdeedegen

‘Toen ik klein was, hield ik me niet zo bezig met mensenrechten kwesties. Deels omdat ik dacht dat ik tot de middenklasse behoorde en schendingen van mensenrechten bij etnische minderheden gebeurden, zoals de bergvolkeren en boeren. Ik dacht: dit soort problemen overkomt mij niet.’

Maar daar kwam voor Pratubjit Neelapaijit (30) negen jaar geleden abrupt een eind aan toen haar vader, een befaamde mensenrechten advocaat, spoorloos verdween. Ze was toen laatstejaars aan de Chulalongkorn universiteit. Het eerste jaar na zijn verdwijning was ze diep ongelukkig. Ze nam aan geen enkele activiteit deel. Door te lijden betoon ik mijn vader respect, meende ze, en rouw is dé manier herinneringen aan hem te bewaren. Na dat jaar begon ze vanuit een politiek perspectief over haar vaders zaak na te denken.

‘Als student politicologie ben ik getraind om in termen van politieke motivatie te denken. Ik realiseerde me dat de daders mijn vader het zwijgen wilden opleggen en dat ze wilden dat wij in angst zouden leven en verder ons mond zouden houden. Dus besloot ik mij te verzetten.’ Ze vergezelde haar moeder, die al die jaren aandacht is blijven vragen voor de verdwijning van haar echtgenoot, naar rechtbanken, politiebureaus en bijeenkomsten.

Haar afstudeerscriptie ging over de rechtspleging en conflicten in het Tak Bai incident in 2004 (foto homepagina). Zeven zuidelijke demonstranten werden toen door soldaten doodgeschoten en 78 stikten in een truck, waarin ze naar een militair kamp werden gebracht. Er is nooit iemand voor berecht.

Inmiddels is Baen, zoals haar bijnaam luidt, docent aan het Institution of Human Rights and Peace Studies van de Mahidol universiteit. ‘Er is een gezegde dat luidt: je kunt de betekenis van mensenrechten niet echt begrijpen totdat je rechten worden geschonden. Ik denk dat ik nu de betekenis ervan begrijp.’

Vorig jaar maakte Baen haar debuut als belangenbehartigster door zich aan te sluiten bij ‘Sombath Somphone & Beyond’, een campagne om de Laotiaanse regering onder druk te zetten onderzoek te doen naar de verdwijning van Sombath Somphone, opbouwwerker en onderscheiden met de Ramon Magsaysay Award. Hij werd in december vorig jaar voor het laatst gezien nadat hij zich tegen de constructie van dammen in de Mekong had verzet. Baen voelt zich emotioneel betrokken bij de zaak omdat haar vader, evenals Sombath, voor het laatst in een auto is gezien.

Wat Baen het meest schokt als het gaat om verdwijningen en ontvoeringen is de houding jegens de slachtoffers. ‘De Thaise samenleving gelooft nog steeds dat degenen die gekidnapt worden, slechte mensen zijn en dat ze hun verdiende loon krijgen.’ Zo werd haar vader geportretteerd als ‘verdediger van dieven’. Hij had immers zuidelijke separatisten verdedigd en vermeende drugsdealers, die zeiden tijdens Thaksin’s Krich géint Drogen door de politie vals beschuldigd en/of gemarteld te zijn.

‘Over de meeste slachtoffers wordt ook beweerd dat het om persoonlijke problemen gaat. Thaksin heeft bijvoorbeeld over mijn vader tegen de media gezegd dat hij ruzie met mijn moeder had gehad en daarom van huis was weggelopen.’

Tegen de gezinnen van andere slachtoffers zegt Baen: ‘Maak van je hart geen moordkuil en vertel je verhaal. Laat de daders zien dat ze hun doel niet kunnen bereiken door ons het zwijgen op te leggen. Ze kunnen gezinsleden wegnemen en laten verdwijnen, maar ze kunnen ons niet laten verdwijnen en samen met de slachtoffers doodgaan.’

(Source: Muse, Bangkok Post, 7 September 2013)