Isaan redit ad vitam
In fine Septembris, tempus pluviosum ad finem venit. Natura tribus mensibus opus fecit, pluvia et sol pullis oryzae propagines in messem messem evolvere permisit. Nondum vere pervenit, sed impatiens est.
De streek was in een soort zomerslaap gevallen. De ‘Boeddhist-Lent’, een drie maanden durende periode van soberheid, had er voor gezorgd dat er nog minder vertier was. Nauwelijks tambuns, tenzij bij een sterfgeval, geen grote festiviteiten. Weinig muziek te horen, de mensen hier koesteren die periode – buiten de notoire drinkebroers die zich bleven verzamelen in het huis van opa Sid. Er werd wat verbouwd aan woningen, maar er was geen nieuwbouw dit jaar in het dorp. Dus weer minder inkomsten voor velen, zodanig dat de laatste jongere mannen en vrouwen die anders in het dorp blijven ook nu wegtrokken richting grote steden om wat inkomen te vergaren.
Maar De Inquisiteur merkt zenuwachtigheid op. Mensen komen terug bijeen, praten over de rijst, de regens, hoe ze de oogst gaan aanpakken. Vreemd want ieder jaar toch hetzelfde denkt De Inquisiteur. Dagelijks worden de velden gecontroleerd. Er komt ook terug gemeenschapswerk op gang, vele wegen moeten worden hersteld door de schade van het regenseizoen. Rode aarde wegen waar je nog nauwelijks over kan rijden. Liefje-lief trommelt ook De Inquisiteur op, die heeft immers tijd zat vindt ze.
En daar zit hij dan, op zijn Thais gehurkt, rotsblokken tot steentjes te slaan die in de diepe kuilen worden gelegd en aangeklopt. Alles gaat manueel, maar er zijn wel meer dan dertig mensen aan het werk, gemeenschapswerk is belangrijk voor het saamhorigheidsgevoel, bijna iedere familie heeft iemand afgevaardigd. De monniken uit de plaatselijke tempel zijn er ook bij, hardwerkend, zij zijn meer actief dan wij. Want het is eigenlijk leuke arbeid, veel plezier, veel gelach, langzaamaan, genoeg volk.
Als wederdienst gaan we vervolgens naar de tempel waar de dakgoten moeten gereinigd worden. En springt De Inquisiteur op de kar : mag hij nadien de stellingen even lenen zodat hij zijn eigen afvoergoten kan reinigen ? Zo gaat dat hier niet. De volgende ochtend staat de halve bende voor de deur, de goten zijn op een uurtje gereinigd … . Mooi toch.
De grootste boer van het dorp, met vele rai’s rijst, heeft reeds een oogstmachine laten afkomen. Die hij huurt, te duur om zelf aan te schaffen, zelfs al zou hij nadien deze machine kunnen doorverhuren aan de kleinere boeren. Het ding staat voorlopig te niksen midden op straat, ’s nachts moet je goed uitkijken, er is al een motorfietser tegen aan gereden. Hij huurt dat nu reeds zodat hij niet moet wachten wanneer zijn halmen geel geworden zijn, want er is altijd risico dat er late buiten vallen, nefast voor de rijpe korrels. De anderen kijken hun gereedschappen na, scherpen sikkels, messen, … . Ze versnijden massaal bamboe in kleine reepjes zodat dit als touwtje kan gebruikt worden om de rijsthalmen te bundelen en om de zakken voor de korrels af te binden.
Opa Saam is al aan het oogsten. Zijn rijst is rijp want hij was de eerste die aanplant zette zo’n vier maanden geleden. En begint de onderlinge dienstverlening weer. Een tiental buren, vrienden en familieleden lopen voorovergebukt te sikkelen, maken een bundel en leggen die neer. Ook weer in de hoop dat er niet teveel regen zal vallen. Deze bundels worden nadien weer verzameld, een met de hand geduwde kleine tractor met laadbak volgt dan hobbelend een hoop mensen. De bundels worden naar een centrale plek gebracht, opa Saam zijn kleine velden liggen her en der verspreid om het dorp.
Hij moet nadien dan een machine huren die de korrels van de halmen scheiden, een werkje dat De Inquisiteur erg leuk vindt want stoffig, dus af en toe een biertje nodig. Dat wordt voorzien door de boer in kwestie, samen met de lao kao en de ijsblokjes. Maar dat doen ze graag, vinden ze helemaal niet erg want <sanoek mak maak>.
En ergens, zonder dat ze erover praten, weten ze dat er wat op komst is in de shop, net zoals de voorgaande jaren. Eens de rijst binnen, organiseren wij een feestje. Niks monniken of wat dan ook. Is een ‘farang-geïnspireerd’ iets. Bieden wij een biggetje aan, lekker braden op een open vuur. Karton lao kao, twee kartons Chang. Gratis voor niks op zijn Vlaams gezegd. Als dank aan de klanten, want de rijstoogst is een goede periode voor de shop. En meestal blijven er wel een man of tien lekker hangen, die moeten we dan traditioneel rond middernacht achter laten op het terrasje van de shop, rolluik dicht maar we laten een lampje branden. Liefje-lief weet altijd hoe laat ze nadien huiswaarts gaan, dikwijls meer dan twee uur later, luid schaterend de nacht in.
Maar er is nog meer. Eens de oogst massaal begint, zullen de families hun uitwerkende mannen en vrouwen optrommelen. Die vervolgens domweg hun job, in Bangkok of waar dan ook, in de steek laten en afkomen. Hopelijk ook met hun zakken vol geld. Kunnen er schulden afbetaald worden, nieuwe spullen aangekocht worden, noodzakelijke herstellingen uitgevoerd worden. En vooral, tambuns organiseren. Hoog tijd om goed karma af te smeken, goede gezondheid, financiële voorspoed. Doch het is de onderliggende gedachte dat men terug bij elkaar zal zijn, kinderen zien hun ouders terug, grootmoeders en grootvaders worden een poosje ontlast van de kinderzorg, er zal veel plezier zal gemaakt worden, genoeg eten en drinken op tafel. Dit maakt de mensen zenuwachtig-blij.
De Inquisiteur heeft nu begrip voor veel meer dingen dan vroeger. Toen hij zich boos maakte wanneer de werklui die nieuwe vloeren legden in zijn huis in Pattaya gewoonweg kwamen zeggen dat ze ermee stopten. Wat zich herhaalde bij de bouw van het huis hier in het dorp, lap ! Geen werkvolk meer, de rijst ging voor.
Liefje-lief is nu voorlopig met geen stokken weg te krijgen, de winkel moet open blijven. Voor het geld ? Speelt wel een rol natuurlijk, maar zij ziet het meer als dienstverlening – de mensen hebben nu spullen nodig die wij in voorraad hebben, we kunnen ze niet in de steek laten is haar verhaal. Bovendien houdt ze ervan dat de mensen langskomen, altijd een praatje maken, steeds vrolijk. Meestal bij valavond, wanneer ze van het land komen, even napraten bij een verfrissing, indien te moe om te koken heeft het lief wel wat.
Jawel, De Inquisiteur begint aan zijn vierde jaar Isaan en krijgt het ritme van het leven hier aardig onder de knie.
Opnieuw een prachtig verhaal van deze ras-verteller ! Als echtgenoot van een rijstboerin in een gehucht in de Isan is al het beschrevene voor mij 100 % herkenbaar ! Vrouwlief is nu al aan het plannen wat er eind november, als de opbrengst van de rijstoogst uitgekeerd wordt, aan leuke of mooie zaken gekocht “moeten” worden. En het eten van de “nieuwe” rijst, elk jaar een eetfeest, en zeer te vergelijken met het eten van de “nieuwe” aardappeltjes in Nederland !
Rijst hoort bij de Isaan. Allemaal zeer traditioneel. Ook het verhaal van de inquisiteur bevestigt dat nog eens. Alleen: wat brengt het op? De marktprijs is zo laag dat het enkel nog loont als men zelf vrijwel alles doet. Familie werk dus. Zelfs dan is het resultaat niet meer dan “dunnetjes” Vandaar dat de meeste farangs zich er niet meer aan wagen. Als ze personeel moeten inhuren is er gewoon geen winst meer.
Het verschil tussen ‘Slagerij van Kampen’ en ‘ de Inquisiteur’ omtrent leven in Isaan anno 2016 ? De eerste is een pure realist die de armoedige zaken bekijkt zoals ze zijn en er geen doekjes om doet , de tweede een dromer en idealist die de ellende en de uitzichtloosheid voorstelt en aanmaant als een bestaan dat je positief moet bekijken. Ik zou dat ook wel willen, hoor Inquisiteur. Maar ik kan onmogelijk omheen de miserie kijken, waar weinig moois aan is. Elke Thai heeft een schuld van gemiddeld 298.000 THB en dat was vorig jaar nog ‘maar’ 211.000 THB gemiddeld. Dit land gaat naar de haaien, er is achteruitgang op alle vlakken. Als zelfs een Thaise Minister vertwijfelt zegt dat jongeren Engels moeten leren, goed Engels dus waar je kansen op een beter betaalde job in een grote firma sterk kunnen vergroten en diezelfde jongeren kritisch moeten leren te denken, assertief zijn dus, stoppen met navelstaarderij, en interesse moeten betonen voor wat er zich buiten de landsgrenzen afspeelt, tja, dan moet je vooral stoppen met het armoedige leven in Isaan voor te stellen als iets leuks.
Burenhulp, Sanuk, sociaal dorps bewustzijn, een voor allen en allen voor een. Een illusie gekoesterd door farangs zeker van hun maandelijkse bijschrijving op hun bankrekening. Nostalgie naar iets wat bij ons in Europa blijkbaar niet meer bestaat. Ook in Europa bestond dit. Net als in Thailand uit bittere noodzaak. Vanwege het ontbreken van bescherming door de overheid. Men heeft elkaar nodig. Wat wij farangs niet zien of niet willen zien is de ellendige armoede, de dorpsruzies, jaloezie, nijd en achterdocht, dorpsroddel enz. Een geromantiseerd beeld van een agrarische samenleving in verval sluit de ogen voor de realiteit. De taxichauffeur die terugkomt om te helpen oogsten? Fantastisch! Maar waarom is hij taxichauffeur en geen boer? Omdat die rijst inderdaad nauwelijks iets oplevert.
wat ik hieruit opmaak is dat er nog steeds een grote gemeenschapszin is wat in Nederland ver te zoeken is.Maar dit is dus voortgekomen uit de welvaart die we genieten,wie doet nog wat voor niets….
Volgens Movisie blijkt uit onderzoek dat in 2014 in Nederland 37% minstens een keer per jaar vrijwilligerswerk deed voor een maatschappelijke organisatie en het CBS constateert dat daar in 2015 zelfs voor 49% sprake van was. Te denken valt daarbij o.a. aan vrijwilligers in sport- en buurtverenigingen, ziekenhuizen, scholen, voedselbanken, het aanbieden van vervoer en het uitoefenen van bestuursfuncties. Gemiddeld besteden de vrijwilligers 4 uur per week aan hun vrijwilligers taak. Daar komen nog eens bij de mantelverzorgers en informele hulp aan familie, vrienden en buren. Dus ook in Nederland is er beslist sprake van gemeenschapszin al zal dat minder opvallen dan bijv. het gezamenlijk binnenhalen van een oogst in Thailand. Overigens is dat daar ook niet altijd liefdewerk en oud papier, weet dat velen zich per dag verhuren voor het oogsten van rijst en het snijden van suikerriet. In ieder geval weer een mooie bijdrage van “de inquisiteur”, waarvan ik ook vermoed dat dat op vrijwilligersbasis gebeurt, evenals bijv. de deskundige artikelen op Thailand Blog van, om er maar een paar te noemen, Rob V, Ronnie Ladprao, de huisarts Maarten Visser, Tino Kuis en Lung Addie.
Inderdaad, Leo Th. Ik heb als huisarts gemerkt dat veel kinderen zich het vuur uit de sloffen lopen voor hun bejaarde ouders. Bovendien is veel ‘gemeenschapszin’ als het ware genationaliseerd in de AOW en de Bijstand bv. Hier gebeurt het meer op een persoonlijke manier, dat is het enige verschil.
‘Want het is eigenlijk leuke arbeid, veel plezier, veel gelach, langzaam aan, genoeg volk.
Als wederdienst gaan we vervolgens naar de tempel waar de dakgoten moeten gereinigd worden. En springt De Inquisiteur op de kar : mag hij nadien de stellingen even lenen zodat hij zijn eigen afvoergoten kan reinigen ? Zo gaat dat hier niet. De volgende ochtend staat de halve bende voor de deur, de goten zijn op een uurtje gereinigd … . Mooi toch.’
Goed zo, Inquisiteur!!! Jij begrijpt de Thaise samenleving. Dit is dus wat de Thais ‘sanuk’ (sanook, sanoek) noemen. Niet alleen zomaar lol trappen maar met plezier elkaar helpen. Buitenlanders begrijpen het woord ‘sanuk vaak verkeerd.
https://www.thailandblog.nl/maatschappij/sanook/
Is grotendeels waar maar ook hier in de is aan hebben ze geen geld en als ze ergens gaan helpen willen ze toch een klein beetje inkomsten en uiteraard khao lao.bij ons huurt men een tractor voor 11000bath maar bij aankoop van een nieuwe is dat algauw 450000bath wat de mensen hier onmogelijk kunnen betalen
Fijn dat Inquisiteur zich onderdeel voelt van het dorp. Er is toch niets mooiers dan samenwerken? Ook al is dat grotendeels uit noodzaak. Ik ken de verhalen over het binnenhalen van de oogsten wel, dolle pret. Sanook.
Leo, dankje maar ik zie het hier elkaar helpen met kennis en ervaring niet echt als (vrijwilligers)werk. Het is toch een vanzelfsprekendheid dat mensen elkaar met dingetjes helpen? De een helpt de ander en wie weet dat de ander de een later ergens bij kan helpen. Een boodschap doen voor mijn oma zie ik ook niet als vrijwilligerswerk. Dat is een vanzelfsprekendheid. Ik denk dan aan mensen die bij een o.a. een sportclub of andere vereniging werkzaam zijn zonder enig belang of plicht. Maar die mensen zien dat misschien weer anders. Doet er eigenlijk niet toe, als je een ander mens maar van dienst kan zijn met een glimlach.
Klopt helemaal Rob, maar ik reageerde door met o.a. jouw naam te noemen op de vraag van Willem “wie doet nog wat voor niets”. En dat zijn er veel meer dan waar je in 1e instantie bij stilstaat, zowel in Thailand als Nederland.
Waardering op bovenstaand artikel van De Inquisiteur: +1