Khun Chang Khun Phaen, frægasta epík taílenskra bókmennta

Næstum sérhver Taílendingur þekkir hörmulegu söguna um klassíska ástarþríhyrninginn milli Khun Chang, Khun Phaen og hins yndislega Wanthong.

Margir geta rifjað upp hluta hennar. Það hefur verið gert að leikritum, fjölda kvikmynda, sjónvarpsþáttum og aðlögun að bókum og teiknimyndum. Söngvar og spakmæli eru um það og í Suphanburi og Phichit eru margar götur nefndar eftir persónum úr þessari sögu. Nafnið Phaen kallar á hugann Thailand það sama og hjá okkur Rómeó eða Casanova, mikill elskhugi eða kvenmaður, ef þú vilt.

bakgrunnur

Kannski á sagan rætur sínar að rekja til sanns atburðar einhvern tímann á 17. öld. Það var síðan flutt munnlega og stöðugt stækkað með nýjum söguþráðum og smáatriðum. Ferðaleikfélög sýndu hluta sögunnar; alls staðar í Tælandi gátu þeir treyst á áhugasömum áhorfendum. Það var ekki fyrr en um miðja 19. öld sem sagan var skrifuð niður fyrir dómi, trúboðinn Samuel Smith prentaði hana árið 1872, en útgáfan eftir Damrong Rajanubhab prins er þekktust.

Bókin hefur verið fallega þýdd á ensku af hinum þekktu hjónum Chris Baker og Pasuk Pongpaichit með titlinum 'The Tale of Khun Chang Khun Phaen, Síams mikla þjóðsögu um ást, stríð og harmleik' og gefin út af Silkworm Books (2010). Innbundin útgáfa kostar 1500 baht en nýlega hefur komið út kiljuútgáfa sem ég hef ekki séð ennþá. Bókin hefur að geyma miklar lýsandi glósur og margar fallegar teikningar sem saman gefa heildarmynd af öllum lögum tælensks samfélags á þeim tíma.

Stutt samantekt á sögunni

Chang, Phaen og Wanthong alast upp saman í Suphanburi. Chang er ljótur, lágvaxinn, sköllóttur maður, illmæltur en ríkur. Phaen er aftur á móti fátækur en myndarlegur, hugrakkur, góður í bardagalistum og galdra. Wanthong er fallegasta stelpan í Suphanburi. Hún kynnist Phaen, nýliði á þeim tíma, á meðan á Songkran stendur og þau hefja ástríðufullt ástarsamband. Chang reynir að sigra Wanthong með peningunum sínum en ástin vinnur. Phaen yfirgefur musterið og giftist Wanthong.

Nokkrum dögum síðar kallar konungur Phaen til að leiða hernaðarherferð gegn Chiang Mai. Chang grípur tækifærið sitt. Hann dreifir orðrómi um að Phaen sé fallinn og, með móður Wanthong og auð hans sem bandamenn, tekst að fanga hinn trega Wanthong. Wanthong nýtur þægilegs lífs síns með nýjum, tillitssama og trúa eiginmanni sínum.

Þá snýr Phaen aftur frá sigri sínum á vígvellinum með fallega konu, Laothong, sem herfang. Hann fer til Suphanburi og gerir tilkall til fyrstu konu sinnar, Wanthong. Eftir afbrýðisöm rifrildi milli Laothong og Wanthong, fer Phaen og skilur Wanthong eftir með Chang. Fyrir brot tekur konungur Laothong til eignar.

Phaen snýr aftur til Suphanburi og rænir Wanthong. Þeir búa í einsemd í frumskóginum í nokkur ár. Þegar Wanthong verður ólétt ákveða þau að snúa aftur til Ayutthaya þar sem Phaen ónáða konunginn með því að biðja um að Laothong snúi aftur. Phaen er fangelsaður þar sem Wanthong hugsar vel um hann.

En síðan rænir Chang Wanthong og fer með hana heim til sín þar sem hún fæðir son Phaen. Hann fær nafnið Phlai Ngam og vex upp sem spúandi ímynd föður síns. Í afbrýðisömu skapi reynir Chang að drepa hann með því að skilja hann eftir í frumskóginum, sem mistekst, og Phlai Ngam hörfa í musteri.

Ár líða þar sem Phlai Ngam fetar í fótspor föður síns. Hann er sigursæll á vígvelli stríðs og ástar. Chang gefur ekki upp baráttuna fyrir Wanthong. Hann biður konung um að viðurkenna Wanthong endanlega sem eiginkonu sína. Konungur kallar Wanthong til sín og skipar henni að velja á milli tveggja elskhuga sinna. Wanthong hikar, nefnir Phaen sem mikla ást sína og Chang sem trúan verndara hennar og góða umsjónarmann, en þá rís konungurinn og fordæmir hana til að vera hálshöggvinn.

Wanthong er fluttur á aftökustaðinn. Sonur hennar Phlai Ngam leggur sig fram um að milda hjarta konungs, konungur fyrirgefur og breytir dómnum í fangelsi. Snöggir hestamenn, undir forystu Phlai Ngam, fara strax frá höllinni. Því miður of seint, þar sem þeir sjá böðulinn í fjarska lyfta sverði og rétt eins og Phlai Ngam kemur, fellur það í höfuð Wanthong.

Persóna sögunnar

Sagan er heillandi og fjölbreytt og verður aldrei leiðinleg. Í henni er blandað þjóðlegum húmor, erótískum senum, tilfinningaþrungnum og grimmilegum augnablikum, lýsingum á veislum, bardögum og hversdagslegum atburðum. Alhliða saga um ást og hatur, trúmennsku og óheilindi, öfund og tryggð, gleði og sorg. Persónurnar eru sóttar í lífið og sitja eftir. Hver síða býður upp á eitthvað nýtt og áhugavert. Þeir sem hafa ekkert á móti þúsund blaðsíðum (en ef þú þekkir söguþráðinn geturðu líka lesið hluta af honum mjög vel) eru reynslunni ríkari.

Nokkrir kaflar úr bókinni

'….Húð hennar var flauelsmjúk. Brjóst hennar voru oddhvass eins og lótus með blöð á þeim punkti að springa í sundur. Hún var ilmandi, ljúf og mjög elskuleg. Stormur dundi og hörð ský söfnuðust saman. Ryk þyrlaðist í monsúnvindi. Þruma hrundi yfir alheiminn. Fyrir utan mótstöðu flæddi vötn yfir alla heimana þrjá. Stormurinn lægði, myrkrið leystist og tunglið skein ljómandi vel. Báðir voru baðaðir í sælu...“

„... Margar mismunandi sýningar spiluðu á sama tíma og fjöldi fólks gekk um til að horfa á. Góðmenni, venjulegt fólk og aumingjar skutust allir öxl við öxl. Ungar sveitastúlkur með kraftmikið andlit klæddar mjóum hvítum yfirfatnaði og undirfötum í skrældum lótushönnun. Þeir rekast á fólk og fengu aðra til að hlæja. Andlit þeirra virtust hrædd og vandræðaleg yfir kæruleysi þeirra. Óstýrilátir fyllibyttur stigu um og lyftu hnefanum til að skora á vegfarendur til slagsmála. Þeir misnotuðu alla sem urðu á vegi þeirra þar til þeir voru klappaðir í stokkunum, rauðeygðir...'

– Endurbirt skilaboð –