Fall Trentíníumanna
Símskeytið til Parísar
Þann 4. febrúar 1928 berst neyðarskeyti til Parísar til frú Bartholoni með tilkynningu um að sprenging hafi orðið á Trentinian undan bökkum Nakhon Phanom í Siam resp. Thakhek í Laos. Það eru að minnsta kosti 40 látnir og margir slasaðir; eiginmaður hennar hefur ekki fundist fram að þeim tímapunkti. Hann var einn af áhöfninni um borð.
Gufuskip á Mekong
Það var regluleg línuþjónusta á Mekong undir forystu fransk-laósísks-síamessks fyrirtækis, sem veitti línuþjónustu með gufuskipum frá Vientiane til Nongkhai, Nakhon Phanom og Savannaket, en hið síðarnefnda var í Laos gegnt Mukdahan í Tælandi. En vegna grýtta og grunna komust þessir bátar ekki framhjá suðurhluta Laos án þess að vera dregnir landleiðis. Svokölluð „portage járnbraut“ var byggð í þessu skyni á Champasak svæðinu (Laos) nálægt Don Deth og Don Khon eyjunum í Mekong. Þetta var um 10 km löng mjó járnbraut.
Frönsk gerð gufuskip og byssubátar voru þannig fluttir. Byssubátar? Frakkland notaði „byssubáta“ stefnu til að styrkja rök. Þeir voru eindregið til staðar á Mekong. Vopnuðu frönsku sleðarnir Lagrandière, Ham Luong og Massie voru fluttir til Laos-svæðanna með þessum hætti.
Trentíníumenn
Þann 4. febrúar 1928 sprakk gufuskipið Trentinian í akbrautinni fyrir Thakhek og Nakhon Phanom. Báturinn var nýfarinn frá Laos og var á leið upp ána í átt að Vientiane. Allt of mikið af hættulegum farmi var um borð. Síðar kom í ljós að 5.000 lítrar af bensíni höfðu verið teknir með sem farm, en reglurnar leyfðu aðeins 3.000 lítra. Að auki var um borð tonn af 90% áfengi og asetýleni. Það var saman í lokuðu, óloftræstu herbergi og mjög sprengifim blanda varð til.
Sprengingin eyðilagði allan forgarðinn og eldurinn drap meira en 40 manns, þar á meðal áhöfn bátsins. Farþegarnir sváfu enn rólegir á þessum tíma….. Quilichine Ange skipstjóri missti fót og lést á sjúkrahúsi eftir aflimunina. Líkamsleifar skipverjans herra Bartholoni fundust ekki fyrr en 26. maí.
Báturinn týndist.
Heimildir:
Á frönsku en mjög þess virði: http://fer-air.over-blog.com/article-15986302.html
Gengið framhjá Khon fossunum og grýttum útskotum; hlekkur um flutning skipa um járnbrautarlínu: http://www.historicvietnam.com/the-mysterious-khon-island-portage-railway/
Bókin „Ferðalög í Laos“ (dagbók) þar sem ég birti nýlega nokkra kafla hér á TB lýsir líka hversu erfitt það er að gufa langt upp Mekong. Lefèvre nefnir tvo byssubáta, La Grandière og Massie. (Heimild: dagbók hans, 28. apríl 1895).