Thao Suranaree, de heldin van Nakhon Ratchasima

CPL1980 / Shutterstock.com

Onlangs maakte ik een verhaal over de Koning van Lao Vientiane en de rol van Phraya Lae, die in Chaiyaphum als held wordt beschouwd in de strijd tegen deze koning. Nakhon Ratchasima (Korat) heeft zijn eigen held en zowaar een dame, Thao Suranaree (Ya Mo).

Kronieken

Over haar “heldendaden” bestaan meerdere versies en bovendien is het de vraag of het echt gebeurd is (zie ook mijn naschrift). In een reactie van mij op een vraag van een lezer van het verhaal over Koning Anouvong of Lady Mo bekend was, heb ik geantwoord, dat Lady Mo in Korat een leger samenstelde en ten strijde trok tegen de Vientane troepen maar dat is zeker niet waar. In dit verhaal gaan we uit van officiële kronieken uit de administratie van de gouverneur van de provincie Korat, waarin het leven van Lady Mo zeer uitvoerig werd beschreven in Thai, Khmer en Lao. De Korat Post heeft in 2004 een Engelse vertaling laten maken en die gepubliceerd. Het is een heel lang verhaal met vele uitweidingen en voor ons onbelangrijke details maar als u het wilt lezen is hier de link: www.thekoratpost.com/ladymo.html

Ya Mo

Thao Suranaree werd geboren in Nakhon Ratchasima en trouwde met Mr. Thongkham, werkzaam op het kantoor van de gouverneur. Toen hij werd benoemd tot secretaris van politieke zaken steeg hij in aanzien want die functie betekende in feite dat hij in de adelstand (phrayapalat) was verheven. Zijn vrouw werd oorspronkelijk aangesproken als Mae Mo, later werd dat Khun Ya, maar de meest gangbare naam werd Ya Mo. Zij werd als zeer intelligent beschouwd en ook als een zeer kundig berijder van olifanten en paarden. Zij was een trouwe aanhanger van het boeddhisme en bezocht zeer regelmatig Wat Sakaew met haar kinderen en andere familieleden.

Superzebra / Shutterstock.com

Heldendaden

In het jaar 1826 trok Koning Anouvong de grens over en viel Siam binnen. Op een moment dat veel hoge functionarissen van de gouverneur op reis waren nam hij op eenvoudige wijze Korat in. Zijn doel was om de Lao mensen en de weinige gevangen genomen verdedigers van de stad terug te brengen naar Vientane. Lady Mo was één van de gevangenen en al gauw wierp zij zich op als de leider en woordvoerder van die gevangen genomen groep. Zij deed er alles aan om sympathie bij de Laotiaanse soldaten te wekken. Met allerlei excuses vond zij ook manieren om de reis naar Vientane uit te stellen: gevangenen waren ziek of een kar moest gerepareerd worden.

Thungsamrit

Toen de lange reis naar Vientane begonnen was, werd het plaatsje Thungsamrit (in de buurt van Pimai) bereikt. Lady Mo had een strategie in haar hoofd en vroeg de ontvoerders om de lange reis te onderbreken voor de nodige rust. De Loa commandanten stemden hier in toe en er werd een kamp ingericht. In de veldkeuken werd eten bereid, daarvoor waren messen nodig om de groente en het vlees te snijden. Bovendien werd om bijlen gevraagd om hout te hakken voor het vuur.

Toen dat allemaal geregeld was, lokten een aantal jonge vrouwen van de gevangenen Laotiaanse soldaten buiten het kamp en kort daarna werd de aanval door de gevangenen ingezet. Onder luid geschreeuw werd op de aanwezige Laotiaanse bewakers ingehakt met die messen en bijlen. De Laotiaanse soldaten waren volkomen in verwarring en werden of gedood of op de vlucht gejaagd.

Thao Suranaree Monument- Mittrapab Road, Nakhon Ratchasima

Eerbetoon

Lady Mo werd door de Siamese koning hogelijk geprezen en mocht zich voortaan Thao Suranaree noemen. Toen zij op 71-jarige leeftijd overleed werden haar overblijfselen verankerd in een door haar echtgenoot gebouwde chedi in Wat Salaloi.

Thao Suranaree wordt als een grote heldin beschouwd. Haar moed, haar optreden in Tungsamrit, haar opoffering was en is een inspiratie voor de mensen van Nakhon Ratchasima. Men is trots op haar en zien haar als een familieheldin, zij zijn allen een afstammeling van haar en die relatie geeft hen vertrouwen en is een dierbare herinnering. Bij het passeren van Thao Suranaree monument zal iedereen met een wai om haar zegen vragen. Ze is dus echt een belangrijk persoon voor alle mensen.

Heilige geest

Thao Suranaree is een heilig en kostbare geest van Nakhon Ratchasima, die zorgt voor het afschermen, beschermen, bewaken, teneinde de kinderen en kleinkinderen geluk, vooruitgang te bieden, te genieten van succes, zelfs als mensen niet inheems uit Korat komen.

Met de installatie van het Thao Suranaree monument in 1934 werden ceremonies gehouden ter herdenking, het aanbieden van offers, om haar geest in de hemel te eren. Daarbij werd besloten dat 23 maart de officiële datum van het vieren van de overwinning op de Vientiene vijand zou zijn en het is zo tot op heden.

Naschrift Gringo:

Het moge duidelijk zijn, dat dit verhaal uit de Siamese/Thaise koker komt. Of het echt zo gebeurd is in Tungsamrit is maar de vraag. De opstand onder de gevangenen heeft wel plaatsgevonden en Lady Mo was daar zeker bij aanwezig. Onderzoekers geven echter aan, dat niet zij, maar haar man de leiding had en ook het initiatief genomen heeft.

De ceremonie in 1934 werd – volgens die onderzoekers – ook vooral door de Thaise overheid aangegrepen om de tegenstelling Lao Thai te bagatelliseren. Koning Anouvong werd als een rebel beschouwd, maar men kan ook stellen, dat hij echt van plan was alle Laotianen weer bij elkaar te krijgen in een zelfstandige staat Laos. Dat is dus niet gelukt en daarmee is de Isaan weliswaar Thais, maar velen beschouwen zich nog altijd als een Laotiaan.