De vier boeddhistische feestdagen in Thailand

Magha Puja

Hieronder beschrijf ik de vier boeddhistische feestdagen. Ze vallen op een dag met volle maan in de maanmaand zoals hieronder aangegeven; net als Pasen elk jaar een andere dag dus.

De namen van deze dagen komen uit het Sanskriet en geven de desbetreffende maanmaand aan. Al deze dagen zijn vrije dagen. Vallen ze op een zaterdag of zondag dan is de maandag een vervangende vrije dag.

De boeddhistische kalender kent verder ook de วันพระ wan phá, een soort boeddhistische zondag, vallend op de dag van de volle maan, het eerste kwartier, het laatste kwartier en de nieuwe maan. In de vroege ochtend zie je dan vaak oudere vrouwen met hun giften naar de tempel optrekken. Om het tempelbezoek te bevorderen is wel voorgesteld de wan phrá altijd op een zondag te laten vallen.

Thailand is een beetje als Italië en Spanje: iedereen zegt dat ie boeddhist is maar de tempel wordt alleen betreden en monniken uitgenodigd bij heel speciale gelegenheden. Jongeren zie ik zelden in een tempel, behalve als toeristen. Heel veel jongeren (en sommige ouderen) kennen de betekenis van onderstaande feesten niet.

Gelegenheden en feesten als een huwelijk, een crematie of Songkraan zijn geen boeddhistische maar zuiver wereldlijke, seculiere, gebeurtenissen waar monniken alleen komen om gebeden en zegeningen uit te spreken. Het boeddhisme is geïnteresseerd in goed gedrag van mensen ten opzichte van elkaar maar hoe ze verder hun zaken regelen is niet zo van belang.

Seksuele (en alle andere) uitspattingen worden afgekeurd maar verder is seksuele oriëntatie nauwelijks van belang. Monniken zegenen even gemakkelijk een homohuwelijk in, en een traditioneel Thais huwelijk voor het aanzicht van de gemeenschap wordt ook zonder monniken geaccepteerd.

1 Magha Puja

วันมาฆบูชา  (fonetisch en uitspraak: wan maakhá boe:chaa). Betekenis: ‘wan’ dag; ‘maakhá is Sanskriet: de derde maanmaand; ‘boe:chaa’ (ver)eren, vieren). Meestal als Magha Puja dag geschreven. Deze dag wordt op 01 maart 2018 gevierd.

Betekenis van deze dag
De boeddhistische geschriften vermelden dat op deze dag 1250 monniken uit alle windstreken op eigen initiatief en zonder uitnodiging zich verzamelden bij de Veluwan Vihara (tempel) in Rajgaham de hoofdstad van het koninkrijk Magaha. Zij allen waren Arahant’s, verlichte monniken, één stadium vóór het boeddhaschap. Zij waren allen destijds door de Boeddha zelf ingewijd. De Boeddha gaf ‘s avonds een preek waarin hij de principes van zijn Leer nog eens uitlegde. Hij vatte het vervolgens samen als: ‘Doe het goede, vermijd het kwade en zuiver je geest.’

Visakha Puja (Cablebaby / Shutterstock.com)

2 Visakha Puja

วันวิสาขบูชา (fonetisch: wan wíesǎakhà boe:chaa). Wíesǎakhá is de zesde maanmaand. Meestal als Visakha Puja (of Vesak) dag geschreven. In 2018 is dat op dinsdag 29 mei.

Betekenis van deze dag
Dit is misschien wel de belangrijkste dag in de boeddhistische kalender. Op deze dag wordt de geboorte van de Boeddha, zijn (verkondiging van de) Leer en zijn overlijden gevierd.

Vrome boeddhisten trekken in de vroege ochtend met giften naar de tempel en nemen deel aan een aantal religieuze ceremonieën. Monniken preken en dragen de uitspraken van de Boeddha voor.

‘s Avonds is er een processie waarin de gelovigen drie maal rond de tempel lopen met in hun handen bloemen, drie wierookstokjes (ze verbeelden de Boeddha, zijn leer en het monnikendom) en een brandende kaars.

Leden van de koninklijke familie doen vaak mee aan deze festiviteiten zoals bij de grote chedi in Nakhorn Pathom.

3 Asanha Puja

วันอาสาฬหบูชา (fonetisch: wan aasǎanhà boe:chaa), Aasǎanhà is de achtste maanmaand. Meestal geschreven als Asanha Puja dag. In 2018 is dat vrijdag 27 juli (datum kan afwijken).

Betekenis van deze dag
Op deze dag wordt de eerste preek van de Boeddha herdacht vlak na zijn Verlichting. Ze werd aangehoord door zijn eerste vijf discipelen. Hij legde de vier Edele Waarheden uit:

1. de onvermijdelijkheid van het lijden (misschien beter uitgedrukt als de essentiële onvolkomendheid van het bestaan)
2. dit lijden komt voort uit verlangen en gehechtheid
3. het is wel degelijk mogelijk te ontsnappen aan het lijden
4. dat kan door het volgen van het Achtvoudige Pad dat leidt naar die Verlichting.

Dat Achtvoudig Pad bestaat uit het juiste inzicht, de juiste intentie, de juiste woorden, de juiste handelingen, het juiste levensonderhoud, de juiste inspanning, de juiste opmerkzaamheid en de juiste concentratie. Ook op deze dag zijn er festiviteiten en ceremonieën in de tempels.

Khâo Phansǎa (Film photo / Shutterstock.com)

4 Khâo Phansǎa

วันเข้าพรรษา (fonetisch: wan khâow phansǎa). In Thailand Khâo Phansǎa of kortweg Phansǎa genoemd. In het Pali is het Vassa, ook dit hoor je wel eens. Deze dag valt op de dag na Asanha Puja op zaterdag 28 juli.

Betekenis van deze dag
Deze dag is het begin van de drie maanmaanden durende regenretraite, in het Engels wel onjuist ‘Buddhist Lent’ genoemd.

De legenden zeggen dat de boeren bij de Boeddha klaagden dat de monniken het pas geplante gewas vertrapten. Dit was nog in de tijd dat de monniken voortdurend rondtrokken en met iedereen een gesprek aangingen. De Boeddha schreef vervolgens voor dat de monniken in die tijd in een tempel moesten verblijven. Alleen hoogstnoodzakelijk reizen werd toegestaan. Tegenwoordig verblijven de monniken altijd in de tempel.

Ook op deze dag zijn er optochten met brandende kaarsen. Van de monniken wordt verwacht dat zij zich in deze tijd intensief wijden aan meditatie. Leken leggen vaak een gelofte af deze drie maanmaanden geen vlees te eten en geen alcohol te nuttigen. Cultuur sensitieve buitenlanders hebben daar begrip voor.

Addendum

Er is nog een vijfde feestdag, die ik over het hoofd heb gezien: Ohk Phansǎa. Geen echt boeddhistisch feest maar wordt in Thailand wel gevierd.

วันออกพรรษา (fonetisch: wan òohk phansǎa). Deze dag valt drie maanmaanden na Khâo Phansǎa, in de elfde maanmaand. Ze wordt vooral in de Isaan uitbundig gevierd. Rond deze feestdag is er vaak de kathin ceremonie (Thais: กฐิน) waarin de monniken nieuwe gewaden krijgen aangeboden. (Met dank aan Frans de Beer).