Die verdwyning van die Thai Noi-skrif

In een van my vorige bydraes tot hierdie blog het ek kortliks die oorsprong van die Thaise skryftaal oorweeg. As 'n groot aanhanger van kulturele diversiteit, is ek mal oor die bedreigde minderjarige tale. Hulle is lewende erfenis en daarom kosbaar. Dit is een van die redes hoekom ek in die verre verlede 'n bietjie Baskies, Breton, Iers en Oksitaans opgetel het.

Dit is egter - ongelukkig - een van die wette van tale dat hulle om allerlei redes permanent bedreig word en verdwyn. Filoloë het bereken dat van die geraamde 7.000 6.000 tale wat vandag in die wêreld gepraat word, XNUMX XNUMX teen die volgende eeu verby sal wees ... Natuurlik is die verdwyning van tale niks nuuts nie. Die meeste taalkundiges sien dit selfs as 'n natuurlike proses. Tale is immers onderhewig aan verandering en sprekers skakel onder sekere omstandighede oor na 'n ander taal. Maar in baie gevalle verdwyn tale ook as gevolg van kulturele stryd, ongelyke magsverhoudings of bloot taalbeperkings, waar die probleem dikwels veel dieper lê as die suiwer linguistiese maar alles te doen het met bedreigde selfbeeld en identiteit, die ontkenning van selfbeskikking en die vryheid om uit te druk kulturele handhaaf tradisies.

'n Goeie voorbeeld van laasgenoemde kan gevind word in Thailand, meer spesifiek in Isaan, waar Thai Noi vir die meerderheid skryftaal moes verdwyn. Tradisioneel is talle tale in Isaan gepraat, soos Surin-Khmer, Laoties, Viëtnamees en Phu Thai, benewens Thai. Oorspronklik was daar nie minder nie as drie geskrewe tale in gebruik in Isan. Daar was byvoorbeeld die Khmer wat sy merk gemaak het van Angkor in die noordooste van wat nou Thailand is en wat sekerlik tot in die veertiende eeu van ons era gebruik is. Dit is as geskrewe taal vervang deur Tham, wat ontstaan ​​het uit die ou mon-skrif, wat wydverspreid geraak het weens die uitbreiding van die Laotiaanse koninkryk Lan Xang, en hoofsaaklik vir godsdienstige en filosofiese tekste gebruik is. Die siviele, amptelike skryftaal was Thai Noi, wat feitlik op dieselfde tyd as Tham geskep is. Thai Noi het vanaf die sestiende-sewentiende eeu die mees gebruikte skrif in Isaan geword. Die belangrikste verskil met Thai as 'n skryftaal was dat Thai Noi geen tonale karakters het wat die korrekte toonhoogte aandui waarop 'n woord uitgespreek moet word nie. Die lesers in Isaan is as slim genoeg beskou om die korrekte kontekstuele betekenis van 'n woord uit te vind.

Een van die eerste beleidsdoelwitte van koning Chulalongkorn, wat Siam van 1868 tot 1910 regeer het, was om 'n politieke en kulturele eenwordingsprogram op te stel wat ek as die interne kolonisasie van Siam sou beskryf. Hiermee bedoel ek dat die sentrale owerheid in Bangkok stap vir stap ou stadstate en outonome streke is onder die geloofsbelydenis: 'Een nasie, een volk, een monarg' in lyn met die Chakri-dinastie ten einde staatsgesag te konsolideer en 'n gevoel van nasieskap te skep. Een van die middele wat gebruik is, wassagte dwang' om in die toekoms net die meerderheidstaal te gebruik. Vanaf 1874 het die Siamese regering probeer om die geletterde deel van die bevolking van Isan te oortuig dat die gebruik van Thai as 'n geskrewe taal geriefliker en dus meer aanvaarbaar was om met die regering te kommunikeer.

Isaaners moes dringend besef dat hulle Thai is... Toe hierdie veldtog nie dadelik posgevat het nie, is dwangmaatreëls getref en het hulle Thai as 'n geskrewe taal in die onderwys begin afdwing. Deur hierdie verreikende onderwyshervorming in te stel, kon die bevolking in hierdie hoekie van die land van jongs af opgevoed word in die besef dat die Thaise taal en kultuur beter is as dié van Isaan... Hierdie hervorming van die onderwysstelsel is deels geïnspireer deur kommer oor die implementering van Bangkok se sentralistiese magspolitiek. Mense in die hoofstad het immers vinnig tot die gevolgtrekking gekom dat baie, maar werklik baie nuwe amptenare nodig sou wees om al daardie nuutgestigte nuwe, gesentraliseerde staatsinstellings te beman. En daardie staatsamptenare, verkieslik plaaslik gewerf, moes vaardig wees in geskrewe Thai... Die eerste ten volle Thaise opvoedkundige instelling in Isaan was die Ubon Wasikasathan Skool in Ubon Ratchathani, gestig in 1891 en ten volle geborg deur Bangkok.

Sopha Ponthri en twee ander voorlopers

Om hierdie taalindoktrinasie in die skole vermom as onderwys in die regte rigting te stuur, is ses handboeke vinnig na mekaar gepubliseer, geskryf deur Phraya Sri Suthorn Wohan (Noi Ajaari Yangkul) in die Noordooste: Munbotbanphakit, Wanitnikon, Aksonprayok, Sangyokphitan, Waiphotchanaphijan en Phisankaran. Nie regtig tevrede met die resultate van die taaldwang nie, is monitors vanaf 1910 deur Bangkok na Isaan gestuur om te verseker dat die kinders onderrig in Thai ontvang en volg. ’n Aksie wat geword hettoegekenmet die bekendstelling van die Wet op Verpligte Elementêre Onderwys, 'n wet van 1921 wat vereis het dat alle ouers in Isaan hul kinders in Thai moet laat bywoon ... In minder as 'n kwarteeu het Thai Noi as 'n geskrewe taal al sy sosiale relevansie verloor en verdwyn ...

Vir 'n rukkie was daar weerstand. In die laat XNUMX's het 'n aantal ouers in Ban Sawathi in die Khon Kaen-provinsie, gelei deur die gewilde Molam-sangeres Sopha Ponthri, geweier om hul kinders langer skool toe te stuur. Hulle het tereg gevrees dat hulle hul Laotian sou verloor wortels en etnisiteit en sou Thai word ... hierdie rebellie, wat ook deur nuwe, hoë plaaslike belastings geïnspireer is, het vinnig na die dorpies in die groter gebied versprei. Op 16 Desember 1940 het die polisie 'n vergadering opgebreek wat deur meer as 500 mense bygewoon is en 116 mense in hegtenis geneem. Sopha Ponthri en drie rebelleleiers is twee maande later in Khon Kaen tot XNUMX jaar tronkstraf gevonnis vir 'kabotphai nai ratchaanachak' (rebellie teen die koninkryk). Die res van diegene wat in hegtenis geneem is, is vrygelaat, maar meer as dertig van hulle het in aanhouding gesterf … Khui Daengnoi, een van die drie veroordeeldes, het 'n paar maande later geheimsinnig in die tronk verdrink. Sopha Ponthri sou ook minder as twee jaar ná sy skuldigbevinding sterf nadat hy met 'n middel ingespuit is waarvoor hy allergies blyk te wees ...

Met 'n paar baie min uitsonderings, onthou die gemiddelde Isaaner nie meer dat hulle skaars twee generasies gelede hul eie skryftaal gehad het nie... Ons vergeet dikwels dat 'n taal veel meer is as om klanke en woorde saam te ryg. 'n Taal is 'n bewaarplek van tradisie, geskiedenis, kulturele geheue en kennis en dit is jammer dat sulke dinge verdwyn...