Long Addie ontmoet die KIET
Onlangs, terwyl hy die plaaslike weeklikse mark besoek het, het Lung Addie dit weer gehoor: die woord Kiet. Hy het reeds daarmee kennis gemaak terwyl hy by die daaglikse oggendvarsmark (talaad) inkopies gedoen het, maar hom toe nie daaraan gesteur nie; 'n mens hoor immers soveel nuwe dinge hier.
Lung Addie wou 500gr maalvleis, Garoena, ha roi grem moe sab khap koop... Die jong verkoopsdame het die aangevraagde produk in die bekende plastieksak gegooi en dit aan 'n ouma, wat glo as die weeger gedien het, deurgegee. woorde “Ha Kiet” . Daar kom die woord Kiet weer op... wat kan dit beteken? Ek vra ha roi grem en wat het daai kiet nou gedoen? Is die Thaise taal so ingewikkeld en sal ek dit nooit leer nie?
Tydens die bouwerk hier het Lung Addie reeds gehoor dat daardie woord tydens lengtemetings gebruik word. Meer nog, toe hy 'n maatbeker gebruik het om 'n vloeistof af te meet, ook die woord kiet hoor val, was hy heeltemal verlore. Dit is dus nie 'n maatstaf van gewig, geen maatstaf van lengte, geen maatstaf van volume nie, dit moes iets magies wees wat vir enigiets gebruik kan word. Lung Addie wou alles daarvan weet, toe gaan ons ondersoek instel. Wie is beter om saam te wees as sy buurman, 'n rasegte professor en sy meisie, 'n wiskunde-regent. Hulle moes albei 'n geloofwaardige verklaring vir hierdie geheimsinnige maatreël kon gee.
Die vraag is gevra en ter voorbereiding van die antwoord het die regent op haar vingers begin tel. Oeps, dit kan 'n ernstige wiskunde probleem word en Lung Addie het ingewikkelde wiskundige formules met logaritmiese verwag en wie weet, selfs integrale berekeninge daarin... dit was lank gelede, sou hy nog iets daarvan verstaan en moet afgaan soos 'n gieter? Was dit wys om so 'n komplekse probleem te bevraagteken? Long Addie het al begin sweet en het die oënskynlik hewige gesprek tussen die professor en die regent vir 'n rukkie gelos om vinnig saam met 'n koel Leo moed vas te vat.
Hulle het tot 'n kompromie gekom, so hulle sou dit vir Lung Addie uitklaar. Almal hier ken die gewone saldo's, wat algemeen in die mark gebruik word. So 'n outydse metaalding met 'n vertikale skyf en wyser. Op daardie metaalskyf is daar strepe, lang en kort strepe. Wel, so 'n lang lyn verteenwoordig 100gr en 'n kort lyn 50gr. So die lang streep is die KIET en die kort streep is Khrung Kiet. Dieselfde op 'n meter, die lang strepe is 10cm en die kort strepe 1cm. Die regent het selfs aan Lung Addie verduidelik dat daar 10 kiet in 'n kilogram en 20 khrung kiet in dieselfde kilogram is. Dit is selfs met didaktiese materiaal gedemonstreer omdat twee hande, elk met 5 vingers, opgegaan het. Ouer mense ken glo nie die eenheidsgroottes nie en hoef dit nie te ken nie want hul Kiet kan vir alles gebruik word.
Hoe eenvoudig kan die lewe wees in 'n pragtige land soos Thailand. Hoekom moet die Farangs altyd dinge kompliseer met hul lastige en ingewikkelde gewigte en mate? Gebruik net die KIET.
– Herplaas boodskap –
Mooi storie, maar die gevolgtrekking is iets om op te let. Google net “Ou gewigte en mates” en sien hoe ingewikkeld alle soorte metings eens in Nederland was. Wie onthou die groot el, die klein el, die skepel, die modder, die duim, die voet, die steek. Die streep is ook 'n outydse mate van inhoud. Die metrieke stelsel het 'n einde gemaak aan daardie labirint van gewigte en mates.
Nee, dit is juis die Thai wat dit nog meer ingewikkeld maak, want wat van die rai en die wah?
Wat is fout met die rai en die wah?
In Nederland het ons nog die hektaar en die are.
Daar is inderdaad niks verkeerd met die rai en wah nie, behalwe wat die woorduitdrukking dit laat lyk. Die hektaar en die are behoort tot die metrieke (of metrieke) stelsel. Dit veronderstel eenvormige standaardafmetings. Die Thaise (area) afmetings word hieruit afgelei. Hierdie neem ook eenvormige standaardafmetings aan. Kyk net na die Siam Legal-webwerf. hulle het 'n eenvoudige tabel op hul webwerf geplaas vir omskakeling.
http://www.siam-legal.com/realestate/thailand-convert-rai.php
Dis hoe anders dit is met die ou “Engelse” bars waarna Gringo verwys. Ja, ek onthou dit vanweë my opvoeding in die verre verlede. Die maatstaf, wat deur skrynwerkers gebruik word, dui steeds beide stelsels in cm en duim (= 1 duim) aan. Die el kom van die lengte tussen die hand en elmboog. Voorheen gebruik deur verkopers van materiaal op rolle. Jy was beter af as jy na 'n lang verkoopsman gegaan het, want hy het langer arms en dan was die "el" langer. Jy het toe meer stof vir dieselfde geld gehad. Dié verskil is glo opgelos deur ’n gemiddelde grootte te neem en ’n stok vir daardie grootte te maak. Ek het nog daardie stok. 'n Vierkantige hardehoutstok (vermoedelik ebbehout) met 'n ingelegde koperstreep reg rondom op die plek net voor waar die duim daarop rus. As gevolg hiervan is die el relatief eenvormig gemeet, van duim tot punt van stok.
Vir die entoesiaste onder ons:
’n Meter word amptelik gedefinieer as die afstand wat lig in ’n vakuumomgewing in 1/299, 792458 sekondes beweeg.
En wat van die Amerikaanse grootte 'yard'. 'n Erf kan gedefinieer word as die lengte wat 'n slinger gedurende presies 1 sekonde in 'n boog roteer. Die seemyl is die afstand in 1' (1/60 van 'n graad) om die Aarde se oppervlak.
'n Staaf het bestaan uit 'n aantal voete wat wissel van 7 tot 21. Vir die meet van lang afstande was die Rynse staaf van 3,767 XNUMX m die algemeenste.
Wie onthou hoe 'n melkman 'n halwe liter melk uitput?
Die woord ออนช์ kom ook in die Thaise taal voor, volgens die woordeboek as 'n omskakeling van ons.
Maar omdat dit as /op/ uitgespreek word en nie as /aun/ nie, vermoed ek dat die oorsprong die Nederlandse 'ons' is. Dit kom dan uit die tyd van die VOC in Ayuthaya.
ขีด of khìe:d het inderdaad twee betekenisse: 1 'n (ou) woord vir 100 gram, een ons 2 om te teken, krap, skryf; 'n reël, 'n reël (bv. ook in die woord deurhaal en onderstreep).
Dit kan goed wees, soos Lung Addie aandui, dat hierdie twee betekenisse via 'n (ou) skaal ('lyn') verbind word. (''n ons is 'n lyn'). Dit is beslis nie 'n lengtemaat (sentimeter of meter) nie.
As jy 'kiet' sê soos dit in Nederlands geskryf is (vergelyk-moenie-), sal 'n Thaise persoon dit nie verstaan nie, tensy jy na die skaal wys. Die –k- in 'n geaspireerde –kh- ('n sarsie lug kom by jou mond uit), 'n baie lang –ie- (langer as in –bier-) en, ewe belangrik, 'n lae toon. 'Kiet' en 'khìe:d' verskil dus op drie maniere van mekaar wat uitspraak betref, selfs meer as die verskil tussen die Nederlandse -pen- en -been-.
Liewe mense,
So die vlieër blyk oop te wees vir veelvuldige interpretasies? Toe ek nog toegelaat is om te rook, op die long dit wil sê, het ek soms die ongelukkige omstandigheid gehad dat my aansteker geweier het. My vrou het my geleer dat ek dan vir 'n long of ander Thai moet sê: Mai kiet faai. Ek het eintlik 'n vuur gekry.
Nou die vraag wat kiet hier beteken...
ไม้ขีดไฟ of 'máai khìe:d fai' (máai, lank –aa-, is hout, khìe:d dash, fai is natuurlike vuur), wat 'n outydse vuurhoutjie moet wees (soms net máai khìe:d)
ไฟแช็ก 'fai chék' wat 'n aansteker is (soms net chék)
Lekker bietjie.
Het jy al ooit daarvan gehoor en gewonder. By die mark in Dan Khun Tod, Isaan.
Eers gedink dit beteken 'ongeveer' in die sin van 'mag dit 'n bietjie meer of minder wees', soos ons slagter altyd vra. Sê net 'n khi'e:d min of meer. Of 'n krung khie:d 'jou min of meer.
:~)
'n Ou woord vir 100 gram is bloot 'n "ons" in Nederlands.
So Kit is net 'n ons.
Ja reg?
'n werf is 'n Engelse lengtemaat, nie 'n Amerikaanse een nie.
Jy's reg. Die erf is 'n Anglo-Saksiese lengtemaat. Dankie vir jou regstelling.
Ek het 'n handige toepassing op my Windows-foon vir "omskakeling" van Thai-groottes: Thai-eenhede-omskakelaar. Van Thai tot metrieke (lees Frans) en Engelse mate, vir oppervlakte, lengte, volume goud (Bath tot Bai, Bath tot Solot, Bath tot At, ens ...) en selfs vir gewigte en mate van eiers en vrugte.
Jy sal verbaas wees oor hoeveel (Thai) groottes daar is. So 'n toepassing is nuttig, selfs op die pad in Thailand.
As jy Thai units “converter app” google sal jy verskeie soortgelyke toepassings vir Android en Iphone kry.