Thaise volksverhaal: woede, doodslag en boetedoening

Hierdie is een van die volksverhale waarvan daar so baie in Thailand is maar wat ongelukkig relatief onbekend is en ongeliefd is by die jonger geslag (dalk nie heeltemal nie. In 'n kafee het dit geblyk dat drie jong werknemers dit wel geweet het). Die ouer geslag ken hulle omtrent almal. Hierdie storie is ook in spotprente, liedjies, toneelstukke en flieks gemaak. In Thai word dit ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่ kòng khâaw nói khâa mâe 'mandjie rys klein dooie moeder' genoem.

Die verhaal kom van die Isan af en is na bewering gebaseer op 'n ongeveer 500 (?) jaar oue ware gebeurtenis. Dit is die dramatiese verhaal van 'n doodgewone boeregesin: Mae Tao ("Moederskilpad"), haar dogter Bua ("Lotusblom") en skoonseun Thong ("Goud").

In 'n vlaag van woede maak Thong sy skoonma Tao dood wanneer sy sy middagete baie laat en met baie min rys na die rysland bring. Vir 'n volledige storie, lees die film se sinopsis hieronder.

Naby Yasothorn is 'n chedi (eerder thâat: 'n plek waar oorblyfsels bewaar word), 'n omskakeling van die oorspronklike chedi wat Thong gebou het en waar die bene van sy skoonma na bewering gehou is (sien prent hierbo).

Die opmerkings wat ek oor hierdie storie lees, gaan meestal oor กตัญญู katanjoe: 'dankbaarheid', 'n sleutelwoord in die Thaise taal, gewoonlik dié van kinders teenoor hul ouers. Sommige is meer empaties en noem die baie harde lewe van die Isan-boer, baie siektes en swak kos as die oorsaak van Thong se skielike uitbarstings van aggressie. Ek dink Thong het 'n psigiatriese versteuring gehad, miskien saam met hitte beroerte tydens sy laaste tantrum.

Die fliek hieroor uit 1983

Die film is geheel en al in Thai, maar baie visueel teen 'n stadige pas en dus net so maklik om te volg soos die stilfilms van die begin van die vorige eeu. Baie die moeite werd ook om die plaaslewe van daardie tyd te ervaar. Ek gee 'n kort opsomming:

Die film begin met 'n partytjie in die dorp. Begelei deur die musiek van die 'khaen' dans 'n groep meisies en seuns na mekaar toe, terg en daag mekaar uit. Dit is die oorsprong van die 'ram'-dans. Twee mans bombardeer mekaar soos geil waterbuffels en alles eindig in 'n kort bakleiery met 'n versoening aan die einde.

Dan sien ons die huislike lewe en werk in die veld. Thong word siek en daar is 'n sogenaamde 'khwǎn' (gees, siel)-seremonie om hom te help om daarvan ontslae te raak. Thong howe Bua en hulle flirt. Bua kry dit reg om ander vryers af te weer.

Hulle maak liefde, wat Thong se broer kwaad maak, maar wanneer Bua en Thong hul liefde vir mekaar verklaar, stem almal in tot 'n huwelik wat 'n ruk later plaasvind. Thong is 'n gewaardeerde en vriendelike man en skoonseun.

Eendag is daar egter 'n woordewisseling tussen Thong en sy skoonma. In 'n vlaag van woede gryp Thong 'n knuppel en slaan 'n kruik aan flarde. Hy gryp sy kop en besef dadelik dat hy verkeerd was.

Die reënseisoen begin. Bua raak swanger en sy is dikwels siek en swak. Een nag droom sy dat haar ma dood is: sy verskyn as 'n spook in haar droom.

Thong begin die swaar ploeg van die ryslande. Dis warm en die son brand genadeloos af, Soms wankel dit. Die oomblik toe sy buffel nie verder kan nie en hy die ploeg kwaai neergooi, sien hy sy skoonma aangehardloop kom. Sy is baie laat want sy was in die tempel en toe sy by die huis kom het sy daar 'n sieklike Bua gekry wat nie die kos vir haar man kon bring nie.

Thong skree vir sy skoonma 'Jy is so vrek laat!' en as hy die mandjie rys sien, neem hy in 'n woedebui 'n stok en slaan sy skoonma op die kop. Sy val neer. Thong smul aan die kos. Hy word beter, kyk rond en sien sy skoonma op die vloer lê. Sy is dood. Hy neem haar in sy arms en bring haar na die dorpie waar die dorpshoof die woedende inwoners kalmeer.

Thong verskyn in die hof waar hy gevonnis word om onthoof te word. Hy vra die regters 'n guns: hy wil 'n chedi bou voor die teregstelling as 'n huldeblyk aan sy skoonma. Dit word na 'n bietjie huiwering aanvaar.

Thong bou die chedi met Bua wat gereeld vir hom kos bring. Thong is gebuk gegaan met hartseer en skuldgevoelens. Die monnike het die chedi opgedra en Thong probeer troos met die Boeddhistiese boodskap van verganklikheid. Maar Thong is ontroosbaar.

In die laaste toneel sien ons die onthoofding. Thong kan sy vrou groet, 'Pas mooi op vir ons kind,' sê hy. Bua klou huilend aan haar familielede vas. Net voor die swaard val, sien hy die spook van sy skoonma teen die agtergrond van die chedi.

Hier is 'n outentieke moh lam liedjie oor hierdie geleentheid:

of hierdie meer moderne een: