Rituelen en gebruiken
Een Adivasi-vrouw van de (Kutia) Khonds-stam uit Orissa (Foto: Wikimedia)
Zie hier een lachende dame met door haar neusvleugels en het neustussenschot een ring, een schier ontelbaar aantal ringen in beide oren en een gezicht vol tatoeages. Mooie foto, maar of ik ook zo over de ‘versierselen’ denk is een heel ander chapiter. Het deed mij echter terugdenken aan een bezoek aan de Longnecks in Noord-Thailand.
Afgaande op de reacties van de lezers van Thailandblog zijn de meningen omtrent de Longnecks niet bepaald eensluidend en in het algemeen weinig vleiend. Mijn mening omtrent al die lichamelijke versierselen is toch enigszins genuanceerder. Tradities, goed of fout, gaan veelal heel ver terug in de tijd en dat geldt ook voor koperen ringen om je hals, uitgerekte oorlellen, tattoos en zelfs heel wat rituelen binnen de verschillende religies, waartoe ik ook het Boeddhisme reken.
Koppensnellers
Enkele jaren geleden bezocht ik op Sarawak (Maleisisch Borneo) de zogenaamde Longhouses waar in aaneengesloten honderd meter lange gemeenschappelijke huizen meer dan twintig gezinnen wonen. Op Borneo tref je 27 etnische groeperingen aan die allemaal hun eigen taal en gebruiken er op na houden. Veel van deze bevolkingsgroepen behoorden jaren geleden tot de legendarische koppensnellers. Het koppensnellen is al lang verleden tijd maar de grootvader van de gids, zo vertelde hij, bezat een aantal scalpen. Het had een spirituele achtergrond want de buitgemaakte schedels zorgden voor gezondheid, een lang leven en heel veel geluk. Hoe meer schedels je buit maakte des te hoger het aanzien. En dat liet je blijken, want aan het rijk getatoeëerde lichaam van de mannen kon je het aantal buitgemaakte schedels aflezen.
Moet in deze moderne tijd er steeds aan terugdenken als ik het in mijn beleving nare woord ‘Headhunter’ onder ogen krijg.
Karen Long Neck woman Chiang Mai
Gezichtstatoeages
Voor ons vreemde rituelen kom je over de hele wereld tegen en daarop vormen de Longnecks beslist geen uitzondering. Wat bijvoorbeeld te denken van het gebruik bij bepaalde groeperingen op Nieuw Guinea waar op het gezicht van een jong meisje na haar eerste menstruatie tatoeages worden aangebracht ten teken dat ze een volwassen vrouw is, huwbaar en kinderen kan krijgen. Met naalden worden wondjes gemaakt en daarna opgevuld met houtskool om er maar zeker van te zijn dat de tatoeage blijvend is. Bij de daar eveneens wonende Samo bevolkingsgroep moeten jonge jongens die in de puberteit zijn brandende stukken bijna verkoold hout eten. Na deze ‘heldendaad’ worden ze in de clan opgenomen en zijn de knulletjes van de ene op de andere dag opeens echte kerels.
Oorlellen
Lang uitgerekte oorlellen en ook piercings komen we eeuwen geleden in Midden- en Zuid Amerika al tegen. Een traditie die onder meer bij de Maya’s, de Azteken en vele andere culturen als heel normaal wordt beschouwd. Tussen de opgerekte oorlellen worden sieraden geplaatst en afhankelijk van de hogere of lagere klasse zijn die van edelmetalen of hout, respectievelijk koper. Van bekendheden zoals koning Toetanchamon, Ötzi de Iceman, maar ook van Boeddha is bekend dat zij opgerekte oorlellen hadden met daarin zware sieraden van massief goud en edelstenen.
Ötzi is in 1991 bij de Oostenrijks-Italiaanse grens in de Ötztaler Alpen gevonden en deze oudste bekende mummie (5500 – 3300 v.Chr.) had behalve tatoeages ook opgerekte oorlellen.
Toetanchamons masker en de mummie tonen eveneens overduidelijk aan dat ook hij opgerekte oorlellen had. Voordat Boeddha afstand deed van zijn welstand droeg hij in zijn oorlellen zware sieraden. Kijk maar eens goed naar afbeeldingen van Boeddha dan kun je zijn lange oorlellen herkennen. En ook bij Boeddha gaan we heel ver terug in de tijd tot de 5e en 6e eeuw v.Chr..
Vraag me af of wij het recht hebben om te veroordelen. Ooit zullen een aantal gebruiken tot het verleden behoren. Denk maar eens terug aan je jeugdjaren en kom tot de conclusie dat veel toestanden die destijds heel gewoon waren zijn verdwenen.
Gisteren is vandaag geschiedenis.
Onze Lieve Heer en zijn collega’s hebben de mens vrij aardig geconstrueerd. Meestal, in mijn ogen, leiden ingrepen door de mens zelf niet tot verbetering. Behalve als het gaat omechte handicaps natuurlijk. Maar iedereen moet doen waar hij of zij blij van wordt, maar laat het alsjeblieft wel een vrije keuze zijn. Het snijden in baby’s en kleuters juich ik niet toe.
Beste Joseph,
‘Veroordelen’ loopt van ‘schuldig verklaren’ (tot de doodstraf veroordeeld) tot mild afkeuren, en de morele zwaarte van ‘veroordelen’ varieert dus enorm. Iedereen doet maar met zijn lichaam waar hij/zij zin in heeft. maar sommige ingrepen zijn schadelijk voor de gezondheid en worden toch door de omgeving verplicht opgelegd. Daar mag best iets van gezegd worden. Een genuanceerd oordeel dus. Maar ik haat het als deze mensen als een exotische toeristische attractie worden misbruikt. Mee eens?
Ik werkte in de zeventiger jaren in een ziekenhuis op het platteland van Tanzania. Ook daar waren uitgerekte oorlellen een gewoonte. Ik moest ze soms hechten als ze kapot scheurden. Geen groot probleem. Verder werden de twee middelste snijtanden in het ondergebit verwijderd. Geen idee waarom.
In dat gebied werden 90% van de meisjes na de eerste menstruatie besneden bij alle religies. (Nu nog een 10%). Ik dacht toen net als jij nu: het hoort bij de cultuur, niet veroordelen, niets aan doen. Maar het leverde grote problemen op bij een bevalling: moeders en baby’s werden ernstig ziek of gingen dood. Ik heb er niets aan gedaan en voel me er nog steeds schuldig over, vijftig jaar later.
Een mooi verhaal Joseph, ik vind laat een ieder in zijn eigen waarde, en speciaal bij de mensen die voor die tijd van de buiten wereld waren af gesloten. Wat wij lelijk en afstotelijk vinden, vinden zij mooi. Wat niet wil zeggen dat alles goed is zoals de besnijdenis van meisjes en Jongens, maar dit soort dingen moet je langzaam proberen te veranderen in hun cultuur, en bewijzen dat het beter is om het niet te doen. Wat in het verleden veel voor kwam is dat vrouwen nog steeds onderdanig moeten zijn aan de man en dat vind je in alle culturen terug, zelfs in Nederland was het aanwezig. Dus oordeel niet over gebruiken van andere mensen ook al vind je het niet mooi.
Veroordelen is iets wat je niet zou moeten doen. Dat gaat mijns inziens te ver. Ik heb er geen begrip voor waarom dit gebeurt, maar de mensen zijn verschillend en hebben zo hun motieven. Het zij zo. Aan mijn lijf geen polonaise. Voor de rest zit het mij niet in de weg. Als het maar niet vanwege foute motieven is dat dit plaatsvindt. Ik las ooit ergens dat het bergvolk in Thailand (die langneks) nog steeds er zo bijlopen vanwege toeristische attractie, om zodoende toeristen te lokken en inkomsten te vergaren. We moeten toch allemaal overleven in deze jungle. Ook onder de noemer van geloof zien we natuurlijk een hoop vreemde zaken plaatsvinden. Ja ja de mens in zijn verscheidenheid, het zal altijd wel zo blijven of je het er mee eens bent of niet.